Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 251, 4 ʻAukake 1891 — Page 3
| This text was transcribed by: | Kelly Murray |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Na Alii Italia.
Ma keia la e ku mai ai, wahi a kana leta ia makou, ke keiki, alii Wilikoki me kona kaikoeke, ka Barona _____, ka hoahanau o ke keiki alii, ka Prince Coloma. Ha ohana alii kahiko loa keia, e hookumu ana ko lakou mookuauhau, mamua iki iho o ke kai a ka Hinaalii. Nolaila, he mea maikai no ia kakou Hawaii ke hookipa ohohie aku i ka olali Wilikoki a me kana wahine - oia hoi kona kaikoeke.
_____
KEKAHI HAWAII IKAIKA MA LADANA.
Ma Ladana, oiai o Mr. J.T.Walakahauki e holoholo ana ma ke alanui i kekahi ahiahi, ua hui aku la ia me kekahi mau haole malihini, a aloha mai la laua ia ianei, a ua panai aku la no hoi keia me ko ia nei ku pu ana iho, e hoomapopo ana, owai la hoi keia mau haole; ia manawa ua puiwa ae la oia, mamuli o ka lele ana mai o kekahi o na haole malihini a paa ana i kana kaula uwati, aka, mamua o ka lilo ana o ka uwati, ua paa aku la ka puanei o ua kolohe nei i ka Hawaii, a ike mai la kona kokoolua ua lele mai la maluna o Walekahauki, a ua paa pu aku la no kona a-i ia ianei, a hihina aku la lakou iwaena o ke alanui. Ua hoea koke mai la na makai, a lawe ia aku la ua mau powa nei no kahi paa, a ua koe mai la no ka uwati a Mr. Walakahauki.
Ikaika io no keia Hawaii, oiaio, ua piha iaia he 80 makahikia oi, ua oi aku ka ikaika mamua o kekahi mau makai o kakou, no ka mea he makau wale lakou nei, ina e ike ana i ko lakou aka ponoi, e mama ana i ko holo o ki ia mai i ka pu.
_____
KA HAIOLELO PANE I KAHAIOLELO ALII MA KA AOAO O NA MAKAAINANA O KA APANA O KOLOA, MOKUPUNO O KAUAI, IMUA O KA MOIWAHINE.
Imua o Kou kiekie e ke Alii ka Moiwahine ilihia o ke Aupuni Hawaii. Ma ka aoao o Kou mau makaainana o ka Apana o Koloa. Mokupuni o Kauai, ke pane aku nei me ka haahaa i kulike ai me Kau haiolelo Alii.
O ka pono kaulike, oia Kau i makemake nui ai, a e makemake nei e haawi aku Kou mau makaainana i ko lakou mau kokua ana ia oe e ke Alii. He kumuhana nui o ko'iko'i keia a Kou puuwai makee aina, makee lahui, makee i ka pono i hookahua ia ai iloko ou e ke Alii. He mea oiaio, o ka pono kualike oia ke i hookahua ia mai no ka pono o kanaka ma ka honua nei; a o ua pono nei ke kahua i oni paa ai ka noho hoaloha ana o na lahui nui a naauao o ka honua nei, a loaa ai hoi na hooponopono maikai ana no ko lakou mau lahui kanaka ponoi. Oia pono no ka ka Moi Kauikeouli i hookahua ai no ka pono o keia aupuni a me ka lahui kanaka.
Nolaila, ma kahi hea la o Kou noho Moiwahine ana no keia aupuni, e hiki ai i Kou mau makaainana ke kokua aku ia oe e ke Alii? Heaha hoi na kumu nui o Kou iho kapu Alii i ui mai ai i Kou mau makaaianana e kokua aku ia oe. Malalo o ka ninau mua, ua loaa ia'u ka hanohano o ka hoakaka ana i kekahi mau mea ano nui imua o Kou kiekie ihi kapu Alii, ma ka aoao o Kou mau makaaianana:
AKAHI, I Kumukanawai kaulike.
ELUA, I Papa Ola aloha lahui.
EKOLU, I Kuikahipanailike hou me na Panalaau o Beritania Nui ma Kanada a me Australia. 1. Ua ike ia ma ko kakou Kumukanawai e ku nei i keia wa, ua hoonele ia na lahui kanaka o Asia, oia na Pake a me na Iapana e noho nei iloko o keia Aupuni i ka pono koho balota, he kapakahi nui keia a kaulike ole.
