Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 268, 28 ʻAukake 1891 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA

I keia la ua hookohu ia aku o W. Von Gravemeyer Esq., i hoa no ka Papa Alanui o Hana, Mokupuni o Maui, ma kahi o P. M. Rooney i waiho mai. Eia na hoa o ua Papa la: DAVID CENTER--Luna Hoomalu. OSCAR W. VON. GRAVEMEYER. C. N. SPENCER. Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Aug. 28. 1891. 3ts-J.

 

KA LEO O KA LAHUI.

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POALIMA AUGATE 28, 1891.

UA HALA!

--KE ALII--

JOHN OWEN DOMINIS.

I ka iwakalua minute i koe, kani ae ka hona elima o ke ahiahi nei, ua waiho iho la i keia oka ana ke 'Lii John Owen Dominis, oiai ka ma'i i hoomailo loihi iho nei maluna o kona oiwi kino lahilahi he mahina elua ae nei a oi. I ka poha ana ae o keia lono hoolele hauli, au puni keke ae la ke kulanakauhale nei. Aloha ino! E hoopuka hou aku no makou i ka moolele piha i kekahi manawa o keia pule ae.

 

HE HANA HOOPONO.

Olelo iho la ka Moiwahine, i kona lone ana i ka hana hewa o keka hi mea ana i hoonoho ai ma ka oihana,--he kupono ka mea i hana hewa e hoopai ia; ekuu aku iaia i ke kanawai. Ea, o ka hoopono iho la no ia; ina keia olelo i hoopuka ia me ka manao maikai. he okoa ka ae ana e hana ia ka pono, me ke kuaki: a he okoa hoi ka hana ana i ka mea pono mamuli o ka makemake i ka pono. O ka hoopono, oia no ka malama ana i ke kanawai o ke Akua. Ma o ka hoopono ma o Aberehama i loaa ai ia kakou na hoomaikai mai ke Akua; a o au hoopono la oia no ka mea hemolele ke Kaiki a ke Akua, i mala hemolele i ke kanawai o kona makua. Ke hehi aku la ke ahi ma ke alanui o ka hoopono. E hoomauaku, me ke aloha, e like me makou o hoo mau aku nei i na olelo iaia, i loaa ae he ike hou e pono ai oia, aole no ka inaina, kuaki. akue, aole; aka, no ka pono. O ka pono o ke Akua ka makou a ake aku nei, e loaa i ke Alii, a una e loaa a paa pono ma ko na naau; alaila, he ole na olelo hoino, na enemi, no ka mea, o Iehova, kai olelo mai aole i pokole kona lima i ke kokua i ka mea hilinai ia ia; aole hoi i kaumaha kona pepeiao e lohe ole ai i ka leo o ka mea i aloha iaia.

 

He oiaio aoole no e loaa ana ka hemolele i ka la hookahi, aka, aole he hauoli e loaa ana i ke kanaka i  oi aku mamua o ka hauoli i ka hana ana i ka hana pono hookahi. O ka lealea e pau ana, a he hopena ano e no kona, aka, o ka hana pno hookahi, ua like ia me ka wai mapuna e pipii mau ana e hoopomaikai ana i ka mea i hana pono.

 

Ke alanui aku ia, hoomau aku, i oka kakou, a i moe oluolu ka noonoo o na kanaka o ka aina, a i mau ai hoi ka il@a a ke Akua i haawi ai i keia lahui, a mak loa aku a hiki i ka hopena.

 

He uuku keia wahi mea i lohe ia ae la aka, ua like nae me ka hinu aala i hookahi ia ma ka umiumi o Aarona.

 

NA OIHANA.

