Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 652, 1 March 1893 — E hoea aku ana i kahi o ka Luuluu. [ARTICLE]

E hoea aku ana i kahi o ka Luuluu.

{Hoomauia Poakah'i. Feb. 27.) Ma xa huaolelo maopopo, ke kau Dei ke ahewa ana a keia hana lima ikaika maluoa o na k, haole,"-ma keia inau huaoleio: "Ma ka 1887. ua hele aku la na haole, oia hoi, ka pauku poo ame na kipoohiwi o ka oihan» kVieca a me Kalaiaina holookoa o ke aupuni, e halawai me ka Moi Kalakaua, a iloko o ka hapalua hora wale no. ua koi aku īaia e kakauinoa malalo o kekahi kumukanawai e hoonele ana iaia iho, ame ka ohana Aii', i na pono he nui i lawelawe ai e lakou." O 3se ano o * f koi" ī hanaia āku ai Imni o ka Moi, o ke ano hoi o na "pono" i hooneleia >ai ka ohana „ Alii, a heahft hoi na pono i haawiia aku ī na haole, ua hunaia ako ia mau mea me ka e keia mea hai moolelo, oiai no hoi, he "'haole lno oia. Mawaho ae o /la mer mao* popo i hoikeia ae la, ua maapopo loa mai na hoakaka lehulehu mai maloko o ka lono i ka nupepn Herald, o keia hana lawe limanui a, na haole i ke Aupuni he mea ia inoonooia no kekahi «a loihi. I mea hoike, oia ka elelo o ka palapala o fc» i hoike »ai ai, ua loaa ia mai mai na lehe-

lehe māi o Luna Senafe~ i pau £oia oSenator] Gosbam D. Gilman, he mea kamaaina me na hana ma Hawaii, no na makahiki lehulehu. <f O ke kumkanawai," wahi ana, t% cia ke kumukanawai o 1887, oiai maka wa haunaele iloko o ka nohoalii ana o ka Moi Kalakaua, mamuli o ka hoeueu ikaika ana aka i aoao hoomaemae [oia ua haole] e hookikina ana iaia [ke Alii] e haawi mai i na pono ana i hoowahawaha ai e haawi, a oia hof na mea i hookoia maloko o ke kumukatewai heu." A liuliu hou aku, olelo ae la oia: "Ua hiki ia kakou ke ike o ka hopena i nlu mai mamuli o ka pii mahuahua una mawaena oka poe i komo iloko ona hana mahiko, oia keia hookahuli aupuni, Aka, o keia poe hookahūli aupuni keia poe "haole" keia poe Amerika hao wale aolo o lakou makemake e noho hoomalu ia aku e hai, aole hoi i aupuni Ripubalika;" , no ka mea, o ke aupuni Ripubalika, wahi a lakou i hoike ae ai. ua oi aku kona ino mamua o ke aupuui

Alii, oiai, e lilo no auanei ka noho mana ana 1 na kanaka hupo!" Ma ka nana aku. me he mea 'la ua lawa ka naauao o na kanaka Hawaii hupo e i ke le'a i ka like ole naawa--ena o ko iakou mau hoaloha a me ! kolakou poe enemi mawaena o ko | lakou poe kanaka ponoi a me ka! puulu o na haole kaili lima nui ike aupu mr r '" r r " ■ Ma kela mau wahi huaolelo k»»kaikahi a Mr. Kakina, ua hoike| akaka lea ia ae la a ahuwale ka i ; } I hana kolohe e moe lolii ana malalo I i o keia hana ka ino a kuē | j loa i na lani, oia toi ka hoohui aina ■! | ia Hawaii. Xo ka mea ina noi e j -like me ka, lakou e o'elo nei, aole I o lakou makemake i ka noho hoo- | mal.u, a aupuni Ripublika hoi, ala- | ila, ma ka inoa o na akua apau heaha la ka lakou makemake? O ka noeau a me ka uhana o ko kakou j Aupuni elike me ia 1 hoakaka ial I make kukala no ke Kuokoa a nia-1 !' ' ī | loko hoi o ke Kumukanawai. oia j i keia ka Poso, ke Kuokoa, a me ke ■ j r | | Kaui.ikk, O ka pono he kaulike ia a he ewa- | ewa ole i na oiea a pau: o ke kuoi koa i kanlawahaia e ke kanawai : gnla, ka mea i hoomappopo i ka | nonona Maku o ke Akua a me ka nono ana hoahanau o na kanaka; o : ke kaulike, aole wale no mamuli o I kona lilo ana i hikimua no ke kaj nawai, aka, o ke kaulike ma na | hana ana a pau o ke kanaka mc ke kanaka, elike me ka hiki i na "kanawai i kauia e kanaka j pono mai ia mea, elike me ke ana j piha o ka pono, i kam a me kahi, I ma na pomaikai i hoolakoia mai ai i e na mana honua, a me na k<ikv>a ana o ke ao kalalaina holookoa. , Nolaila. ua maopopo loa, aohe mau j mea a nei)poe malihmi i mikemake ; ai< oia hoi na mea e haawiia ana e j ia mea he aupani hoopono'ia. Ua ma- | opopo loa, ke makemake iN*i lakou' I i kahi uiea a hiki ole i ka mana

