Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 336, 2 December 1891 — Na Manao Kuahaua no ke Kahna o na Kumuhana Kalaiaina O KA AOAO LAHUI HAWAII LIBERALA. [ARTICLE]

Na Manao Kuahaua no ke Kahna o na Kumuhana Kalaiaina O KA AOAO LAHUI HAWAII LIBERALA.

>; •. KA'iIL'A O Ki: Ai PIM A ME KE K ML"KA.NAWAr. : 1. Ua :n".rtao mākou he mea pono e hookahua ia na aupuni a pau in iluna o na kumu o ka noho Lar.akila, Kaulike a me,ka Lokahi; i manao makou ua hanar ia na ika a pau he kuokoa a he liKe i,mu o ke kanawai, a ua hoohua ia nai me na kuleana paa, e ola, e Ao-ho keakea ole ia, e paa i waiwai no lakou, a e. īmi i ka oiuolu a i ka hoomalu-kino ia mai.n-a haaa a.ka llma-. ikaika hoohaiki m ma, a ka pono waiwal kino ole, ame ka paio ..ikau..kaßakaliLana.' 'TTa iiiana,o ma-_ kou ua kukulu ia ua aupuni kupo jio mamuli wale no o ka ae ana o ka Lehulehu, a ua hiki no ia lakou ke hoopau i na auo o ke aupuni e kn ana, a e kukulu hou aku i na ano aupuni i oi loa aku ka pomaikai me ke kaulike; a oiai ke iFCumukanawai o ka Paeaina Hawaii o keia manawa ? aole loa i apono ia ; aku e ka Lehulehu. aka, i kokulu ia mamuli o ka hooweliweli a -eae na hana apuka ana a kekahi poe no ka pono o kekahi poe okoa, a nolaila, ua kokua makou i ka hoonolo hou ana i kekahi Kumukanawai hou i oi aku ku inaikai, a e j loaa oiaio ai he Aupuni no ka Le*! hulehu, ma o.ka Lehulehu, a noka j Lehulehu. KE KI'oKOA 0 KA AINA. 2. Mamuli o ko makou noonoo maikai ana no na pono kumu a me I ka makemake o ka Hawaii ponoi, | ua makemake makou e hoopaa ia | no ke Kuokoa o ka Aina a e hoopakele i kona noho'na aupuni malalo o kekahi noho'na hooponopono aupuei akea; aka, he kupono nae e j hooponopono hou ia ko kakou mau ! Kuikahi, ke kuikahi me Amerika Huipuia, i inea e hiki poiio ai ke hookui aku me na mea e popo a; ko kakou mau pilikia. a i kumu e loaa hou aku ai na pomaikai hou e kaulike ai na panailike i ae ia aku ma ko kakou aoao. N A HOOM AE3IAE t >1H A X A HOOKOLO3. T T a kupono e waiho ia no ka hooponopono pilia hou ana, ke ana o ko kakou oihana hookolokolo a me ke ano o na rula o ka lioohana ia ana o ku oihana i kumu e loaa ai kekahi hooponopono emi a eieu ana o ke kanawai, me ke kaawale mai na hoomana, ai mea e hooi ue ai i ka mana o ka liehulehu maluna ponoi o na Lunnkanawai; e kokua no hoi makou i ka uuuhi hoakea iiou ana o na olelo Kumukanawai e hiipoi ana i ke keakea ole ia o na olelo ana, a me ka papapa'i. NA Al HAI AN A 4. E hookuuiu īn hoi kekahi k,.hua o ka Auliau ana i oi aku ka pono a me ka maikai, e hoopau • na paewaewa e ku nei. nona ma. hoi ka auhau hookoikoi ia o ka ]>oe (

