Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 243, 23 July 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Casey |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA.
HOOLAHA OIHANA WAI.
Honolulu, June 22, 1891.
I kulike ai me ka Pauku 1, Mokuna XXVII o na Kanawai o 1886.
O na mea a pau e lawe nei i ke kuleana wai a e hookaa nei paha i ka uku wai, ke hoomaopopo ia aku nei, o na uku w@ ino ka manawa e pau ana i Dekemaba 31, 1891, ua i@iki a ua kupono e hookaa ia ma ke Keena o ka Oihana Wai, ma ka la 1 o Iulai, 189@.
O na auhau wai a pau e waiho uku ole ana ke umikumamalima la mahope iho o ia wa, e paku’i ia aku ana no he umi pa haneri ken@ta.
O ka poe a pau e hookaa mai ana i ko lakou auhau wai e hoike pu mai i ko lakou likiki hope i uku ai.
Ma ke Keena o ka Oihana Wai ma Kapuaiwa, e uku ia na a@au.
JOHN C. WHITE.
Luna Hoononopono Oihana Wai
228-24ts.
Ua hookohu ia o MR. C. K. FALK, i keia @a i Agena no ka Iawe ana i na Hooia ana i na Palapala Aelike, no ka Apana o Kohala Akan, Mokupuni o Hawaii.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina,
Keena Kalaiaina, Iulai 7, ’91, 233 3ts-d.
Ua hookohuiia o Mr. Anton Cropp i hoa no ka Papa Alanui o ka Apana o Koloa, Mokupuni o Kauai, ma kahi o Louis Kahlbaum i haalele mai.
Penei iho ka papa i keia manawa:
Jared K. Smith, Luna Hoomalu
A. Dreier
Anton Cropp.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 10, 1891. 3ts-d
NA AINA KALUA HALE AUPUNI MA MAUNA TANTALUS.
Ua ana ia a ua makaukau he kanaono mau kahua hale i keia mau la koke iho nei, a ua makaukau no ke kuai.
E lawe ia no na palapala nonoi no keia mau apana aina kahua hale ma ke Keena Aina o ka Oihana Kalaiaina.
Penei ka waiho ana o keia mau wahi: He 26 apa@a ma ka mooaina i ike ia ke kualapa mua, a he 34 apana ma ka moo aina i oleloia ke kualapa o Tantalus ma ka Hema a me ka Hikina o Mauna Tanatalus,
Ua like ole ka nunui o keia mau apana mai ka hookahi-hapa eka a ka 11 ½ eka, a ma ke kiekie, mai ka 500 a ka 1600 kapuai.
He alo ko keia mau apana aina ma ke a’anui hou i haneia iho nei, a ke alanui e ho@kea ia aku ana a kupono n@ ke alanui kaa. Ka nani o ka nana ana aku o ka aina ma keia wahi, i huipuia me ka o@uoiu huihui o ke ea, na kumu e hoolilo ai i keia mau apana aina he mau wahi kupono loa no ke kau wela, no ka hooulu ana hoi i na hua ai, na mala pua, a peia aku.
Ua kau moakaka pono ia ka helu ma kahi e @kera ma ke’alanui hele, a me na hoailona kihi o na lihi paleua o ka aina.
E haawi ia no ke kii o keia mau apana aina pakahi i ka mea e makemake aua e nana i ua mau aina la, ma ka ninau ana ma ke Keena Kalaiaina, kahi e lona ai na wehewehe piha aua no na kumu kuai hookumu ma ke kudala, na olelo e ae, a pela aku e loaa ai.
C. N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 7, 1891. 6ts-d.
KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI A PAU E WAIHO LA MALUNA O NA AINA PA HOME, A MAWAENA O NA AINA O KALOKO, HALEOHIU A MEKAUPULEHU, N. KONA, HAWAII.
Ma ka Poakolu, Augate 12, 1891, ma ka hora l@ awakea, e kuai kudala ia ai, na hoolimalima o na aina aupuni a pau maluna aku o na aina Pa Home a mawaena o na aina o @ aloko, Haleohiu a me Kaupulehu nona na eka 1160, oi aku a e@ mai paha, Kona Akau, Hawaii.
