Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 267, 27 ʻAukake 1891 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

MA KEKAUOHA.

 

KA RUIA NO NA HAA.

 

            Mamuli o ka mana i ili mai maluna olu ana o kekahi kanawai e hooponopono ai i ka lawe ana o ku Ohua a me na Uhane a me ka ae ana no ka hoolimaii ma o no Kaa, Kaahailalua, Haaukunu, Kaakikane, a me na ano kaa e ae, ma ka Apana o Honolulu.  Ke hana hou aku nei ma keia i na Rula Hou iho ma ho, o nole pilikana i ke ku ana o na Kaa ohua, e kelakela ia Rula 12 A., penei;

            12. A----O ke Kaa ohua laikint ia e kali ina ma kahi Hoolaiu ma Honolulu e ke Aianai Kaamaaini Oahu, o hookaina he la koo ma ka aoao Ewa o ka aoao hema aku o ke Alanui Moi, o kahi e Kipoho Manienie ia la, a ke alau kapae makai a ma ia ala aku a ke alakapae ma ke kihi o ka Hale Hoolulu o ke Alakaamahu.

            A ma ka lihi makai o ke Kipoho Ma nienie Waena, e huli la ma Ewa.

            A ma ka lihi o ke Kipoho Manienie Akau Hema mai Ke Alanui Moi aku e hulu la makai,

C. N. SPENCER.

Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina.              262 -- 3ts---d.

 

HOOLAKA OIHANA WAI.

Honolulu, Iune 22, 1801

 

            @ kulike ai me ka Pauku 1, Mokuna XXVII e na Kanawai o 1880.

            O na mea a pau e lawe nei i ke kuleana wai a e hookaa nei paha i ka uku wai, ke hoomaopopo ia aku nei, o na uku w@ no ka manawa e pau ana i Dekemaba 31, 1891, ua hiki a ua kupono e hoo kaa ia ma ke Keena o ka Oihana Wai, ma ka la 1 o Iulai, 1891.

            O na auhau wai a pau e waiho uku ole ana ke nuikuminanialina la mahope iho o ia wa, e paku'i ia aku ana no he umi pa haneri keneta.

            O ka poe a pau e hookaa mai ana i ko lakou auhau wai e koike pu ai i lo le@ou likiki hope i uku ai.

            Ma ke Keena o ka Oihana Wai ma Kapuaiwa, o uku ia na aunau.

JOHN C. WHITE.

Luna Hooponopono Oihana Wai.

223-24 ts.

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O AINA AUPUNI E WAIHO LA MAWAENA O HUMUULA A ME WAIHO@ALEI, HILO, HAWAII.

 

            Ma ua Poaha, Augate 6, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke komo na alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia aku ai ko hoolimalima o na aina aupuni e waiho la mawaena o umuula a me Waipunalei, Hilo, Hawaii, nona ka ili he $375 eka, oi aku a emi mai paha.

            Ka manawa ----he umi makahiki.

            Ka uku koho mua ---$100 no ka makahiki e uku mua ia i ka hapa makahiki.

 

            Ua ho moe ia ka manawa o ke kuai ana a hiki i ka Poaha, Sepatemaba 10, 1891, ma ia hora no a ma ia wahi no.

C. N. SPENCER.

Kuhina Kaiaiaina

Keena  Kalaiaina, Aug, 1891.    td

 

            Ua hookohu ia aku i keia la o Mr. George Ross i hoa no ka Papa Alanui o ka Apana o Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o James Chamlers i haalele mai,

            Penei iho la ka Papa e ku nei:

            @. M. Lemae, Luna Hoomalu

            W. G. Walker,

            Geo. Ross.

C. N. SPENCER

Kuhina Kalaiana,

Keena Kalaiaina, Aug. 1891.    td

 

KUAI HOOLIMALIMA O KA AINA AUPUNI O KAAPOKO, APANA O HILO HAWAII.

 

            Ma ka Poakolu, Sepatemaba 6, 1891, ma ke alo iho o Aliiolani Hale, e kuai ia aku ana ina ke kadala akea ana ka hoolimalima o kela apana aina aupuni o Kaapoko, e kokoke ana ma ko poo o ke alanui kupuni iloko o ka apana o Hilo, Hawaii.

            A o koua ili he 106 eka, a oi a emi mai paha.

            Ka manawa hoolimalima i koe he 10 makahiki.

