Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 362, 7 January 1892 — Page 1

Page PDF (929.05 KB)

This text was transcribed by:  Gloria Vlachos
This work is dedicated to:  Na Lei Hulu I Ka Wekiu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.                                             HONOLULU IANUARI 7, 1892.                                                                Helu 262

-----

He Moolelo

 

@@@

 

MASEPA.

-----

Ka Olalio Denemada!

 

--@A I OLE:--

 

Ke Kaulio Keokeo!!

-----

 

                        Wahi a ke kauna opio i panbe aku ai i kona hoaloha, oiai laua @@ ana i ko laua paina ahiahi:

 

                        Akahi wale no haua ana i nele ai kuu Wiliahiu me na hoike e pili ana i kana mea i ike a i honi ai.

 

                        Malia paha aole no he enemi a @a kuhihewa na koho ana a kou mau noonoo e kuu hoaloha opio, wahi a ka haku Moneka.

 

                        Aole e kuu hoaloha, aole, ua kuluma a ua kamaaaina au no ia mau haawina maluna o kuu Wiliahiu nei, a ke ole au e kuhihewa, aia no @e la a e hooko ia no ka'u mea e kamailio nei, oia hoi, aia he enemi ma ua palena kokoke i ko kaua home waonahele nei.

 

Iloko o Kopenabagena - Oehu Denemaka i ke oole'a.

 

                                                O kela mau minute a na hoaloha elua e kamakamailio ana mawaena o laua, oia na minute hope a ke kiu Denemaka i haawi hope aku ai i na nana ana maluna o na palena o na oawa abiu; alaila, me na huaolelo o ka hoohiki paa, haalele iho la ia i ke kiekiena o ke kualapa a kamoe pololei aku la i kona alahele no ke kulanakauhale alii o Kona mana kaua o Denemaka nei, a hoolilo iho la au ia'u iho i kanaka e a@@ ana maluna o na palena o Denemaka nei, a oia ka'u e noi aku nei i kou @uikala ana mai ia'u e ke alii.

 

                        O keia mau olelo a ua haku Ka@@@ nei, oia ka ka moi Carlo i nana mai ai me na maka oole'a o ka inin a me ka leo kekana o ke okalapenahqgena ka pahu hopu.

 

                        He ekolu po a me ekelu la, hoohiki loa aku la oia no ke kulanakauhale alii, a imua o ke alo o ka moi Carlo, hoolauna aku la oia iaia iho@@@@@ olelo:

 

                        E ke alii, wahi a ua haku Ka@@@@ nei, he mau la ae nei bala, ua kapao ae au i ka honohano o ka'u oi hana o ka noho p@@ a alakai ane no kala pane mai la na moi la:

 

                        Aha, ua loaa ka ia oe ka mana o ke kapae wale ana ae no i ka hanohano o na mana kaua o Denemaka nei me ka loaa ole o kekahi apono ana mai ia'u aku?  Alaila e ke kanaka kipi!  Heaha kau mau hana o kou hoolilo ana ia oe iho i kuewa a pale mai ai oe i ka hanohano o ka oihana a'u @ hookau aku ai maluna ou?

 

                        Na keia mau olelo oole'a loa a ka moi Carlo, na ia mea i hoohaikea ae i na helehelena o ka haku Kasela, a me ka leo haalulu o ke kanaka hohe wale, pane mai la oia:

 

                        E ke alil, o na ahewa ana a pau a kou ihiihi maluna o'u, ke lawe mai nei au i kela wa maikai a hoiko aku ua kapae au i ka hanohano o k@ Denemaka nei mau mana ka@@ malalo o na kumu ekolu:

 

                        Ka mua; oia no ko'u hooko ana i ka makemake e ka nohoalii.

 

                        Ka lua; ka loaa ana o ka enemi a kou mau mana kaua i makemake nui ai.

 

                        Ke kola; oia no k'ou hopu pio ana i ke kipi a m@ ke pakaha nana i hoao e hoohaahaa i ka ihiihi o ka have a me na kanawai o Denemaka nei.