N@ KOM@: No 15 makahiki, he $60 ke koho mua no ka makahiki e uku ia mamua ma ka hapa makahiki.
@a kuai ia na hoolimalima o keia mau aina me ke k@leana, ua hiki no i ke aupuni i kekahi wa iloko o ka manawa o ke hoolimalima, ke komo, ke lawe nona a ke hoolil@ aku a pau a i kekahi mahele paha o ua aina la, no na mea e pili ana i na pa Aina Home me ka hookuu ana o ke @ i na @oemi kupono mai ka @ mah@
C. N. SPENCER.
@
@
Ua hookohuia o MR. RUAI@ keia la i luna no ka hopa ana i na lio hele hewa mai na Alanui Aupuni aku mai Leahi a Ka@iolani Paka a me Kaimuki a hiki i ka aoao Ewa o alanui Puowaina ma ia alanui aku a hiki i ke alanui Pauoa, a mai ke alanui Pauoa aku a ke alanui Nuuanu, a maluna hoi o na aina aupuni ma Pa@olo, Manoa. a me Kewalo, Honoiulu, Oahu.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina,
Keena Kalaiaina, Iulai 16, 1891. 237 3ts-d
KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI, E WAIHO ANA MA ANAPUKA, HOOPULOA, MILOLII, OMOKAA, A ME KALIHI MA KONA HEMA HAWAII.
Ma ka Poakolu, Augate 19, 1891, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale, e kuai kudala akea ana, i ka hoolimalima o keia mau apana aina aupuni, oia o Anapuka, Hoopuloa, Milolii, Omokaa a me Kalihi, ma Kona Hema Hawaii. o ka nui o ka ili aina 500 eka oi, a emi mai paha. Manawa hoolimalima 15 makahiki, kumu koho mua, $50 o ka makahiki. e uku ia mamua, ma ka hapa makahiki.
O ka hoolimalima o keia mau aina aupuni, ua kuai ia me ke kuleana, a ua hiki no i ke aupuni i kekahi wa iloko o ka wa hoolimalima, ke komo aku ke lawe nona, a ke hoolilo aku a pau a i kekahi mahele paha o ua aina la, no na mea e pili ana i na pa Aina Home, me ka hookuu ana o ke aupuni i na hoemi kupono mai ka uku hoolimalima.
C. N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 14 1891. 4t-d.238
KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA AINA AUPUNI O HONUAULA, KONA AKAU, HAWAII.
Ma ka Poakolu, Aug. 19, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke komo ana aku mamua o Aliiolani Hale, e kuai kukala ia ai ka hoolimalima o ka Aina Aupuni o Honnaula, Kona Akau, Hawaii, nona ka ili he 15,000 oi aku a emi iki mai paha.
Na manawa: He umi makahiki hoolimalima.
Ke kumukuai koho mua, $75 no ka makahiki, e uku mua ia ma ka hapa ma kahiki.
Ua kuai ia keia hoolimalima me na kumu pu ua hiki no i ke aupuni i keia manawa o ka hoolimalima, ke komo maluna, lawe mai a hoolilo aku a pau a i kekahi hapa paha o ua aina la no na hana pili no na nahale home, me ae ana o ke aupuni e hoemi iho ka uku hoolimalima e like me ke kupono.
C. N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 15. ’91. 240-4td.
KUAI O KA HOOLIMALIMA O ELIMA MOOAINA AUPUNI, MA HAMAKUA HAWAII.
Ma ka Poaha, Iulai 16, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke komo ana alo o Aliielani Hale e kuai ia aku ana na hoo limalima o na Mooaina Elima o na aina aupuni ma Nienie a me Ninole, apana o Hamakua, Hawaii, penei:
Ap. 1, ma Nienie, 10,000 eka, uku koho mua ma ka makahiki $500.
Ap. 2, ma Kaohe, 15,000 eka. uku koho mua ma ka makahiki $400.
