Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 234, 10 July 1891 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

MA KE KAUOHA

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O ELIMA MA MAU MOOAINA AUPUNI MA HAMAKUA, HAWAII.

 

            Ma ka Poaha, Iulai 16, 1891, ma ka hora 12 awakea ma ke alakomo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai ia ai ka hoolimalima ma ke kuai kudala, o elima mau moo aina aupuni ma Nieme a me Niaole, Apana o Hamakua, Hawaii, penei:

            Ap. 1.  Ms Nienie,  10,000 eka.  Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki $500.

            Ap. 2.  Ma Kaohe, 15,000 eka.  Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki, $400.

            Ap. 3.  Ma Kaohe, 37,000 eka.  Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki, $300.

            Ap. 4.  Ma Kaohe, 138,000 eka.  Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki, $300.

            Ap. 5.  Ma Kaohe,  25,000 eka.  Uku hookumu hoolimalima o ka makahiki, $300.

            Ka manawa.  He 15 makahiki.

            Ka uku ana.  Ma ka hapa makahiki.

            Ua kuai ia keia mau hoolimalima me ka olelo na hiki no i ke aupuni i kekahi manawa iloko o ka wa e hoolimalima ia ai, e komo hou maluna o ka aina, e lawe ae a hoolilo a pau a i kekahi mahele paha o na aika la no na mea pili aina, home, me ka hooemi ana o ke aupuni i ka aka hoolimalima i kulike ai.

C. N. SPENCER,

Kuhina Kakaiania.

Keena Kalaiaina, Iune 16, 1891.  4ts-d.

 

KUAI O NA AINA PA HALE MA KE KIHI O ALANUI PENESEKOLA A ME WAILA, KIHI O ALANUI THURSTON A ME GREEN, A MA ALANUI PROSPECT, HONOLULU, OAHU.

 

            Ma ka Poakolu, Iulai 15, 1891, ma ke ala komo mamua o Aliiolani Hale, ma ka hora 12 awakea, e kuai kudala akea ia aku ana he 13 apana aina pa hale ma ke kiho o Alanui Penesekola a me Waila, 2 apana aina ma ke kihi o Alanui Thurston a me Green, a he 5 apana aina ma Alanui Prospect, i like ole ka nunui mai ka 158x200 kapuai a ka 81x150 kupuai ka nuuai.

            Ku Uku Hookumu.  E like ole ana mai ka $200 a ka $400 o ka apana aina hookahi, e like me ka nui a me ke kulana o ka aina.

            Ma ke dala ke kuai a me na kumu hoolilo, a e like paha me ka makemake o ka mea kuai ma ka uku hapa dala mamua, a ma ka uku ana i ke koena ma na onahele like ekolu iloko o hookahi, elua, a ekolu makahiki, me ka uku ana i ka ukapanee i ka hapa makahiki ma ka pa ehika keneta no ka makahiki.

            E hoopuni ka mea kuai iloko o hookahi makahiki mai ka la ana i kuai ai i kona apana aina me kekahi pa maikai kupono a e hoomoi hoi i ka wai mai ka wai mai o ke aupuni.

            E hoopuka ia aku no na Palapala Sila Nui no ka aina mao o ke kaa pau ana mai o ke kumukuai.

            E ike ia no kii o ka aina a me na hoakaka piha ana ma ke Keena Aina.

            Ua hoomoe a ua hooponopono ia na alanui a me na paipu wai, a e hoomoe ia aku ana i ka wa pokole, a pili ana i keia mau apana aina a pau.

C. N. SPENCER,

Kuhina Kakaiaina.

Keena Kalaiaina, Iune 15, 1891.   4ts-d.

 

KUAI O NA AINA AUPUNI PA HALE, MA KALUAOPOLUA, KALIHI, OAHU.

 

            Ma ka Poakolu, Iulai 22, 1891, ma ka hora 12 awakea;  ma ke ala komo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia ai he @loa mau apana aina ma Kaluaopakoa, Kalihi, Oahu, penei:

            Apana 5.          Nona ka ili o 687 eka, koho inua $137.