 

                        O keia mau kumu ae la, oia ka mea nana i kono a kauoha mai ia'u e waiho iho i ka hanohano o ka hana a'u i hiipoi ai me ka maikai a hele aku la ma ke aia no ka make a me ke ola me ka hoohiki pa, e hooko au i ka haheo o ka oihana a hiki i ko'u make ana.

 

                        Alaila ua hooko anei oe @ ke kanaka wahahee, wahi hou a ka moi me ka okalakala nui o ka mea i piha i ka huhu.

 

                        Ahe, o kou hooko ka ia o kou mahuka ea? i pane hou aku ai ka moi me ka leo ikaika me na maka hulili o ka huhu n@i.

 

                        Ae e ke alii, ua hooko au e like me ka'u mau mea i hoike aku nei, @ aole hoi malalo o kekahi ano o ka mahuka a i ole ia o ke kipi, aka malalo o na kauoha a ko Denemaka @@i mau mana kaua.

 

                        No ka mua, ua hooko au e like me ua kauoha a ka moi Carlo a nonoalii hoi o Denemaka nei, no@ ka paa pio ana o ke kanaka kaulio keokeo.

 

                        Ka lua oia no kena loaa ana. a i ole paa pio paha ma ka ano @@@ hao na ke aupuni o Denemaka nei, a no ka hanohano o kona m@@ maua kaua, o kau i ua ahew@ @@ maluna on a. a o ke kolu oia @@@ o'u hoikaika pauaho ole ana e @@@ oia he pio na'u a i ole kela haku Moneka paha, ma ke ano he kipi luna a he hoohaahaa i ka have @@@@ na kanawai o kou aupuni e k@@@.

 

                        He nui na lono e pa@@@ nei, mai Maui mai, ua a'o ia @@@ nei ko laila poe e kekahi mana aupuni, aole e koho i ka Aoao Lahui.

 

He Moolelo Nauea.

 

NO

 

De Atanani.

 

----

 

Ke Koa o ka Lio Olohe.

 

--A I OLE--

 

NA KIAI EKOLU A FARANI.

 

-----

 

                        Ua hoopihoihoi loa aku ia i ko kapena Desesarata manao no ka holopono o kaua misiona ma o De Atanani la o ka lio olohe, ke kanaka hookahi ana i hilinai piha ai, no ka hooko piha ia o kaua kauoha.

 

                        A ke haule pio ua koa onio la, alaila, o ka haole pahu ana no ia o kona mau manaolana o ka lawe pio ana mai i ka hae kihi o ka enemi a kiola aku ilalo o ka lepo no ka hopena o ke kahua kaua o La Rocela, kahi hoi o na kauoha a kona aupuni i makemake ai iaia e komo aku me ka ikaika o na mea kaua.

 

                        Oiai ke ka@ena Desesarata iloko o na @@@ o ke pihoihoi nui, a na enami hoi e ki hoomau mai la i ka lakou mau pu kau poohiwi, aia hoi, e like ma ka holo puahiohio ana a kekahi lio ahiu, pela ua kapena nei i ike aku ai i kana kiu e holo mai ana no kona kahua hoolulu iloko o na poka pu he mau tausani a na enami o hihio hele ana ma kela a me keia o kena kino.

 

                        Ua hoea aku ua koa opio Atanani nei imua o kona kapena me ka poino ole o kekahi wahi o kona kino, koe wale iho no o kona papale, aa pukapuka i na @oka p@.

 

                        A me na k@@@ h@@heo ana o ke aloha, haawi mai la ua koa opio la i ke aloha, ma ke kau ana ae o kona lima akau ma kona lae.

 

                        Alaila, me ka loo malie o ke ka@@@@ hooko kauoha wiwo ola pane mai la ia penei:

 

                        E kuu kapena maikai, o ka hanohano o ka hana au i haawi mai ai na;uy e hooko, ua lawe aku au ia mau mea iloko o na poka pu he @@@ tausani o ka enemi, a no ka hopena o ka'u huakai hooko kauoha, ua huli hoi mai la au me ka'u hoike piha @@ ke kulana ikaika o na enemi, a me ka i@@ka kahi a ko kakou aoao e komo aku ai iloko o ke lakou kahua hoomoaoa, a kipa ka aku i kela @@@ @@@ kipi o na La Roce@@@.