Nui ka ahewa ia o ka Ilamuku e kekahi poe, aka, i ka makou hoomaopopo aku, aole no ka Ilamuku ka hewa, oiai, o kana hana o ka ma lama i ka mea pono. Eia oia ke hakllo nei i na mea o hana ia nei, a una oia e hooko ole i kana hana me ke kaulike, alaila, o kakou a pau ke ahewa a ke alu aku iaia. Mamua o ka hoahewa ana i ka mea e hoao ana e hana i ka mea pono, he kupono e akaka pono kana mau ha na hewa, i kokua ai ka ahewa ana. E aho iki no keia kana o ke alii, he okipau loa no o pihilolelole ma e noho mai nei hooipo ana me na hoaloha mahiko o lakou.

 

HE KUHIHEWA

Aia a haule ia e ka pohaku, alaila, mao ka ino. Pela ke kulana o ka aina, aia a pa mai ka hoeha, alai la, komo ka mihi, a o ka mihi a me ke kanikau, he kumu ia o ke ola. Eia ka lahui, mai luna a lalo, ke au hewa nei, ke hapapa nei mao a maanei, me ke kuhihewa he pono, aka, aole he pono, he kuhihewa maopopo.

 

O ke kumu o keia, ua lalau ke alakai, ua kahuli ka nooonoo, mai ke kapu a ka noa. Hookahi wale no laau lapaau, he haalele i na piliwaiwai, na imi loaa hoopunipuni, na hana lapuwale o kela ame keia ano. O ka pomaikai i loaa ma na hana ino, he puehu wale, a he hopena ina aku.

 

Nolaila, e hoolohe kakou i ka o ka hoopono, no ka mea, eia aku ka Ilamuku, ke haka pono mai la, a eia hoi ko kakou LEO ke uwehe nei, e pau ana i na kiai o ka maluhia o ka pono; e apo aku i ka poe hana hewa.

 

KA HUAKAI WALOHIA A J. ALAPAI NO KE PANALAAU O KALAUPAPA A ME KALAWAO.

E KA LEO O KA LAHUI:

Aloha kaua:--E oluolu oe e ae mai ia'u, e hoike aku ma ka'u huakai kamaha a me ka ehaeha i ka Lahui. Ma ka lokomaikai o ka Papa Ola, ua ae mai na'u e hoihoi ponoi aku ka'u keiki liilii ma ke ka'e o ka luakupapau o ke Panalaau o Kalawao a me Kalaupapa.

 

Ma ka Poaha o ka pule i hala, Aug. 20, 1891, kau ma ka mokuahi Hawaii, hora 6 o ke ahiahi, mai ka uwapo pipi aku a ku ma Kalaupapa, hora 6 kakahiaka Poalima, Aug. 21, 1891, a halawai me Wm. Tell ka luna o na ma'i a me Rev. S. Waiwaiole me Pahio, a me na makamaka me na hoaloha i lawe ia, no na makahiki loihi kekahi poe, a no keia mau makahiki iho nei no kekahi poe.

 

He elua wale no maua ohua no ke Panalaau, a he kanalima poopipi no ka uwapo; ma keia huakai, he nui ke aloha me ke kaumaha no ke keiki i ke kaawaie aku.

 

Ma kela ahiahi Poalima, ua hele aku maua em Rev. S. Waiwaiole i ka halawai, piha ka luakini i na ma'i; a pau ia, ua malama ia he paa ma@e ma ka hale o Kapoli i make, me kekahi papaaina i;panee ia mai e ko laua oluolu, me ka hoonanea iki ana me na mea kani, a o ka panina no hoi ia o na haua, a ua hookuu ia mai kela a me keia me ka ulumahiehie.

 

A moe ma kahi o Rev. S. Waiwaiole, a ao ae o ka Poaono ia Aug. 22, a pau ka aina kakahiaka ma ka hale o ke kahunapule i piha i ke'aloha, a kau ma na lio a hiki i kahi o Wm, Tell, nanea iki malaila no kekahi manawa, a malaila i hoo kipa hou ia ai no ka ai hou ana.