            Apana 6.          Nona ka ili o 879 eka, koho inua $176.

C. N. SPENCER.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iune 23, 1891.   4ts-d.

 

KUAI HOOLIMALINA O KA AINA AUPUNI MA WAIAHOLE, KOOLAUPOKO, OAHU.

 

            Ma ka Poakolu, Iulai 22, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo ma ke ala komo ma ke alo, e kuai kudala akea ia ai ka hoolimalima o kekahi apana @@@ raiki a hanai @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ mai paha.

            Na Kumu - Hoolimalima ana i o 10 makahiki e uku mai ai.

            Uku koko ana--$100 no ka makahiki.  Ma ka hapa makahiki e uku mua ai.

C. N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iune 23, 1891.  4ts-d.

 

HOOLAHA OIHANA WAI.

 

Honolulu, June 22, 1891.

 

            I kulike ai me ka Pauku 1, Mokuna XXVII o na Kanawai o 1886.

            O na mea a pau e lawe nei i ke kuleana wai a e hookaa nei paha i ka uku wai, ke hoomaopopo ia aku nei, o na uku wai no ka manawa e pau ana i Dekemaba 31, 1891, ua hiki a ua kupono e hookaa ia make Keena o ka Oihana Wai, ma ka la 1 o Iulai,  1891.

            O na auhau wai a pau e waiho uku ole ana ke umikumamalima la mahope iho o ia wa, e paku'i ia aku ana no he umi na haneri keneta.

            O ka poe a pau e hookaa mai ana i ko lakou auhau wai e hoike pu mai i ko lakou likiki hope i uku ai.

            Ma ke Keena o ka Oihana Wai ma Kapuaiwa, e uku ia na aunau.

JOHN C. WHITE.

Luna Hooponopono Oihana Wai

223-24ts.

 

            Ua hoohoku ia o MR. C. K. FALK, i keia la i Agena no ka lawe ana i na Hooiaana i na Palapala Aelike, no ka Apana o Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii.

C. N. SPENCER,

Kuhina Kakaiana,

Keena Kalaiaina.  Iulai 7, "91.  233 3ts-d.

 

            Ua hookohuia o John Richardson, Esq., i keia la he hoa no ka Papa Alanui o ka Apana o Wailuku, Mokupuni o Maui, ma kahi o P. Mondt i waiho mai.  A penei ka huina o ka Papa ano:

            J. G. Treadway, Luna Hoomalu

            W. F. Mossman

            Jno. Ridhardson.

C. N. SPENCER.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 8, 1891.  4ts-d.

 

NA AINA KAHUA HALE AUPUNI MA MAUNA TANTALUS.

 

            Ua ana ia a ua makaukau he kanaono mau kahua hale i keia mau la koke iho nei, a ua makaukau no ke kuai.

            E lawe ia no na palapala nonoi no keia mau apana aina kahua hale ma ke Keena Aina o ka Oihana Kalaiaina.

            Penei ka waiho ana o keia mau wahi: He 26 apana ma ka nooaina i ike ia ke kualapa mua, a he 34 apana ma ka moo aina i oleloia ke kualapa o Tantalus ma ka Hema a me ka Hikina a Mauna Tantalus.

            Ua like ole ka nunui o keia mau apana mai ka hookahi-hapa eka a ka 11 1/2 eka, a ma ke kiekie, mai ka 500 a ka 1600 kapuai.

            He alo ko keia mau apana a ina ma ke alanui hou i hanaia iho nei,  a ke alanui e hooakea ia aku ana a kupono no ke alanui kaa.  Ka nani o ka nana ana aku a ka aina ma keia wahi, i huipuia me ka oluolu huihui o ke ea, na kumu e hoolilo ai i keia mau apana aina he mau wahi kupono, loa no ke kau wela, no ka hoouiu ana hoi i na hua ai, na mala pua, a peia aku.

            Ua kau moakaka pono ia ka helu ma kahi e ikera ma ke alanui hele, a me na hoailona kihi o na lihi paieua o ka aina.

