Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 656, 7 March 1893 — Page 1

Page PDF (897.65 KB)

This text was transcribed by:  Patty Mancini
This work is dedicated to:  For Auntie Maiki

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

Buke II.                       Honolulu  M A R A K I 17, 1893.                Helu 656

 

HE MOOLELO KAILI PUUWAI

 

NO

 

SENIA LUTERA

 

Ka Ui Puuwai Mabala

 

O

 

ENELANI KAHIKO.

 

A I OIE

He Nanea Hooheno

            No kekahi Kauna

            Wahine Opio me

            kana mau Aloha

            Ekolu.

(Kakauia ne Ka Leo.)

 

MOKUNA XXXI.

 

He moeuhane anei keia a'u e ike

            nei. a i ole ia, na ka hoku anei

            o ka lewa lani i hoopuhili mai

            i ko'u noonoo kanaka? E hai

            mai ia'u. e kuu mea i aloha ai.

            a e kuu Moi hoi, he moeuhane

            anei?

 

             I ka hoea ana mai o ka moiwahine o ka po me kona malamalama pina, aia ua mau ipo la ma kahi he mau mile ka mamao mai ka home aku o ka ui nohea i luakaha ai i na la i aui aku la, a mai ke alo aku hoi o kona kane. me ka hoopoina ana iho i ka ona waiwai.

            Ua hui ae la ua mau opio nei ia mau hora o ke kulipolipo o ke aloha, a aea hele aku la ko laua mau @ e makaikai ana i ka aina lewa o Kanehuoamoku.

            A i ko Kaionela nana pono ana aku i na maka nohenohea o ka ui Sania, ua hoohiki iho la oia iloko ona, ua oi aku kona pono e make oia mamua o kona hooneleia ana i ka mea ana i aloha ai.

            Aia laua maluna o kekahi pohaku nui kahi i noho ai, e hookokoke ana i ka aekai, a e nehe ana hoi ka leo o ke kai i ka iliili. meka anapanapa ana iho o ka malamalama o na hoke o ka lani. e imoimo iho ana maluna iho o lana: a aole no hoi he kino kanaka e maalo ae ana mamaua o ka palena ike a ko laua mau maka; koe wale iho no o na ale e kipehi hala ole ana maluna o ka pohaku a laua e hooipo ana.

            No ka manawa hope loa. ua ae @ mau kaua e hui kamailio me ka mea ole nana e hoomalu mai, e kuu moiwahine nani. wahi a Laionela i hawanawana aku ai ma na pepeiao o kana iwi aoao, me ka hoopili ana mai i kona poo iloko o kona poli, a hoope iho la i na honi a ka hauoli pumehana ma kona lehelehe.

            Ua kaawale loa kaua mai na mea ola mai a pau o ka honua nei, a aole no hoi he mea e manao no ka imi ana mai mahope o ko kaua meheu pohihihi. oiai kaua e hiipoi ia ana e keia kula mehameha kuanea kanaka ole.

            I keai no e hooluolu no kaua ma keia wahi keia wahi. a i ka la apopo e hoomau aku kaua ma ka kaua huakai hele. A e ka nani e hapai ae i kou poo iluna a e honi mai ia'u!

            Ua hapai ae la o Senia i kona mau lima iluna a apo aku la ma ka a-i o Laionela, a hawanawana aku la.

            O e kuu aloha, e kuu aloha, o keia wahi hora hookahi i hoohala kokoolua ia iho la me oe ua oi aku ia mamua o na nani a me na waiwai he nui. e loaa ole ai ka maha, aka, he pilihua a me ka luuluu!

            Aole he pilihua, o luuluu e hiki hou mai ia'u ia, oiai oe me a'u. aole no hoi he kaumaha i hiki mai i kahi i hoopiha ia me ke aloha! wahi a Laionela.

            Ua ike no au. wahi ana i pane aku ai me ka haahaa, a ua hamau iho la laua no kekahi manawa, a o ka owe wale no o ka leo o ke kai ka laua e lohe aku la, me he la e hoapono mai ana i ko laua aloha.

            Ua nui ka poe kaulana a koikoi i make no ke aloha, a o na wahine nau hoi. ua make lakou i ko lakou lima ponoi. no ka nui o ke aloha, ai ole hooko ole ia paha o ka lakou mea i kuko a i lia ai.