 

Ma keia hele ana, aole no i kaawale ke keiki mai ia'u aku, a kokoke i ka hora hope loa, o ka hora 10 kela, akahi no a kaawale aku ke keiki no ka manawa hope loa, me he le, o kona hanu hope loa ia a nalo aku la, pela iho la ke ano o keia kaawale ana aku ma ke ka'e o ka muliwai o ka make.

 

he nui ka uwe mai o ke keiki me ka leo aloha makua i ku i ka walohia e houhou ana i kuu puuwai me ka maeele i hiki ole ke alo ae. Aloha ia leo o ke keiki i i ka hiki ole ke hoi hope hou aku ma keia huakai a'u e noi nei i ukali ia mai e Wm. Tell, Rev. S. Waiwaiole a me Pahio, a hiki ma ka nuku o ka pali o Kalaupapa e pii aku ai a kauiluna.

 

Ma keia pii pu ana ka mea i hoomama ia mai ai ko'u kaumaha, au hookuu mai lakou ia'u; ma keia pali a'u e pii nei, he nui ka inoino o ke alanui ololi, a ke kapeke iki no ka wawae o ka lio, o ka lele no ia i ka pali. Pehea la e nana maka nei ke aupuni i keia pilikia; aia paha a make ke kanaka, alaila, hana ke alanui.

 

Ma keia hoomau ana i ka pii a kau iluna, ua hiki mai la ka luna leta me kekahi lio hou no'u, a hoihoi aku la kela i ko'u lio mua no Kalaupapa, a hiki aku la u i ka hale oa Maea, i ka hapalua hora 11, a paina ka aina awakea malaila, a hui pu me ka Peresidena o ka Papa Ola. Aole i pau.

 

NUHOU KULOKO.

Ua makemake ia na lala a pau o ka Aha Hui Hoonaauau Liliuokalani. Mahele Elua, e akoakoa ae ma ka hale noho o Mrs. L. Wilikakai, i ka hora 10 a.m, o ke kakahikaka Poakahi, Augate 31. Ma ke kauoha, MRS LAHILAHI WEBB.

 

Ua ike ia kekahi hoku welowelo ma ka po o ka lapule nai e kekahi poe.

 

Ke homaemae ia nei na mea paahana o ka mokuahi J. A. Kamaki i keia mau la.

 

Ma ka Poakahi, la 7 o Sept, e kuai kudala ia aku ai ka mokuahi Waimanalo e Jas Magan.

 

E paa ana na Hale Oihana Aupuni, ke hiki aku i ka la hanau o ka Moiwahine Liliuokalani.

 

He mau kulu paka ua ko nehinei, aohe no nae i mahuahua loa iho, oia kilihune wale iho la no.

 

Ma ka la inehinei i kuai kudala ia aku ai kekahi mau apana aina aupuni, ma ke alo o Aliiolani Hale.

 

E haawi ana o Ben Hogan, i ka lua o kana mau haiolelo ma ka Y. M. C. A. i keia ahiahi, ua hamama ka ipuka no kela a me keia.

 

O na mokuahi i manao ia e ku mai ana i ka la inehinei, oia ka Alameda mai Kaleponi mai. e holo ana no ka Hema a o ka Mariposa mai ka Hema mai no Kaleponi.

 

Me he ala aole e paani ana ka hui keaka sarah Bernhardt maanei, o ke kumu no ka lawa ole o ke dala, i makemake ia, aia ka a piha no dala he $15,000, alila, ae keia wahine keaka kaulana, o hoolele ia mai kona mau pono keaka, mailuna mai o ka moku, he nani ka kona mau aahu hana keaka, aohe lua e like ai, aia la ka hoi i hea ka poe puni lealea o Honolulu nei. O ka wa kupolo wale no keia e ike ai i keakamai o ke kaikamahine Paiani.

 

Ma ka Buletina o ke ahiahi Poakolu nei. i ike iho ai makou, ua na waliwali loa ka Kiaaina J. O. Dominis, a ke kiai mau ia ala o Wakinekona Hale e na koa ku mau.

