Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 629, 25 Ianuali 1893 — Page 1

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

MA KE KAUOHA.

OLELO HOOLAHA.

  O na kanaka a pau he hana ka lakou e hana nei ma ka Hale Aupuni, e lhana aku no mawaena o na hora 9 A.M. a me 4 P.M.. o kela a me keia la. ma ka loaa ana o na palapala ae hookuu ma ke noi ana i ka luna malama o ka la.

JAMES B. CASTLE.

  Kakauolelo o ka Aha Hooko a me Kukakuka.

Keena o ka Aho Hooko.

Honolulu, Ian. 20, 1893

jan26 tfd,

 

  O ka poe apau he mau kao kuni ko lakau, e paa nei ma ka buke Aupuni, i ku i ke kanawai, ke kauoha io aku nei lakou, e hele a e ma ke Keena o ke Kuhina kalaiama, mai keia manawa aku, a hiki i ka la 1 o Iulai 1893. a ma na mokupuni eae. ma ke Keena o ka Makai Nui. no ke kope hou ana i na inoa.

  G.N. WILCOX,

  Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina. Dec. 2, 1892.

dec5 3tsd-dly.

 

  Ke makemake nei ko ka Moiwahine Aha Kuhina e hoike aku i ko lakou mahalo nui no ka malunia i malamaiai i waena o keia anaina mai na hana o ka Poano mai, a ke hooiaio aku nei ua hoomanaia lakou e hoike aku o ke kulana i lawe ia e ka Moiwahine ma na mea e pili ana i ka hoolaha ana aku i Kumukanawi Hou, malalo no ia o ke koi ikaika ana a Kona Lahui Hawaii ponoi.

  A pa hoomanaia no hoi makou e hooia aku o na hoeloli ana i mana oia i ke Kanawai Kumu o ka Aina e hahai wale ia no ia malalo o na kuhikuhi i hoakakaia e ke Kumukanawai e ku nei.

  A ke noi aku nei na Kuhina o Ka Moiwahine e lawe aku lakou i na hooia ana a ke Alii Ka Moiwahine. i hoikeia maluna me ka manao maikai e like me ka ia e hoikeia aku nei.

  A ke noi aku nei na Kuhina o Ka Moiwhine e lawe aku lakou i na hooia ana a ke Alii, Ka Moiwahine, i hoikeia maluna me ka manao maikai e like me ia e hooikeia aku nei

(KAKAUINOAIA) LILIUOKALANAI.

SAMUEL PARKER. Kuhina o ko na Aina E.

W.H. CORNWELL, Kuhina Waiwai

JOHN F. COLBURN, Kuhina Kalainama

A.P. PETERSON. Loio Kuhina

  Aliiolani hali, Poakahi, Ianuari. 16, 1893.

 

  Ua hookohuia o Chas. T. Gulick i Kem@ina o na Palapala Hoopaa @ ka Paesina Hawaii ma kahi o @ban Austin i make.

G.N. WILCOX. Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Dec. 8, 1892.

dec12 3ts@

 

KA LEO O KA LAHUI.

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuku.

POAKOLU, IANUARI 25. 1893.

He Lohe Wale Mai.

   Ua lohe wale mai makou, ua hopohopo iho kekahi luna aupuni Amerika e imi ia mai ana ke kumu o keia mau hana a lakou me Hawaii nei, a o ka hone aku e ahewa ia ana. I ko makou hoomaopopo iho ua kumu ole no keia lele ana mai iuka nei, malalo o na kanawai o na aupuni. A pela no hoi, ua lohe malu ia ke kanalua o kekahi poe i komo kino i keia hana. i ka apono ia mai o ka lakou mea e hana ai.

 

KA MALUHIA A ME KA MAIKAI O KA LAHUI.