Ap. 3, ma Kaohe 37,000 eka uku koho mua ma ka makahiki $300.
Ap. 4, ma Kaohe, he 138,000, uku koho mua ma ka makahiki $400.
Ap. 5, ma Kaohe 25,000 eka, uku koho mua ma ka makahiki $300.
Ka manawa he 15 makahiki hoolimalima.
Ka uku ana ma ka hapa makahiki ma ka uku mua.
Ua kuai ia keia hoolimalima me pa kumu pu u@ hiki no i ke aupuni i keia manawa o ka hoolimalima, ke komo maluna, lawe mai a hoolilo aku a pau a i kekahi hapa pana o na aina la no na hana pili o na pahale home, me ka ae ana o ke aupuni e hoemi iho ka uku hoolima lima e like me ke kupono.
Ua hoopanee ia ka manawa o keia kaai ana a ka Poakolu, Sept. 9, 1891, ma ia hora a ma ia wahi hookahi no nae.
C. N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 22, 1891. 242 @tf.
Ua hooko@uia o John Richardson, Esq., i keia @a he hoa no ka Papa Alanui o ka Apana o Wai@ku, Mokupuni o Maui, ma kahi o P. Mondt i waiho mai. A penei ka huina o ka Papa ano:
H. G. Treadway, Luna Hoomalu
W. F. Mossman
Jno. Richardson.
C. N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai @
KUAI O NA AINA AUPUNI PA HALE, MA KALUAOPOLUA, KALIHI, OAHU.
Ma ka Poakolu, Iulai 22, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia ai he alua m@u apana aina ma Kaluaopalona, Kalihi, Oahu, penei.
Apana 5. Nona ka ili o 687 eka koho mua $137.
Apana 6. Nona ka ili o 879 eka, koho mua $176.
C. N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iune 23, 1891. 4ts-d.
KA LEO O KA LAHUI.
JNO. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
POAHA. IULAI 23, 1891.
KA HAIOLELO A MR. CROWLEY
Ma ka hale halawai Brito, alanui Moi, ua wehe ia he halawai i ke ahiahi Poalua nei, e ka mea nona ka inoa maluna’e. O “ke Ola o ka lehulehu” kana kumu olelo i kamailio ai a piha ka hora a oi, me ka mahalo ia o kana mau wehewehe ana. Ua kamailio mai oia no ke kulana ola o ke kulanakauhale nei, no ka wai inu, no na mea ai, no ke ano e o ka heluna o na kane a me na wahine, a no ka poe ma’i lepera.
Ma Europa, ua pio ka ma’i lepera, koe ma Suedena a me Norewai. Ua kukulu ia na hale he 19,000 no ka hookaawale ia ana o na ma’i lepera. aole nae e like @e ia e ike ia nei ma Hawaii nei, ke kiloi loa, i hiki ole ai i na makamaka ke ike hou aku i ko lakou poe i poino i ka mai.
Ua olelo ae oia. oiai ka ma’i ua laha, mamuli o ke komo ana mai o na haole ma Hawaii nei, a o na kanaka Hawaii ka poe i loohia nui i kela mai weliweli, a no ka o @a a na haole i hoonana ai, oia ke kumu o ka laha nui o ka ma’i e luku nei i keia lahui. a he mea kupono no e kokua a e hana akahele ka haole i na Hawaii i loohia i keia mai. He mea maikai i kona manao e kukulu ia no na halemai no na lepera e hookaawale ia ai iwaena no o kela a me keia mokupuni, o like me ia i hana ia ai ma na mokuaina ma Europa. Aole hoi e like me ia e hana ia nei me ka maewaewa a me ke aloha ole ma Hawaii nei. Ina he keiki ka’u e lawe ia ana a e hoomaewaewa ia e like me ia e hana ia nei ke olelo nei an e aho e ki mua au a make oia mamua o kona hoo@ainoino ia ma kahi e iloko o na inea a iwaena o na malihini. He kupono ole no na ano hana e hoohana ia nei no ka poe ma’i lepere.