 

Ua hookoku aku ka Aha Kuhina a me ka Aha Kiekie, ia Mr. J. r. Kupau i Lunakanawai no ka Apana o Waianae, ma kahi o J. P. Kama, i pauaho mai i keia ola ana.

 

Ua komo hou ae no ka piko pau iole, ma ka hale kuai pa o J.T. Waterhouse, aohe nae he mau waiwai ana i lawe aku, no ka mea, he pa me ke pola wale no na waiwai o loko.

 

O ke poolelo i malama ia e Rev. Hammond, ma ke ahiahi o nehinei, ma Ema Hale, oia no ka mea e pili ana no ka bapetiso, a ua nui no ka poe i naue ae e hoolohe i ka olelo a ke Akua.

 

E haalele iho ana o Mr. Henry Makapolena i keia taona, no Nukilani, a me Aukekulia, no ka imi ana i wahi e loaa ai i kona kino ka oluolu maikai, e hoohala ana oia ma ia wahi, no kekahi mau malama, a hiki i ka loaa ana iaia o ka oluolu kupono. Ma ka Alameda oia e kau aku ai.

 

O kekahi o na hua ohia nunui i ike ie ma keia kuluanakauhale, he 15 iniha kona loihi, a he hookahi daona me ka hapa kona kaumaha, na Mrs C. F. Wolfe keia hua maikai i kanu, a o ka hua i loaa mai ai iaia, he hua kauoha i na aina e, a he 5 keneta o ka hua hookahi. Nui kela.

 

Ma ka po Poalua nei, i malama ia ai ka halawai o ka Hui Kiki-pu o ka aoao Lahui, a ua akoakoa ae na hoa no ka holohe ana i kekahi kumuhana. O ka Hon. R. W. Wilcox ka Perisidena, o Mr. Wolters ka hope Perisidena, a o Mr. Huntsman ke Kakauolelo. A me ha ala, e puka ana keia hui i ka la hanau o ka Moiwahine Liliuokalani.

 

Ua minamina makou i ka lohe ana mai e haalele mai ana o Mr. H. F. Poor i kona home a me ka ohana no ka holo ana aku no Samoa. Ua lohe mai makou au loaa kana hana malaila, oia ke kumu o kona holo ana. He Hawaii oiaio oia i hoonaauao maikai ia, a hoopau ia mai ka oihana leta mai, e ka manao ino o kekahi poe, me ka maopono ole o ka hewa, aia la hoi i ka haole na hana a pau e haawi ia nei, a hoohemahema ia na Hawaii.

 

Ma Niulii Kohala, mai lawe ia ke ola o kekahi pake ona mahi-ko e kona mau hoa pake. O ke kumu o ka hoohaunaele ana, oia no ka hooko pono ole ana o L. Aseu i kana olelo aelike i hooholo ai me keia poe pake ma Kina, ua hoohalahala lakou i ka like ole o ka aelike me na mea i hoohana ia aku nei ia lakou, no ia kumu; ulupuni ia ae la ua poe pake nei e ke daimonio, a hele aku la e hoopuni ia waho o ka hale o ua Haku nei o lakou, me ka makemake e lawe i kona ola, aka; ua kokua mai la kekahi poe hoaloaha Hawaii a me na makai ia L. Aseu, a kipaku ia aku la ua poe hoohaunaele nei, eia na makai ke kia mai nei i ke ola o L. Aseu no ka hopohopo ia o ala kue hou mai na pake limahapa he poe pake limahana hou wale no keia ma keia mau moku aku nei no ka hiki ana mai nei, a hoomaka koke no lakou e hoohaunaele, o kekahi kumu no ka uuku loa o ka haawina ai.

