Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 558, 5 October 1892 — Page 2
| This text was transcribed by: | Michele Ikeda |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
UA HALA O MCKINLEY.
_____
O kekahi o na puolo ano nui i laweia mai e ka mokuahi Kina o ke kakahiaka Poalua nei no keia awa mai Kapalakiko mai, eia ka mea e pili ana i ka pauahe ana mai o D. A. McKinley, ke Kanikela noho o Hawaii nei ma Kapalakiko, maloko o ka Palace Hotele, ma ka la 18 o ka mahina i hala. O kona mai i make ai, he lolo. Aka o ka make ka hopena like o na mea ola a pau.
_____
Ke Koho Balota Alii.
_____
Ma ka maluma ia ana o ke Koho Balota Kuikawa o na ‘Lii ma ka Poalua nei, Okatoda 4, no ka hoopiha ana i na noho i hoohakahaka ia mamuli o ka haalele ana amai o na Mea Mahaloia Hon. P. Numana me E. C. Makapolena, mai ka hoomaka ana o ke koho ma ke kakahiaka a hiki i ka paa ana o na pahu balota i ke ahiahi, ua ike ia ma ka helu ana, mahope iho o ka loaa like ana mai o ko na apana e ae mawaho aku o ko ke kulanakauhale nei, ua lilo ia C. L. Hapakini me C. B. Maile na alakai ma ka nui o na balota, a oiai he elua no mea i makemake ia no ka hoopiha ana i na noho i hoike mua ia ae nei, o kekahi no ka manawa pau ole o eono makahiki a o ka lua no eha makahiki, nolaila ua haule i Muliwaa na mea e ae, a eia malalo iho nei ka nui o na balota o kela a me keia pakahi o lakou:
C. B. Maile 842 kohoia
H. Walakahuauki 511 haule
M. Robikana 636 “
C. L. Hapakini 856 kohoia
C. Baraunu 165 haule.
Mawaho ao o kela mau huahelu balota i hoikeia maluna ae, he 94 balota i kiloiia. Nolaila, aole he hana i koe, eia wale iho no, ua kaa mai la kakou ma keia aoao o ka pahu balota, a e nana aku kakou ia mua a me kana mau hana‑e uwe ma kahi o ka uwe a e hauoli hoi ma kahi o ka hauoli. O ka pono ke hanaia a haule mai na lani!
_____
KE KUIKAHI O PUULOA.
_____
He lono telegarapa kekahi i loaa aku i ke kulanakauhale o Waikinetona ma ka ia 24 o ka mahina o Sepatemaba i hala, e hoike ana aia na maka hina o Amerika ke kiai pono mai nei me ka makaala i kekulana o Hawaii nei, kahi Polenesia uuku mawaenakonu o ka puuwai o ka moana Pakipika, a ke kakali ala ka Aeto me na maka i pau pono na alu, no ka loaa aku o na lono hauoli mai kekahi aku o na moku e ku aku ana ilaila mai keia awa aku e pili ana no ka Aha Kuhina hou o Hawaii nei, ina paha mamuli o ka pau ana o ka Aha Kuina mua e loaa ana he Aha Kuhina hou e hooko ia ai ko Amerika iini nui no Hawaii nei ma kekahi ano. He mea maopopo loa, he mau hiona mua keia no kekahi kuikahi hou mawaena oia aupuni a me keia aupuni; ka mea hoi nana e hoopalahalaha aku kona kuleana a me kona mana maluna o keia mau Pae Moku, ka mea hoi e hoomakaukau ia la ma Wakinetona i keia manawa, a o ke apono ana aku a ka Moiwahine mamuli no ia o ke alakai ana a ka Aha Kuhina hou.