            Ua hookomo pu ia mai ke aloha iiloko o'u me ko'u ola. a o kana alakai ana ka'u e hahai nei!

            A ua kemo pu iho la no hoi iloko o Senia ia mau mamala olelo, oiai ua haalele aku la oia i ka hanohano ka waiwai a lilo mai la mahope o ke aloha. Heaha hoi ka ia hanohano ina aole au i aloha i ka mea nana mai ua mau waiwai la.

            Ua ahona au e noho me ka mea a'u i aloha ai ina he wahi kanaka ilihune loa oia, e maona no au i kona aloha.

            Ua hiki no ia'u ke hoohana

            Ua loaa ilihune kuu pokii

            Ko aloha no hoi ka'u mea nui

            E ha@ iho ai o ka la makowai

            Nawai e ole ko'u aloha

            Ua pili'a mai ka la heu ole mai.

            Ma keia wahik, ua napakua iho la ka peni a kou mea kakau. nolaila e hoo@nawanui oe e kuu makamaka heluhelu a uwila hou aku.

 

HE NANEA KAMAHAO

NO

MAIKA

KE KEIKI

Hapa Ilikini a

Hawaii hoi.

 

KE KANAKA MUA LOA NANA
            I PANA KE AKUA BEA A

            NA ILIKINI I MAKA'U LOA

            AI-A O KA WELI HOI O

            NA ILI KEOKEO-A ME KA

            LUKU IA ANA O KELA HUI

            KEAKA A LI.

 

Hiu a wela, lawe a lilo. ke keiki

Hapa Ilikini, elua i ka manawa

hookahi. na hana powa, a

me ka makeana o na hoa-

hanau Conegokena, ka

mare ana o Maika

a me na hana

hoomaino-

ino.

 

            Aole nou ka'u mau olelo i manao ai, aka no kau mau olelo hoopunipuni, nolaila, no ke aha la oe i lawe mai ai i kuu kaikamahine ia hei nei?

            I kumu no'u kau keiki aloha e pakele ai mai ko'u mau enemi mai. ke hoomaopopo mai la no anei oe?

            Kuu keiki! hele oe ma kahi e e nei ili keokeo: aole a'u keiki e ae mawaho ae o kuu punahele e noho mai la, kuu Maika hoi, nolaila e hookaawale koke oe mai a'@ aku e nei lapuwale.

            Ae ke hookaawale nei au mai ia oe mai, aka na ka hopena o keia hihia e kuilo mai. owau no ka iwi o na iwi. a me ka i'o o kou mau i'o, aole hoi he wehe'na o ka pili mawaena o kaua.

            I ka pau ana o nei mau olelo a Maika maluna ae, ua huli ae o Sula a hele aku la a noho iho la ma ka aoao o ua kaikamahine nei ana e hoohewahewa nei. me ka ninau ana aku:

            E kuu keiki no hoi, heaka kou kumu i pane ole mai ai, ia'u i ninau mua aku nei ia oe. ua huhu anei oe?

            E kala mai oe ia'u e kuu makuakane aloha, ma ka hahai ana aku ia oe i ka mea oiaio. aole au o Maika. aka owau no kau kaikamahine hanai, a o kela makai i kii mai nei ia oe. oia no o Maika. kau punahele hoi.

            A pehea i loli ae ai kou helehelena @i a aiaia hoi e like me ko Maika ka ulaula, a keoko hoi kou lauoho uliuli a poniponi?

            O keia lauoho a'u e kahiko nei. he lauoho kui, a i pena ia mai nei kuu ili.

            Ia awa i akaaka ae ai ua kapena nei mamuli o kona hoomaopopo ana aku i ka nunui o ka maawe lauoho. a hoomanao koke ae la oia i na lio huelo poomoku o ke kaa a Maika e kau ana.

            Ia wa oia i haalele aku ai i kona noho. a hele mai la e hui hou me kahi makai. a mihi pu mai la hoi no kana mau olelo maluna ae.

            Oiai no laua nei e kualehelehe ana, poha ana ka leo ninau o ka lunakanawai ia Keohookapalai, penei:

            Ua hewa anei oe, aole paha?

            Aole au i hewa.

            Ae, aole oe i hewa, a auhea kou loio e pale ai nou iho ma ke kanawai?

            Aole o'u makemake i ka loio. no ka mea; no ka mea ua hiki no ia'u ke pale no'u iho.

