Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 236, 14 Iulai 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Presley Ah Mook Sang |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
----
MA KE KAUOHA.
----
KUAI O KA HOOLIMALIMA O ELIMA MAU MOOAINA AUPUNI MA HAMAKUA, HAWAII.
Ma ka Poaha, Iulai 16, 1891, ma ka hora 12 awakea ma ke alakomo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai ia ai ke hoolimalima ma ke kuai kudala, o elima mau moo aina aupuni ma Nienie a me Ninele, Apana o Hamakua, Hawaii, penei:
Ap. 1. Ma Nienie, 10,000 eka. Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki $500.
Ap. 2. Ma Kaohe, 15,000 eka. Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki $400.
Ap. 3. Ma Kaohe, 37,000 eka. Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki $300.
Ap. 4. Ma Kaohe, 138,000 eka. Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki $300.
Ap. 5. Ma Kaohe, 25,000 eka. Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki $300.
Ka manawa. He 15 makahiki.
Ka uku ana. Ma ka hapa makahiki.
Ua kuai ia keia mau hoolimalima me ka olelo ua hiki no i ke aupuni i kekahi manawa iloko o ka wa e hoolimalima ia ai, e kmoo hou maluna o ka aina, e lawe ae e hoolilo a pau a i kekahi mahele paha o ua aika la no na mea pili aina, home, me ka hooemi ana o ke aupuni i ka uku hoolimalima i kulike ai.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iune 16, 1891. 4ts-d.
----
KUAI O NA AINA PA HALE MA KE KIHI O ALANUI PENESEKOLA A ME WAILA, KIHI O ALANUI THURSTON A ME GREEN, A MA ALANUI PROSPECT, HONOLULU, OAHU.
Ma ka Poakolu, Iulai 15, 1891, ma ka ala komo mamua o Aliiolani Hale, ma ka hora 12 awakea, e kuai kudala akea la aku ana he 13 apana aina pa hale ma ke kihi o Alanui Penesekola a me Waila, 2 apana aina ma ke kihi o Alanui Thurston a me Green, a he 5 apana aina ma Alanui Prospect, i like ole ka nunui mai ka 158x200 kapuai a ka 81x150 kupuai ka nunui.
Ka Uku Hookumu. E like ole ana mai ka $200 a ka $400 o ka apana aina hookahi, e like me ka nui a me ke kulana o ka aina.
Ma ke dala ku kuai a me na kumu hoolilo, a e like paha me ka makemake o ka mea kuai ma ka uku hapa dala mamua, a ma ka uku ana i ke koena ma na mahele like ekolu iloko o hookahi, elua, a ekolu makahiki, me ka uku ana i ka ukupanee i ka hapa makahiki ma ka pa ehiku keneta no ka makahiki.
E hoopuni ka mea kuai iloko o hookahi makahiki mai ka la ana i kuai ai i kona apana aina me kekahi pa maikai kupono a e hoomoe hoi i ka wai mai ka wai mai o ke aupuni.
E hoopuka ia aku no na Palapala Sila Nui no ka aina ma o ke kaa pau ana mai o ke kumukuai.
E ike ia no na kii o ka aina a me na hoakaka piha ana ma ke Keena Aina.
Ua hoomoe a ua hooponopono ia na alanui a me na paipu waim a e hoomoe ia aku ana i ka wa pokole, e pili ana i kela mai apana aina a pau.
C. N. SPENCER
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iune 15, 1891. 4ts-d.
----
KUAI O NA AINA AUPUNI PA HALE, MA KALUAOPOLUA, KALIHI, OAHU.
Ma ka Poakolu, Iulai 22, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia ai he elua mau apana aina ma Kaluaopalona, Kalihi, Oahu, penei:
Apana 5. Nona ka ili o 687 eka, koho mua $197.
Apana 6. Nona ka ili o 879 eka, koho mua $176.