kumukana-wai oko kakou aupuni ke haawi Ke makemake nei lakou e hoohui aupuni; aba, aolenae lakou makemake i ka hopena kupono maoli e hoea mai ana mai laila mai oia hoi, "ka hoololi umikuiuamalima" o ka hoohui aupuni, a oia, i aupuni no ua kanaka, na na kanaka e hooponopono a no na kanaka ; ua aupuni )a t ke haawi mai nei lakou; ko kakou poe kanaka, he ha-1 nakue kanawai maopopo īiia ka. | hoomalu aupuei ana a kekahi puu- j lu kanaka powa e komo ana ilokoj o kekahi aina, a olepe aku i feona j ■ ' .1 ■ . . ;; . -'l alii, lalau aku la a paa mai 1 ke, aupuni iloko o ko lakou man .lipoa | iho a kukulu iho la he hoomalu i Eupuni limakakauha maluna o na kanaka, me ka ae ole ana e loaa ona leo no lakou ma na kan*wai e hoomaluia aku ai lakou; alaila, nonoi mai i Repubalika e like me ko kakou nei e hoohui mai kakou i ke aupuni ilikona i ko kakou aupuni nei, E hoomauia aku anei ka nee ana oka hana lim?.nui eleele ? O ko lakou makemake maoli, ua oi aku ka mapopo o ia mea ia kakou, mamua o ka mea i aa ai lakou e hai ma: ia kakou. Ua makemake lakou e like no me ka makou i hoaiai ae nei maiuna a ka mea a iakou i kukulu ai mamuli o na hana

kipi hno-wale, ua kukulu iho la lakou nialalo o na helelielena kanawai; oia hoi 1 aupuni ol ; he anpmi oligaresia liookauaiaha i mea e hookauwa kuapaaia ai na kanaka maoli—na kanaka ilihune 0 ka Pae -Aiua Hawaii—i honwaiwai la iiLlakou iaa ; ia iuea a i hoonaoiia iiiai ai hoi iakou ! Ua manao lakou €■ kc> keiu makemake o lakou ma ka hoohui ana mai i na mau mokapuni !a ma ke ano he panaia.au e 'ioomaluia ana e. kekahi luna komisir)a i koho ponoi ia e lakou iho. Mahope aku. na lakou no e J hana aku na hanai koe! e hana| 1 na kanawai a lakou i makeii?ake ai 110 ko likou ponoi iho; a oiai iui mamae loa keia poe m;»i na noe e ae, peliea la auanei lakou e nnna ia aku ai a e'""tst»Omaopopoia aku ai, a i}ol-:i:a e aeia aku ar,a keia poe e hana e iike me ko lakou makemake e ko k.skou ahaolelo hanolmno (!) a aloha r ina (') no na uwe ana a na i)oe ? Inkou i hooiianmaha ku ai e lohe īupia ai, me ko h£ou lako | mau nna i ke <!ala e !;ivva a: no ke kuai ana i na poe hana knnawai, a ! if.e ka ana, a i o'e, o ka i Io«.a ana pnha o na kakoo ana a ua | nupepa puka la> i mea e hooko ia ! ui kekuhi kanawai ino a lakou 1 i makeniake ai, a peki pu hoi me na | phalikoa e ku kokoko mai ana mt i kahi e hiki ai ke kaheaia aku e kokua i<i iakou ma ka hookoia ana o |ua kanawai ino la. nolaila i ka ho'uluuiu ana i keia mau mea a pau, I ■ he keu kela a ka ahaaina momona —*nani ea pomaikailani e puuluulu ar* a no lakou wale ih* no: Malia paha o ka lakou moeuhane ia; ak», ina no e hiki ana ia lakou

ke koi mai i ko kakou aupuni po» popo e kokua i ka lakou kumuhana iini gula, aole paha, he mea oiaio nae, aia no he Akua hoopono tt oiaio ma ka Lani, aole auanei e emo ma keia raua aku, e hōea aku ana noi kahi o ka luuluu; a o lakou a me ko lakou poe kokua hewa a pau I E hoomanao ika *lelo: E hoea aku ana no i kahi o ka luuluu !'