He nui aku na mea e i olelo ia e Mr. Crowley, e pili ana i ke ano o na kane a me na wahine. E hoahowa ana kekahi poe i ka haum a o ka noho ana o na Hawaii, eia nae, ke hoohui hou ia aku nei no ke a’o pu ia ana o na opio ma na kuia.
He Halawai Kokua.
I kekahi la o keia mua aku nei, komo iho la ko makou kakau i@amu i kona aauu pouli, a kipa aku nei iwaena o kekahi anaina halawai a kekahi @oe wahine. Ua komo aku la keia a ma ke kihi o ka ru@i me ka la nei ike, ole ia, a noho iho la iluna o ka moena Pake. I kaua hoomaopopo ana ma na ka@aiho ana, @e hai wai hui keia, a he wahi ano hoopaapaa ik@ ko na hoa o keia @ kekahi nimau. Ua hoo@alu ia ke anaina e kekahi lede koi koi, a kulana kaumaha no h@i. Lohe aku la keia e hoopaapaa ana na hoa no kekahi makana a lakou i manao ai e haawi ia Kaleopatra. ke hiki mai kona la hanau; ka kekahi hoi he umeke pakahi ka na hoa e makana ai; kue mai la kekahi, a o kana, i hookahi no makana a keia hui. a ilaila na hoa a pau e hookupu ai e like me ka hiki. ina no he umeke nui hookahi, a i ole i ipukuha paha, a ipukai paha, aka, i hookahi no nae makana. Wahi a keia mea e kamailio nei, ua wi ka aina, ua nele na kane a ka hapanui o kakou; eia ka pono k@ panee ia nei ia Olopana ma, a o ka unahi wale no a me ka iwi ka na keiki a kakou. No keia nele, e pono kakou ma ka makana hookahi. Ku mai la o Maria Makalena, a pane mai la@ aole pela ko’u manao. Ua pilikia o Kaleopata i ka ipu umeke a me ka ipukai, a me na hokeo, a no ia kumu e pono e kokua kakou. O keia mea e kamailio nei, he wahine waiwai keia, he kaula wahine oia no ka hoomana o na haipule mare lehulehu, a ma ia ano paha oia i aa ai e hookelakela i kona laki-kunihi. Nui na paio a hoomoe, a ia lakou i meha ai, palamimo aku la k@ kakou kanaka a nui ana ka hanu me keia mea hou. “He makapehu umeke ka na @ o Aigupita.” Aloha no ka ilihune o na lii nona o @una a me lalo. Aka, he kalekale hookelakela wale iho no hoi paha kekahi a keia kaula wahine o ka hoomana mare lehulehu i hoopuka ai, he ilihune ipu@i kauhale o ka mea hale. Hu ae la ka aka.
EIA HOU NO UA AIHUE HOU
Ma ka po o ka la 21 nei, ua komo ae la ka aihue ma ke keena oihana o Mr. A Jaeger, ma alanui Kaahumanu, aole nae i maopopo na waiwai i aihue ia, o ka mea i ike ia, o na ume o kona mau pakaukau aihana, kai huki ia a ahu mokaki iwaho, o na palapala ua lu liilii ia i o a ianei. O kahi a ka aihue i komo mai ai ma ka puka mai no ia mahope. ao ka aihue nae aole i loaa, ua h@u me Ro@ine
O ka mea hilu loa nae a makou e kanalua ai, no ke ano o keia aihue, oia keia; o ka hiki koke ana aku o ka lohe i ka Halewai, na aihue ia keena o Mr. Jaeger, me ka hoike ana aku i @a mea a pau e pili ana i keia keena oihana i aihue ia ino la:
Nolaila, no makou iho, ma ka aoao o ka lahui Hawaii a me ke aupuni, ua manao makou, o ka mea nana keia mau hana e hana nei, aole ia i mamao loa mai o kakou aku, aka, ina iho no i ke alo kahi i hoopu ai.
