Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 239, 17 July 1891 — He Molelo Kaao No KAMAPUAA. [ARTICLE]
He Molelo Kaao No KAMAPUAA.
KE KEIKI PUAA A KAHIKIULA ME HINA—KA MOOPUXA PUAA A KAMAUNUANIHO—KA HOA FAIO HOl 0 PELE, KA WAHINE O KA ■ . . . • v.. LUA I KILAUEA, A HALA e LOA AKU I NA KUPUNA 0 KUKULU O KAHIKI. O oe ia e Haunua, e Haulani E Haalokuloku Ka Mano e ka I'a nui E ui, e Uilani Ko inoa Pusa ia e o mai. la manawa, he uwe wale no ka hana a Kapo i ke aloha i ke kaoe ia Kamapuaa, ma ko laua moe ana ma ia po a§le i moe pono ia mai e Xat>o, i oni wale ia mai no i o a la nei a hiki i ke ao ana. Aua ala mua ae la no ua puaa nei a kaua, a hoomakaukau iho la o o ia iaia iho, a ka'ua mai la o Kapo, ua po hoi keia la no'u no ka wahine. I aku la o Kamapuaa, mai apa mai oe ia'u, o ko'u ike wale aku ka hoi i ke kino wailua o ko'u hanau mau, he ma-u hoi ia. . A i noho no hoi oe e ka wahine a i aioha i ke kane; alaila, huli ae no a loaa i ka moku o Oahu. Ina hoi ha pela, alaila, ua pono kena manao eke kane, na ka wahine no hoi k' wahine eau aku i ke kai loa, Ua haawi ae la na aloha hope loa mawaena o laua, a hele mai la ua Kamapuaa nei ma na Koolau o Maui a hiki i Maliko, a ku ana keia mawaho o kekahi hale, ua hele a piha i na, kanaka, e hula ana, ahaaina ana, e puhenehene ana, a e noa ana. Ua Kahea mai la kamaaina, e komo maloko nei o ka hale, ua ae akii la keia. Ui oe e kena kanaka, mahea mai nei oe ? Ma ke Koolau mai nei, wah'; a Kama. No Maui nei v no oe ? w.nhi hou a kamaaina.
' Aohe no ka moku au o Oahu, 1 Hawaii ae nei hoi i makaikai» a ik'e aku la no hoi ia aina; a ua ittwa ka makemake, a oia keia e huli hoi nei. Auhea ka hoi kou waa ? ■ Aoho o'U waa, he kanaka kau waa wale iho no au. a pae ae nei ma Hana, a hele makaikai mai i?ei no hoi ma keia pali Koolau mai nei. I mai la kanaka, he lohe wale no ko makou, ina ka e hiki kekahi kanaka makaikai i Hawaii. e like me kou kulana a makou e ike aku nei, hookahaia ka . e Pek Pela paha, wahi a Kamapuaa, aohe wau i maopopo ia mea, ua puni o Hawaii ia'u. a huli hoi mai la, no ke one hanau. E nomo mai kakou e le'ale'a maloko nei, peia iki iho hoi a kuu iho ka nae. o keia hele ana inai nei o keialoa. ' X mai la kekalii wahine ia ia nei, aole pela e like me ka lakou nei, e paina mamua a maona. a mahope aku ka lealea aku hoi r>aha ia ua puipui ae o loko. Ua eleu mai 3a ua wahine la ma ka hoomakaukau ana i mea ai na ia nei. A i ka makaukau o na mea a pau ua noho iho la keia paina, aole i ai o Kamapuaa i ka puaa, no ka mea r 0 kona kino no ia, ua ai aku 3a no keia i ka ia maoli u& kapae ae la keia i ka laulau puaa ma kahi e. Nana mai la ua kamaaina wahine nei iaia nei i ka ia nei paina ana a no ka ike o ua wahine nei i ka ai ole o kana malihini i ka laulan puaa, i mai la oia: He keu oe o ka naaupo, haalele ia iho la e oe ke one, hele wale aku la no oe iluna o ke aa, haalele ia iho ka e oe ke kipuka one kahi maikai e kuu ai o ka upena. I aku la o Kamapuaa, ua hiki, ua nui ka hoi na ono au e ke alii wahine i unu mai nei imua o ke alo, e ai paha i ko loaa a haalele. Noh© noho no keia paina, a kani ka ia nei muolo wai, o koi nei hoopaa ae ia no ia i kana paina ana, oleio mal la ua wahine nei: E ai oe a maona. Ua maona ae la no wau. o kaumaha auanei ke lealea aku me kamaaina. ke mihi ae la wau ia'u iho, iinua ou e ke alii wahine, no kou lokomaikai )ua ole, no ka'u mau, mea ai maikai i ai iho nei. a heaha auanei la ka'u uku e uku aku ?i, hookahi no paha uku o naf iwi, a i ole ia o na maka o kahi welewale. Aohe ia he mea uku. he ai wale no ka hoi ia; ina hapela, ke haawi aku nei au i ko'u mahalo kiekie ana ia oe. % - ' Ke hai malule e walt? ala no ua wahine 'la, i ka ike mai ia puaa i ke kanaka niaikai maoli no e ma.iao kuhihewa anu paha, e puni aku ana ua puaa nei iaia. Ua hooluami aku la no o Kauiapuaa me ka lakou lealea o ia manawa, a ua lawe ae no 0 Kauiapuaa 1 ka hanohano oia wahi ma ke ahu-
w&le ana oka lakou mau j noa ia ia nei, aole e hiki i ka lakou noa ke nalo ia ia nei, no ka mea, he kipo papalua ko ia nei, ua haawi inai la la&o-u i ka loa ia ia nei, v i Me ka &u'a pu mai e noho me lakou, &na lakou e malama ia ift« nei. ma na ano a pau o koi nei kino. | Ua manao lakou e ]©aa ana ia lakou ka waiwai nui, ma ka hele aku e pili waiwai ma ke ano noa, oia nei -ka lakou i manao ai. No ka hele ana e pili me ka.poe eaa mai ana ika lakou nei moho, ma ka noa ana, oia na manao e hoolala ala ia lakou i kela manawa a ua hoopuka okoa mai lakou i ka manao isiua oia nei. Ua ae aku o Kamapuaa i ko lakou manao ma ke ano palaina, aole lakou i ike. he i'a mai keia no ka naele, a ma ke ahiahi o ia.la, ua hooaumoe iho la lakou nei ma ia po. Aole i pau.