Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 232, 8 July 1891 — Page 2
This text was transcribed by: | Raymond Mantanona |
This work is dedicated to: | None |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA
HOOLIMALIMA O ELI @@ MAU MOOAINA AUPUNI MA @@@AKUA HAWAII.
Poaha Iulai 16, 1891 ma ka muakea ma ke alakomo ma ke @@@lani Hele, e kuai ia ai ka hoo@@ ke kuai kudala Kudala o elima @@ aina aupuni ma Nienue a me @@ pana o Hamakua, Hawaii,
Ma Nienie 10.000 eka. Uku hoolimalima o ka makahiki
Ma Kaohe, 15,000 eka. Uku hoolimalima o ka makahiki.
Ma Kaohe, 37,000 eka. Uku hoolimalima o ka makahiki,
Ma Kaohe, 138,000 eka. Uku hoolimalima o ka makahiki,
Ma Kaohe, 25, 000 eka. Uku hoolimalima o ka makahiki,
He 15 makahiki.
Ma ka hapa makahiki. ia keia mau hoolimalima me @@@@ hiki no i ke aupuni i kekahi @@@ o ka wa e hoolimalima ia @@@ ou maluna o ka alua, e lawe @@@ pau a i kekahimahele pa @@@@ la no na mea pili aina, ho @@@ hooemi ana o ke aupuni i ka @@@@ i kulike ai.
C.N.SPENCER
Kuhina Kalaiaina.
@@@ Iune 16, 1891. 4ts-d.
@@@ AINA PA HALE MA KE ALANUI PENESEKOLA @@@ WAILA KIHUO ALANUI @@@ESTON A ME GREEN< A MA @@@ PROSPECT, HONOLULU @@@
@@akolu, Inlai 15, 1891, ma ke @@@ @amua o Aliiolani Hale, ma @@@ awakea, e kuai kudala skea @@@ 18 apana aina pa hale ma @@@ alanui Penesekola a me Waila, @@@ ke kihi o Alanui Thurs@@@@ a he 5 apana aina ma @@@ i like ole ka nunui mai @@@ kapuai a ka 81x150 kupuai ka @@@
@@@ hookumu. E like ole ana @@@ a ka $400 o ka apana aina @@@ me ka nui a@me ke kula @@@
@@@ ala ke kuai a me na kumu @@@ like paha me ka makemake @@@ kuai ma ka uku hapa daia ma@@@ ka uku ana i ke koena ma na @@@ ekolu hoko o hookah, elua, @@@ makahiki, me ka uku ana i ka @@@ hapa makahiki ma ka pa @@@ no ka makahiki.
@@@ i ka mea kuai iloko o hooka@@@ mai ka la ana i kuai ai i ko@@@ aina me kekahi pa maikai ku@@@ hoi i ka wai mai ka wai @@@ aupuni.
@@@ ia aku no na Palapala Sila @@@@ aina ma o ke kaa pau ana mai @@@.
@@@ ia no na kii o ka aina a me na @@@ oiha ana ma ke Keena Aina.
@@@ a na hooponopono ia nu @@@ na paipu wa@ a e hoomoe @@@ ka wa pokole, e pili ana i @@@ aha a pau.
C.N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
@@@, Iune 15,18921. 4ts-d.
@@ NA AINA AUPUNI PA HA @@@ WA KALUAOPOLUA KALIHI, OAHU.
@@@akolu, Iulai 22, 1891 ma ka @@@akea ma kea la komo ma ke @@@ Hale, e kuai kudala ia ai @@@ apana aina m@ Kalnaopa@@@ Oahu penei: 5, Nona ka ili o 87 eka koho @@@. Nona ka ili o 878 eka koho @@@
C.N. SPENCER
Kuhina Kalaiaina.
@@@@, Iune 28, 1891. 4ts-d.
HOOLIMALIMA O KA AINA @@@ MAWAIAHOLE EOO@AOPOKO, OAHU
@@@ Iulai 22, 1891, ma ka @@@ awakea ma kea la komo ma ke @@@ kudala akea ia ai ka hoolima @@@ apana aina hiki a hanai @@@ Waialoe Keelaepoke @@@ aku. Na kuma-Hoolimalima ana no 10 makahiki e aku mai ai.
Uku koho ana-$100 no ka makahiki. Ma ka hapa makahiki e uku @nua ai.
C.N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iune 23, 1891. 4ts-d.
HOOLAHA OIHANA WAI.
Honolulu, June 22, 1891. I kulike ai nie ka Pauku I Mokuna XXVII o na Kanawai o 1886.
O na mea a pau e lawe nei i ke kuleana wai a e hookaa nei paha i ka uku wai, ke hoomaopopo ia aku nei, o na uku wai no ka manawa e pau ana i Dekemaba 31, 1891, ua hiki a ua kupono e hookaa ia ma ke Keena o ka Oihana Wai, ma ka la l o Iulai, 1891.
O na auhau wai a pau e waiho uku ole ana ke amikumamalima la mahope iho o ia wa, e paku’i ia aku ana no he umi pa haneri keneta.
O ka poe a pau e hookaa mai ana i ko lakou auhau wai e hoike pu mai i ko lakou auhau wai e hoike pu mai i ko lakou likiki hope i uku ai.
Ma ke Keena o ka Oihana Wai ma Kapuaiwa, e uku ia na aunau.
JOHN C. WHITE.
Luna Hooponopono Oihana Wai
223-24ts.
NA AINA KAHUA HALE AUPUNI MA MAUNA TANTALUS.
Ua ana ia a ua makaukau he kanaono mau kahua hale i keia mau la koke iho nei, a ua makaukau no ke kuai.