Ua manao makou, o ke ano o k@ia aihue, nole ia he aihue io, aka, me he mea la he aihue i@ihala keia, a ake e kulai i ke kulana o ko kakou Ilamuku, a me ka oihana Makai, i mea hoi e hiki ai ke olelo ia, aole e hiki i ke kanaka Hawaii ke hana i keia oibana, a oihana e ae paha o keia aupuni, e like me na mea a kakou i lohe ai, a me he mea la, oia maoli no na o@ o keia a@o hana e hana ia nei.
Nolaila e ka @lam@ku e ke aupuni, @ oihana makai @ a @ makaala i keia @ bakilo pono ma na ano a pa@ i @ ia oukou, i hiki ai e hopu ia keia puuwai eleele hana lokoino. Oiei, ke ake mai nei lakou e kipaku ia oukou a o lakou ma ia wahi, aka, aia no he wa e wi ai ka ni@o o ke kolohe. Na ke Akua e hoike mai, i na @ea i hana ia ma kahi malu ma keia mua koke iho, mai hopohopo no keia mau hana, oiai he wa ko na mea a pau.
MR. ED. DOWSETT.
Maluna mai o ka mokuahi Auseteralia, i ka Poalna iho la, i hiki hou mai ai keia opio mai na Mokuaina Hikina mai o Amerika. Ua holo aku oia, he makahiki a oi iki ae, e ao kanawai ma Amerika ma kekahi kula kanawai; a he minamina kona hoi koke ana mai, oiai, ua manaoia he mau loina ike kanawai ko keia o@lo Hawaii. O ka oihana kanawai kekahi hemahema nui i na Hawaii a aole no hoi e pau ana, ke ole e@ hookahua kuina ia na ao ana o ka poe e lawe ana ia oihana no lakou iho. Aka, malia paha, ua lilo he mea ole ka hemahema ao, i ka haawina ike kanawai i hanau ia me keia keiki opio o ka aina.
ANOIPUA.
Auhea wale @e e Anoipua
E ka opuu @se a i kuu @oli.
Ko poli e ke hoa ka’u aloha
Ko hanu onaona o ka’u ia
Hiaai ka manao hakukoi loko
E manai ia me ke onaona
Onaona na maka o kuu ipo
Pehia e ka ua Kukalahale
O ka hale keia lono i ka leo
Kaana pu no au me ka li’a
I li’a aku au ia Auoipua
I hoa kakele ke kahua loa
Ia nei iho nei o Uwehone
Kuu hoa ha@ai lau olelo
Ko ieo nahenahe ka’u aloha
Ka’mapu ana mai hakukoi loko
Kaua i ka I’a Hamauleo
I ka lawe kiani a ka Lanakila
Ha@lani lua oe i ke alahao
I ka lawe kaie@u a na ku’e
Aia ka ilina a o Ma@ana
Hoolulu e ke kama hele ilaila
Ilaila oe la i walea ai
I ka olu kohai a ka inuwai
O ka waiwai na wa sila ia
He aloha kakia paa i ka iwi
O ka uku no ia a o kamahele
E mohai aku pei ai ko leo
Haina ia mai ana ka puana
O oe a owau lono i ka leo.
HE ANAINA HOOMAKA MA BRITS HALE.
O na Halawai i malama mau ia iho nei ma Ariona Hale, ua uwai ia ae nei ma Brits Hale, ma ke kihi o na alanui Moi a me Kamike. E hoomaka ana ma na Lapule a pau ke anaina haipule i ka hora 10, o ka haiolelo ana i ka hora 11, mao ka mahele olelo la, a i ka hora 7 ahiahi no na mea a pau i lohe i ka olelo haole. Lu@k@hiko A. Haw@.
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei, kekahi lio k @akea, lae kea, elua wawae keokeo hope, elua wawaehope paa i kapa-i-hao; @ao-kuni NA, akau. O ka mea, a mau mea nona keia lio, e pono e kii koke mai, o ha@a na la he 15, e kaai kudala aku no au ke hiki aku i ka la 8 o Augate, 1891, ma ke awakea Poaono, hora 12. DAVID KAOAO, l@ 23 @ Luna Pa Aupuni.