Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 257, 12 August 1891 — Page 3

Page PDF (1.03 MB)

This text was transcribed by:  Michele Anna Jordan
This work is dedicated to:  for Kumu Hula Shawna Alapa'i

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

KA HELU NUI O KA LAHULA PAU.

 

Ua ike ia oia ka huina nui o ka lehulehu ma keia Paeaina, ma kahi o ke 96,000; ua helu ia iloko o keia haina ka poe pake i kanu iho mahope o ka la pau o ka Helu ana, Dek., 31, 1890.

 

HE OPUU HOU.

 

Ma ke Poakahi iho nei, Aug. 10, mauka ae nei o Kapalama, ua hamau mai la na Mrs. Mele Lii, he kaikikane nui oepunepu, no ke au hoopono o ka Moiwahine. Oia ka nani. e hooulu i ka lahui, a e hoolaupa'i i ka aina me na opuu o keia ano, i mau ai ke ea o ka aina i ka pono. Imua e Hawaii.

 

KA HALE UWILA HOU.

 

Ke pii hikiwawe ae nei ka hale kukui uwila hou, e ku nei ma ke alanui Moi ma ke kihi akau o ke alanui Alakea. Me he la e poahi aku ana paha kona mau enegini i ka pule hope o keia malama, a i ole ia i ka pule mua paha o Sepatemaba ae nai.

 

O keia hale uwila hou, he hale ia e pili ana i na kukui kau hale, a he maho hoi ka mea uana e hoohana, he pananaiki keia wahi hale, he mole aku nae oloko, a ua eleu no hoi na limahana i ka nana 'ku ma ka lakou mau apana hana.

 

GEN. ARMSTRONG.

 

Ua huli hoi aku o Gen. Limaikaika me kana mau kaikamahine elua, mahope iho o kona kaahele ana e ike i kahi a kona mau kapuai wawae i hehi ai i na la opiopio. He misionari keia Hawaii ilikea. o ka hanauna, i holo mai i Hawaii nei e ao i ke ola i keia lahui, i ano like aku me ke Ka@@. Ua hahai oia i ka ka Haku i hole mai ai e imi, oia hoi ka ilihune a me ka mea anana. Ke hoohalike ia oia me kona mao hoa he kanaka like ole ola me ka auna imi loa a ka Leo e palukuiuku nei i huli mai. mai ka make. Me ia na aloha o ke Akua ma kona alahele ma ke kaia ma ka aina. Maluna oia o ka Zelanadia i hoi aku ai i nehinei.

 

UA LILO IA JNO. MOORE.

 

Ua lilo ia Jno. Moore ka hana ana o ke alanui Luapele mamuii o ka palapala noi a kekahi poe hookaa auhau o Hilo, i kakau inoa ai, mamuli o na hookaika ana a Mr. H. West, (Nuuanu).

 

A i ka wa i hiki mai nei ua palapala nonoi ala uoua o ke Kuhina Kale, na ae aku oia. E aho hoi keia. aole hoi i holo mahope. aka, ua holo hoi keia imua a e mahalo ia oia.

 

O ka palapala noi hoi keia a na wahi kauna ilikea, ua kapae ia ma kula, oiai, aole i loaa elua kauna.

 

Nolaila, e Mr. Moore, e hopi aku i kou eleu a me kou makaala ma na aoo a pau.

 

No makou iho. ma ka aoao o ka iahui, ke hoike aku nei makou i ke ano o keia kanaka, he hapa haole oia, aka, o kana mau hana he Hawaii ili ulaula piha oia, he ku okoa, he hoopilimeaai ole, he koho e like me kana mea i ike ai he pono.

 

He eleu hoi ma ka hana alanui, he hiki ana ma na @@o a pau e pili ana ia ano hana, a he kanaka no hoi oia i hilinai ia e ko Hilo poe. A ma ia kumu no oia i kakoo ia mai la e na ahoa'loha o ka aoao hoomaemae, a loaa aku la iaia ka lanikila. O Hawaii no ka oi.

 

Nui na Juia o ka Huakai a ko Kakou Moiwahine.

 

O ke kuia mua o ka huakai a ko kakou Moiwahine i ka aina kaili la, oiai, ua kue ia mai kana haiolelo alii e kekahi o kona mau makaainana ponoi o ka lep aloha o Hawaii nei, oia hoi o Mr. W. A. Kiha.