  Aole paha he lahui oluolu e like me ka lahui Hawaii. Ka lawe ia o ko lakou Kuokoa aole he kue aku. Ke hele nei o Mr. S.B. Dole ke poo o ke aupuui kuloko, aole he ukali a kiai ia, me kona hana ino ole @ aku. E oluolu ana no ka lahui iaia, a haawi aku i ka hoomaikai me ka naau nonohua ole. Aole nae pela na keiki misionari i hana aku ai i ka Moiwahine Liliuokalani, iaia i haalele iho ai ia Iolani Hale a hemo aku ma ka ipuka alii o Iolani Pa: ua ke mai lakou i ke kaikuahine o ke alii nana lakou i hoowaiwai ae, e like me he poe ilio hae la, me na hana hoonaaikola. He kohu aha ia no hoi ke ano o na mamo i kapaia he poe misionari. Ua like keia me ka ke kaula i olelo ia ai e hana ia aku ana maluna o ka mea hewa ole, ua nau ko lakou kui. a ua hamama ko lakou waha i kou mau palapu. Pela iho la na Parisaio a hiki wale i keia la.

 

Ka Hookele Aupuni Democrata.

    I ka la 4 o Maraki ae nei e noho mai ai o Peresidena Cleveland, a e hoomaka aku ai ke aupuni democrata o Amerika Huipuia. a e moe ai hoi ka hookele ana a ka aoao repubalika. Ua akaka no hoi e pau ana na luna aupuni e ku nei, kuloko a kuwaho. E nee a@ ana na luna aupuni o Amerika ma Hawaii nei, a e lilo ana no ia he mea oluolu i ka noonoo maikai o na kanaka Hawaii, oiai, ua hookumu ia na hana hookahuli aupuni wahi a ka ike a na mea a pau. mai ka wa i lele mua mai ai o na koa Amerika i ka lepo o Hawaii nei. a hoomau iho a hiki i keia la. O ka hana mua a ke aupuni democrata e hana ai oia no ke kahea ana i ka Ahaolelo Amerika – he democrata

ka hapanui o na Hale elua. Aia i keia mau Hale ke akaka o ka Amerika hana e hana mai ai ia Hawaii nei. ka aponoia a me ka ole o na hana a ka luna aupuni repubalika Amerika ma Hawaii i hana ai i keia mau la i hala iho la. Mai kuhihewa kakou i ka’wa e lele aku ai o na misionari opio i holo aku nei ma ke Kalaudine, e huli ana ka lahui Amerika i ka lakou mau olelo, e like me ka puni ana o Hawaii i na makua o lakou. Aole. E hele akahele mai ana no o Amerika a hiki i ka lohe ia ana o ka manao o na aupuni o Enelani a me Farani. Ia wa e akaka ai ko kakou hopena. I keia wa nae e malama kakou i ka maluhia a e hooko i na kanawai.

 

Aole i Like.

  Aole i like na kalaiaina ana a ka Aoao Demokarata me ka ka Aoao Republika. He kuo loa ka Aoao Demokarata i ka hoohui ana i na aina mawho ae o na aekai o Amerika Akau. Pela ia aoao a hiki no i keia la, a he rula no hoi ia a lakou i hoopaa ai, i loaa ole ai ke @umu a waho e lele mai ai iloko o ko lakou mahele o ka mahele peopoe honua Komobana, oia hoi o Amerika Akau. Aole no he manaolana o kekahi poe e kakoo ia mai ana na hana a ka luna aupuni o ka Aoao Repubalika i hana iho nei ma Hawaii. Na keia Peresidena Cleveland. me kona Aha Kuhina no i hoihoi hou o Malietoa a noho moi hou ma Samoa, mahope o ke kaana pono ana a ka Aha Elele ma Berelina. Na ke aupuni Amerika ke koi a hiki i ka hoihoi ia ana o ke kulana mua o Samoa. O Hawaii ka mea nana i hooni. Ina ua make na kanaka, a ua poino na aumoku kaua o Amerika ma Samoa, koi ai i ka pono a me ke kaulike e hana ia ma ia aina no ka lele a kaihi wale ia o ka pono o na Samoa, pehea la keia hana kue loa ia hana a Amerika i hana ai ke apono ia. Ina e apono ia, alaila, he oiaio ua hulihia ka hana pono. a ua lanakila ka hana hewa i keia ao. Aka, aole o makou kanalua no ka hopena o keia mea. Aia wale no i ke Akua ia mea, a ilaila kakou e haliu aku ai.