            E haawi ia no ke kii o keia mau apana aina pakahi i ka mea e makemake aua e nana i ua mau aina la, ma ka uinau ana ma ke Keena Kalaiaina, kahi e loaa ai na wehewehe piha ana no na kumu kua: hookumu ma ke kudala na olelo e ae, a pela aku e loaa ai.

C. N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina.  Iulai 7, 1891.    6ts-d.

 

KA LEO O KA LAHUI.

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POALIMA, IULAI 10, 1891.

 

He Pomaikai Wale.

           

            Ma ka wiheia ana o ke dute a p@@ maluna o ke kopaa maeli, ma ka Panalaau o Kanada, na hoohamama wale ia ae he makeke no na ko o na wiliko o kakou, me ka auhau ole ia a me ke alai nui ehi ia @@@ ko o na aina e ae e kana ko @@@.  Aole me he maopopo pau @@@ o ku nui o ka pomaikai. Mai, ua manao makou he wahi pomaikai ka na mahiko o kakou.

            Ua hiki mai ka lono o keia loli ana o na hana a Kanada, ma na hoike a ka Hui Spreckels & Son, ma Kapalakiko, ma o ke keiki, A. B. Spreckels.

            Ua olelo ae oia he hana kalai noauao keia a Kanada, e hoala ana i ka oihana hoomaemae ko, ma ia wahi; e lilo ai i hoa aumeume me na ha'e hoomaemae ko o Amerika.

            E komo nui ana na ko hoomaemae ole ia mai Kina a mai na Aina e ae i kuikahi ole me Amerika, na aina o Europa, e kanu ana i ke ko uala "bita."  He wahi ano pohihihi no ka hopena o keia mea, ke nana aku ma keia mau hana apuepue a na lahui e hana nei.  E like me ke ake nui o ke kanaka e houluulu i ke dala, a hooi aku iaia mamua o na kanaka e ae a pau, pela no hoi na lahui e hookelakela nei, a e apue poe nei no na waiwai o ke ao.  Malolo o keia mau hana, he maopopo pono ole ka palena o keia mau ano hana.

 

He mea Kue ia ka Pono.

 

            Ma keia poo maluna ae, e hoike aku ana makou i na mea e pili ana, oiai, i ka wa e hoopono ai kekahi, alaila, e lilo mai ana oia i enemi no ka poe hana hewa, oiai, ka mea hana hewa e kokua ana ia hana, a he kue oia i ka mea hana i ka pono a me ka pololei.

            Oiai makou i hoike ai i na mea a pau me ka pololei, oia ko makou mea i lilo ai i enemi no ia poai, a oia ka oukou e ike mai la e ka lahui, aia makou imua o ko oukou mau onohi ike, a he poe hoi makou i enemi ia.

            Eia hou, i ka wa i hana pono ai kekahi limahana o ke aupuni, ua ahewa ia mai oia, e like me W. J. Sheldon, ua ahewa ia oia, no kona ake ana e hana i ka pololei, a ua lilo hoi i mea e kuee ai mawaena ona a me kona mau hoa, a no ia kumu, ua waiho aku oia i ka hana o ke Aupuni.

            A oia ka makou e minamina nei, oiai, no makou iho, ma ka aoao o ka Lahui Hawaii, he kue loa makou i na hana hewa a pau, aole loa o makou hoihoi i ke kakoo ana i na hana o ia ano.

            Oiai, e like me ka makou i lohe mai ai i ke komo pu o kekahi o na lima hooko o ke aupuni e kokua i na hana hewa, ke hoike aku nei makou inua o ka lehulehu, mai o a o o ka aina, he kue loa makou i na hana o keia ano, ina akou e ike, e hana pono ana kekahi i hui pu ia hoi me kona hoopono, alaila e kohu auanei ia makou ka haawi ana aku i na hoomaikai ana iaia, a ia lakou paha.

