Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 262, 19 August 1891 — He Moolelo Kaao NO KANA. [ARTICLE]

He Moolelo Kaao NO KANA.

KE AHI KAXAXA KA HIAPAIOLE—KA MOOPUNA A ULI KA MEA NANA I HOOHIOLO O H A.UPUKELE KA PUU KAUA I MOLOKAI.

A mahope aku, e hoi ana lakou a no&o pu lakou iuka o4;e kuahiwi, na makua a me na keiki, na moopuna hoi me ke kuounawahine, ke hiki mai ko ]akou mau la palupalu. i nana aku, a nana mai, i ku ae ka piiikia o ko lakou noho ohana ana,e noho like ana, aohe pilikia oia. ua akoakoa na ohana a pau aia i ke alo. A e hooko aku ana na makua i k» manao o ka laua keiki. mahope nku o keia manawa o ko kakou moolelo. Ua hoala hoīi ae la ua mau alii nei i ka iakou niau hana hou o luna, & ka aina, oia hpi ka huliamahi nna o na ālii, a me na makaainana he hana mahiai. Kanu ke kalo, uala. maia, ko, ipukalai, ipuaiwaha. pu, a me keka Jii mau mea kanu e ae. Oia na hana nui o ko Hilo poe, iloko oia mau la, a ua ulu io mai la ka mea kanu a na alii 1 kanu ai. a rne ka na makaainana, ua nui hewahewa a.ka launu ole mai ka ai i kelawa. Ua poho ka ai iwaena i kela wa, r.a ai ke *iiai, a haalele, a haawi okoa na ka holaholona e ai'ka ai. O na mea maikai a kela mau alii i hoala ai. ka manao mahiai iwaena o na maka?iinana, aohe o lako« pololi ai, hookahi waie no a lakou mea imi p ka i'a. Pela iho la ka noho ana *o na makaainana o Hilo i kela manawa, ua noho lakou me ka pumehana o ka lakou naau 1 ke aloha i ko lakou :nau alii. l'a lil > ia i niea kamailio nui ia e na kanaka, "ka oluolu o ko iakou mau ke aloha nui i na niakaainana. e ike ana j. ke kanakanui! a hiki i leo kanaka iki. Nolaila. ua kaulana ka moolelo o Hoakalani. ame kana alii kane, o Hakalanileo iwaena o ko laua mau makaainuna. Ile nufno hoi : nana i hapni ia keia mau alii; ti* mau hana e lu»o pomaikai.ai i na kanaka ōluna o ka aina.

j Ua hoike dku lann i kekahi mau | mea maikai imua o lakou, me ka i [ ana; auhea onkou e. ko maua inau | makaainana aloha, eia wale no ka | maua kauoha ia oukou, e noho like | oukoa m« ka oluolu o na aole-ke kue a, me ka- mokiiahana. Aka y e noho kuikahi oukou ma na ano a pau, aole ka kipikipi, aolf ka hakaka, ao)e'ke kue, aole no hoi ka mokuahan.l, E Hke no me ko kakou noho like ana e iioho nei, a pela no auanei oukou e noho aku ai ma keia mua akn, mali'a o hiki mai ko maua mau la palupaiu, aelemaknle pivha alaila, e pau auanei ko kakou noho pu ana i kahi hookahi» A oia auanei ko maua wa e hoi ai i ke kuahiwi, a noho pu me ka maua keiki, ke.keiki hoi nana i hoo pakele mai i ko'u ola, a oia hoi o Kana. Aole maua e hiki e pale i kaha olelo kauoha, ma kana olelo wale no maua e hoolohe ai; no ka mea, mAi iaia mai i loaa mai-ai ia'u keia hui ana o kakōu. O ka maua keiki o Niheu, a oia auanei ko oukou ahi ma keia nma aku, ke pono no nae hoi kana ha.ua ana, e like ?ne ka maua hana ka na makua. a oela no auanei hoi oia e hoohalike īa ai. Aka, i hana oia 1 ka mea i oi aku i ke kupono mamua o ka mea hiki i ka noho oluolu ana o ke alii me na makaainana, alaila. he han,a hewa loa ia ana i hana ai imua o oukou na makaainana. Aole no he hewa i na makaainana, ke hoopau ae i koiia noho alii ana, aka hoi, ina nohoi e like koa • noho ana me maua na makua, alaila, aole hoi ana oleio ana ; i hookahi no hoi wai o ka like. 0 keia wale iho la no ka uiaua mau olelo ano nui i pa'nola aku nei imua o oukou e ko maua'niau makaainana aloha uui. ! Ua hooki iho la o Hoakalani i kana mapuna leo wai meli imua o | na kanaka. ! I mai la na kanaka iua alii wahine nei; aole anei makou e pono e noi aku i kou oluolu ? E kauoha iho'ōe ia Niheu i ka ohia keiki aloha, e hoike mai oia i kona inanao ponoi imua o makou, o kona niau makaainana o keia mua aku. Ae, he uiea maikai ia, wahi a Hoakaiani i pane mai ai i kona mau makaainana. r Nolaila. e na makamaka heluhelu o keia kaay. e waiho iki iho kaua i ka hoopanee loa ana aku imua 110 ka mea, e oiii aku ana oia ma ke kakahiaka o ka ia apo|)o. Ma ka auina la o nehinei i puielo aku ai ke keiki aukai Kinau no kona mau awa niaa niaii.