 

HE LETA NA KEKAHI LUNA AUPUNI.

    Ua loaa mai kekahi leta a kekahi luna aupuni Hawaii, o ka la 21 o Ianuari. 1893, ia makou, --aole i kakau inoa ia. Ua @ike mai keia leta ua kakau inoa lakou, kekahi mau luna aupuni i kekahi palapala hoopii, nena ke poo, “Ia Benjamin Harrison. Peresidena o Amerika Huipuia. a pela aku. Eia ka mea kupanaha. ua hookikina ia makou. a kakau ai makou i ko makou mau inoa. no ke makou makau o hoopau ia mai ka oihana mai. a nele i ka ai a me ka i’a.”

  He oiaio, he mau palapala nonoi no kekahi e kalewa hele ia nei. ma na wahi a pau, aka. aole he waiwai oia mea, mamua o ke koho balota ana. Aole makou e @amailio ana no hai aka no makou iho no. penei: Ina makou he luna aupuni, a koi ia mai e kakau inoa, ua akaka, e hoole ana makou, ina no e pau ana mai ka oihana aku. O ko makou aloha aina ia. Ua lone mai makou, o Bila Kamaki a me Aki kekahi, a me kekahi poe hapahaole aloha dala, a me kanaka maoli,--ka poe houpolewalewa, e kae ana no o ke dala, a ua kohu akua ke dala ia lakou, o lakou kekahi i kakau inoa e hoohui aina. Ua kuleana no lakoa ia mea. a ua kuleana no hoi ka poe i malama i ko ke Akua makemake, ke aloha aina. Ina e.lilo ka aina, e aho kakou e kakali a lohea mai ko Amerika a me ko Enalani a me Farani manao, alaila noonoo ae i ka mea e hana ai.

 

Keia Mua Aku.

  He okoa ka ke kanaka e manao ai e hana, a he okoa hoi ka ke Akua. Ma ka moolelo o na aupuni nui ua ike ia keia mea, o ke aupuni hoopono, malama i na kanawai o ke Akua, oia ka lahui oi loa a mau o ka noho aupuni ana. Pela no ia rula a hiki i keia wa. Pela i ko ai kela olelo—he okoa ka ke kanaka e manao ai. a he okoa mai ka ke Akua. Aka, aole maoli oia ka pololei. o ka pololei maoli oia no ka ke Akua i a’o mai ai—e like me ka oukou e hana ai pela no e hua mai ai, a me ia olelo ua waiho pu mai oia i ka rula gula—ke Kanawai Hemolele—i alanui no kakou. Ina kakou e hana hewa, he hewa no ke hua mai ana, a he oiaio no ua hiki mai ka hua. o na hana hewa maluna o Hawaii. I hewa la hoi ia wai? I hewa i ka poe hana hewa. He kanahiku a oi na makahiki o ka ke Akua olelo iwaena a kakou. a o keia olelo, ua kapaia o ka Logou. o Karisto. ka hanau mua a kona waha i olelo ai KA OLELO i hoike ia mai ma ke kino kanaka—ka mea nana i hana ka honua a me na mea e ae a pau. Ua oi aku ko kakou pomaikai i keia la mamua o ka poe kahiko; ma keia. eia ma kakou ka Logou i na wa a pau,--eia me kakou o Karisto.—eia oia iloko o ka lima o kela a me keia mea ma ka olelo Hemolele. O Karisto iho la no ia, a o ke Akua no noi. e ao mau ana ia kakou i ke alanui o ke ola, o ka lanakila, eia nae e hoowahawaha ana kakou ia Karisto, a ma ia ua hoowahawaha kakou i ke Akua Mana Loa.