Ua manao wale ia o keia kuikahi, he haawi ana aku ia ia aupuni i ke kuleana i ke awa o Puuloa, ma ke ano he wahi hoolulu mokukaua a wahi hooahu nanahu nona. O ke kuikahi e paa nei mawaena oia aupuni a me keia, eia no ia ke paa nei aole i pau a hiki aku i ka hapa hope o ka makahiki 1894 ae nei; alaila, oia paha ka manawa e elieli kulana iho ai keia kuikahi hou e hoolala ia nei i ola honua.
_____
102 TINI OPIUMA.
_____
Ma ka po Pakahi nei, oiai ka Makai John Baker ma kana apana hana ma ka uwapo o ka Hui Mokuahi Moana, na ike aku la oia kekahi mea e iho mai ana ma ke alapii o ke kiapa S. N. Kakela me, kekahi mau pahu aila elua e paai aua. Ua komo ka hoohuoi iloko o Baker no ua mau pahu la, nolaila hookolo aku la oia mahope o na kanaka la, a hiki i ka uwapo o ka Hui Hooholo Mokuahi Piliaina Ma ia wahi, koi aku la ka makai i kekahi kahaka e lawaia ana ma kahi ao le i mamao loa mai iaiaaku, e kokua mai iaia, a ma ke telepona ana i ke keena o ka Oihana Makai ua hiki mai o Lutanela Aiwohi a me kekahi makai e ae mawaho ae oua. Ua hoike mai ka paahao iaia iho, he kamana kana hana no luna o ke kiapa Kakela. A ika weheia ana ae o na pahu ana e nana‑i hoailona ia mawaho penei: “Kakela me Kuke, Honolulu”‑maloko o ka halewai, ua loaa iho la na tini opiuma i hoike ia ae nei maluna. Ma ka noonoo ia ana o kona hihia ma ka Poalua ae, ua hoopai ia ua haole la he $250 me na dala oina o ka Aha.
_____
Ka Mokukaua Bosetona.
_____
Ua ku mai ka mokukaua Amerika Bosetona i ka auina la o ka Poakahi nei, mahope iho o kana huakai hua ole o eha la i holo aku nei no ka imi ana i ka waapa i nalowale e haohao ia nei, me ke Kapena ka wahine a me ke keiki, me hookahi kakini o na loina o ka mokukalepa Amerika Wm. A. Campbell.
Ua haalele mai oia i keia awa ma ka auina la o ka Poaha i hala, a ku aku la i Hilo, Hawaii, ma ke kakahiaka o kekahi la ae, oia hoi ka Poalima, a a@ hou no i ke kai hohonu ma ia la@@ ke kaapuni ana ia Hawaii no @a la elua, aka nae aole he ike ia o ka waapa i nalowale. Ma ka auina la o ka la mamua iho o kona ku ana mai, ua hoopau ke Kapena i kona manao huli, no ka mea ua ike iho la oia he mea makehewa ka hoao ana e loaa na olulo i nalowale, nolaila hoohuli hou ae la oia i ka ihu o ka Bosetona no Honolulu nei, a kapalulu mai la i keia awa i ka manawa i hoike mua ia ae nei.
O ka huli=pahu a me kekahi hapa o na sela kai lawe ia mai no Honolulu nei e ka Bosetona mai Hilo mai, ka poe hoi i pae ae ai ma Hilo e like me ka mea i hoike mua ia aku ai ma ko makou mau helu i hala.
_____
MAI NA AINA E MAI.
_____
Ma ka mokuahi China, mai Kapalakiko mai a holo loa aku no Iapana, he eono la a me umikumakolu hora, ua loaa mai ia kakon na nu hou o na aina e, o ka la 27 o Sepatemaba. Penni iho ke ano nui o na mea hou:
Ua pau ka hikile@e a me ka hop@ ia no ua laha o ka mai kolela ma Na Ioka’a me na wahi e ae ma ka huli hikina o Amerika Huipuia. Ma keia ua paa a mai maluna o na moku i ku ae mai na wa mai o Europa. Aole ae mau mai i puka hou ae maluna o na moku i hooma luia.
Ua hiki aku kekahi moku i Buenos Ayres mai Genoa aku, e hoike ana he 24 ka nui o ka poe i make i ke kolela ma na moku la.
