Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 253, 6 ʻAukake 1891 — HAIOLELO O KA LA HOIHOI EA. [ARTICLE]

HAIOLELO O KA LA HOIHOI EA.

E Mb. Pjēeesidena ; Na Lede a me na Keoniinaaa. He nniea paakiki iafu ka olelo ae, r«a iioopio ait|nmi ia kakou, a ua lanakila aupani.» E na Jede; a me na na i»akamaka a me na hoaloha, ke makeraake nei au e hoike aku ia kakou o kp ano nui o keia la a kakou e hoomanaor ai, oia keia; 1 E hoomanao kakou i keia la ma ke ano, e haawl aku kakou ia Pelekane i ka mahaio kiekie ma ke ano4»mupum Hoopono; he oiaio, aohe he hana i koe e eha ai ka ili, ua pau i ka hana iae Lo Keoki, ua kau ka hae Pelēkane iluna, «ua | kakau inoa ia na-palapala no k& 1 haawi ana i ke Ēao ka Aina, a iia hoonoho ia na kiaaina. ua welo ka : hae ulaula o Pelekane i ka maka- j ni; akaT ke ha'i aku nei au ia ou-, kou, aole ]oa i ae o Peiekane e hoo-! ko aku i na uaanao pakaha o Lo i Keoki i mea nona e pomaikai ai, E ; like me na olelo a ka palapala Hemolele, "o na waiwai i loaa hewa mai, uole ia he mea e pomaikai p.i." CJa maopopo loa ia mea ma ko Adimarala Kamaki hiki ana mai ma ka ia 31 o lulai 1843. 2 E hōomanao kakou i keia la ma ke ano o ka la keia e loaa mai ai ka pane o ke kumuhana a ke Alii Kamehameha 111, i waiho mai ai i na haipuie mai Hawaii a Kauai, he noi lahui imua o ka Mea Mana Loa. Ma keia mea e maopopo ai kou ke ano haipule o Kamehameha 111 iloko o keia manawa i haawi ia aku ai keia kumuhana i na maka-. ainaua haipule. ua noho iho la lakou ma ko lakou wa.u hale, me ka -ono ole o ka ai, me ka moe maikai o ka po a me ka pilihua nui o ka manao no keia mea; a owai la ka i lohe i ko lakou mau kaniuhu ana ? o ke Akua wale no. j E na lede a n»e na »»amua ae o ko'u hookuu ana i ko kakou kumuhana o keia 1&, ke makeniake aei au e waiho aku i ka ninau hope imuao kakou, i mea na kakou e noonoo ai, oiai, he koe wale no kakou e ku nei i keia la »o ka lahui Hawaii, aoia keia: Pehea Ia e hoomau la ai ko kakou kiipkoa ? He ano like n® keia ninau me he mea ala, ke aneaoe aku nei kakou i ka hopeHa o ko kakou kuokoa, - A i ole ia, ke inoe ae nei paha ke kahi alahele m»na e hoohikiwawe aku i& kakou i ka hopena o ko kafcou tuokoa. Ma ko'u manao, he uinau kui)o- - keia e pane ia e na kanaka Ha- ; waii naauao a pau, paha me | ka mai.ao ua hiki mai nei ia ma?iawa, aka, i mea e akahele aku ai i ka hopena awahia o keia ninau. He lehulohu na mea i kono niai i ko'u noonoo e hakilo aku i k'ei<t kumuhana, a eia iiio hoi kekahi o ia mau mea: * 1 0 ka neie i na Aiii ole. 2 0 ka ohi a ka make a me ka ma*i lepera i na kunaka Hawaii. 3 O ka emi mau o ka lahui Hawaii. 4 Ke komo nui launa ole mai o na lahui Asia. 5 Aohe kulana oihaaa kalepa iloko o ka lima o na kanaka Hawaii. 6 Ka inanao āumeume j kuiana hoopoaopono anpuni me ka j Juna ikaik»; a he mii aku na mea i j ko«. na kakou ia e iiooi oo aku. | K tia l«'de a nie na k*onimana, ! 3 I !ticac hooniau ia ai ko kakon j kuolioa. kc manao nei au, e mala- \ iua k:\kou i ka pono mai ke pr»o i»; - uit na kati:ika, ka poo' =

kiekie a me ka poe }iaabaa. ka waiwai a me ka poe ilihune, alaila. -e 3i30 auanei o Hawaii unku i la|im kanaka aui a ikaika. • '■£% malama ina in% « mal§CQa na kanaka a pau mai Ha_waji a Kaual i na kanawai, alaUai aole aupuni maluhia e ae e like ptfe ' keia, alaila, ua makehewa na kapawai, makehewa namakai, ikiakehewa na loio, ia&kejbewa na haW paahao, oiai, aole na lawehala )kfi j poe no lakou ke kuleaaa ©na ] Hookolokolo. Aole wale o ka malama i na W1 nawai o ka aina, aka, e malaina pu, i na kanawai o kino, oia kahi mea kupono e nakat»aka. ? Oka e httii nui na k<£kf-i i"ka natfu«o' i aina. > v i Malalo o keia mahele oia ka naauao, ua hoomanao au i ke &au hi moolelo pokole no ka mea e ana 1 kekahi kanaka naauao m» Helene penei: Oi&i e kaua ana ke aupuni o Heene me ke aupuni o Roma, a <»)ke' auouni o Helene he aupuni u«kq a nawaliwali ka lahui, a i kekahi ia, ua lehau mai la ka moana i ra mokukaua o ka enemi, a ua lilo la 1 mea 0 hoopioloke ai i ka lahui o ame ke Aiii, no ka miea, ua ike ia aole hiki iaia me kona m,hui kanaka ke kue aku i na enemi; nolaila, ua kuhea ae la oia i na kanaka naauao o kona aupuni e inil i mea e pakele ai ka aina. i Aia wa, ua hoea aku imua ona ! kekahi kanaka ake&kamai a OMO aku iaia e haawi mai i na dala o ke Aupuni i mea e oakele ai ke aupuiii mai na enomi mai. He mea oiaio, ua loaa i'o mai la na dala e like me kona makemake, a 'ua hooheehee ia me ka naauao nui, aua l'lo ipa dala. Ama ia manawa, ua kali ia a hiki i ke kupono ana okaJa i ka 1010, ua*hoo- ! h»J]u ia aku ua pa dala nei ika la a hoU'lli .-mai la »a kukuna wela o ka la iioko o ke kiko hookahi» a ia manawa i hoohaliu ia aku ai iluna oka moku ona enem.' e lana mai ana, a o ka wa no ia i a ia aku ai ka moku ona enemi i ke ahi a pau Joa lakou i ka luku ia, a pakele ae la ke aupuni nawaliwali o He« lene mamuli o keia kanaka naauao hookahi. ; "Pehea hoi ina he lehulehu na kanaka naauao i koe iwaena o na kanaka Hawaii, aole anei e paa ana o Hawaii nei a e mau ana h«i kona kuokoa. S. K. Kani^ Honolulu July 31, 1891.