I ilihiine, ;i c hoeuii ia noi a,hoopa- • kelo loa ia ai lioi ka u-aiwai o ka mea mii o ka mai na aulian, : nolaila, e koi aku ana no inakou e I hooholo ia na kanawa i hiki in ke hookau ia na auhau kupono malu- : lui o ka waiwai o ka poe waiwai. a , me na hui a Ahaluii nui hoi o liko | me ke kuleana o ko ke anpuni hoo- ' malu aim. a liaawi pn ana aku hoi i i na hooiuolu kupono i k'a ooe ilii hune; a i kumu hoi kekahi e hoo« pau ia ai nana o paa nei na aina nunui i mahi ole ia. e kau i«i kekahi auhau e ae. mawaho o na .)V.!Ju maii, e like hoi iue ke ano Io ka monnina oka lepo. 5 kokua I no hoi ina.kou i kekahi lioauhau ! papa ana maluna ona maka- | luki. a ma ia mea c loar„ ai na dal*. | e la wa pono ai no k?; liookele ana i i ke aiipunī a me ka malama ar.a hoi .i na hana kuponoo ke aupuni ine ] ka hooauhau ole ana aku maiun.'i o j ka lahui. I MONOPOLE. i, 5. E hcK)ikaika ao makou e loaa na knnawai e hoolilo ai, he mea hiki ole i na hana hoopunahele ma mi hookele ana o ke aupuni, a me na Monopole, hoohuihui a haawi ana i kekahi mau pono i kekahi poe i hooi ia hoi ma na olelo kanawai piha, moakaka a mana hoi. >?a kai wa o ka i.Kiiri.Eiir. 6. He mea kupono e loaa na kaunwaii i oi ae ka maikai no ka hoohana ana i ka oihana civila a' ka lehulehu. He mea kupono na ka Lahui ekohoi na luna aupuni a pau, a aole hoi e ae ia e noho kekahi mea mamua aku o hookahi oihai-a loaa, ! aka, e lawa kupono no nao hoi ka | uku e iike me ke ano o ka liana i I hanaia. E hoemi ia na uku oihaI na kiekie a e hoopau ia hoi na oihana liana ole. lIOOPAKELE ANA I XA HANA KI I.OKO 7. Ua kokua makou i na hoohoihoi ana i na hana mahi r. nve na hana e ae, a me na mea a pau o keia aina, e laa ke kope, raiki, huluhipn. paka, etc. He kupono e i hoopale ia a e hoonoihoi ia īiia na j heoponopouo auhau dute kupono; | a o keknhi hoi'he mea kupono L ke I aupuni ma kana mau aelike ana a i. i))c na haua e ae, e haawii ka haa.i wina mua no na mea o ka aina, ma ' mua o na mea o na aina e mai. NA lĪOOPON'OPONo ANA lliO O KM) A A j Ki:iA WAiH. j S. T r a makemake makou e knkni lu ia mi hana kaiaiaina. i ,«.i ;vku ka ! nin:k;u i na Apana a pau o ka Paei aina, mawaho aku o Oahu; he men * no ii.uia -ia iakou na haaw;- ! na kupono. nuuiuia o keiamanawa, i no ka hooulu ana i ko lakou mau ; waiwai, a no ka hoolawa ana i ko iakou niau |>ijikia. He iuea oiaio, ' he kupono uiaoli no e hoakea ia ! aku ke kuieaua, hooponopono pili ; n \ ana. o hiki ai hoi ina ia tuea, ke loaa i kekahi mau wahi i oielo ia. ke kuleana Uoiio ai » ko hikou mnu lunahooponoponu oihana. a Ue hoauha-u iho nia ko lak<»u paleua iho i na aulihu no ka h«»pi>iiopoMo ana i na hana hou • pili : k-; pont» ka lehulehu.

KA ' I"TC'OMAT.r ANA I ' KA PONO O NA LUNA IIANA. ■ i ( .i. E kokua no mak ;u i na meaā pau e hana ia anu no ka hoomaikai ana ae i ka noho :ina o na limahanā o ka aina. <*• tu» ia mea. me ka hoopoino ole ana i nn ku!e;ina i ili mai, e hooikaika no makou C hana ia na kanawai e hoopau aku ai i ka hoopae ho'i ana mai- a hoohana ia ana o na limahana aehke o kela a ine keia ano, e pae nei muhilo o na ku mu £ hiki ai ke lawe ia mai a paio me na hoopoino aMie na hoohaahaa ana : n,- ilmahana Uawaii a haole hoi. E n-' -.oi iiku ana no hoi makou. ma o k-.* k ik'nna e lionpakele 01 aku ai i ka poe iiil une, hoomama hou ia ae na mea e pii; ana i ka uahvai • - ka poe iiihune, mai na kuai ana maniuli o ke koi a ke kanawai, a mai* na hoopaa ana hoi mamuli o na hōoponopopo banekanipe ana. ' NA MAĪIINAAI LIII.II . A ME NA AI'ANA .AĪNA IIOME. . 10, Ua kaomi hoi kekahi mahele uuku o ka poe waiwai o ko kakou heluna kanaka, ma keia mua iho! nei, i ka nlu aua o kekahi mahele makaainana kuokoa; ua apu ia aku hoi na aina aupuni a eia k?. paa ia nei maloko o.ka lima o kekalii poe uuku, a i ole, ua mahelehele ia e like me ka makemake onia punaliele, a ua kipaKii ia hoi na kauaka inahiaina liiiu a ire ke kanu ko e ka poe hui a e ka poe hoohuihui dala; aka. oiai o na mahi liilh ka mea nana e hoopuipui aku i ka po no nui o ka aina, he kupoiio no e hoohoihoi hou ia aku hoi me keleahi kanawai Aina Home i oi loa aku ka maikai, i iilo ai hoi i mea hiki ke noho a ona ia ua apaoa aiua liilii e na o ko kakou lehulehu e noho nei ano, —a o ka oi loa hoi i loaa aku i na Ilawaii ponoi i hoonele ia i ka aina a me ka home enoho-ai. No ia kumu, lie kux>ono e hoolilo ia na aina iinpuni ame na Aina Lei Alii i mea mahelehele aina home no ka poe e makemake ana e noho maoli a hookuonoono maluna o ka aina. (e iike me ka hi ki me ke kue ole i na pono mua a 'kekahi poe) me ka hookuu ia o na auhau no kekahi mau makahiki Kupono. A he 11aiva kupono-4>ou aku no hoi no ke aupuui hoomaka koke aku hoi e hana, a hoopo. īiopono hou i na kumu e hiki'ai ke lawe ia ka- waiwai me ka oluoln ma I na nmkeke —ma ka apaua, ma k;i 1 p:U'ain:i me na ahuuii moana -piii '$upuni hoi, N \ l'ON*:> KOHO. 1 I. I a manao makou <> ka hoopono a uie ke ano hoopoioki o ke kanaka, oia iho ia ke ana o ke kn{eana e koho si Ke kaaaka i ke alii a me ,va ;unamak;taiuaMa, aole hoi o ka waiwai aua. i lioonaa ia he ana me ka iima uui; a aole hoi o lio.n ia aku ko kuleuna k:t hahua koho o ke kanaka waiwai mamua o'ko ka ii:< h :iih u c . O na hoav;ī i>ou«j ole ana i 1 ~ua i:r iloko o ka kakou -m ho kue h>a ia i Ma kumu mua hvi o k.a pono a me ke kaulike, a noia uk'h. he kupouo " hoopau loa ia. No kru hopena o

