Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 257, 12 August 1891 — He Moolelo Kaao NO KANA. [ARTICLE]

He Moolelo Kaao NO KANA.

KK AHI KANANA—-KA HIAPAIOLE—KA MOOPuNA A ULI KA MKA XANA I KOOHIOLO 0 HAI'PUKELE KA PUU KAUA I MOLOKAL E o'u hoa heluhelw o keia kaao, 'e waiho' ko Uana. kat»ailio ana lio Kana a 3i>e kona kupunawahin«, oia o Uli, h e hoololi ae ko k&naala hele no na makua ■& me »a makaainana. I ka ike ho« ana mai o na makaainana ō Hilo i ka nsaka o ko lakon haku &liiwahine. 6ia hoi o Hoak&lani, ko l&kou aliiwahine i aloha nai ia. ; He nui ka owe » me ke kuwo *na&ena ana o na makaainana, he «oau la loihi, a he mau anahuhi hoi ko ]ako«i piha uwe aaa Ualilo ia man la o Hifo HanakaM he inau la kumak'ftna, a he mau la pilihua, a ma ka nana an;? o u« nlilwahine nei, oia hoi o Hoakalani i na inakaaihana o Hilo, ua pilipaa ke aloha o na kan&ka, na kai>e .ua wahine. na keiki, i k» lakou aioha i ko lakou haku alii wahine. Ua haawi aku ia o Hoakalani ihe mau oleio iioolaua no kona roau makaāinana, a penei ke ano:: E o'u mau mak-aainana aloha, o ka ua Kanilehua nei: e hoopau i ko oukou mau uaanao pilihua, a e hoojpau i na luuluu a nie na kaumaha, a e hooiana i ko oukou mau ma« ; nao; no ka mea, ua ko kakou kaumaha, oiai, «ia wau imua o oukou i keia wa. A eia wale no ka'u kauoha ia oukou; ina he mea pono ia oukou e na makaainana o'u: Ua hala na la pilihua, a ke noe nei ke au o ko kakou manawa imua ; ma ke ano hauoli, e liio l&ia niau ia o kakou e ola /iei. i mau la olioli i a i mau la hauoli hoi. I ka wa i kuu iho «i o ka leo o Hoakalani, oia ka wa a na inakaai* r nana i hooho roai ai ine ka leoo ka hiiuoli penei: ' r E ahaaina olioli kakou! E ahaaina olioli kakotā f ! I niau anahuiu. me ko kakou aiiiwahine'; no ka Lnea, \\a make oia, a i keia wyv kakou e I ;ke nei iaia, ua ola hou ia oia.' Nola:la, e pono kafc<iu e ahaaina hauoli lealea imua o ke alliwahine. la manawa ua hooholo koke na

i mak-ninana-. ahaaina io lakou. nmi i kali :i mai hooloihi !ioi. A Ua-lilo ia i hana pnpukahi r;a na mukaaiuiina o Hilo, a haia loa akn i-kaaina pnia nl-i i ka hnla, oia hoi o Puna. a pela no- hoi ma keia hu)i 0 Hamakun.. Ua hoomo'a ia ka ai, r.a hoomakaukau na kanaka i ka Pu:ia, ī'a. a peia :waie aku. He ekolu man la inahope ilio, ua lako na mea ai a pau o kela ahaaina nui heuahewa a .ka ianna ale mai; no ka īne», he ekoiu mau moku o liawaii i komo i keia ahaai»:) nui a na makaainana, e hoohfincThaT>o nna i ko iakou ahiwahine. ■" Ua noho nu no o Hoakalnui, mrkana punalua, a mo ka Jaua kane hookahi. oia no hoi o Hakalafttileo He oluo'u ka noho arta ona alii wahine iloko oia nuu ],♦; no kamea hookahi uo wai o ka like. Ua kuKulu ae la na makaainana 1 lanai a haai nan ui no 1 akou. ai k a paa ana, ua hoomo'a koke ia puaa, na puaa laulau 4 na puaa kalua paa, ka i'a o na Joko a rne ha muliwai. na maun o ke o kela a me koia ano mānu. ua pwholo ia a mo'a; naopae mahikihiki pu mai o Malaina, iia luau palupaiu pu mai o Kahiwa. Ua nnu ia mai na i'a oke kai 10a,,k0 ke kuahiwi, ua lako loa no k& papaains i na ono o kela a me k-eia ano. Ua noho i'no la n& alii, na maka?iinana e.nuu'.i na ni«i ai a n'i makaainana i hool?ko ai. He »naa la ahaaina lealea nui'ia no Hilo. ai nei na aiii, na makaainana, a o kekahi poe kanaka iawaia. aia lakou i kai ika lawaia i'a e hooiako inai ana i mau i'a hou no ka panaaina a lakou. Ke kalua hou mai nei kekahi poe i kanaKa i na poi ka puaa, keniinei. j kekahi poe kanaka i ke kuahiwi i | ke kapili manu. Nā wahine lio?. aia i kahawai i | ke pani oopn, ma na pali kahakai ■ kekahi poe w:thi«e, i ke ku'i opihi, limn. hee-pali a pela wale aku. Na kanaka kuu i'a no hoi i na lok©, muliwaia pelft wale aku ntu. x.. Ua hoomau ia ka ahaaina me ka hauoli palena ole, aohe manao o ke ■ kanei ka wahine, wa makua i ka la kou mau keiki, nakupunai na moo puna a lakou. Ua hooknu na waa i ka lepo, oia iho la no ke ano q ka noh© ana o keia lahui kanaka Hawaii, mai ~ ia wa kahiko loa rnai a hiki i keia wa.: Nolaila. e na makamaka heluhe'iu o keia kaao t e waiho iki iho k»-i ua i ka hoopanee loa ana aku inmai no ka mea, * oili aku ana oia nia ke kakahiaka o ka ia apgpn. Ina Luna iawe pepa a pa»t o Ka Leo, ke hoike ia aku nei ka' lohe ia oukou, i na o ka luna, a mau- iuna paha o oukou he koena» jiepa kana o ka la 8 «» hwK' nei, I*l K mai ike keena nei. Ma ke} j