Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 248, 30 July 1891 — Page 4
This text was transcribed by: | Ruth Horie |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
KA LEO.
John E. Bush.
Luna Hooponopono a me Puuku.
POAHA, IULAI 30, 1891
He Moolelo No KAMAPUAA.
KE KEIKI PUAA A KAHIKIULA ME HINA—KA MOOPUNA PUAA A KAMAUNUANIHO—KA HOA PAIO HOI O PELE, KA WAHINE O KA LUA I KILAUEA, A HALA LOA AKU I NA KUPUNA O KUKULU O KAHIKI.
O oe ie a Haunuu, e Haulani
E Haalokuloku
Ka Mano e ka I’a nui
E ui, e Uilani
Ko inoa Puaa ia e o mai.
Ina o ke kulana e like me kela alii Olopana, aia no ia ia oe, aole a makou hoole ana.
He ae wale aku no ka makou ma kau leo e ke alii, no ka mea, he mau iwi make keia mahope ou, o ka uku iho la no ia, o ka ai, ka i’a a me ke kapa o ke alii i aahu ia ai, he me nui ke alii, a he mea nui no hoi i makemake nui ia e na makaainana.
E like me ka mea i oleloia, “o ke alii wale no ka’u makemake, o ka luhi o maua me ia nei, o ka makou lealea no ia.”
Ia manawa i kau pono mai ai na maka e ke alii maluna o kona mau makaainana aloha, a kulou iho la kona poo ilalo, a helelei mai la kona waimaka aloha, i kona mau makaainana, me ka puana malie ana mai i kona leo alii nanahe.
He mea pono io no paha ia kakou, e hoopau loa i ko kakou noonoo e pili ana i ko kakou aa aku ia Kamapuaa e hakaka, aole paha i lawa ko kakou ikaika, e hoohana aku ai me ua moopuna paa ala a Kamaunuaniho ke kaeaea a ihu pani hoi o Kaliuwaa.
Nolaila, e o’u mau makaainana aloha, e pono no ia kakou e hoopoina loa i ka noonoo ana no na mea e pili ana no Kamapuaa.
E noho kakou me ka hamau, a e hoomaemae ae oukou i ka hanalepo oloko nei o ka hale o kakou, a e hoomakaukau hou i na mea ai, ka i’a, puaa a me na mea e lawa ai o ka papaaina.
Ua hooho mai la na kanaka me na leo ohohia o ka hauoli, e haawi mai ana i ko lakou mahalo me ka hoomaikai nui ana aku i ke alii, no kona hoopau ana i kona manao uilani hakaka me Kamapuaa.
Ua hoi mai la ka manao pilihua o na makaainana o ua alii ala, a ka wai halana lana malie, ua hoopau ia ko lakou hopohopo nui ma ma keia mea.
A ua noho iho la lakou me ke’ii me ka oluolu maikai o ko lakou noho ana.
Ma keia wahi o ko kaua moolelo e waiho loa aku kakou i ka noonoo ana no Pueonuiokona me kona mau kanaka, a e hoohuli hou aku ko kaua alahele ma ke kuamoo popolei o ka mea nona keia moolelo hooni puuwai.
Oiai, aia no o Kamapuaa e noho ‘la iloko o ka hale, ma Puuokapolei me kona kaikuaana me Kekeleiaiku.
Ua ninau aku o Kamapuaa i ka ia ono a kona kaikuaana e makemake ai, ua hoike mai la kona kaikuaana:
Hookahi no a’u i’a ono, o ka loaa ole ka mea pilikia.
Oiai o Kekeleiaiku e noho ana iloko o ka hale, ua ola oia i kela wa, aole nae i hele mawaho; a ike aku hoi i ko laua mau kupuna, ua noho no iloko o ka hale, e like me ka hoomalu a kona kaikaina, no ka mea, i ko Kekeleiaiku wa no e ola ana ua kaulana ka hana a na alii o Oahu nei i kela manawa.
Oia no o Iouli laua o Iomea, he lawai’a ka laua hana maa mau, he lawai’a akule, mai ke awa aku nei o Kou, a hiki i Kaluahole ma Waikiki.
Eia na lawai’a i wae ia na ua mau alii nei, Kapuaahiwa a me Kapuaaolomea, a eia ke kahuna a ua mau alii nei, Olonoawohi a me kana mau keiki.
Ua maopopo mai la paha ia oe e ka mea kakau, no na kulana pakahi o keia poe kanaka i hoikeia ae la ma luna, e huli hou ae kaua a nana ia Kamapuaa.
