Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 553, 28 Kepakemapa 1892 — Page 1
| This text was transcribed by: | Lawrence Gersaba |
| This work is dedicated to: | Judith Nalani Kahoano Gersaba |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Buke II.
HONOLULU SEPATEMABA 28, 1892.
HELU 553
HE MOOLELO KAILI PUUWAI
- NO -
SENIA LUTERA
Ka Ui Puuwai Mabala
-: O :-
ENELANI KAHIKO.
A I OI E
He Nanea Hooheno no kekahi Kauna Wahine Opio me kana mau
Aloha Ekolu.
(Mai ka peni mai a ka mea kakau o Avareda, a pela aku.)
MOKUNA X.
Oia ka mea a kuu puuwai e li'a mau moe ole nei o ka po a me ke ao.
A he mea maopopo loa aole laua i kamaaina pono kekahi i kekahi, a mawaho ae o na mea a pau oia kona haawi ana iaia iho iloko o kana puili ana - ka puili ana hoi a kekahi kanaka malihini nona na helehelena ana i ike mua ole ai akahi wale no ma kela po, oiai ma ia kakahiaka aole oia i nana pono i kona mau helehelena, oiai oia e moe ana iloko o kona poli ma kahi kokoke i kona puuwai, me ka hoolohe ai i kana mau olelo iniki puuwai e hanai ana i kona uhane me ka ai o ke aloha, ua ai oia a lawa a ua inu a kona, a oia no kane i kaena ai, kaapuni oia a puni Enelani, aole he loa e like me kapa ipo honehone ma ka nahenahe o ka leo a ano ke hoolohe aku.
Ina keia a pau oia la mai ko lana hui @ mai, aole oia i hoopoina iki i kahi o ua mau kukai olelo la i malamaia ai mawaena o lana, kahi hoi ana i hookuu aku ai iaia me kalanakila e honi ia mai e ia e like me kona makemake, a o na hoomanao ana no ia mau mea aia no ia iloko o koua puuwai kahi i pana malie ai - no ka mea ua sila oia iloko o kona puuwai a paa loa aole e hoopoina ia mau mea a pau - ae, aole, aole loa.
O na hoomanao ana no ia mau mea a pau, oia ka i papale koke mai imua o kona noonoo, oiai kona poo e hilinai ana iluna o ka umauma lahalaha o kana ipo me kona mau lima elua e apo ana ma kona ai me ka hiehie nui, a o kona mau maka hoi e nana ana iluna i kana aloha.
Auwe, he mea e ka maemae a me ke ano hoopono o kona mau helehelena, e hiki ai hoi i kekahi aoao palupalu ke haawi koke i kana hilinai ana me ke kanalua ole.
A mea kupanaha loa kona ae ana mai e haawi lilo i kona puuwai a pau i ua Senia nei, iloko o ka io a ka maka, no ka mea, me kela mau helehelena nani a kina ole ona i huipuia me kona leo nahenahe kuu i ka olu, na hiki loa iaia ke paani i ka puuwai o na wahine ui a pau, me he popoki hanai ahahu la i ka iole.
Oiai, o ka awihi hookahi ana mai iaia mai, ua lawa ia no kekahi aoao palupalu e mai ai i ke aloha, a o kana minoaka, he mana kona e hopu pio ai i kela a me keia puuwai, me he mea la ua hoopaaia e ka ikaika o ka uwila, a i ole me ka bipi paha i paa ka ihu i ka uwea, a o ka hiolani ana maloko o kona poli iwaena o kana mau puili ana he nui, e make auanei ia io waliwali i ka uwe kapalili i ka piha i ka hauoli - no ka mea, o kela ka mea lealea loa ia mamua o na mea a pau.
I ke kunewa ana ae o na hora liilii o ke kulukulu aumoe, aole he mau kino uhane i piha me ka hauoli ma Enelani ia po e like me ua haku wahine opio nei o ka Halekakela Keokeo, oiai laua e auau kino ana iloko o ka moana wai o ka hauoli, a i ke kokoke ana aku i manawa o ka waenakonu po, ike iho la ua Senia nei oia ka manawa kupono nona e puka ai iwaho, no ka mea ua malu ke kula aohe lele pueo - kela manu maka nunui o ka po, nolaila ku ae la oia iluna a onou poo aku la iwaho iloko o ka ipu inika o ka pouli, me ka nalu ana iloko ona, ina he aloha io kona ia'u aole e nele kona ukali ana mai mahope o ko'u mau kapuai, aka aole au e hoike aku ana iaia ia mea.
Aole i pau.
HE MOOLELO
-: NO KE KEIKIALII :-
AWAREDA!
a me
KA UI LEILA
o Noremadi.
(Kakauia ne Ka Leo.)
MOKUNA XVII.
Ka La Hooili Kana Weliweli.
He manawa loihi i hala ae mahope iho ike aku la o Awareda ma me kona mau hoa i ka iho ana iho o kekahi mau waapa ekolu mai ka aoao mai ona moku la a holo mai la iuku i ka aina e ukali ana kekahi mahope o kekahi.
Ma ka waapu mua loa nae o na poe waapa la, iloko oia waapa ke Kapena Tanahusa, ao ke alakai hoi ona naita o ua moku la, me kekahi o kona mau naita he umi a keu, a ma ka hoopokole ana ae, ua aneane e kanaha ka nui ona kanaka o ua moku la i kau mai maluna o na waapa ekolu, ao ke koena aku ona kanaka ua hele mai la lakou iloko o ke kai a au mai la iuka i ka aina me ka lakou mau mea kaua pu no e paa ana.
