Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 252, 5 ʻAukake 1891 — He Molelo Kaao No KAMAPUAA. [ARTICLE]

He Molelo Kaao No KAMAPUAA.

KE KEIKI PUAA A KAHIKIULA ME HINA—KA MOOPUNA PUAA A KAMAUNUANIHO—KA HOA PAIO HOr O PELE, KA WAHINE 0 KA LUAI KILAUEA, A HALA LOA AKUI NA KUPUNA 0 KUKUIU O KAHIKI. O oe ia e Haunuu, e Haulani E Haalokuloku Ka Mano e ka I'a nui E ui, e Uilani Ko in(» Pu2a ia e o ntai. Owai kftia mea e hoonakeke mai nei i ka wai ? Owau no o Kuolokele o kapunahele a na alii o Oahu nei, wahi a Kama. Ua piha loa ia # Kuolokele i ka huhu ia Kamapuaa no keia mau hana ino ana. I mai la na kanaka, ua ike no oe e Kuolokele, he kapu kahi o na alii nei i ka po, e noho no oe a ao, alaila, hele mai oe i kahi o na alii. Oielo aku la o Kuolokele ia Kamapuaa, he kiekie no hoi ko hana lapuale ia'u, mahope au make i na alii. Ke kuhi nei au he huakai pono kau e ka moopuna, eia ka hoi he holehole iwi ia'u. Ua liele,ni|fi aku v lalaua m&ie#* aoao o ua kahawai nei, a pae ma ka aoao wauka o ke kahawai, a hoomau aku ia no iaua nei i ka hele ana iloko o ia po nouli. A hiki ma kekahi wahi loi kafe uuku i kapaia ka inoa o Waimakaakamanu. aia ia wahi loi ma ke kihi komohana o Kamanuwai. Ma hai o ia ioi e ku ana kekahi hale, a komo aku la laua nei iloko o ka hale. I ka ike /ina mai o kamaina ia nei. ua haawi mai la oia 1 kona aloha, a pmla no hoi laua nei i panai aku ai. Poeleele hoi Jk4 olua huakai o ka; hele ana mai wahi a kamaaina

i ninau nia^ai. Ae, ua poeleele maua i hele mai nei, wahi a Kuolokele, aohe na'u ka huakai, na kuu mōopuna nei ka hu akai v a owau hoi kekahi i hele pu mai nei. A heaka ka olua huakai ? He huakai noi īa ka la nei i na alii v &e loaa hoi T ina aole e loaa ōia ae la no hoi, a o ko maua hoi nele 1 iho la no la. ! Ae, he huakai waiwai ka olua; a auhea ka hoi ka lualau e paa ai o ! ka olua ra. . . , Aia no mawaho kahi i waiho ai ua hana mai nei no maua a nui ka laulau t i hakalia wale no a leaa mai ka ia a_na alii, wahi a Kamapuaa. 0 ka inoa o keia kanaka o Alewa he kanaka ikaika no keia*vm'a ka hapai i na mea kaumaha, a o ka ukali aku o Kuolokele. 1 mai la kamaaina, e moe kakou ma keia po maanei, aia.a ao, o kou pu kekahi e hele i ke noki'a i kahi o na alii, malia o loaa mai ia olua, he kua haawe keia, wahi a Alewa imua o kana map malihini. Ua pouo ia, o ko'u makemake ia o_ka loaa o ko'u mau hoahele, wahi a Kama. Ia manawa i noomakaumaku mai ai o Alewa i mau mea ai na laua nei, ā noho iho la laua nei paina a maona. A hooluana wale iho la no iioi lakou nei a hiki i ko lakou hiamoe ana. A ma ke kakahiaka ae o kekahi la, ala ae la iakou, paina nui iho la a maona, a hoomakaukaa nui iho la no ka iho ana i kai o Kapuukolo maiaila o louli me kana lawai'a ka hi i lawai'a ai. ■ Ua puni na upena a lakou i ka i'a ma ia kakahiaka poniponi wale, he ewalu mau waa i komo i ka i'a, he akule ka ia. Ina kanaka e piha nei, i kāhi o na waa i'a o ke alii. ua hookeke na kanaka. Ua h«>ea aku la keia poe kanaka malihini, a ku ana imua o ke aiii, me ko iakou haawi pu ana i ke aloha. i A aloha mai la no hoi o louli ia laua nei, e aloha oukou e Kuolokele ma, mama hoi oukou o ka liele ana mai nei. • Heaha ka oukou huakai i hiki naai tiei ? ' He huakai i hele naai nei i ke noi ī'a imua ou e ke alii. Na ia nei nae ka huakai noi ia a makou i hele mai nei, nolaila, nana no hoi e noi ae imua ou e ke 'lii i i'a na makou, Ina hoi ha pela, e-noi maHmkou i ka oukou ia, a na'u hoi ia e haawi aku i i'a na oukou, a ku aku oukou hoi. * . Malia paha o hoea hou mai hoi | ua poe make i'a, o ka haawi aku no' hoi ka'u i ka i'a. | E, auhea oe e ka moopuna, ke lo he ae la no oe i ka olelo waiwai a ; ke aiii. nonoi ae oe imua o ke alo o ke alii. j