            O keia a makou o hoike nei, ke hoike nei makou no ka pono laula o na mea a pau, a oia hoi ka nea e kohu ai ka olelo ana iho nou e Hawaii i keia mau olelo kaulana:

"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Aioha no Hawaii, ka Onohi o na kai.

 

            O Hawaii nei, ola ke kiko waona a ka moana Pakipika, he puu oioina hoi o Hawaii nei no keia moana nui akea, a no ia kumu, ua lile ko kakou mau Paemoku nei, i no ea e makalehe nui ia ai e ko ke ao nei a puni.

            O ko Hawaii nei kaiana , ua like no ka me ka @@anu Kaupu, e iohe ana iluna  o na ohuku ale, a no ia kulana aulii o ko kakou mau kaiaulu nei, a oia ka mea i loaa ai keia inoa hooheno ou e Hawaii: "Aloha no Hawaii, ka onohi o na kai."

            O Hawaii nei, oia ka lua gula i makaleho nui ia e ko ke ao nei, a he kahua huli waiwai nui hoi keia no ka poe mae na aina e mai.  A o ka mea nae nana i hooi loa aku ai oe e Hawaii, oia no ka hamama o keu puuwai, ka oluolu, ka heahea, ka hookipa me ka mahainaha, me ka pana ole ae i na ano ili o ke kanaka, a ma ia mea, aole loa e loaa he lua malalo iho o ka malamalama o ka la, e like me oe e ka lahui Hawaii.

            Aka, iloko o ka nui o kau mau hana maikai, pela ka nui o na ale kupikipiki-o e ake ana e po'i pu ia oe, a e hoolilo hoi ia oe i mea ole, aka, aole loa e hiki oiai, aia pu ka mana o ka Haku me oe, a hiki i ke kanikoo ana ou e Hawaii.

            A mamuli o na kahoaka lani o ke au o ka manawa e nee nei, me he mea ala, e hoike mai ana ia ia na ouli o ka wa e hiki mai ana, ua ane ane ke alo o ka aina e huli iluna, a e hoike kaokoa mai iaia iho, he Hawaii oiaio oia mailuna a lalo, a e o mai auanei kela moto ou e Hawaii: "O Hawaii no ka Oi!"

 

PAIO NO KA PONO.

 

            Ma ka Poakolu nei, ua haawi ae o Hon. J. Nawahi i kona i ke a pau ma ke kanawai, no ka paio ana i ua o ka Aha no Kila no ka hewa oipa, a o ka hopena, oia no ka hookuu ia ana o ka mea hoopii ia.  E na hoaloha, na makamaka, e akihele, e nihi, mai pulale, o ka hanana aku la paha ia i pakele ai, hoi hou aku a ua nei paha papapau he aa ko ka hale.

 

KE AO OPUA I HAUPU.

 

            Ma na ouli o ke au e nee nei, me he mea 'la,  o ke ao opua i Haupu keia e ike ia nei.  Oiai, i ka nana aku i ke kulana o ko kakou waa aupuni i keia wa, me he mea ala, aohe ona poe hookele, a poe lawelawe e ae la hoi, he oki loa no, a ma ka makou hoohalike ana, ua like no ia me Haupu, ka puu a kaua i hehi ai a oi i kahi hookahi me ka neeu ole.

            Nolaila, e ko makou makuahine, e ka makua hoi o keia lahui, e hoeueu aku oe i na hoewaa, aole o ke kuu aku ia lakou pela, oiai, ua panana iki kahi koena i koe aia ka pono o ke ku aku i kula, manao ae ka pono.

 

HE LILI PILI KINO.

 

            Ua lohe mai makou, ua kamaliio kaula ae kekahi wahi Setiva, e i ana, ina owau kekahi o na kiure i ka hihia o Buki, alaila, aole a'u olelo hooholo e ae, hookahi wale no e ahewa aku iaia, oiai he kou keia o ke kanaka hoolaha i na mea a pau.  Oiai ua wahi sapota nei e kukahalake ana, me kona nanaina leleiona o ke ano ohewahewa, ua pane ia mai la oia e kekahi kanaka okoa, e pono oe e opiopi i kou manao kee moa, a hoakomo Hoko o ke oke o kou kuka puapuamoa, aole o makou makemake i kau olelo.