C. N. SPENCER
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iune 23, 1892. 4ts-d.
----
Ua hookomoia o John Richardson, Esq, i keia la he hoa no ka Papa Alanui o ka Apana o Wailuku, Mokupuni o Maui, ma kahi o P. Ma=ondt i waiho mai. A penei ka huina o ka Papa ano:
R. G. Trendway, Lama Hoomalu
W. F. Mossman
J@@ Richardson.
C. N. SPENCER
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 8, 1891. 4ts-d.
HOOLAHA OIHANA WAI.
Honolulu, June 22, 1891.
I kulike ai me ka Pauku 1, Mokuna XXVII o na Kanawai o 1886.
O na mea a pau e lawe nei i ke kuleana wai a e hookaa nei paha i ka uku wai, ke hoomaopopo ia ku nei, o na uku wai no ka manawa e pau ana i Dekemaba 31, 1891, ua hiki a ua kupono e hookaa ia ma ke Keena o ka Oihana Wai, ma ka la 1 o Iulai 1891.
O na auhau wai a pau e waiho uku ole ana ke umikumamalima la mahope iho o ia wa, e paku'i ia aku ana no he umi pa haneri keneta.
O ka poe a pau e hookaa mai ana i ko lakou auhau wai e hoike pu mai i ko lakou likiki hipe i uku ai.
Ma ke Keena o ka Oihana Wai ma Kapuaiwa, e uku ia na auhau.
JOHN C. WHITE.
Luna Hooponopono Oihana Wai
223-24ts.
----
Ua hookohu ia o MR. C. K. FALK, i keia la i Agena no ka lawe ana i na Hooia ana i na Palapala Aelike, no ka Apana o Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina,
Keena Kalaiaina, Iulai 7, 1891. 233 3ts-d.
----
Ua hookohuiia o Mr. Anton Cropp i hoa no ka Papa Alanui o ka Apana o Koloa, Mokupuni o Kauai, ma kahi o Louis Kahlbaum i haalele mai.
Penei iho ka papa i keia manawa:
Jared K. Smith, Luna Hoomalu
A Dreier
Anton Cropp.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 10, 1891. 3ts-d.
----
NA AINA KAHUA HALE AUPUNI MA MAUNA TANTALUS.
Ua ana ia a ua makaukau he kanaono mau hakua hale i keia mau la koke iho nei, a ua makaukau no ke kuai.
E lawe ia no na palapala nonoi no keia mau apana aina kahua hale ma ke Keena Aina o ka Ohana Kalaiaina.
Penei ka waiho ana o keia mau wahi: He 26 apana ma ka mooaina i ike ia ke kualapa mua, a he 34 apana ma ke moo aina i oleloia ke kualapa o Tantalus ma ka Hema a me ka Hikina o Mauna Tantalus.
Ua like ole ka nunui o keia mau apana mai ka hookahi-hapa eka a ka 11 1/2eka, a ma ke kiekie mai ka 500 a ka 1600 kapuai.
He alo ko keia mau apana a ina ma ke alanui hou i hanaia iho nei a ke alanui e hooakea ia aku ana a kupono no ke alanui kaa. Ka nani o ka nana ana aku o ka aina ma keia wahi, i huipuia me ka oluolu huihui o ke ea, na kumu hoolilo ai i keia mau apana aina he mau wahi kupono loa no ke kau wela, no ke hooulu ana hoi i na hua ai, na mala pua, a pela aku.
Ua kau moakaka poao ia ka helu ma kahi e ikera ma ke alanui hele, a me na hoailona kihi o na lihi palena o ka aina,
E haawi ia no ke kii o keia mau apana aina pakahi i ka mea e makemake ana e nana i ua mau aina la, ma ka ninau ana ma ke Keena Kalaiaina, kahi e loaa ai na wehewehe piha ana no na kumu kuai hookumu ma ke kudala na olelo e ae, a pela aku e loaa ai.