Ia inanawa i nana pono mai ai na maka o ke alii. I aka la o Kamapuaa i ke alii, oia ka'u i noi aku nei ia oe e ke alii i i'a na makou. A heaha kou makemake ? I i'a na i umi wāa piha i ka ik, a au'a aku no make/ahaawi mai uq o.a, oia la i loh« oe e ke" ' alii. Aole no kau o k* noi oka i'a o ka pono, he noi a Kamapuaa maoli i no kau, ina be noi kau he mau lau, ahe mau mamo la hoi, alaila, ae aku la hoi paha au me ka ole, eia, o kau noi he nui hewahewaloa, nolaila, aole e loaa ka i*a ia oe. - I aku Ia o Kamapuaa, ua koe no kau i*a e'ke alii, a eia makou ke hele hele ne' i kahi e loaa akw ai o ka makou fa, a au*a aku no B<*ei ka Ta make. a haawi mai no hoi ola. . He mea makehewa no nae ia oe eke alii ika au'a ana ika Va, no ka mea, he kaika nui kahi o ka i'a e holo ai. A o kahi o ka ai, he uuku kona kihapai, a ina hoi he huakai noi ai ka makou, alaila, ua pono ia hoi kau au'a ana. Aole he huakai noi i'a ka makou, ahe mea pono no la hoi ina alii aloha Ikanaka e haawi mai i ka i'a ; e like me ke noi a ke kanaka. Ua kaha aku la nei hele no Kakaako, aia īlaila o lomea kaikaina o lonli kahi i noho ai. 0 ka hana no a ia ali; o ka lawa i'a, elike no me ka hana a kona kai kuaana. Ua hiki io aku la no o Kamapuaa ma i o lomea ala, a ua ike koke mai la oia ia Kuolokele mej:a haawe nui a ka launa oīe mai e kau ana i kona ku'a. A haaw mai la ua alii la i kon? aloha ia lakou nei, mama hoi ka oukou huakai. Ae, he huakai mama ka makou, walii a Kainpuaa. Heaha ka oukou huakai o ka hiki ana mai nei imua o ko'u alo nei. wahi a ke alii. He huakal noi ia, au J a akn nc make. a haawi mai 110 hoi ela, oia la i lohe mai.'ke alii. Ae, he huakai io rio «a hoi ka ou kou. he hunkfti maikai no hoi ha. Aia hoi paha ka maikai i ka loaa 0 ka huakai o ka hele ana mai nei, wahi a Kama. Heahn ka oi&keumke la, e hai mai oukou ia'a a nu'u hoi ia e haawi aku i i'a na onkou, no ka men ua hoopuni īho nei makou i ke akule i keia kaknhiaka a ua piha h# waa J'a, he umi. 1 aku la o Kamapuaa, oia iuau waa ia no he umi, oia no ka nui o ka makou mau waa i'a i makemake ai. I Uo aku hoolawa like i ka oha|na e noho maila i kula paoo, i ai o | Kona a ai hoi o Koolau, i ai ku i 1 ka loaa au eke ii 1« mea, a i ai hele, wahi a Knmapuaa i pane aku ai iinua o ke atii. j Aole i pau.