Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 442, 28 April 1892 — Page 4
This text was transcribed by: | D Hable |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
KA LEO.
John E. Bush.
Iuna Hooponopono a me Puuku.
HONOLULU, APRIL, 28, 1892.
Ka Hopena o ka Lahui Hawaii.
Ka hopena o kakou Hawaii, oia no ka ohiia aku a pau ka hapanui i Kalawao malalo o ke kumu he mai lepera. O ka emi ana mai ka hoi ia o ka lahui, a no ka uuku loa o na Hawaii i koe a kulike paha ka nui, a i ole emi mai paha malalo o ka heluna o na malihini, alaila, aole e mana ka kakou aua ia Hawaii Aupuni, a hiki ke hookoia ka lia o ka hapanui o na haole waiwai o ka hoohui aku me Amerika.
O ke kaona maoli no keia o ke mele e hakuia nei, a me he ala aole paha i nele keia kumu mai ke komo poo ana aku i keia ohi hapuku ma ke ano he mai lepera.
Ua olelo kekahi kanaka Hawaii oiaio i hoonaauao maikaiia, a e hakilo mau nei i ka heluna nui o na Hawaii e hului pau ia nei i Kalawao; aole e hala elima makahiki mai keia wa aku, ina penei mau aku ka nui o ka ohi ia ana o na Hawaii maoli malalo o ke kumu oiaio a oiaio ole paha, he mau mai epera, o ka pau loa aku no ia o ka hapanui o na Hawaii a emi io no malalo o ka heluna nui o na lahui malihini.
I keia mau la koke iho nei no ua halawai aku la ka mea kakau me ekolu mau kaa ukana i ke kula o Kaiwiula, ua hele a piha u i na kanaka e lawe ia ana no Kalawao. (O ke kolu paha ia o na lawe ana iloko o na mahina ekolu, ke ole au e kuhihewa.)
O kane no hoi, oka wahine a me keiki. Aole nae i halawai aku ko'u mau onohi ike me kekahi lahui malihini iluna o ua mau kaa ala. O kakou Hawaii wale no ia e milo ia nei. Oa hele no hoi oluna o na kaa a piha pono, hookui, a ane hanini mawaho, ka ua mea o ka huhuiakolea ia, oia no oe o ka huihui paipu 'la, a i ole o kaa hipa o Lanai ke ku mai o Mokolii. Lewalewa no ka wawae o kamalii mahope o ke kaa; puliki no i kahi paiki lole, aohe wahi o ka waewae e kau aku ai iluna, ua pihakui. He mau keiki punhhele no hoi paha ia la na ko lakou mau makua, aole hoi e hihi o ke pio a ke kanawai, kohu manu kaka ka hoi ka lewalewa o na wawae.
Ua ike no hoi paha na luna hooko (mai kau hewa ka hoi ka hua likanaka) hoopai no na lawehala a ka mai lepera, ua nui ua lawehala e lawe ia ana no kahi hoopai o Kalawao, oiai o lakou no hoi na lunakanawai, na luna hooko o ka lakou mau olelo hooholo, heana no la hoi i hoelawa ole ia ai a lawa pono na kaa e hiki ai ke pau pono na lawehala a lakou me ke ano he mau kino uhane, aole hoi he holoholona.
He poe opiopio malalo mai, a maluna iki aku no o ka iwakalua makahiki ka hapanui o lakou. Na kumulau a me na keiki e manaoia aku ai na lakou e hoopulapula a hooulu hou mai ka lahui oiwi, eia nae ke momoku nei no Kalawao, ka heana hope o na ili ulaula o Hawaii nei.
Ka makana maikai i loaa ia kakou mahope o ka kakou mau hookipa oluolu ana i na lahui malihini o ke ao nei, a o ka uku keia, o ka anoano o ka make ahulau a me ka heana nui oi ae mamua o ko na kaua weliweli.
He Paku'i Hou no ua Ulia Poino o keia Mahina.