 

O Mr Wanabaga, ka Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie, malalo iho o Mr Henry Smith Kakauolelo Nui. Ma ka Poakolu nei kona lawelawe ana i kana apana hana. Ua komo hou ae no ke kolohe ma ka hale hana o Sorenson & Lyle, me ka manao paha, e loaa ana ona mau wahi kenikeni e ola ai kona paina kakahiaka, eia nae ua hoohoka ia, ia manao ona, he mea liilii nae kana i lawe mai, a me ia mau mea hana paha oia i komo ai i ka halekuai o Walakahauki ma ke Alanui Moiwahine, o ka mea haohao loa o ka loaa ole o keia aihue, e holapu mai mai nei.

 

OLELO HOOLAHA.

Ua makemake ia i 50,000 kawowo Alani momona, aole e emi malalo o 6 iniha ke kiekie, a e uku ia no he 5 keneta o ke kumu hookahi. No na mea ae i koe, e pono e hele ae e kuka pu me Dilinahama. B.F. DILINAHAMA. Luna Nui O. R. & L Co. Honolulu, Aug. 24, '91. 265-d1m.

 

HE ILIO PAE HEWA

Ua loaa ia'u ma ko'u wahi noho ma Peleula, ika la 20 o Aug, kekahi ilio opiopio; eia kona ano, eleele ka ihu, ulaula ke kino, keokeo na wahi wawai ai eha. O ko ona nana keia wahi ilio, e pono oia e kii koke mai, me ka uku pu mai i ko'u mau lilo o ka hoolaha ana, a me kuu malama ana iaia, a ina e hala na la he 15, 3 lilo loa no ia'u keia ilio. Owau no me ka oiaio Moses Waakahuli. Peleula, a i ole, ma kahi kuai paka. * 1wd

 

OLELO HOOLAHA.

E ike auanei na kanaka a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei kekahi mau lio. Lio k ulaula lokia, 1 wawae keokeo hope hema, hao kuni ano e, hapala ka hao maluna o ka uha hope ak, eha wawae paa i kapuai-hao, ekolu wawae eleele, kiko keokeo ma ka lae. Lio k ulaula kiko keokeo ma ka lae, hookahi wawae keokeo hope hema, elua wawae mua paa i kapuai hao, hao kuni ML hema hope. O ka mea a mau mea nona keia mau lio, e pono e kii koke mai, e hala na la he 15, e kuai kudala aku no au ke hiki aku i ka 5 o Sept. 1891, hora hora 12, awakea Poaono. D. Kaoao. 264-dtf Luna Pa Aupuni.

 

HALAWAI KUIKAWA

Ua makemake ia na lala a pau o ka Hui Hooulu a Hoola Lahui, e akoakoa ae ma Honuakaha, i ka Poalua ae nei, Augate 25, hora 2 p.m., no ke kuka ana i kekahi hana ano nui e hoike ia aku ana. E hoolohe i keia. Ma ke kauoha, MRS ANE K. ULUKOU. Aug. 24, 3ts.-d.

 

OLELO HOOLAHA.

E ike ananei kanaka na a pau, eia ma ka pa aupuni o Makiki nei, kekahi lio hele hewa. He lio ulaula kiko keokeo ma ka lae, a he keokeo na wawae hope a i elua a aia ka hao kuni ma ka uha hope, ano like me ke K. O ka mea nona keia lio, e pono oia e kii koke mai o hala auanei na la he 12, pau ia'u i ke kudala ia i ka la 29 o Aug i ka hora 12 o ke awakea Poaono. D. Kaoao. Luna Pa Aupuni.

 

OLELO HOOLAHA.

E ike auanei na kanaka a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei kekahi lio wahele hewa, hulu melemele, lae-kea, huelo poomuka, 1 wawae keokeo hope hema, kikokiko keokeo kekahi ma na aoao, 3 wawae i paa i ka hao, hao kuni anoe ma ka uha hope hema. O ka mea a mau mea nono keia lio e pono e kii koke mai o hala na la he 14, ku ai kudala ia aku e a'u i ka la 12 o Sepatemaba Poaono. D. KAOAO. 266--1w-d* Luna Pa Aupuni.