 

                        O keia mau olelo a ke koa opio Atanani, oia ka kapena Desesarata i haawi mai ai i na hoolohe ana me ke akehele me na maka @ialaai o ke pikoihoi.

 

                        A i ka wa a ke koa opio i waiho aku ai i kaua papa, hoike no k@@@ nuakai kiu i ke kahua o na enami, ua haawi ae ua kapena Desesarata nei i na nana ana me ke akahele loa.

 

                        A li'uli'u, leha mai la oia maluna o ke koa opio, me na make pahaohao o ke pihoihoi, alaila, pane mai la penei:

 

                        Imua penoi ano @@@@@ ka waha o na pu a na ememi @@@@ ia oe ka ipuka e hoea aku ai i kahi o kela pahu have kipi e welo mai la me ka hookano?

 

                        Ae e kuu kapena maikai me ka mahalo wahi a ua koa opio la i pene aku ai.

 

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        Aole i pau.

-----

NA LUNA NUI A ME NA KOMITE O KA HUI AOAO LAHUI LIBERALA.

-----

                                                                                                                                                            Hon. JNO. E. BUSH                                                 Peresidena

                                                                                                                                                            Hon. J. NAWAHI                                                Hope          "

                                                                                                                                                            Mr. J. K. PRENDERGAST                               Kakauolelo

                                                                                                                                                            Mr. C. B. MAILE                                                Puuku.

 

KOMITE

 

                                                                                                                                                                        Hon. R.W. WILIKOKI

                                                                                                                                                                        Nob. D.W. PUA

                                                                                                                                                                        Mr.   J. K. BIPIKANE

                                                                                                                                                                        Mr.   A. SMITH

                                                                                                                                                                        Mr.  GEO. KAHUAKAI

 

KOMITE WAIWAI.

 

                                                                                                                                                                        Mr.  J.K. PRENDERGAST

                                                                                                                                                                        Mr.  C.B. MAILE

                                                                                                                                                                        Mr.  J. ALAPAI

                                                                                                                                                                        Mr.  J. W. KUALAKU

                                                                                                                                                                        Mr.  SAM KEKUKAHIKO

 

KOMITE AHAOLELO

 

                                                                                                                                                                        Hon.  J. E. BUSH

                                                                                                                                                                        Hon.  J. NAWAHI

                                                                                                                                                                        Hon.  R.W. WILIKOKI

                                                                                                                                                                        Hon.  W.P. KANEALII

                                                                                                                                                                        Nob.  D. W. PUA

                                                                                                                                                                        Mr.    J. ALAPAI

                                                                                                                                                                        Mr.    D.M. PUNINI

 

KOMITE ELELE.

 

Apana I

 

                                                                                                                                                                        Hon.  J. E. BUSH

                                                                                                                                                                        Mr.    J. W. KAHALEWAI

                                                                                                                                                                        Mr.    D. K. KAMAKAUWILA

 

Apana II

 

                                                                                                                                                                        Mr.    J. W. BIPIKANE

                                                                                                                                                                        Mr.    D. K. KAHUAKAI

                                                                                                                                                                        Mr.    J. KAHAHAWAI

 

Apana III

 

                                                                                                                                                                        Mr.    J. K. PRENDERGAST

                                                                                                                                                                        Mr.   SAM KEKUKAHIKO

                                                                                                                                                                        Mr.    J. AULD

 

Apana IV

 

                                                                                                                                                                        Mr.    C. B. MAILE

                                                                                                                                                                        Mr.    G.W. KUALAKU

                                                                                                                                                                        Mr.    R. PALAU

 

Apana V

 

                                                                                                                                                                        Nob.  D.W. PUA

                                                                                                                                                                        Mr.    W. KALAEHAO

                                                                                                                                                                        Mr.    J. B. KANOA

 

KUMUKANAWAI O KA HUI AOAO LAHUI HAWAII LIBERALA.