Ma ke ahiahi o kela la aku nei, i ka hapalua paha ia o ka hora 4, ua loaa mai la he lono hoolele hauli maloko o ke telepona i ka Halekula o Sana Lui, e hoike ana, ua loaa aku kekahi kahunapule e moe ana iluna o ka nuku o Nuuanu ma ke ano pilikia loa, a i manaoia hoi na loohia me kekahi mau poino kukonukonu. He hapalua hora paha i hala ae mamua o ka loaa ana mai o keia lono i Sana Lui, oiai kekahi mau haole elua o keia kulanakauhale e pii mai ana ma keia aoao o ka pali, a i ko laua hiki pono ana mai iluna, ua loaa mai la ia laua kekahi lio kanaka ole e ku ana, a e waiho ana ma kona aoao kekahi kanaka me ka aahu kahunapule. Ua haawi koke laua i na kokua ana i ke kanaka poino, ma ke ano he mau Samaria oiaio, a ua hoike mai ka mea poino, me he mea la, ua kaualako, hele ia oia iloko o ka lepo no kekahi manawa, no ka mea ua hoike mai kona aahu ia mea. He mau ninau kekahi i ninauia i kela manawa i ke kahunapule poino, aka nae aole he pane i loaa mainoiaila, ua noho iho la kekahi e nana i ka mea pilikia, a o ka lua hoi holo mai la oia a hiki i ka Hale Hapalua o ke Ala (Half-Way-House), a telepona mai la i mau kokua.
A i ka manawa kupono, ua hoihoi ia mai la ke kahunapule maluna o kekahi kaa ba-ke e kekahi Pukiki no ka Hale Hapalua o ke Ala, a aole no hoi i upu iho, hoea aku ana ke kaa pio mai ke kulanakauhale aku nei, a hoihoi loa ia mai ana ka mea poino no ke teona nei, a ma ke Kula o Sana Lui, malaila oia i waiho ia ai. O keia kahuna poino, wahi a kekahi poe, oia no o Makua Xavier o Koolau. O ke kumu nae o keia pilikia, aole i maopopo.
Me ka malie, a me ka palanehe o ka la a me ka hora o ke Keiki a ke Kanaka, ua haalele iho la o Mr Mahelona i keia ao ma ka Poalua iho nei ma ka hale hana hao o Ulakoheo, pela mai kona mau hoa paaua o ka luhi ou ana i na inoa o keia noho ana. Aloha no.
HE MOOLELO HOONANEA
-NO-
EBENA-LO
Ke Keiki'lii o Arabia
A ME
ROVINA
Ka Ui o Dareba
A I OIE
He Nanea Kamahao no na Hoahanau he Kanalima.
Iloko o kela au pouliuli i hala lilo loa aku la i ke au a Kahewahewa, nona hoi na wahi hoomanao moowini ana i koe i keia manawa, e ola a e noho ana ma ka piko waiolu o ke kulanakauhale waianuhea o Harona, ma ka aina puni ole a kaulana o Arabia, kekahi moi waisanana, nona ka inoa e kaheaia ana e kona mau makaainana, o ka Moi Morana.
He mea nui ua Morana nei, a he hiwahiwa na kona mau makaainana, e hoomaka ana mai ke keiki i loaa ka noonoo a hiki i na wahi alualu elemakule, a nana hoi ke kaena hiki, aia me ia ke aloha oni paa o kona lahuikanaka.
Ua lako oia me na mea a pau, aole he hemahema i koe a kona manao e uilani hou ae ai elike me ke ano mau o kahi o na alii, no ka mea ua lako oia me ke gula a piha hoi me ke dala me kekahi mau lua i piha me kekahi mau pohaku kumukuai nui o ka honua a kona manao e hone ae ai.
Iloko nae o keia piha ulakolako o ua moi Morana nei, e noke ai oia i ka ubauba a hiki i kona make ana, aole e pau,--a ili aku no i kaua mau pua ke loaa, ua nele oia ia mea he hauoli; no ka mea ua kani pono ka naue ana a keia mau wahi laiani mele malalo iho i ua Morana nei e hone ana--
"Hookahi ua elekule kama ole Waiho wale na iwi i ke ala."
Ae, o keia ae la ke kumu uui nana i kukuni paa aku i ke kaumaha maluna o ua moi la, no ka mea ke iho aku la kona mau la ma kela huli o ke ola ana o ke kanaka ola ana ma keia ao; aka nae aole ana wahi keiki hookahi e hiki ai la hoi iaia ke hooili aku i kona nohoalii maluna ona ke hala ae kona manawa o ke ola ana.