 

O ka lua o kahi i kuia ai o kana huakai alli, i Hana aian ua lani haahaa ia, oiai oia i kipa ole ai i kahi a kona mau makaainana i hoomakaukau ai no ke apo ana mai iaia a hookipa aku iaia me ka maikai, oia ma kahi o Mr. S. K. Kaai, aka, aole nae pela, aia no oia i kahi o ka haole.

 

I ka wa nae keia o ka pilikia o na keiki puhi oke i ka ai, i u-i aku ka hana ihope, hoole ia mai ana aole e loaa aku, oiai, aia oe ia kahi o ka haole, a na ka haoie e hoolako i na mea a pau, aole oe i aloha ia makou.

 

O ke kolu o na kuia, i ka moku ponoi no ana e noho nei, oiai oia i kaapuni aku nei.

 

A iaia i wehe ai i kana haiolelo alii ma Heeia a i ka pau ana ua nui no ka poe i kakoo aku i kana haiolelo alii ma kona aoao. I ka pau ana ae o ka lakou kamailio ana, ua pane mai la kekahi kanaka o Mr. Hinawale ma ko na makaainana aoao, i ka i ana mai:

 

O ka huakai an e ka Moiwahine e hele kaapuni nei, he huakai ia no kou ike ana i na haole, aole ia makou kou mau makaainana, oiai, eia no oe i kahi o na haole kipa nei. O na Kuhina ou e ka Moiwahine he haole ka hapanui,pela no hoi na hoa o ka Papa Ola: a no ia kumu, ua maopopo i kou lahui, ua oi aku ke aloha ia o ka haole mamua o makou kau mau makaainana.

 

A he nui aku na mea a Hinawale i paue ai, no ka haiolelo alii, aka, ua kue ia mai oia e kekahi hoahele o ke Aliiwahine, me ka pane pu ana mai, he mau hana hoohaahaa loa kau i ka apana o Kooiaupoko nei, oiai, ua manao ia o Koolaupoko nei ka helu ekahi, eia ka auanei hoi e haule ana.

 

Aka, ua pakike ia mai oia me ka pane pu ia mai, aole ou kuleana maluna o ko makou manao, oiai, na ike le'a makou ia oukou a pau, a aole makou e hewa ke kamailio oiai, o ko makou kuleana no.

 

No makou iho, ma ka aoao o na Hawaiii, ua minamina makou i ka halawai mau o ka huakai alii me na kuia lehulehu wale, oiai, ua hea leie maoli no ka Moiwahine ia kakou, a ua poina hoi ka olelo kaulana a ko kakou Na'i Aupuni i i'mai ai,–i Alii no ke Alii i ke kanaka, hele ke Alii, hele ke kanaka nui, hele ke kanaka iki, e ike hou i ka elemakule i hele a kolopupu, haomakaiole, palalauhala, ka-i-ko-ko a kuli peelua, pela hoi ka'luahine, a pela no hoi ke keiki ai-waia.

 

A oia ka makou e minamina nei i ka ieo o na alii aimoku o ia wa, he mea nui ko lakou leo, a he pelama ia hoi; oiai, he ike kanaka ua Alii o ia au, a i keia au mai nei hoi he ike waiwai ka mea nui.

 

"Ea! hewa ka i'a la e Umiamaka he Okea o leko!"

 

HE HOOHENO NO KAPIOLANI HOME.

 

Aia i Ululani lana ka manao

I ka olu kohai o ke kiawe

Welina ke aloha me Kapiolani

Me ka home hoeha hoopla kino

Ilaila oe la ike maka ai

Na lumi eha o ka eha-koni

Ka niniu hoi a ka wai aniani

Hui koni lua hoi i ka puuwai

Nawai e ole kou hoohihi

Na hana noeau a ke akamai

Aka puuwai momi Lokalia

I nohea i ka olu pua melia

Ua noe mai luna i ke kahau

I pulu i ka mea ua liilii

Ekolu eha no makou

Na lima kokua a o ke aloha

O ka leo o ka wai ka'u aloha

Ka uwe hone mai me he ipo la

Ina paha oe a e ike ana

Na hana kamahao a ka uwila

Na Kaula elua pii ka manene

Na ki elima o uwe hone

Kaina ka puana i kaulana

No Kapiolani HOme noho i ka olu.

 

            Hakoia e Miss V. Kuinaookalani.

                                    Aug. 10, 1891.

 

HE ANAINA HOOMANA MA BRITS HALE.