O ka ae ia ana o na malihiai o Europa a me Amerika Huipuia koho balota iloko o keia aupuni me ko lakou hookupa ole malalo o keia aupuni, he paewaewa nui ie a kaulike ole. O ka hoolilo ia ana na kekahi poe kakaikahi i hooponopono i ke aupuni, a i hoomaopopo ia hoi ma ka Pauku 13 o ua Kumukanawai nei mamua ae o ka lahui kanaka ike lea ana, he kapakahi nui loa kela a kaulike ole. O ka hoolilo ia ana o ka Peresidena o ka Hale Ahaolelo i lua no ka Moi ma ke kakau inoa ana i ka bila kanawai a ka Moi i vito ai, a lilo i kanawai maoli no ka aina, e like me ia e kau nei ma na kanawai o 1888, he paewaewa nui loa ia a kaulike ole. Aka, aia no iloko o ua Kumukanawai nei kekahi mau mea maikai, ua kanu ia nae ia mau mea maikai e ka manao uluhua o Kou lahui kanaka e hooho mau nei i Kumukanawai hou a kaulike. Ina e haawi mai ana Kou kapu Alii i Kumukanawai hou, a na Kou lahui e kokua aku ia oe ma ka hooponopono ana, alaila, e loaa ana ia oe e ke Alii Kau mea i iini ai, a e noho auanei ka maluhia ame ka hanohano maluna o ka aina, a oia auanei ka mea e oni paa loa aku ai o ka noho kuokoa ana o keia aupuni iwaena o na aupuni mana nui o ke ao nei.
2. Ua ike ia na hana a ka Papa Ola imua o ka lahui kanaka maloko o na Nupepa i hoolaha ia imua o na tausani, a o kekahi mea nui i hoomaopopo ia, oia ko lakou hoole loa ana i ko ka lahui mau leo, e uwalo ana o Kauka Luka ke Kauka no na ma'i lepera ma Kalihi, he paewaewa nui kela a kaulike ole. O ka hooikaika ole o ka Papa Ola e imi i na mea e ola ai o keia lahui, o ka hapuku i ka lawe i Kalawao, oia ka hana makaala a ka Papa Ola, he paewaewa kela a kaulike ole hoi.
_____
MAI POINO KE OLA.
Ma ke ahiahi Lapule iho nei, oiai o Kapena Pahia. Manu a me Albert McGurn e huli hoi mai ana mai Puuloa mai maluna o ka moku holo lealea "Hoomaemae" a mawaho ae o Kalihi, ua huli iho la ua wahi moku nei a koe ae la kekahi hapa o ke kia maluna o ka ilikai, aka, ua ike koke aku la o Mr. J.A. Lyle i keia poino, oiai oia e nana ana ma ka puka aniani o kona hale ma ke ala huki moku ae nei, ua hoouna koke ia aku la o Eleu e hoopakele i keia poe poino, a ua loaa aku kahi o lakou aohe aahu i ke kino, ua pau i ke kiola, a ua haule hoi ka uwati gula a kahi, a he $5 a kahi, ua hoihoi ia mai lakou maluna o Eleu, a ma ka la nehinei, ua kii ia aku la e hoopakele ka waia poino, no W.Wond keia moku, ina i ka po keia ulia, ina ua like me kela haole i nalowale ai ma ka haluna.
_____
Hu ka Huakai ma Hana.
Ua lohe mai makou ua maikai ka huakai a ka 'lii a me kona mau hoahele, a poe lawelawe, ma na wahi a pau, a ma Hana aku nei, ua hu ka huakai. Ko ka hu ia la ke hoopii ia ala ka lio ma ke alapii o kekahi rumi a puka a iho hoi ma kekahi aoao, a ma ka iho ana i loaa ai ka mea maluna, o ka lio ia kealapiiakaopae, a wela aku la a paholehole ino la na iwi loloa o ke kuahiwi o Maunakea.