Mamuli o keia kumu, ua mare ua Morana nei a nui kana mau wahine, a ua oleloia maloko o ke a moolelo, o na wahine ui a pau o Harona, he poe wahine wale no lakou a pau na ua moi nei, aka nae, aole no i hooko ia kona makemake ma ia hana ana, no ka mea aole kekahi o ua poe wi la a Arabia haaheo i hanau mai i ka mea a kona naau i kau nui ai.
Aole i pau.
HOOLAHA HOU!
EALA, EALA.
B. F. Ehlers & Co--PAINAPA.
HELU 99 Alanul Papu.
MA KA HALEKUAI O PAINAPA I KEIA MANAWA, UA HOEMI HOU IHO MAKOU I NA KUMUKUAI O NA LOLE WAHINE, KANE ME KO KAMALII, MA KE KUMUKUAI MAKEPONO LOA, NO KA MEA, HE WA PILIKIA KEIA, NOLAIL A KE KUMU O KA HOEMI NAAUPO ANA:--
Na Palule $2.50 he $1.50 wale no, a o na Palule $1.50, he $1.00 wale no. Ke ike mai la oukou i ka emi loa ana.
Kupaianaha maoli keia emi naaupo ana e hele koke mai, o nele auanei oukou.
tf B. F. EHLERS & CO
Na Lako Lole Hou o ke Kau Makalii.
Ku Ka Paila! Hana ka Haawe!!
E Ohi Oe a luhi ko kino
E Weheia Ana ke Kuai Ahulau Nui o na Lole ma
KA HALEKUAI WAIPAHE O
N. S. SACHS.
He oluolu me ka Holopono ke Kumukuai, oiai o ko makou makia ia; Nolaila hele mai a pau i ikemaka i ka makou mau waiwai hou o kela a me keia ano, he ole ka lohe pepeiao. E alawa iho i kekahi o ka makou mau kumukuai e hoake aku nei.
NA LOLE KINAMU e kolu ai ka hoohehelo ana ma na alanui o ke kalanakauhale nei. Na Lole Papamu o na la maka kanaka nui a me na Lele Kakou Loloa o na ano a pau, e kaha ai ka ma @ na opio o ka soso oolea,
He 6 I-A $1.00 wale no.
NA LOLE MAKALENA Keokeo o na ano kikokiko a pau a ka manao e home na ai, he makepono loa ke kumukuai, oia hoi,
He 5 I-A no $1.00 wale no.
NA LOLE HAPA SILIKA i kakaa aulii o na ano a pa a i hiki hoi ke holoi ia me ka pilikia ole, o ke ano hou loa mai nei o keia au hou e nee aku nei.
He 6 I-A no $1. wale no.
Na Lole Eleele Hinuhinu Paa Puni (Sateen) me ka nowelo panio mikioi ia a he ano maikai loa, he i i-a no 25 keneta.
Na Lole Hulunipa la-a pelua o na ano a pau, pukui anu o ke kuinaumoa, a he hou kuwili no ka limu kaha kanaka o Manuaiopa, he o i-a no $1.00 wale no.
Na I ole Halenalenu ano Hapa Kanikau, o ke ano hou mai nei i laha mua ole, a mae ole hoi ke holoiia he 1 i-a no 25 keneta.
A he nui wale aku na Waiwai Hope loa a me na Paikini Hou loa i loaa moi moi ia makou,, a makou hoi o kuai aku ai me ke kumukuai hoahoa hoa a makepono. Ina oe e makemake i papale nou, o hele mai i o makou nei, he noha papale makou a noho aku nei, mai ko na Leds maka ounona a ke na kamalii i paa mua i ha heenaniia i oi ne i ko kekahi mau halekuai o ae o loke nei o keia Aupuni,a mau o waa elike me kou makemake.
Na Papale Kapu Luina i kinohinohi muaia aohe ke luhi i koe, he kau wale ae no i ke poo hele ana, he $1.25 a pii aku.
Na Papale o na Paikini a pau i hoomaniia elike me ke kanoha, na Papalani Humu lima mooliia a me na Ie Papale Hawaii o na ano a pau, he hapalua dala wehe no ka auhau.
E na hoaloha, e kipa, e ike kumaka i ka nani o Aipo, he aie ka lohe pepeiao.
--:N. S. SACHS:--
373-dtf. 104 Alanui Papu, Honolulu