            Kumu koho mua he $300, a e uku mua ia ka hoolimalima i kela a me keia makahiki.

C. N. SPENCER.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Aug. 8, 1891.   256-4td.

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI O MAUUKA A ME KAULANAMAUNA, HOKO O KA APANA O KAU, HAWAII.

 

            Ma ka Poakolu, Separtmaha 23, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo ihe o Aliiolani Hale, ua makaukau e hoolilo ia aku ma ke kuai kudala akea ana, ka hoolimalima o na Aina Aupuni o Mauu-ka a me Kaulanamauna iloko o ka apana o Kau, Hawaii, o ka nei o ko laua ili, he 15,000 eka oi, a emi mai paha.

            Ka manawa hoolimalima 10 makahiki .

            Uku koho mua, $100, a ma ka hapa makahiki ka uku ana.

C. N. SPENCER.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Aug 21, 1891.  4t-d.

 

KA LEO O KA LAHUI.

 

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POAHA AUGATE 27, 1891.

            Ke Kulana o ka Poe Haipule @o i ke Akua, a i Malama Hoi i Kana Mau Kauoha a me na Kanawai.

 

 

 

            E ka Lahui Hawaii oiaio, ka i'o, ka iwi, ke koko, ke ewe o ko kakou mau kupuna.

            Ua hoea mai io makou nei he wa kupono no makou, e hui aku ai a kuka pu me oukou, i na mea e pono ai ka aina, ka lahui, a e hoomau ia ai hoi ka noho alii o Hawaii nei.

            E nana i ka hana a me ke kulana o na kaipule, i kupaa mahone o Iehova ke Akua.

            Daniela III, Pauku 16, ma ka ha pa hope, - E. Nebukaneza, aole a makou mea e pane aku ai i kau ma keia mea.

            O keia poe oia no o Sareka, Mesaka a me Abedenego, he poe keia i hoopono, a i malama hoi i na kanawai o Iebova, aole hoi i huli wale ma o a maanei.

            Nolaila, ua kiola ia keia poe iloko o ke ahi, aka, ua lanakila lakou maluna o ke okooko o ke ahi, a me na hana pegana i hana ia aku i mmua o lakou.

            Nolaila, ma keia kalai manao ana, aole loa e hoi hope ana ka Leo oiai, ua ulu, ua kupu, ua lau, aia i Hawaii, a aole no hoi oia e hoohalike ana me oe o Hawaii eopa.

            Oiai, wahi au i hoike mai nei i ko oukou manao e pili ana no keia keia puolo i kapae ia ae ai ma kula; no ka mea, ma ko makou manao, he like ole ka hana makia aupuni, ino ka hoala hou ana i ka ma kia aupuni.

            Ea, e ke hoa e, eia ka Iesu Karisto, ke keiki a ke Akua ola, a hoola panai hoi o na mea a pau e nana aku ana iaia, i i mai ai.

            I hele mai nei au o hooko i ka ko'u makua a me ka na Kaula, aole hoi e hoololi.

            Nolaila, ina pela ko kakou Moiwahine, i manao ai e hana i ka makia o ka Moi Kamehameha III., ina la aohe a makou mea e kamailio ai, oiai e hooko ana oia i kela makia a ko kakou Moi aloha i moe aku la i ka moe kau a hooilo.

            E "Hawaii Holomua," ua manao anei oe no kula mai ka Leo, o unaunahi hewa ia ka pikapika o ka Hee, a i ole paha ia, no uka o Kahuewa, o hoe hewa ma kunihi, a i ole ia no ka waa pae paha.

            Aole ! Aole !! Aole loa no, aka, aia oia maluna o ko kulana onipaa, oia hoi ka pono, a me ka hoopono, a aole oia e kuemi hope ana, a aole no hoi oia e nana ana nona iho, aka, e nana ana oia no ka pono o na mea a pau, a ua like hoi oia me kela poe ekolu, i hookomo ia ai iloko o ka iniu ahi, i papahiku ia kona enaena.

            Me ka manao ia, pela la, e nalo ai ka nani o Iehova, aka, aole loa pela, oiai, ho kokua kokoke oia no ka wa popilikia.

            Eia ka olelo a Davida, kekahi o na Kaula a ke Akua:

            Halelu I.--Pomaikai ko kanaka i hele ole ma ke ao ia e ka poe aia.  I ku ole hoi ma ka aoao o ka poe hewa.