 

O na Halawai i malama mau ia iho nei ma Ariona Hale, ua uwai ia ae nei ma Brits Hale, ma ke kihi o na alanui Moi a me Kamika. E hoomaka ana ma na Lapule a pau ke anaina haipule i ka hora 10, o ka haiolelo ana i ka hora 11, mao ka mahele olelo la, a i ka hora 7 ahiahi no na mea a pau i lohe i ka olelo haole. Lunkahiko A. Haws.

 

OLELO HOOLAHA.

 

E ike auanei na kanaka a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei, kekahi lio hele hewa, hookahi lio k ahinahina, 1 wawae keokeo hope hema, hao kuni ano e ma ka aoao hema, hao kuni hou @ ma ka aoao akau hope, ekolu wawae ahinahina.

 

O ka mea a mau mea paha nona keia lio e pono e kiii koke mai in a aole e kii koke mai a hala na la he 12, alaila, e kuai kudala aku no wau ma ka la 22 o Aug. M. H. 1891 awakea Poaono hola 12.

                                                David Kaoao.

257, 45s-d*                                         Luna Pa Aupuni.

 

OLELO HOOLAHA.

 

Owau o ka mea nona na aina o Makailio. Kamakalalaukalo, Kaluaopalena. ke papa akea aku nei i na mea a pau aole e hele wale maluna o ka aina, a aole hoi e kuai i na loi ai oo a me loi opiopio, me ka hele mua ole mai ekuka pu me a'u. O ka poe a pau e kue ana i keia olelo, maluna no o lakou ko lakou poho.

 

Mele Akoni Rose.

Aug. 4, 1891               251 3m-d *

 

Hale Hana Wai Momona

 

                                                                                                                        WAI-ANIANI

 

Sam. Led me John Grace na Ona.

 

Ka põe ale no na lakou e hana nei

NA WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA MA @@@@@

 

SASEPARILA

A ME KA

WAI-HAO.

 

NA WAI MOMONA AWAPUHI, SASEPARELA, LEMI, WAI PIPU SODAMAOLI, SIDA, KAMEPENA, &C.

 

Mutual 330 TELEPONA–Bell 298

 

E hooia ia ana ka maomae o na wai a pau. E hookeia no na kauoha a pau loa mai na Mokapuni mai a me ko ke kulanakauhale mei.     231 1yd.

 

KUAI HOOPAU NUI.

 

Mai keia manawa aku a hiki i ko Makou hoonee ana aku iloko o ko makou

 

HALEKUAI HOU

 

Ma ke Alanui Papu,–(NA HALE PURUA.

 

E hoolilo aku ana Makou i ko Makou waiwai a pau o na ano Lole:

 

                                    NA LOLE NANI,

 

                                                NA LOLE I HUMUIA

 

                                                                        KAPU A ME PAPALE

 

                                                                                                            PAHU LOLE, a pela aku

 

Noiina Uku Hooemi Loa Nae.

 

Egan & Gunn.

 

ALANUI MOI kokoke i ke ALANUI PAPU                                                           tf–d.

 

HOOLAHA HOU

 

B. F. Ehlers & Co.–PAINAPA.

 

HELU 99, Alanuil Papu.

 

IA OUKOU E NA MAKAMAKE A ME NA HOALOHA, OIAI HOI, UA wakaukau makou i ke kuai aua aku ia oukou i na lako iole wahine o na ano St@@la a pau; oia hoi–

 

            Na Silika hou                                                                                      Na Sateen hou

                        Na Mikilima hou                                                                                 Na Lililihi hou

                                    Na Lihilihii keokeo hou                                                                      Na Lihilihi kau lole hou

                                                Na ano Mamalu hou loa                                                                      Na Paku Pukaaninni

                                                            Na lole hou o na wahine                                                                     Na lole o na keiki liilii.

 

Na lole o kela a me keia ano e loaa no ia oukou no na kumukuai laa@aa loa.

 

E kipa mai e na makmaka, i hoopau ia ai ko oukou kanalua no ka makou kuai hoopoho aku ia oukou.                    Owau me ka ouio.

 

tf                                                                                                                                 B. R. EHLERS & CO.

 

He Kuai Nui Hoopau aku.

 

E HOOMAKA ANA I KEIA

 

POAONO, AUGATE 1, 1891.

 

Ua Lilo ko makou Waiwai he mea Mohai Wale!