  Nui na makahiki a ke Akua i kike ai i ko kakou naau e hoolohe aku i kana a’o ana i mea e pomaikai ai kakou. E hele mai oukou io’u nei. wahi ana, a pela aku  Ke hele nei anei kakou iona ‘la? Aole. eia kakou ke haalele nei i ka malamalama a ke huli nei iioko o ka pouli. Ke hookuli nei i ke ao a ke Akua, a lilo i mea ole. Alaila ua hiki no ke ike ia aole ka Akna me kakou. A heaha ka hana o pono ai? Eia iho ka pane:

  Hookahi wale no hana pono a ka lahui. mai ke poo, na alii, a me na makaainana, e huli mai na hana hewa, a e mihi. Aole o ka mihi hookamani. aka, o ka mihi oiaio. O ka mihi e hoole loa a e haalele i na mea mua; e hoi kakou a ka malu o Iehova. a e hanai kakou i kana mau kauoha a pau. E hoolohe i kona leo. Ua whiho mua ia mai no i keia lahui ka olelo e ola ai. a e mau ai ko Hawaii kuokoa. oia keia: “Ua mau ka ea o ka aina i ka pono.” Aole i mau kakou ma keia alanui a Kauikeaouli i kukulu ai oia kona makia aupuni. Aold makou e kala i kalai ai ma na halawai e haalele i na hana hewa a e kalai kakou i na hana o ke aupuni maluna o na hana pono, penei, eia Hawaii iluna o ke kilohana o ka neho’na aupuni, me ka maluhia a nunenane ole o ka aina. Aka, aole nae kakou i huli ma ke alanui e “mau ai ka ea o ka aina i ka pono.” Ua lilo kakou ma na hana ahuai, na imi hoowaiwai ia kakou iho, me ka nana ole i ka pono maoli o ka lehulehu.

  He wahi manaolana no ko kakou. Aole ma na manao kuko hewa. aka ma ke alanui e aloha ia ai e ke Akua, a e aloha ia mai ai e na hoa aupuni e launa nei me kakou. Ina no kakou e waiho i ka kakou hoopii, ma ka mihi a hoomaikai aku i ka Mea Mana Loa, nana no e aloha hoololi i wale ae i ka naau o kanaka a aloha mai ia kakou. Lilo wale keia mau mea i hana ia i mea ole. Nolaila aia no ia kakou ko kakou noho ana mua aku; ina me ia, heaha la ko kakou mea e hookuli wale ai i ka hana e loaa hou ai ko kakou kuleana mua. Ina nae aole o kakou hoolone i ke alakai e pono ai, alaila aole no e loaa ana ia kakou ke koo mai ka Mea Mana Loa mai, a e lilo no kakou i poe kauwa no ka poe e malama ana i ka leo o ka MAKUA.

 

NU HOU KULOKO.

 

  Ua hoopau ia ka Bila Kanawai e ke aupuni hou. ma ke ano a rula hea la. Aole i hoomaopopo ia.

  E hoonoho ia aku ana o J.A. McCandless i Luna Kiai Awa ma kahi o Horace Papai i pau iho nei.

  Ua kauoha ia aku na luna o Hale Dute e wehe ae i na Karaunu Hawaii ma ko lakou mau papale kapu.

  Ke kukaluia nei na Koa pualu, he ekolu Kompena ka nui. O keia kekahi mea a na misionari i huhu loa ai i ka wa ia Kalakaua. aka, aia no nae na lakou e hana alaila ua maikai.

  Ma ka Ia 23 iho nei ua hemo mai la; kekahi ko’3 mai loko mai o Keliikupakako. he 12 mila ka loihi o Leia ko’e i hemo mai ai mai loko mai o keia keiki nuku nona na makahiki be ekolu a oi.