I kona loha maopopo loa ana i ka i’a ono a kona kaikuaana, ua hele pololei aku la oia a imua o ko laua kupunawahine ninau aku la:
Owai la ke kanaka ikaika o Oahu nei a olua i ike a i lohe wale wai paha?
Ikaika la i ke aha, i ka hakaka paha, a i ole, i ka hapai paha i na mea kaumaha?
I aku la o Kamapuaa i na kupunawahine, aole o ka ikaika hakaka ka’u i makemake ai, o ka ikaika hapai oia ke kanaka au i makemake ai i hele pu me au i ke noi i’a, i kahi o na alii o Oahu nei, oia hoi, o Iouli laua o Iomea.
Ina pela ua loaa na kanaka ala; o Kuolokele ke kanaka ikaika o Oahu nei, ma na mea hapau kaumaha, a o kona ukali o Alewa.
A aia ihea kahi noho o keia mau kanaka, wahi a Kama i ninau hou aku ai?
O Alewa, aia i Puunui kona wahi noho, he mahiai kana hana, o Kuolokele, aia kona wahi noho ma Waikele ae nei, o kana hana mau o ka mahiai uala, i ke kula o Keehumoe.
Aia a ahiahi, a kau ae ka la, hoi mai oia, a ka wai o Waipahu malaila oia e auau ai.
E hulli mau ana kona alo ilalo o ka wai, a o kona ku@ iluna, he hana hoonanea ai i kona wa auau.
A oia kanaka nae, aole ia he kanaka e, aka, he kaikunane no ia no maua, a he kupanakane no ia nou.
O keia wa a Kamaunuaniho ma e kamailio nei, he manawa ia mahope o ke wakea.
Ninau aku la o Kamapuaa i na kupunawahine, i ka wa hea la o Kuolokele e hoi mai ai?
Ke hoomakaukau mai nei e hoi i keia wa, a he ma-u hoi ka hoi ana ma i kela kula loa.
Aole i pau.
I na Luna Lawe Pepa o Ka Leo o ka Lahui, ke ha’i ia’ku nei ka lohe ia oukou, ina he mau helu koe o ka la 3, 10, 20 o Aperila, a me ka la 5 o Mei nei, o ka nupepa Ka Leo, ke kauoha ia aku nei e hoihoi mai ma ke keena nei.
Ma ke kauoha.
Kuai Kudala o na Pa-Hale ma Kalihi, Honolulu, Oahu.
Ua loaa mai ke kauoha ia’u e kuai aku ma ke kuai kudala akea, ma ko’u Keena Kudala, ma Alanui Moiwahine, i ka POAKAHI IUNE 29, 1891, HORA 12 M. He 36 mau Paa aina Noho Nani, mawaena o alanui Moi me Beckley, he a@eane hapaha mile ma Ewa aku o ke Kula Kamehameha. Ua mahele ia keia mau apana ma kekahi ano, a me ka nunui kupono e hiki ai ke k@mo mai iloko o ka lima me ka makemake, kekahi home no lakou ponoi iho iloko e na palena mamao kupono i ka piko o na wahi hana o ke kulanakauhale.
Ke kulana a me na pono lehulehu e ae o keia mau apana aina, ua hiki ole ke hoohalike ia me na aina e ae o keia ano i kuai ia iloko o keia kulanakauhale i na makahiki i hala e aku.
O ke ano o ka waiho ana o keia mau aina ma ka waha aku o ke awawa o Kalihi ma ke kiekiena kupono ua loaa mau ke ea oluolu maikai a me @a maikai maoli no o ka noho ana.
E huli ana keia mai aina pa hale a pau i ke alanui Kalihi, he 55 kapuai, oia hoi ke alanui oi aku o ke akea ma na wahi e pili kokoke ana i ke kulanakauhale o Honolulu, a e hono ana hoi mai alanui Moi a puka i alanui Beckley.
Aia malalo iho o ekolu minute ke hele wawae aku a loaa keia mau apana aina mai kahi o ke alanui kaahao (Tramcar) e pau ai.
Ka wai. E hoomoe ia ana he paipu kumu wai, he 8 iniha ke ana-waena e hoomoe ia ma ke alanui Moi, mai na hoomoe ana paipu o ke aupuni, e hooia ana i ka lawa i ka wai. Ano e loaa no ka wai mai ka pa kula Kamehameha mai.
E ike ia no kekahi palapala kii aina o keia mau hale pa hale ma ko’u Keena kahi no hoi e loaa ai ne hoike i makemake ia e ninau aku.
Ke ano o ke kuai ana. Hookahi hapa ma ke dala kuike, ke koena iloko o hookahi makahiki ma ka ukupanee o 9 kenet@ pa haneri i hoopaa ia ma ka mraki.
@ lilo o ka palapala kuai, moe ka mea no ia e kuai ana k@ aina.
