Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 661, 14 Malaki 1893 — Page 1
| This text was transcribed by: | Maggie Butterfield |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Buke II HONOLULU MARAKI 14, 1893 Helu 661
HE INOA NO KALANINUIAHI LAPALAPA
He inoa Nou e Kalani Lunalilo,
Kamalei a Liliulaniikekapu
Ua kapu no Oe a he hiwahiwa
A he nua Kalaunu no Hawaii
Aia Ko kino a i Enelani
I ka uiuwehiwehi a o Laoana
E imi ana i ka naauao
I pono hoi no ka noho Kalaunu
Me ko Hae nani oi kelakela
A ka puuwai a e haaheo ai
Ua halialia aku ke aloha
O na kaiaulu o ka Aina
O ka nalu hai o Kalehoawehe
A e ne hone ana i ka ae one
Ka makani holu nape i ka lau Niu
Halihali moani no Kahaloa
Na pua aala o Ainahau
E mapu hu ana i ke onaona
Kahiko mau ia no ia home
a ka Wohi kukahi e walea ai
Me he wai mapuna ala ka huahuai
Ke aloha o Kalani e pipii ana
I ka lohe ana aku nei i ka lono
Na hana hookohu a ke Kolea
Hoopunana ana me ka maalea
I ka hua Koae hapa Aiko
Ua pii ka ena o na Hilana
Na keiki o ke kipuka ili
O ehuehu mai e ka Liona
Hoolale na moku Akimalala
Hoeu e ka Bea noho kuahiwi
U@@ hua i ka leo o ke Kolohala
I ko kapu alapahi a na manu
E wa mai la i Amerika
Ilaila o Kalani wela ka manao
Hana e ke aloha i ka puuwai
Kau mai na maka no Hawaii
No ke one h@nau o ka makua
Ka pipii aku a ke Ao Aina
Ka Opua hoohaehae Naulu
Liuliu o Kalani no Nu Ioka
Alo mai o ke k@ hanupanupa
Mea ole wale no ia kai loa
I ka pua nani a o Ainahau
E imi ana i ka pono kakulike
Me ka laahia o ka noho Kalaunu
No ka Hae Hawaii welo haaheo
Me ka leo aloha o ka Lahui
Ao’i hopo iho o Kawekiu
Ka imina i ka pono o ka Aina
Aia no a ike kumaka
Launa pu me ka Peresidena
Hakalia ole iho ka manao
Ka iini o Kalaniahilapalapa
I ke kono ae no a ke aloha
Paila hana mau i ka nui kino
A he ui ninau na Kaiulani
Pehea ka manao e Kiliwalaua
Eia hoi Au ua hiki mai
No Ko’u kuleana i ke Aupuni
Ua puni paha oe i ka pele ia
E ka Alopeka hulu kalole
Ua pololei oe e ka Loea
E ka Lei Momi a Kekauluohi
Ua ike maka iho nei hoi A’u
Na hona epa a ka manu Pikake
A e poopoli ana me ka punua
Ma ka rumi kapu o ka Hale Keokeo
E kiloho ana i ka hulu eheheu
I ka pulu i ka na Kukalahale
Ka alawa ana iho kihi e ka maka
Hanapoo keia i ka papahele
Ua kuhihewa paha a he aniani
A i lana haakei ai ka manao
Ua hewa ke kalohe hua Makeke
Ua wela e ka waha puu e ka nuku
Aole e pakela ua lima nui
Ua ku i ka hewa Amerika
Me oe ke aloha Waianuhea
E ka pua Loke Lani a o Ladana
E hoi e ka Wohi noho i ke kapu
E ka noiau o ka lai a Ehu
Ehuehu o Kalani ko ka manao
Lanakila mau loa mai luna mai
Ike ia hawaii oia ka oi
Ka Hoku nani o ka Pakipika
He alohi i ka maka ke ike aku
Ka awihi ana mai hooheno au
E o e ka Wohi i ke Kalaunu
O Kawekiulani Kou inoa.
MISS KEKOAOHIWAIKALANI
Puahaula ni Hale
Kawaiiki. March 9 th . 1893
Hoolaha a ka Lunahoponopono
Mai keia la aku, ua lilo holoekoa ae nei na nupepa KA LEO O KA LAHUI a me “Ka Oiaio.” malalo o ka’u hooponopono ana. Nolaila o na kauoha pepa a pau, na hookaa dala ana no ka uepa, na kakau manao ana mai, a nela aku e hoouna ia mai ma ko’u inoa ponoi, me na hua V. P. i kauia ma ke kihi hewa malalo o ka wa hi leta
JOSEPH NAWAHI
Lunahooponopono a Puuku no na nupepa i o’eloia maluna ke.