            I wa i kahea mai ai ka Lunakanawai i na hoike o na keiki a Conegokeua, ua palua a pakolu ke kahea ana o ka lunakanawai, aole nae he hoike i hele mai, no ka loaa ole o na hoike kupono no ke kue ana i ka mea i hoop@iia mai, ua huli ae la oia a ninau aku la i ka Ilamuku

            Pehea i maopopo ai ia oe na Maika i pepehi na keiki a Conegokena?

            Mamuli no ia o ka hele ana mai kapena Sula i kakahiaka nei, a keuoha mai la ia'u no ke kii ana i kekahi mau kino make elua aia mawaho aku nei o ke kulanakauhale, a ua loaa ia haawina ia laua mamuli o ko laua hoao ana i ke ola o Maika.

            I ka lohe ana o ka lunakanawai i keia mau olelo a ka Ilamaku, ua ninau aku la oia i ka mea i hoo@i ia mai:

            He oiaio anei. nau i ki na keiki a Conegokena i ka pu?

            Aole i maopopo ia'u o na keiki kela a Conegokena; no ka mea, e aaki paa ana ka po@ ia manawa o ka po, o ka'u i hoomaopopo. oia no ka hoao ana o kekahi mau kanaka elua e powa ia'u.

            Heaha ka laua mea i hana aku ai maluna o'u. e hue pau mai e Maika, i akaka pono ai ke ano o ka hihia.

            I wa i kuiekaa pau aku ai ua nohea nei i na mea a pau i aoao ia aku ai iaia e Maika, a he ku i ka walohia kana moolelo e hanai nei imua o ke anaina.

 

HUIALAHAO A ME AINA

 

O OAHU.

 

Papa Manawa

 

Mai a Mahope o Okatoba 1, 1892

 

NA KAA

 

 

                                                A. M.   A. P. M. P. M.

Haalele ia Honolulu                6:15*   8:45     1:45     4:35

Hoea i Honouliuli                    7:20*   9:57     2:57     5:35

Haalelel ia  "                           7:30*   10:13   3:45     5:42

Hoea i Honolulu                      3:35*   11:55   4:55     6:50@

NO KULANAKAUHALE MOMI IHO.

Haalele ia Honolulu                            5:10||    P. M.

Hiki i Kulanakauhale Momi                5:48||

Haalele ia   "         "                       6:55*   A. M.

            @ Poaono wale no

            * Koe ka Lapule

            || Koe ka Poaono.

 

Sept. 28           tf-dly.

 

HOOLAHA AINA.

 

            E ike auanei na kanaka a pau ma keia Hoolaha, owau o S. K. Kila Opio, e noho ana ma Honolulu. Mokupuni o Oahu ke hoike aku nei au ma ke akea @ au wale no ka pilikoko pili loa i na aina o Kila (k) Kepola (w) a me Ku (k) i make e waiho la ma Kahuku Kau, Mokupuni o Hawaii. O ka mea a mau mea i kuai a hoolimalima paha i keia mau aina, aole i mana ia hana ana, ina he mea a mau mea paha e paa nei i ua mau apana aina nei. e hoike koke mai ia'u, a i ole e kipaku no au ia lakou.

                                    S. K. KILA OPIO.

            Honolulu, Feb 17 1893.

                        4ts-wkly.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            E ike auanei na kanaka a pau ma keia. ke papa loa ia aku nei n amea a pau, aole e hele maluna o na aina o Kahikinui a me Auwahi i lilo mai ia maua malalo o ke kuai a me ka hoolimalima a lawe aihue i na manu Pelehu. Pikake a me na ano manu e ae apau loa e hele ala maluna o ua mau aina nei. A ma keia hoolaha ke ae aku nei maua e haawi aku i uku makana he $25 i ka mea a mau mea paha nana e hoike mai ia maua. a hookolokolo, a hoopai ia o ke kanawai no ka lawe aihue i kekehi o ua mau au manu nei. e hoike mai ma ko maua Hale Kuai ma Wailuku. Ua kapu pu ia no hoi na kanaka a pua, aole e hele maluna o ko maua mau aina kula no ka lawe ana i na Bipi. Lio a mau Holoholona e ae, me ke noi mua ole mai ia maua a i ko mana Luna paha, oia o Frank Freitas e noho alal maluna o ka aina.

 

                                                                                    A. ENOS & CO.

            Wailuku, Maui, Feb. 9th, 1893

            feb9 3maw.