C. N. SPENCER
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 7, 1891. 6ts-d.
----
KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI A PAU E WAIHO LA MALUNA O NA AINA PA HOME, A MAWAENA O NA AINA O KALOKO HALEOHIU A ME KAUPULEHU, N. KONA, HAWAII.
Ma ka Pakolu, Augate 12, 1891, ma ka hora 12 awakea, e kuai kudala ia ai, na hoolimalima o na aina aupuni a pau maluna aku o na aina Pa Home a mawaena o na aina o Kaloko, Haleohiu a me Kaupulehu nona na eka 1160 , oi aku a emi mai paha, Kona Akau, Hawaii.
NA KUMU: No 15 makahiki, he $50 ke koho mua no ka makahiki, e uku ia mamua ma ka hapa makahiki.
Ua kuai ia ua hoolimalima o keia mau aina me ke kuleana, ua hiki no i ke aupuni i kekahi wa iloko o ka manawa o ka hoolimalima, ke komo, ke @@we nona a ke hoolilo aku a pau a kekahi mahele paha a ua aina la, no na mea e pili ana i na pa Aina Home me ka hookuu ana o ke aupuni na hoemi kupono mai ka uku hoolimalima.
C. N. SPENCER
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, @@@@@
KA LEO O KA LAHUI
-
JNO. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
----
POALUA, IULAI 14. 1891.
----
HE PONO NUI.
----
I ka wa mamua, ua hooikaika makou, e pahola ia ka mana e pili ana i ka hookele ia o na oihana o ka lehulehu, i ka lahui, i hiki ai i ka lehulehu ke komo pu iloko o kona kuleana, he aupuni e hoomalu ana iaia.
O keia mana ka mea i apuepue ia, a e koi ia nei e na lahui naauao e hoonoa ia ia lakou ma ka mana koho o kela a me keia mea. Malalo o keia kumu i makaala loa ia ai ka pono koho balota o ke kanaka me ke kanawai. Oia ka mea i hana ia ai ke kanawai e kaupale ana i ke kuleana o na mea a pau e kamailio a apuepue ake i ka mea koho balota iaia e hele koho. I keia wa, akahi no a loaa pono ka maluhia o ke koho balota i na Hawaii. Mamua, ua hiki oia ke kalele ia, ke hooweliweli ia, ke kipe ia a pela aku, aka, ua pau ka hiki ana o ia mau hana i keia wa. He kanawai hou ko kakou, e haawi ana i ka maluhia i na mea a pau e koho kuahoa me ke keakea ole ia. Ua hiki i ke kanaka ke komo me ka balota, ma kahi malu, oia wale no, a kapae ae i ka mea ana i makemake ole ai, a hookoe iho i ka inoa o ka mea ana i manao ai, opiopi i kona balota a haawi aku i ka lima o ka luna nana koho balota, me ka ike ia e na mea a pau o ka hookomo ia ana iloko o ka pahu balota me ka lole ole ia. Mawaho o ka rumi koho, pau na apuepue. Komo ke kanaka iloko o ka rumi, hele pololei oia a ke pakaukau o ke kakauolelo, kahi o kona inoa i paa ai, a ina ua pololei, ua haawi ia mai he balota me ka inoa o na mea e holo balota ana, malaila aku oia a ma kekahi kuono e ike ole ia ai oia, a me ia wahi e kaha ai i ka mea ana i makemake ole ai, a mailaila aku a ka pahu balota. He kanawai maikai loa keia, e haawi ana i ka lanakila i ka pono, a e hookuokoa ana i ke kanaka nona iho. E o kakou a e lawe i ka pono i loaa a hana me ka hoopono.
----
NA PONO ELI AWA.
----
Ei ae ka malama ae nei o Sepatemaba e hoea mai ai i o kakou nei ka makini eli awa; a i ole ia, iloko aku o Okatoba, oiai, ua makemake ia e hana koke, a oia ke kumu o na pohaku ako'ako'a e nokea mai nei i ka poke ia e na paahana, i loaa kahi e pale ai i ka lepo.