I ko Awareda ike ana i keia mau mea a pau; hoomanao ae la oia na kokoke mai kawa no ka hana. A he mea kaumaha nona ka hoomanao ana ae, aole i emi iho ka nui o na kanaka ma ka aoao o na enemi ma kahi o ke kanaono, ao kona mau kauka hoi, he kanakolu wale no noi a ina e malama io ia ana he hakoko mawaena o lakou, alaila, ua like - he hookahi kanaka ma kona aoao kue ia elua mai ma ke la aoao no na hakada ana@ ano na hala a mawaho o @ na ha@ kaulike ana.
Ma ka inoa o na anela o ka lua hohonu, e kuu haku, wahi a Ikopa ke ike nei au i na hiona mua o ka pilikia, no ka mea heaha ke Tanahusa manao ma keia ano hana ana ua lako kona mau kanaka apau me na mea kaua, a ke au mai nei hoi kekahi poe o lakou inka nei.
Aole i maopopo ia'u wahi aka moi opio, aka e hoomanawanui iki kakou a hiki i kona pae ana mai inka nei. Ina e makaukau ana oia e ino a ka auanei oia, he kana paakiki loa oiai au e ole ana. Ke maopopo mai la anei ia oe kou mana?
Ae, ua ike aku la au.
Ina pela na pono. Ke lawe nei au i iwakalua a oi o na enemi ma ko'u aoao a me ka'u pahikaua, a ia oukou aku hoi ko koena o ka lealea a kakou. E hoomanao nae, ua pili keia mau olelo ae, no ko Tanahusa hele ana mai e lawelawe ino ia kakou. Aka, e kunaa io anei oe me au?
Ae, me oe au i na manawa apau make a ole hou - hokahi wai o ka like, wahi a Ikopa.
A pehea hoi oukou a Karewada ma? Ina he aloha no ka wahine, ka onana a pela aku, o keia wale no ka manawa kupono, oi pae ole mai o Tanahusa iuka nei?
Nou makou - a nou wale no, wahi a Karewada. He mea ola na mea e ae a pau ia makou, a na makaukau mau hoi makou e paio no no makou haku a hiki i ka haalele ana mai o ke ola i ko makou mau pauku - kino, oia hoi ke sekona hope loa.
Me keia mau olelo hoopuniia ae la ua wahi puali uuku nei i ka moi me ka lakou mau mea kaua e hukali auapa ana imua ona kukuna olinolino o ka la ma ke kulana makaukau no ka paio ana, o ka moa wale no i koe oia uahoa a Wahie, ka wa hoi o na ai hoopau e ulele ia ai.
Aole liuliu mahope iho, pili mai la ua mau waapa nei iuka, a lele mai la ua Tanahusa nei iuka i ukahia mai e kona mau kanaka mahope i paapono i ka uhiia me na kapa - kila i hoohinuhinu oleia.
Auwe heaha keia! wahi a Tanahusa nei i hooho mai ai me ka leo nui o ka mea i hopuiwa ia iaia i ku iho ai ma kahi he mau kapuai he umi a oi ke kaaawale mai kahi a Awareda o ku ana, oia ka oie i keia wahi, e oe ko kanaka a'u i hele mai nei e imi.
Owau kou mai pala, iho la ana @ ? Wahi a Awareda.
@
OLELO HOOLAHA.
Ke kauoha aku nei ka mea nona ka inoa maloko nei i ka poe a pau i me ia ia, e oluolu e hookaa mai i ka lakou aie, iloko o hookahi mahina mai keia manawa aku. E pono na hoaloha e hoolohe i keia leo, i lilo ai i mea pono no na aoao elua.
S. AH FAT.
Waikapu, August 31, 1892.
aug31 1md sept 2 1mw.
Hoolaha a ka Malama Waiwai.
Ke hoolaha aku nei ka mea nona ka inoa malalo, na hookohu ia aku oia i Malama Waiwai e na Waiwai a pau o Lydia K. Kamakaia a me Sameula Kamakaia, kana kane, ma kekahi palapala hookohu malama waiwai i hana ia i keia la. Ke hoolaha ia aku nei ma keia o hookaa koke mai ka poe i aie ma ko'u lima.
Honolulu. Sept. 10, 1892.
sept14 1m.
Ke hoike aku nei ka mea nona ka inoa malalo nei, o na aie a pau i hoaie ia e Lydia K. Kamakaia a me Samuela Kamakaia kana kane mare, mahope o ka puka ana o ke ia hoolaha, aole no e uku ia me ko'i kakau inoa ole, a ke kauoha pu ia aku nei ka poe he mau aie ko laua ia lakou, e waiho koke mai i ka lakou mau kei ma ka la hope o na mahina a pau.
ABRAHAM FERNANDEZ.
(Aberahama.)
Ma kahi o E.O. Hall & Son. Malama Waiwai o Lydia K. Kamakaia me Samuela Kamakaia.
Honolulu. Sept. 14, 1892.
sept15 1m.
Kauka Yong Kam Pung.
(APANA.)
Helu 53, Alanui Maunakea.
Ke Kauka Loea o ka
Aina Pua!
Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano
ma'i, mai ko na kane, wahine a @
na keiki liilii. O na ma'i ha-no
na hiki loa la ke hoola ia me
ka maalahi. A o na ma'i
e pili ana i ka maka
pau pu ia i ke
ola. Ke hoike
ia aku nei,
ma ke ola ia nei, me
ka ehaeha pu o kahi oia
kau. Ka @
hau. ka @
keiki a hele nui paha e @
a paa a lohi paha ka @
E KIPA mai o ka @
hou ia me na @
@
@
@