Ua haohao no makou i keia hoohaule ia ana o na kahuna o ke alii, na elemakule, o Nunu laua o Kakohe, aole nae hoi makou i manao, i hoohaule ia iho nei, no ka hopo ia o ahuwale na hana o keia ano a na hoahele. he oiaio, he mau haipule keia mau kanaka a elua, a he mau haipule no i manaoio i ka pono, a no ia kumu, ua awala ae nei o Satana, ma o kekahi moopuna ana imua o ke alo kapu, e hoohaule ia na elemakule. i lanakila ai ka hana a kana mau moopuna puni hana diabolo, a i mea hoi e haunaele lihilihi ai ka panina o ka huakai a ke alii. Ua manaolana hoi makou e hoonele ia ana la mai na kumu e leoleo iho ai i na ai lealea o ka huakai ai alii a ka Haku Hale, eia ka aole.
He nui aku na mea i lohe ia a i hohono ae mai keia huakai i Hana, aka, aole makou e uwehe loa ae o kaanini loa mai anei ke keiki a Kahikiula a me Hina, a moopuna hoi a Kamaun-a-niho.
_____
$5.00 MAKANA.
O ka mea a mau mea paha e loaa ai kuu lio kane ahinahina, nona ka hao kuni, W D, ma ka uha akau hope, a ma ka aoao hema o kona a-i ua hoailona ia penei: ZZ. E loaa kela makana i ka mea nana e hoihoi mai ma ke Keena o ka LEO.
Iulai 7, 1891. 5ts-d.
_____
He Mau Aina Kahua Hale, Halekuai a Mau Waiwai e ae.
Ua loaa mai ke kauoha ia'u e kuai kudala akea aku mai ko'u Keena Kudala ma Alanui Moiwahine,
MA KA POAHA, AUGATE 13, HORA 12 AWAKEA.
I keia mau waiwai malalo iho:
HALE a me AINA - ma ka aoao Kmohana o Alanui Hotele a me Kekaulike, e pili la me ka waiwai o Mrs. Mary Foster, a nona hoi ka ili o 1425 kuea kapuai, me ke alo, 33 kapuai ma Alanui Hotele a me 34 1/2 kapuai ma Alanui Kekaulike; a me kekahi apana aina e holo ana i hope mai ke alanui aku. E hoolimalima ana ma ka mahina no $20. Aole he hoolimalima maluna o ka aina.
2. HE PA AINA - e kokoke la ma ke Komohana o Alanui Alakea a me Moiwahine, he 3667, ka ili. Ua hoolimalima ia i ka Hui Hana Hao Union, no 15 ma kahiki mai Maraki 1, 1891, me ke kulea na hoolimalima no 15 hou aku makahiki, ma ka uku kaoka o $150 o ka maka hiki i ukuia ma ka hapaha. Na ka Hui Union e uku na lilo auhau aupuni a me auhau wai.
3. HE AINA MA PAUOA - e waiho la ma ke Alanui Pauoa, kokoke i kahi o Keo Pu, 137, 100 eka, he kahua hale a me ke kahi mau aina lo'i ko keia aina. He ku lana hoi e ike pono ia ai ke kulanakauhale a me ka moena. Hoolimalimaia ia Tai Fook Co., (Yee Wo Chan, agnea,) no $100 o ka makahiki, ma ka hapa ma kahiki e uku mua ai. He 61/2 makahiki i koe o ka hoolimalima e paa mai ka la @ Iulai, 1891. Kala kuike ko na kuai ana a pau.
E ike ia no na kii o na aina a e loaa no hoi na hoakaka ana ma ko'u Keena Kudala, ma Alanui Moiwahine.
JAS. F. MORGAN. Lana Kudala.
250-9tsd.
_____
KUAI HOOPAU NUI.
Mai keia manawa aku a hiki i ko Makou hoonee ana aku iloko o ko makou HALEKUAI HOU
Ma ke Alanui Papu, -(NA HALE BURUA.)
E hoolilo aku ana Makou i ko Makou waiwai a pau o na ano Lole:
NA LOLE NANI,
NA LOLE I HUMUIA,
KAPU A ME PAPALE
PAHU LOLE, a pela aku.
No na Uku Hooemi Loa Nae.
Egan & Gunn.
ALANUI MOI kokoke i ke ALANUI PAPU. tf-d.