He wahi hana maikai keia ke ole nai hou e holo mahope, oiai, o ka ipuka iho la no ia o ke gula e komo mai ai i o kakou nei, e eleu ka pono, oi la okoa, i ike aku hou ka lahui kau e lawelawe ana, alaila haawi aku i na mahalo ana he nui.
O keia lono i hoea mai i o makou nei a oia ka makou e hoike ae.
----
E HOOMAEMAE HOU IA ANA.
----
I keia la, e lauahi mai ai na limahei iuka paluku hamare, a me ka okomo ana ka hoohiiuhiiu ana i ka mokuahi Malulani, e hoomaemae ia ana eia mai loko a waho mai ka iwi kaele, a ka enegiaia. Ke pani ia aku ana ma kona wahi ka mokuahi Iwalani, a nona keia hooheno ana:
Aia i Punalee ka'u aloha
I ke kai ka'uhaa a ka malihini
Ilaila aku nei o ka Iwalani
Ke kaupu hehi ale a o ka moana
A mahope iho o kona maemae ana, e olali hou aku ana oia no kona mau awa maa mau.
Nolaila, e na hueu o ka lai a Ehu e eleu ae oukou, oiai, e haalele iho ana ka Iwalani i ka hora maa mae a pahee aku i ka ohuku ale, mai lehi o haule auanei i ka hopewaa.
----
KE ALAHAO.
----
He mau la koe, a hoea loa aku ke alanui kaa ahi i Waianae, a o ka ike no ia ia nuli o Kakuhihewa nei.
A ua lono ia ae hou, ua hoike ae ka luna nui o na alahao ala, ua manao oia, me he mea ala mamua o kau pau ana o keia makahiki, e haulani aku ai na kaahi i ka ehukai o Puaena, ke ole nae e loaa he mea e kuia ai a e lolohi ai hoi. Ina pela io, he kei a ka nani.
----
KA HOPENA O KE KANAKA.
----
Ma ka la inehinei, ua loaa mai ia makou kekahi lono ano nui, a luuluu hoi.
Oiai, ua kuu mai la i keia ola ana o Kaulua (k) mahope iho o kona kaa a mai ana, mamuli o kela eha i loaa iaia mai na lima menemene ole mai o kela kanaka o ka hema aku nei.
He kanaka Hawaii oiaio oia, a he kupa he kamaaina no na kaiaulu oe e Hawaii.
O ka nui o kona mau makahiki. ua aneane paha e puha ke 40. Aloha wale oia.
----
LALAU LOA.
----
MR. LUNAHOOPONOPONO: Mahope o ka hookohi ana a hala he mau la, ua ike iho au ma ka Holomua, he palapala e pane hikikau ana no kela mau alakai au i hoike ae ai i ke kuhihewa o na hoahanau o na La Hope no ka bapetizo no ka make.
O keia pane ma ka Holomua, he ano hooikaika, me he la, ua hooluu ia ka mea kakau o ka Holomua, a ua kuululu i ka wai nui, nolaila, ke apo ae la i ke ahi, ilaila e olala ia ai ma ka hooluu i pau ka maeele o ke ano o ja hooluu wai. Pela io no paha, o Mr. Haole, oiai ua ane tuolo a hiki ole ke hooluu pinepine ia no kona mau kupuna i make paha no ka hewa me ka loaa ole i ka haukeke.
Ua hoike kino mai ka Haku i kona hooluu ia i ka wai ma Ieredana, i alakai no kakou, aole nae he wahi i hooluu ia ai oia a me kana mau haumana iloko o ke ahi. Ina he bapetizo male keia e olelo ia mai nei, alaila, o na hana keia a Satana, aole na ke Akua, ua ane like aku la no me ka moe lehulehu i malama ia ai i na la i hala, a i hoololi ia mai nei hoi e na kumu, a i papa ia e ka Peresidena o na Mamona, he hewa. Lolelole lua na hana a he loliloli aku ana no ka hua o keia heomana ke kapekepeke e nei no.