 

                        Ua @@@@@@ heia Hui, i kulana no ke kukulu ana i na ma@@ aloha Aina a aloha Lahui.  A i mea hoi e hoo@@@@ aku @@ i ka noho ana kuokoa o Hawaii nei.  A e hoopaa loa ai hoi i na hooponopono aupuni kaulike no ka lehulehu.

 

KA INOA.

 

                        Pauku I - E kapaia ka inoa o ka @@ Ka aoao Lahui Hawaii Liberala.

 

NA LALA

 

                        Pauku II - @@@@@@@@@@@@@@@@@@

-----

NA LUNA NUI

 

                        Pauku III - Eia na Luna Nui o ka Hui.  He Peresidena, Hope Peresidena, Kakauolelo, Puuku.  E noho no lakou ma ka oihana no ka manawa, elua makahiki, mai ko lakou la i kohe ia ai; eia nae, e hakahaka no ka make, a haalele, a hoopau ia paha no kekahi hewa.  E pa@iia ia hakahaka e ka mea i koho ia no ka mauawa wale no i koe e piha ai na makahiki elua.

 

NA HANA A NA LUNA NUI

 

                        Pauku IV - Na ka Peresidena, a i @@ ia o kona hope paha, e noho hoom@@ i na halawai a pau o ka Hui, a nana no e hooia i na kauoha a pau o ka Hui.

 

                        Na ke Kakauolelo e malama i na Buke, Pepa a me na moolelo o na halawai pau o ka Hui, a e hoopaa hoi i na huina dala i loaa mai a i hoolilo ia aku.

 

                        Na ka Puuku e malama i na dala a @@ na waiwai a pau o ka Hui a e hoike i na loaa mai a me na hoolilo ana imua o ka Hui, i na manawa a pau e makemake ia ai.  Aole nae e hiki iaia ke hoolilo i kekahi dala o ka Hui me ka ae ole e ka Hui, a me ka apono ole hoi o ka Peresidena.

 

PAPA KOMITE HOOKO.

 

                        Pauku V - E koho ia ehiku lala mai loko mai o na Ho@ o ka Hui i Papa Hooko.  A in a ia Papa e imi a e waik@ mai i ka Peresidena, i na Kumuhana ma nao ia no ka Hui.

 

KOMITE KUMAU

 

                        Pauku VI - E koho ia mai waena mai o na lala o ka Hui i elima Hea i Komite Waiwai. Ehiku Hoa Komite @@@@@, umikumamalima Hoa Komite Elele, iwakal@@ kumumakahi Hoa Komirte La hui or Kuwaena.

 

                        A - Na kekahi Komite Waiwaw e hoomonope@@ no na mea pili i ka ohi dala ana.

 

                        B - Na ke Komite Ahaolelo e hooko na mea pili i ka Ahaolelo.

 

                        C - Na ke Komite Elele, e noonoo a hoike mai i na inoa o na poe i manao ia i mau noho balota no ka Aoao Lahui. no ke kau ahaolelo e hiki mai ana, a na ka Hui e hooko loa.

 

                        D - O ke Komite Lahui, oia no ke Komite Kuwaena  Iloko o keia Pae Aina he lookoa.  Na ia Komite no e hoolaha aku ma ke akea, no na poe a pau loa i apo@@@ ia, no ka holo maho ana iloko o keia au puni ma ka Aoao Lahui.  A na ia Komite no e poloai aku i na Komite o na apana Mokupuni no na hana ano nui a ka Hei i manao ai e halawai.

 

NA HUI MA NA MOKUPUNI.

 

                       

                        Pauku IX - E hiki no ko hoololi a pa kui mai a hoopau loa paha i keia Kumu kanawai manuli o ka hooholo ana a ka hapanui o @@ Hoa o ka Hui. i hiki mai @@ ia halawai, i kahea ia no ia hana.

-----

 

Aila Kuai

 

@@@@@

 

J. F. COLBURN.

 

(KEONI KOLO@ANA)

 

Ma ke Kihi o na Alanui Nuuanu me Moi.

 

-----

 

                        E loaa no @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.

 

                        Ke oukou hoaloha,

                                                                                             J. F. COLBURN

                                        Honoulu, Julai 8, 1891                            @@@