Honolulu, Feberuari 8 th , 1893
O ke awakea Poaha a me ke awakeo La Sabati na la ae ia o ko uka nei poe, e holo makaikai aku iluna o ka mokukana Naniwa nolaila, ma kahi o ka Poalima a a makou ihoike mau aku ai o ka Poaha ka pololei.
OLELO HOOLAHA
E ike auanei na kanaka a pau ma keia ke papa loa ia aku nei na mea a pau, aole e hele maluna o na aina o Kahikinui a me Auwahi i lilo mai ia maua malalo o ke kuai a me ka hoolimalima a lawe aihue i na manu Pelehu. Pikake a me na ano manu e ae apau loa e hele ala maluna o ua mau aina nei. A ma keia hoolaha ke ae aku nei maua e haawi aku i uku makana he $25 i ka mea a mau mea paha nana e hoike mai ia maua, a hookolokolo, a hoopai ia e ke kanawai no ka lawe aihue i kekahi o ua mau an manu nei, e hoike mai ma ko maua Hale Kuai ma Wailuku. Ua kapu pu ia no hoi na kanaka a pau, aole e hele maluna o ko maua mau aina kula no ka lawe ana i na Bipi, Lio a mau Holoholona e ae, me ke noi mua ole mai ia maua a i ko maua Luna paha, oia o Frank Freitas e noho aia maluna o ka aina.
- ENOS & CO.
Wailuku, Maui, Feb. 9 th , 1893
feb9 3mew.
HE NANEA KAMAHAO
NO
MAIKA
KE KEIKI
Hapa Ilikini a Hawaii hoi.
KE KANAKA MUA LOA NANA I PANA KE AKUA BEA A NA ILIKINI I MAKA’U LOA AI - A O KA WELI HOI O NA ILI KEOKEO - A ME KA LUKU IA ANA O KELA HUI KEAKA A LI.
Hiu a wela, lawe a lilo, ke keiki Hapa Ilikini elua i ka mapawa hookalii na hana powa, a
ioe ka makeana o na hoahanau Conegokena, ka mare ana o Maika a me na hana hoomainoino.
No ka mea, wahi hou no a ua kuli eha nei iua aola au o kakai ana i ka mea oiaio, he mea maopopo o ke alo malie iho la no ia o keia wahi makai i kuu kuli a hiki i ka lele loa ana; nolaila, e kale mai e kuu haku ina ua hewa au ma keia haawi pio ana o’u, me keia mau olelo a ua kanaka nei, na waiho a maule aku la oia mamuli o ka nui o ke koko e kaheawai ana mai kona kuli mai.
I kona pohala ana ae, ua lohe aku ia oia i ke noha ana ne o ka leo ninau a kona haku i ka iunakanawai:
Ma kahi hea la o ke kumukanawai o ko kakou aina nei, i haawiia ka mana ia oe e kaku i keia hoopoai hoo@@ainoino maluna o kela kanaka.
Kai no hoi no ko’u ike no hoi he kanawai ko’u mea i hana ai pela, lohe mai la ou mau pepeiao huluhulu.
I ka loho ana o Conegekena i ka pane aaka ana akku o ka lunakanawai iaia, ua hele aku la oia, a kukuli iho la imua ona, me ka mihi pu ana mai i ka hewa a lakou i hana ai.
Heaha no la hoi ko oukou mea hahai mua ole mai ua hewa oukou i kuu wa mua i ninau aku nei ia oe, waiho oe a koi koi ka hewa ina ko oukou aoao alaila hoike mai.
Nolaila mamuli o ka oukou hunakele loa ana i ko oukou hewa oiaio, nolaila o kau ho@@ e Mr. Conegokena e noho oe iloko o ka halepaahao no na makahiki he kanakolu a o keia poe hoi he 20 makahiki pakahi o lakou ma ka hana oolea, a o kela wahine me hana keiki paele, i 10 makahiki o laua.
A nou hoi e keia kanaka i hahai mai nei i ka mea oiaio, e hoihoiia oe ma ka halema’i aupuni.
Nolaila, o ka hana wale no i koe a keia aha, oia ao ka haawi ana i na mahalo piha palena ole maluna o keia makai kiu piha noeau a wiwo ole nolaila, ke makemake nei au e ninau aku ia oe:
E oluolu anei oe e hahai mai i kou inoa io maoli, a me kou helenelena io maoli, a me kau kula i ao ai i keia oihana.
Aole au i ao ia i keia oihana, a aoie no hoi au he makai kiu, aka e kala mai oe ia’u, no ka mea he lawehala au no na mea a pau e pili ana i keia hihia.