Ua hooholo ka Ahaolelo America e hoopaa ia ka Hoikeike Nui ma Chicago ma ka la Kapule.
Ua ae ka pono koho balota i na wahine ma Nu Zilani.
Ua hoi hou mai ka mai kumau o ka Emapera Uilama o Geremania. Aia @@a ka pepeiao keia mai.
Ua haawi aku kekahi poe ina dala he kanakolu tausani no ke kuai ana i kahi i kanu ia ai o Iesu, e kokoke ana i ka Ipuka Damaseko, Ierusalema. O keia kahi i hooia ia a Generala Gordon a me kekahi poe e ae malaila ka Haku i waiho ia ai.
Ua paa kekahi o na mokuahi lawe leta a me ohua eemoku o na laina e hookele nei mawaena o Enelani a me America. O ka nui o na tona o keia moku he 19,000, he elua tausani tona i koe like aku me ka Hikina Nui.
Ua hoohopo ia e helelei ana ka aha kuhina o Pohakuhaoli.
He kaua ma Venezuela. No ia mea, no hoounaia aku na mokukaua Amerika Chicago me Kearsage, aia laua ma La Guayra, a o ke Concord ma Puerto Cabello, no ke kiai ana i ke ola a me ka, waiwai o na kanaka Amerika, ma ia mau wahi.
Ua hoopahu ia ae kukahi kaaahi ma kahi e kokoke ana i Tracy, Kaleponi, a oiai ke kaa e holo ana me ka ikaika, ua kiola ia ae la oia a haule mawaho o ke alanui kaa. Ua manao wale ia, he mau hana keia na ka poe kolohe‑o ake a@a i kekahi poe ohua oluna o ke kaaahi.
He nui ka poe i loaa o Hamebuga i ka mai kolera, a mai ka hoomaka ana o ka mai e hookahua ma ia wahi a hiki i ka Poano, Sepatemaba 24, aole i eini iho malalo o ka 17,000 ka nui o ka poe i loaa a mailoko ae oia huina, aneane o ka hapalua okoa o o lakou i pau i kamake.
_____
KA HIHIA O HOOPII.
_____
Ma ke kakahiaka hora 10 o ka Poalua nei, i weheia ai ke Kau o Okatoba nei o ka Aha Kiekie, e ka Lunakanawai Kiekie Alapaki, a ua akoakoa ae na loio o ke kulanakauhale nei e like me ka mea maa mau. O ka hihia o Mr. Hoopai ka i noonoo mua ia (aole keia o Hoopii Wawae Olohelohe, aka nae ua ane like oa no na hana, he komo hale me aihue). O ko ano nui o keia hihia , ua hoopuka mua ia aku no maloko o na kolamu o ka kakou pepa nei, mahope iho o ka hopu ia ana, he mau hebedoma pokole wale no i hala ae nei. I ke komo ana o na kiure Hawaii iloko o ka rumi, mahope iho ua puka mai lakou me ka olelo hooholo e hoahewa na iaia, a e haawi hou ana hoi i manawa no ua Hoopii nei e hoi ai i ka Papu o Kawa. O Kawa, he wahi ia i kupa a kamaaina iaia, no ka mea he nui kona manawa i paa ai ilaila, a ua like ka Papu o Kawa iaia me he home ponoi la nona.
_____
NA MAKE O SEPATEMABA.
_____
Ma ka papa hoike i ka nui o na make a Mr. C. B. Reynolds, ka Agena o ka Papa Ola iloko o ka mahina o Sepatemaba i hala, he 36 ka huina pau, a mailoko ae oia huina he 20 kane a he 16 wahine, a eia malalo iho nei ka mahelehele ana a kaawale na make o kela a me keia lahui:
Beritania 2 Hawaii 23
Iapana 3 Pake 5
Potugala 1 Na Lahui E 2
Ka nui o na make iloko o ka mahina o Sepatemaba, i kela a me keia makahiki:
Sept. 1889 42 Sept. 1891 44
Sepr. 1890 53 Sept. 1892 36
Nolaila, he mea maopopo ua haule na make o ka mahina i hala i ko na make oia mahina hookahi i kela mau makahiki aku nei.