            A ma keia pane ia ana ona ua pii@@@ea kona kai no keia hana a @@@ heie a mau na @@@@ i @@@ a @@@ o ka heihea.

            Ea, he kea keia opio a ka eopa nui wale, e pono oe e hoopau i kou mau manao lili pili kino, a e nai ae a luna o ka noonoo maikai o kou ae a luna o ka noonoo maikai o kou nuniu, i ole oe e pa i ka leo.

 

MALAMA I KA MALUHIA.

 

            He lono kai noike ia mai ia makou, eia ka iuka ae nei o Manoa kekahi poe e kuulala nei i ko lakou mau lealea i na Lapule a pau.

            Ma keia mea ke i ae nei makou, e pono oukou e malama i ka maluhia o ka la a oukou i hoano ai, aole o ka hehi wake i ka maluhia, a me ka ihiihi oia la.

            A i kulike ai hoi me ka ka Buke Nui: "O kona la, he la hoano ia, he la ihiihi hoi," aka, ia kakou, ua hehi wale ia ke kapu oia la.  Nolaila, e ka i'o o ko makou i'o, a me ka iwi o ko makou iwi, eia ka leo o ka maha, apo ia mai, pulama ia mai.

 

"UA HEWA ANEI KA LEO?"

 

            Ma ka auwina la o nehinei; ua hoea mai la i o makou nei, kekahi o na lono e a hewa ana ia makou, no ka hoike ana o Ka Leo i na mea a pau e pili ana i na alii koa a me na koa, nona hoi ke oo: "Ke ao omamalu o ka Puali Koa Kiai Ponoi o ka Moiwahine."

            E ns hoaloha a me na makamaka, o ka makou i hoike ai, mamuli no ia o ka lohe i lawe ia mai ia makou, a aole no hoi i hoike ia aku ma na mea pilikino, aka, ua hoike wale ia no mamuli o ke ano he kiai no ka Lahui ma na ano a pau, mai ka Moiwahine iluna o ka Noho Moi a hiki i ka lopa kuakea; oiai keia pepa a me kona poe paahana e malama ana i ka pono o na mea a pau.

            Aole hoi makou e ahewa wale aku ana ina he pono ke hana ia ana, a aole no hoi makou e apono wale aku i na he hewa ka mea e hana ia ana.  Oiai, hookahi no mea nana i hana na mea a pau, oia o Iehova ke Akua, a he elua Ana kauoha i waiho mai ai i keia ai: E aloha i ke Akua me kou naau a pau; a ua like hoi ka lua me ia, e aloha i kou hoalauna e like me oe ia oe iho.

            A, nolaila aole makou i hana n@e ka manao aloha ole i na makua o o ia poe keiki, aka, ua hana makou me ka manao aloha aiaio.  Oiai, aole o makou makemake e mokua hana oukou, a kueo hoi, aka, e kaulike oukou ma na ano a pau, pela kakou e pono ai.

            A, e hoomanao pu no hoi oukou i ka makou mau kalokalo ana, ua kapae makou i na manao pilikino, o kela ano keia ano, aole o makou makemake ia mau hana.  O keia ka Ka Leo e hoike nei nona iho i pau ai ke pohihihi o ka poe e hai no nei iaia.

 

            He leo kauoha, ko hai ia aku nei i nu mea a pau e lawe ana i ka LEO a me ka OIAIO, e hookaa koke mai i ko oukou mau koena i koe.  E hoolohe i keia leo, o i mai ananei no hoike mua ole ia aku ka hewa.

Ma ke hewa.

           

            Ina Luna lawe pepa a pau o KA LEO, ke hoike ia aku nei ka lohe ia oukou, i na o ka luna, a mau iuna paha o oukou he @@@@@ popa kana o ka la l@@ luna nei, e hoi@@@ ai i ke keona nei.  Ma he