Heaha, wahi hou a ka lunakanawai.
He iawehala, wahi hou a kahi makal.
Ma ke kumu hea la oe i lawehala ai.
Ma ka’u mau hana apuka imua ou a imua hoi o na poe a pau e no noho mai la.
He ano e maoli keia i kou noonoo ana, o ka hiki ana i kekahi mea i hana i ka hewa ka hahai pololei ana mai he lawehala oia me kona hoohuoi ole ia.
Akahi wale no au a iue ia oe e keia makai, nolaila, aole anei oe e oluolu e hahai mai i kou moole’o a me kau mau hana apuka, a ina no na ku oe i ka hewa ma na degere mama o ke kanawai, alaila e hookuu no au ia oe, a ina ua hewa oe, alaila e hoopai no au ia oe i hookahi hora ma ka hana oolea.
Ma ka noonoo maikai ana o ua Maika nei ua hooholo ino la oia he mea pono nona e hahai i ka mea oiaio, a he mea no hoi ia noua o kaulana ai a pela pu hoi me kana aloha; no ia kumu ua pene aku la oia:
Owau nei la e ku aku nei imua o oukou aole au he mea okoa, aka, owau no ka mea i hoopu ia no keia karaima, i meu e hooiaio ia ai ka’u mau olelo mua ia oukou, @ ae mai oe ia’u a me Maika e kouio iloko o kele rumi no elima minute a puka nou mai mana.
Ua ae oluolu mai la ka lunakanawai i keia noi a ka makai; a napoo aku la iana nei iloko o ka rumi o ehpkoni.
Oiai ke anaina o kali hoomanawanui ana ua hoopuiwa loa ia lakou mamuli o ka oili ana mai o kekahi keiki oi a e luhe ana hoi kona lauoho poai uliuli maikai mahope o kona kua.
HUIALAHAO AMEAINA O OAHU.
Papa Manawa
Mai a Mahope o Okatoba 1, 1892
NA KAA
A.M. A. P.M. P.M.
Haalele ia Honolu 6:15 8:45 1:45 4:35
Hoaa i Honouliuli 7:20 9:57 2:57 5:35
Haalele ia “ 7:30 10:13 3:45 5:42
Hoea i Honolulu 8:35 11:55 4:55 6:50
NO KKULANAKAUHALE MOMI IHO
Haalele ia Honolulu 5:10 P>M>
Hiki i Kulanakauhale Momi 5:48
Haalele ia “ 6:55 A.M.
+ Poaono wale no
*Koe ka Lapule
Koe ka Poaono
Sept. 28 tf-dly
HOOLAHA AINA.
E ike auanei na kanaka @ pau ma keia Hoolaha, owau o S. K, Kila Opio, e noho ana ma Hanolulu, Mokupuni o Oahu, ke hoike aku nei au ma ke akea owau wale no ka pilikoko pili loa i na aina o Kila (@) Keploa (w) a me Ku (k) @@@ puni waiho la nia Kahuku Kau, @@@ puni o Hawaii. O ka mea @ @@ @@ mea i kuni a hoolimalima paha i keia mau aina, aole i mana ia hana ana, ina he mea a mau mea paha e paa nei i ua mau apana aina nei e hoike koke mai ia’u a i ole e kipaku no au ia lakou.
S. K. Kila Opio
Honolulu, Feb 17, 1893
4ts-wkly
Elia Kaululaau.
Kauka Hana Niho.
Ua hiki ke huki ma Niho me ka elia ole iloko o ka manawa pokole loa. He loea me ka noeau ma ka Hoopiha ana i ka niho me ke Gula Kala a mea e ae paha. He akamai loa ole i ka Hana ana i na Niho Kui o na ano a pau.
He Mikioi ka Holoi ana ina Niho lie pa’anehe kona mau lima me Kana mau mea Hana Niho o na ano Hou loa i loaa mai nei. He oluolu no ke kukai olelo ana no kona ukuhana.
O ke kanaka Hawaii hookahi wale no keia mailoko ae o ka huina o 40,000 kanaka i loaa ka laikini Kauka Hana Niho; mai ka Papu Kauka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, mamuli o ka ike ana o na Hoa o na Papa Ola i kona aka mai maoli ma keia Oihana ano nui.
E ikeia kakou Koa Kanaka o kipa hewa ke aloha ia lakou nei ao.
Keena Hana maluna ae o ka Hale Hana Pu i ke kihi o Aianui Moi a me B@@@la Puka komo a pii ai iluna o ke Keena ma Al. Moi
mar6 - tfd