_____
OLELO HOOLAHA
E ike auanei na kanaka a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei, kekahi mau lio hele hewa. Hookahi lio kane ulaula kiko keokeo ma ka lae, hao kuni 67 ma ka aoao akau o ka a i a aia ma ka uha hope ak Y hao kuni hou no ma ka uha hope hema me keia *. A he hookahi lio kane hulupala lae ke'a a o na kapuai apau he keokeo wale no a ua paa no na wawae i ke kapili ia i ke ka pili ia i ke kapuai-hao hao kuni T hema. o ka mea a mau nona keia mau lio e pono e kii koke mai o hala auanei na la he 15, pau ia'u i ke kudala ia i ke awakea Poaono o ka la 8 o Augate 1891 e hiki i ka hora 12 nae.
David Kaoao.
Luna Pa Aupuni.
July 27, 1891, 5ts-d*
_____
Hale Hana Wai Momona WAI-ANIANI
Sam. Lad me John Craee na Ona.
Ka poe wale no na lakou e hana nei NA WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA oia hoi ka SASEPARILA A ME KA WAI-HAO.
NA WAI MOMONA AWAPUHI, SASEPARILA, LEMI, WAI, PEPII, SODAMAOLI, SIDA, KAMEPENA, &C.
Mutual 330 -TELEPONA-Bell 298
E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau. E hookoia no na kauoha a pau loa mai na Mokupuni mai a me ko ke kulanakauhale nei.
231 1yd.
_____
Aila Kuai.
E LOAA NO MA KAILI O J.F. COLBURN.
(KEONI KOLOBANA)
Ma ke Kihi o na Alanui Nuuanu A ME Moi.
E loaa no no ke kumukuai haahaa loa o $2.50 o ka pahu. Hele mai hookahi, hele mai elua, hele mai no a pau loa.
Ko oukou hoaloha.
J.F. COLBURN
Honolulu, Iulai 8, 1891. @
_____
HE KAUKA PAKE AKAMAI, A HE LOEA MA KA LAPAAU.
E ka nupepa KA LEO O KA LAHUI
Aloha Oe: -
E ae mai oe e lawe hele aku i keia manao mai Hawaii a Kauai, ka poe e noho ana i ka ehaeha o kela o keia ano mai.
Oiai ua makauakau au e lapaau me ka pauaho ole, i ke kanaka i loaa i na ano mai a pau loa. He nui ka poe i hele mai imua o'u. ua hana au ia lakou a ua loaa ke ola.
Ua makaukau mau au i na manawa a pau loa. no oukou e na kanaka Hawaii, a me na lahui e ae; e hele mai i ike maka, he ole ka lohe pepeiao.
O kekahi kumu nana e hooia mai; oia hoi keia: Ua lawe mai o A.M. Kahulanui opio i kana bebe imua o'u: ua loohia i ka ma'i, ua loaa ia oia mai kona hanau ana mai, 1 makahiki 4 malama, i ka ma'i ua nana au iaia, a ua haawi aku a i ka laau, a me ia laau oia i inu ai a hiki i ka loaa ana o kona maha, a ke noho nei ia bebe me ke ola maikai; me ka hooia mai o ka makua nana keia bebe, i ka nui o kona lilo i ke kauka haole; aole nae he loaa iki o ka maha, a he nui aku na hooia e pili ana i ke ola, aka, aole e hiki ia'u ke helu papa aku ia mea.
He oluolu ka auhau, a he waipahe na kukai kamailio ana me na makamaka.
Owau iho no me ka oiaio.
DR. LEONG KENG SONG.
[DR. AKINA.]
Huina S.Kamita & Hotele H. Oahu.
July 27, 1891.
July 28th 1891. 3ts-d*.
_____
Kauka Yong Kam Pung.
(APANA.)
Helu 53, Alanui Maunakea.
Ke Kauka Loea o ka Aina Pua!
Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano
ma'i, mai ko na kane, wahine a me
na keiki liilii. O na ma'i ha-no ua hiki loa ia ke hoola ia me
ka maalahi. A o na ma'i
e pili ana i ka maka
pau pu ia i ke
ola. Ke hoike
ia aku nei,
eia ke ola ia nei, me ka oluolu pu o kahi auhau.
Ka poe pilikia hanau
keiki a hele nui paha o ke koko,
a paa a lohi paha ka hanau ana, paa
paha o ka walu, e hele nui mai i o'u nei.
E @ mai e ka poe i hooluu luu ia me na haawina wilihua a ka ma'i, a na'u oukou e hooluolu aku.
KAUKA YONG KAM PUNG.
Honolulu, Iune 2, 1891. @