Ua lohe mai au, e ake ana na Hawaii e hoi mai i ka home nei mai ka @@ hou ma loko Paakai, aole nai he hiki i ke alai e akeakea ia.
Aia e paa pono @@@@ ka mea inoa ole ma H@@@@@@ mua, alaila ke oluolu no, @@@@ papa leo aku no ka pono.
KELIIHOOPOKO
----
HOOHENO NO KOIAHI.
----
Ua nanu Honolulu ua kaulana.
I ka hana hooheno a ka waiano
Onaona e ka pua noho malie
Kuu pua hooheno o ke ahiahi
Ua ahi ua wela mai ke kaiaulu
I ka hana malie a ka inu a wai
Nawai no hou kou puiwa,
I ka haluku ana iho a ka makani
Maikai ka makani a he Malanai
Mawaho mai oe e ke ae loa.
Ka makani hale lau awa o ka uka
A loaa mai hoi a o Lauluu
Ke ala onaona o Koiahi
Kaohu ka manai a e hana nei
I ka puuwai ole a o Himela
Ka pua i poni ia e ke onaona
Haina mai ana ka puaa
Koela anu hea ua hiki mai
----
NU HOU KULOKO.
----
He mau puaa opip no ke kuai aku, aia ma ka aina o Kapahulu, me ke alanui mawaena o Waikiki a me Kamoiliili e loaa ai ina e makemake kekahi e hele malaila.
----
He leo kauoha, ke hai ia aku nei i na mea a pau e lawe ana i ka LEO a me ka OIAIO, e hookaa koke mai i ko oukou mau koena i koe. E hoolohe i keia leo, o i mai auanei no hoike mua ole ia aku ka hewa.
Ma ke kauoha.
----
Ina Luna lawe pepa a pau o KA LEO, ke hoike ia aku nei ka lohe ia oukou, i na o ka luna, a mau luna paha o oukou he koena pepa kana o ka la 1 o Iune nei, e hoihoi mai i ke keena nei. Ma ke kauoha.
----
He nui a lehulehu na leta i hoea mai i o makou nei, mai na makamaka mai o na mokupuni like ole, a e huai pau ia aku ana.
Ua loaa he mea na ko makou poe heluhelu e hauoli ai, i ka ike ana aho i na hana hookalakupua a ke aliiwahine, aihumuhumu o Kilauea.
Puali ka hau nui i ka hau iki, wahi a kekahi poe i hauwalaau ae i ka la inehinei, i ninau ia aku hoi ka hana, ua lilo loa ia i ka lo'ulo'u.
Eia ke "Kaleona" ke hookokoke mai nei i na kapakai aloha ou e Hawaii, lihaliha wale ia halelana ke ike hou ia aku, a oia ka makou e hoomanao ae ai no ko kakou Lani Moi i hala e aku.
I keia la e puehu aku ai na moku malalo iho: Iwalani no Maui a me Hawaii, hora 10am; Kilauea Hou hora 8pm; Likelike, Mokolii, Pele, hora 3pm. E au e na kini o haule i muliwaa.
Ma ka puka aniani o J. H. Sopa, kahi i kau ai o kekahi ipu aiwaha, he 70 paona kona kaumaha. Mai kahi mai keia ipu o ka Hon. W. H. Cumings, ma Kalihi, a o ka hua hoi a kona lima i panei panei ai.
E na makaainana o ke alii, ua hoolaha aku makou i ka moolelo o ka huakai a ko kakou Moiwahine, pela i hoea aku ai no Kauai o Mana, a ne komohewa ma kahi o ka "hooweliweli" o "hoo@@@" o ka @@@@.