kokua no makou i na hookaulike ana i na hoano e, mamuli o ka waiwai e ku nei i 4 keia wa, mawaena o na mahele o ka Lehuleliu kanaka, e hoano e ami i ko kakou kanāwai e pili a.ia i ka i>ono no ke koho ana | i na 'lii, a ma ia mea hoi e hoihoi j aku ai i na liawaii ponoi, i na pono i pili ia lakeu iloko o ko lakou ama ponoi, ka mea hoi i lawe kupo' pono ole ia, ae mai ia lakou ae. NA HANA KELOKO. 12. E kokua ana no makou i na i hoolilo ana i na dala mahuahua ku- : pono. e loaa ai kekahi mau hana Lhou i ike ia ke kupono ma Oahu. a ma na mokupuni e akn; na kula, na alanui-hao, na awa a me na uwa vpae, nn ipukukui o ka lehulehu, i a, me na hooponopono ana hoi 1 na ; ano hann o ka oihana-wai, aole wai le no Honolulu, aka. jio na wahi a ipuni na mokupuni. [ ■ ' i NA KALAI AKEA ANA. O keia ae la na kumu a makou i manao ai, oia ke kah na maa mau kahi hoi e nele oie oi ka iokahi o ! na hoaloha o ke aupuni lahui a hoj lomua (leheeah' L ina no aole i hoomaopopo iaa moakaka ioa; aka, ma ka hoonmopopo ana e loaa kekahi aupuni oiaio u no ka Lehulehu a me ka Lehulehu," i ko m akou manao, he kupono keia mau kumuhana a me na ninau kalaiai iloko o lakou, e kuka akea ia me ka piha o na kalai ana, mamna o ka loaa ana 0 kn mana i na kanaka e holo balota ana no ka Lehulehu, i hiki ai ia lakou ke ike pono me ka hoohew r ahewa ole i na manao o ka Lehulehu .0 na mea a makou i manao ai. he kunono e wehewehe ia, oia | iho keia: | (a) Ka Ninau Paahana, e hiki j ai ke hoolauua pu ia iho na hookej le kalai holomua ana. me ka hoop )ino ole ana aku i ko kakou mau J mea hooulu ano nui, rae ka maka- ! ala pono ia o ka pono ia o na Hfi- ! waii a mo na paahana e ae. s {h) Ke koho ia aua ma ke akea j e ka lehulehu. o ka mahele o na lu- • na aupuni i oi mamua p keia e ko-1 1 ho ia nei i keia wa. | (/•) Ka hooponooouo a malama ' ia ana o na Ma'i Lepera me ke ola j o ka Lehulehu. | {<i f Ka hoonan ioa ia ar.a o na I kuleaoa koho, ka mea kue i ka pono o ka mea ilihune no ka mea wai wai hoi. I {i) Na hooponopono akea ana i na kanawai e piii ana i ka Lapule i loaa ai i ka po.> hana na hooluolu .a me na hooinaiia maikai ia noe ! A o ka hope loa. ua manao ma kou-mahopo o ka hv>-. k holo a apono ia an:i o koia mau ninau e ka uui- ? »;ao v> ka iehulohu. aolo' hoi e loaa aku ke kokua o ka Ai«o Lahui Li- ■ berala, ke ole oia o hoopaa pololei i iaia iho e upoiio-a e kokua i na ku- . muhaiu > ka Aoao Lahui Liharala. ; Honolulu. Hepaiomahn 1891.