_____
Ma ka paani kinipopo i malama ia ma ka auina la onohinei, ua kaa ka lanakila i na keiki o ke kula papaa la o Kaiwiula.
_____
O R. W. Irwin, ke Kuhina Noho o Hawaii nei ma Iokahama, Iapana, oia kekahi o na ohua a ka mokuahi Kina no ia kulanakauhale.
_____
Ma ka la 24 o ka mahina i hala, i haalele aku ai ka moku Amerika Alliance i na kapakai o Amerika no Hawaii nei, a ua manao wale ia e ku mai ana oia aole e manao loa na la mai keia la aku.
_____
HUI ALAHAO A ME AINA O OAHU.Papa Manawa
Mai a Mahope o Okatoba 1, 1892.
NA KAA
A.M. A.M. P.M. P.M.
Haalele ia Honolulu 6:15* 8:45 1:45 4:35+
Hoea i Honouliuli 7:20* 9:57 2:57 5:35+
Heaiele ia “ 7:30* 10:13 3:45 5:42+
Hoea i Honolulu 8:35* 11:55 4:55 6:50+
NO KULANAKAUHALE MOMI IH@
Haalele ia Honolulu 5:10//P.M.
Hiki i Kulanakauhale Momi 5:48//
Haalele ia “ “ 6:55* A.M.
Hiki i Honolulu 7:30*
+ Poaono wale no
* Koe ka Lapule
// Koe ka Poaono.
Sept. 28 tf-dly.
_____
NU HOU KULOKO.
_____
Ahaolelo ko keia la, hora 10.
_____
Apopo ka Maki e ku mai ai mai Kapaa mai, Kauai.
_____
Ku kakahiaka nui mai ka mokuahi Kina ma ka la inehinei.
_____
Aia na lealea o keia po maluna o ka oneki o ka mokukaua Bosetona kekahi hoi o na lealea i hooopanee ia mamua aku nei.
_____
Ua make mai nei o McKinely, ke Kuhina noho oHawaii nei ma Amerika, ma Kapalakiko, ma ka la 180 ka mahina i hala.
_____
Ma Maki Ailana ke puhiohe o ka po nei, a wahi a ka poe i hiki kino ae, he nui ka lealea, ke hele la a pii ka manenen i ke kumu pepeiao.
_____
O Mrs. E. M. Nakuina ka mahele olelo ao ke kau o Okatoba nei o ka Aha Kiekie, pela na ula leo o keia mau la e wawalo hele nei a puni ke taona.
_____
I keia kakahiaka e noonoo ia ai na hihia o Manuel Perry me Ah You, he mau mea i hopu ia no kekahi mau hewa wawahi hale ku kaawale a laua i hana ai.
_____
Kani ka aka a na kalaiwa kaapio ma ka la inehinei i ka piha mau me na ohua aohe hoina hala, oili aku ana no”komo mai ana, pela wale iho la no i hana maikai ia ai a hiki wale i ka po ana.
_____
Ma 253 ka nui o na ohua Pake, a mailoko ae oia huina, he 244 kane 7 wahine me 2 keiki‑e hoi ana lakou a pau mai Kapalakiko mai no ka ike ana i ka aina hanau, maluna o kk mokuahi Kina o ka po nei. Oia ka nani.
_____
Ua hopuia kekahi kanaka Hawaii ma ka inoa o Puahala i ka Poaono nei ma kahi kokoke i kahi noho o Mrs. McDougall, no ka hewa aihue i kekahi wati dala. Ma ka hooloheia ana o kona hihia i kola@a aku nei, na hoopalia oia he oha mahina hoopaahao ma ka hana oele’a.