 

Ua Hoemiia ke Kumukuai ilalo, aole i ko Makou Pono, aka mou no-

 

Papa Kumukuai no 30 La wale no:

 

200 paa lihilihi keokeo puka anianai  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . $  .90

 20 i-a Kalakoa maikai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

 12 keokeo 1 i-a laula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

   8 jeijei 1 u0a kayka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.00

159 kakini lakeke o na Kaanalii (huluhula. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45

 93 kakini ka'e waihooluu o na wahine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .05

Huluhulu no na paa lole kupone, .25 keneta o ka i a, e kuai no makou i kein mau ia no 7 i-a no . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  1.00

Papale Kula o na Kamalii. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

Na Kawele nunui, 2 no. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  .25

Kakini eleele maikai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

Na Papale i kahiko maikai ia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.50

 

RUMI HANA LOLE MALUNA. HOLOKU etc., HANA IA ME KA OLUOLU LOA. E HOOPAA AKU NO MAKOU NO NA KUMUKU AI MALUNA NO 30 LA. NO KE DALA KUIKE WALE NO KEIA KUAI ANA.

                                                C. J. Fishel.

 

Ka makamua o na Hale lako o na Wahine, oia hoi ma alanui Papu a me Hotele, kahi i hanau ia ai na kuai hooponoa ano nui no hoi.            249-3@

 

KUAI HOOPOHO NUI.

 

MA KAHI O

 

104, alanui Papu N. S. SACH. HONOLULU H. I.

 

E HOOMAKA ANA

 

POAKAHI AUG. 10, 1891.

 

NO ELUA PULE WALA NO KEIA KUAI ANA

 

IA WA E HOOLILO IA AKU AI NA WAIWAI A PAU O KA HALEKUAI LILO MUA. HE MAU KUAI OIAIO, AOLE HAMABAGA.

 

Ue oiaio ka makou e olelo aku la, he hookahi no a makou kuai nui ana o ka makahiki, a ia manawa makou e hoemi ai i ke kumukuai o na mea a pau iloko o na pule elua. Aole makou e nonoi aku ana i ola no ka makou mea kuai, e makemake ana makou e hoemi iho i na waiwai a e loaa hoi io makou kumu iilo ma ke dala kuike.

 

KA OI KEIA O NA KUAI ANA I HOKE IA AKU.

 

 

Kalakoa maikai loa, 20 ia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Keokeo halema 20 i-a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Keokeo halena 1 i-a laula. 12 i @ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Keokeo @@@li @aikai, 1 i-a iaula, 12-i-a . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  1.00

Lole Kina@@ Papamu, hoemi ia he 10 i-a no. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Keokeo Papa@@@@ a kakauloloa, 7 i-a no . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Satina, @@@mi @@ @ hookahi ia no . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..20

Huluhipa Kakau@@@@@ 10 i-a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.00

Na Uhimaka Viriki@@ @@@ @ @ . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.00

Kakimia eieele lau, hoami ia @@ @@@@@@@ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Silika eieele lau, hoami ia a ku hookahi ia ne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Lilina halena 6 i-a no. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  1.00

Lakeke o Kamaliikane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30

Paku Puka aniani lihilihi, 10 i-a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.00

Nehenahe Vitoria. 8 i-a o ka ap. hoeihi @@@@. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60

Na haimaka Waihaoluu o ka'eka'e no ke @@@@. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50

Nuumuu o na lede he emi loa, he .25 keneta

Na Polekoki o ka lole 2 pihapiha he .60 keneia.

Na Ka@@ki he $1.00 mamua, ua hoemi ia i keia mana@@ @ ka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..@0

Na Lole Kinamu, he .25 keneta.

Na Lole Keokeo, he 50 keneta.

Paku makika, 90 @@@ha ka laula, he 10 i-a o ka apa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1.@@

Kihei uhimoe keokeo, ka'o kuuwela, he 1 dala m@ .25 @@@@@@

Kikini maikai o na keiki ma @@ paa he .25 keneta.

Na palema'i kane. he 5 no 1 daia.

Na @alule  aiana ole ia he .50 keneta.

 

He mau kuai makepono ka ma ua @@pale Wahine a @e Keiki Na Papale Sela o na Lede ua hoemi ia .o0 keupia. Na Papae hele au@@@@@ Keiki @@@@@

 

Eian pale wale no keia @@ @@ @@@@@@

25-@@@@                                                                                                                                                                            N. S. SACHS.