            Halelu II. -- No ke aha la i kupikipikio ai ko na aina e?  A e noonoo ai ka poe kanaka i ka mea lapuwale.

            Ua kue aku na lii o ka honua.

            Ua ohumu pu aku no hoi na luna.

            Ia Iehova, a i kona mea i poniia.

            Nolaila, ma keia mau hoakaka ana o ka olelo Hemolele a ke Akua ola, oia ku makou mea i minamina i keia hoole ana.

            Aka, ma keia mau hoakaka ana a makou, ua lilo ia i mea no ko ma kou hoa kakele e niniau ai a ki ka ho mai ka olelo.

            Oiai, o ka makou i hoike ai no keia nupepa "Hawaii Holomua," aole makou ahewa iaia, a aole no hoi he hoino ana, aka, he mahalo ka makou iaia, oiai, aole oia i uhi iho i ua mea la; a oia ka makou i ike ai, ua like ia me ka Solomona i olelo ai.

            Nolaila, no makou iho, e paio ana makou maluna o ka pono a me ka hoopono, a haule mai na lani, no ka pono laula o na mea a pau, mai ka mea e noho ana maluna o ka noho alii, a hiki i na makaainana, aole loa makou e pai i ka poe ulakolako,  a haalele hoi i ka poe hune, aka, aia makou i ke kaupaona kupono.

 

Heaha la na Kumu Nui o ka Emi Ana o ka Lahui Hawaii?

 

            Mamuli o keia kumumanao e kau nei i keia manawa, ua kono ia kakou a pau loa, e haliu aku, a e nana aku ma na kahua e hooneoneo ia nei ko kakou iahui, nolaila, he mea oui ia na kakou iloko o keia au e hele nei, ka olelo pinepine ia ana i ka emi mau o keia lahui; a pela io no ma ka nana aku.

            A mamuli o ko makou nana ana hakilo ana i na kumu nui o ka emi mau ana o keia lahui, oia hoi keia malalo iho:

            1.         O ka malama pono ole ana o na wahine ia lakou iho.

            2.         O ka malama pono ole ana o ke kane a me ka wahine ia laua iho.

            3.         O ka uumi malu ana o na wahine i ka lakou mau keiki, oiai lakou e hapai ana.

            4.         O ka malama pono ole ana o kakou e Hawaii i ko kakou mau kino iho, a pela aku.  Ke hoike nei makou i keia mau kumu, a me na hoakaka e pili ana, oiai o keia ninau, he ninau pili lahui keia, a he kuleana no hoi ko kela me keia mea e wehewehe ai ma na kakaiaina naauao ana.

            O na wahine, oia no na makuahine o ka lahui, a o lakou no hoika lahui kanaka, a i ole lakou, alai la, aole he lahui; oiai, ina lakou e malama pono, noho pono hoopono hoi ma na ano a pau, alaila he mea maopopo aole e emi keia lahui, aka aole pela e ike ia nei iwaena o keia lahui.  Ke hele nei i ka loa a me ka laula o ka aina, ka hana a na opio wahine o keia au, e kuulala ana i ko lakou mau kino ma na lea loe o keia ao, ma ka malama pono ole hoi i na pula o keia mea he ola kino, a ma ia kumu, i enei ai ka hanau o na wahine, a ina no e hanau ana, aole no e maluna pono ana, e lilo ana ma na lealea o ke kino iho, a haalele wale ia kahua maikai a ke Akua i haawi mai ai, a lilo hoi kona luhi a me kona eha i mea ole.

Aole i pau.

 

HE MUHEE OE HEI'A EEPA.

 

            Ma ka "Hawaii Holokikini o Augate 25, ua ike iho makou i na manao pale o ua hoa la o ka pahi oi lua (makapeni), nona ke poo "E Kanana me ke Akahelo."  Ua kana ia mai nei ka lehulehu ua kuhihewa ka, oiai aole i kukuia makia aupuni ka Moiwahine.

            He mea oiaio ia, aka nae, aole na ka lehulehu i hoike aku imua o na Elele o na mokupuni i akoakoa mai i Honolulu nei i ka Aha Euanelio i noho iho nei i ka maiaina o Nana a me Welo; aka, nana ponoi no, aole na kekahi kanaka, aole na kekahi ohana, aole, aole loa no.         