JAMES F M@RGAN,
Luna Kudala.
Honolulu Mei 29, 1891. 241-dtf.
Na Lole Komo o ke Kau
Na LoLe Komo o ke Kau
NA LAKO HOU LOA a me NA ANO HOU LOA!
E weheia nei ma kahi o N. S. Sachs, 104 Alanui Papu Honolulu
Na Ano Lihilihi o Kela a me Keia Ano.
HE KUAI MAKEPONO LOA KEIA.
Ua wehe ae nei makou i na ano LIHILIHI a pau i loaa pololei mai ia makou, ma na Hale Hana mai Europa mai, a no laila, u ahiki makou ke kuai aku—
NO NA KUMUKUAI HAAHAA I KO KEKAHI MAU WAHI E AE!
Ua moakaka ke ano o na lau o ka lole, a ua pomaikai oe ke ike mua, mamua o ke kuai ana ma kekahi e aku.
NA HOLOKU LIHILIHI no $4.50 o ka lole i kuai ia no $6.50 a $7 mamua.
NA LOLE LIHILIHI NO KEIKI, e like ka laula me ko ka pelekoki, mai ke 60 keneta o ka i a a pii aku.
HE NUI NA ANO O NA LOLE KEOKEO, KINAMU, LATINA.
KINAMU LOLE, maka hou, he 8 i-a no ka $1.00.
NA LOLE MAIKAI PAPAMU a kakau loloa, 20 a 25 keneta o ka i-a.
NA LOLE oi loa aku o ka maikai, he 25 keneta wale no ko ka i-a.
NA PAA LOLE LIHILIHI iloko o na pahu, KEOKEO a KALAKOA, e ku-ai emi loa ia aku ana.
NA KAKINI ELEELE ADLEINE.
Ina oukou e makemake i KAKINI ELELE maikai, i KAKINI mae ole a kohu ole, e ninau no ke KAKINI ELEELE ADELINE, ua hanaia keia KAKINI no makou no keia Makeke, a ua hiki ia makou ke hooiaio aku i ko lakou maikai, ua lawa no na wahine, kaikamahine, a me na keiki.
Mai poina wale iho oukou i ka hele mai e ike i na ano Papale Italia hou no ke Kau, no mea, o na Papale Sila keokeo a eleele, i kahiko ia me na lipine no $1.25, $1.50, a me $2.00.
AIA MA
Ka Halekuai Kaulana,
104, Alanui Papu. Iulai 14, 1891. dtf. WEHI O NA LEDE.
Papale! Paple!! Papale!!!
E Loaa no maanei na Papale maikai o na ano a pau
Na PAPALE i hoonani ia a hoonani ole ia.
I loaa ole ka lua ma keia Pae Aina, a no na la hoomanao Kulaia, e loaa no ia oe ma na kumukuai haahaa.
Ina oukou e kuai i na PAPALE ma ko makou halekuai nei, alaila, e loaa no ia oe ke kaulike.
Nolaila, e kipa mai io makou nei i hoopauia ko oukou kuhihewa a
C. J. Fishel.
Mei, 19, 1891 196 tf-d.
KUAI HOOPAU NUI.
Mai keia manawa aku a hiki i ko Makou hoonee ana aku iloko o ko makou
HALEKUAI HOU
Ma ke Alanui Papu, (NA HALE BURUA.
E hoolilo aku ana Makou i ko Makou waiwai a pau o na ano Lole:
NA LOLE NANI, NA LOLE I HUMUIA, KAPU A ME PAPALE, PAHU LOLE, a pela aku
No na Uku Hooemi Loa Nae.
Egan & Gunn.
ALANUI MOI kokoke i ke ALANUI PAPU tf—d.
HOOLAHA HOU
B. F. Ehlers & Co.--PAINAPA.
HELU 99, Alanui Papu.
IA OUKOU E NA MAKAMAKA A ME NA HOALOHA, OIAI HOI, UA makaukau makou i ke kuai ana aku ia oukou i na lako lole wahine o na ano @ la a pau; oia hoi—
Na Silika hou Na Sateen hou
Na Mikilima hou Na Lihilihi hou
Na Lihil@hii keokeo hou Na Lihilihi kau lole hou
Na ano Mamalu hou loa Na Paku Pukaaniani
Na lole hou o na wahine Na lole o na keiki hiilii.
Na lole o kela a me keia ano e loaa no ia oukou no na kumukuai haahaa loa.
E kipa mai e na makamaka, i hoopau ia ai ko oukou kanalua no ka makou kuai hoopoho aku ia oukou. Owau me ka oiaio, B. F. EHLERS & CO.
tf