             A eia hou, oiai na anaina halawai e halawai mau ia ana iloko o ka lumi kalaunu o ka halealii, ua nui ka wa a na haipule o ke Akua i kamailio ai no eia makia; a ke ole makou e poina, ua ekolu a eho paha Lapule i kamailio ia ai keia makia, oia hoi ka Pono a ka Hooponopono ia. Haleiu 97:1.2; oia hoi ko Iehova noho aupuni ana.

            Nolaila ua lilo ia i mea maikai imua o na haipule a pau, aole hoi iwaena wale o ia poe aka ika lahui holookoa mai o a o o ka aina, a aole hoi i lohea iki ia koua loo hoole ia manawa, aka, o ka mea i ike ia aku e ka lehuulehu, oia kona mau hiona hauoli a hooko maoli no i kana i olelo ai.

            Nolaila, ua lilo ia i mea maikai imua o kona mau makaainana ponoi, a he mea no hoi e hauoli ai ka naau o ke kanaka haipule.

            A ke hoike hou mai nei oe e ko hoa, o Kamehameha I ku maa, a ma ona la i ku io ai ka makia aupuni o Kauikeaouli Kamehameha III, aole makou e hoole ia mea, oiai, ua paa ia iloko o ka papa o ko makou naau a hiki i ka hoi ana i kahi@mau o na mea ola a pau.

            Eia hou no kiea, ke hoike hou mai nei no ie e like me keia:

            E like me ko ka Moiwahine hou ana mai nei i ka makia kaulana Kamehameha III, kona mea e pili ana i ka pono a pela aku,a ke kauoha mai nei oe e pulama aku kakou, ea, e ka makamaka o ka makakila, ka pahi oilua hopo ole imua o na miliona he nui, e ninau aku makou ia oe:

            I ka wa hea mai nei hoi keia kuahaua ana mai nei o ua Moiwahine la o kakou, o Pono, oia kona makia aupuni?  Ilalo aku nei anei o Koolauloa? a i ole, i ka rumi kalaunu no paha o ka halealii?

            Nau e pane pokolei mai i keia e ke hoa ma ka aoao o ka Moiwahine i hoopau ia ai hoi ko makou pohihihi, oiai, ke haohao nei makou, a ia oe mai hoi ia.

 

OLELO HOOLAHA.

 

                        Owau o ka mea nona na aina o Makailio.  Kamakalalaukalo, Kaluaopalena, ke papa akea aku nei i na mea a pau aole e hele wale maluna o ka aina, a aole hoi e kuai i na loi ai oo a me loi opioopio, me ka hele mua ale mai e kuka pu me a'u.  O ka poo a pau e kue ana i keia olelo, maluna no o lakou ko lakou poho.

MELE AKONI ROSE.

Aig. 1, 1891   251   3m-d.

 

HE ANAINA HOOMANA MA BRITS HALE.

 

            O na Halawai i malama mau ia iho nei ma Ariona Hale, ua uwai ia ae nei ma Brits Hale, ma kihi o na alanui Moi a me Kamika.  E hoomaka ana ma na Lapule a pau ke anaina haipule i ka hora 10, o ka haiolelo ana i ka hora 11, mao ka mahele olelo ala, a i ka hora 7 o ke ahiahi no na mea a pau i lohe i ka olelo haole.

Lunakahiko,

A. Haws

 

OLELO HOOLAHA.

 

            Ua makemake ia i 50,000 kawowo Alani momona, aole e emi malalo o 6 iniha ke kiekie, a e uku-ia no he 5 keneta o ke kumu hookahi.  No na mea ae i koe, e pono e hele ae e kuka pu me Dilinahama.

B. F. DILINAHAMA.

Luna Nui O. R. & L. Co.

Honolulu, Aug. 24, '91.   265-dlm.

 

HE ILIO PAE HEWA.

 

            Ua loaa ia'u ma ko'u wahi noho ma Peleula, ika la 20 o Aug. kekahi ilio opiopio; eia kona ano, eleele ka ihu, ulaula ke kino, keokeo na wahi waw@e ai eha.  O ko ona nana keia wahi ilio, e pono oia e kii koke mai, me ka uku pu mai i ko'u mau lilo o ka hoolaha ana, a me kuu malama ana iaia, a ina e hala na la he 15, e lilo loa no ia'u keia ilio.

            Owau no me ka oiaio.

Moses Waakahuli.

Peleula, a i ole, ma kahi kuai paka.

*1w d.