E lawe ia no na palapala nonoi no keia mau apana aina kahua hale ma ke Keena Aina o ka Oihana Kalaiaina.
Penei ka waiho ana o keia mau wahi: He 26 apana ma ka mooaina i ike ia ke kualapa mua @a he 34 apana ma ka moo aina i oleloia ke kualapa o Tantalus ma ka Hema a me ka Hikina o Mauna Tanatalus.
Ua like ole ka nunui o keia mau apana mai ka hookah-hapa eka a ka @@@ eka a ma ke kiekie, mai ka 500 a ka 1600 kapuai.
He alo ko keia mau apana aina ma ke alanui hou i hanaia aho nei a ke alanui e hooakea ia aku ana a kupono no ke alanui kaa. Ka nani o ka nana ana aku o ka aina ma keia wahi, i huipuia me ka oluoiu huihui o ke ea, na kumu e hoolilo ai i keia mau apaua aina he mau wahi kupono loa no ke kau wela, no ka hooulu ana hoi i na hua ai, na mala pua, a pela aku.
Ua kau moakaka pono i aka helu ma kahi e ikera ma ke alanui hele, a me na hoailona kihi o na lihi paleua o ka aina.
E haawi ia no ke kii o keia mau apana aina pakahi i ka @nea e makemake ana e nana i ua mau aina la ma ka ninau ana ma ke Keena Kalaiaina, kahi e loaa ai na wehewehe piha ana no na kumu kuai hookumu ma ke kudala na olelo e ae, a pela aku e loaa ai.
C.N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keeena Kalaiaina Iulai 7, 1891. 6ts-d.
KA LEO O KA LAHUI.
JNO. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
POAKOLU IULAI 8, 1891.
NO KAUAI
Ua holo aku ka Moiwahine no Kauai, no ekolu pule, ma ke ahiahi o nehinei.
Ke Lii Kawananakoa
Ma ka mokuma@@@ilanedia, i nehinei, ua hiki mai ke lii. He maikai kona ola kino.
HE KUHINA HOU.
Ua nonoi ia aku o Kauka J. Mott Smith i Kuhina Waiwai a ua loho ia ua ae hapa mai oia. Nui na kalelo e lawe eia ia oihana. He hoohuihui keia i pio ai ka aoao lahui.
He Kuhihewa Kekahi Poe.
Ma keia moku lela aku nei i hiki mai ai na puhou o na aina e I waena o na mea hou, ua hoomaopopo makou i kekahi itamu e hoike ana i kea no o ka hana a ko Enelani lahui i na @@@ oko lakou aina. Mamuli o k ape-a ana ne nei o @@ @@ ike ia no ka pili waiwai o ke Lii Wale, na nanao ia aole oia kekahi e ae ia e komo pu iloko o na hookipa ana a na Luna Kulana kauhale o Ladana i ka Emepera o Geremania ke hele mai oia ma Ladana.”
Ma keia kakou e ike ai mamuli o na hana a ke kanaka e ana ia ai kona ano a me kona kulana e ka lahui, aole o kona alii ana no kekahi aupuni. Me he la no hoi ma keia mau hana a ka Hooilina Moi o ke kalaunu o Enelani ua ulu nui ae ka hoowahawaha ia o ka noho aupuni alii a ua pahola aku ka manao repubalika iwaena o ka lahui.
Me he ala maoli no hoi keia ulo@un o ka manao demokarata, iwaena o na lahui a pau o kea o, e like me ia e ikea nei, kekahi o na hana nui a ke Akua e hoohana ana maluna o na kanaka o ka honua mamua o kona hoouna hou ana mai i kono Elele e hookolokolo i ko kea o. Ma na aupuni a pau o Europa ke ulu nui la ka manao repubalika. I paa wale no o Potugala, i ke koo aku o Enelani i ka noho Moi me na kokua dala i ke aupuni ma kea no aloha.
He wahi lihi wale no ko Sepania a like me Potugala. Aia wale no me ka hooluoluia o ka makemake o ka lahui e kahoi ia mai ai na hookahuli aupuni repubalika o na aupuni e noho la ma Europa a mamuli o ka noho lako kaua a kiai makaala ia i kanehai mai ai ka lahui.
Eia kekahi me he la no hoi na lii aimoku e onou ia ana e hana i na hana iapuwale e hoowahawaha ia ai lakou e ka lehulehu.
O keia maa mea he mau ao ana no keia @ ka poe e noho hoonene ana no ka pane a no ia o na @ill i ka mea kupono a lakou e hana ai. i mau ka oluolu a me ke aloha o ka lahui ia lakou. Aia ko ke ao ke kiai nei i na hana @ na “lii poo aupuni o kela a me keia iahui. Ina e maikai ma ilio ka mea e anono ia ai, a ina e paewa ana mai ka rula o ka hoopono a me ka hoopololei e like me ka makemake o ka lahui, alaila ua lilo no he nea e nune nui ia ai, a e loaa ai no hoi na manao kue ia o ka noho ana o na poo aupuni.
Nolaila o ka lili hupo a kuhihewa o kekahi poe uuku no kea o ia o na “lii e hoopono a e hoopololei, i pono ai ko lakou noho ana, a i maluhia ae hoi ka lahui he mau ano ia oke au o ka pouli.
He mea maopopo loa i na e hoomau ke Lii Wale i kana mau hana kue i ka hoopono aole o makou kanalua i ka olelo ae he pomaikai loa kona ae ia e noho ma ke kaiaunu o Enelani. O keia iho la naouli o na mea i ike ia mai mua loa mai e pili ana i ka poe hana hewa mai ka mea e noho ana he poo a hiki i ka mea haahao lou o kekahi lahui.
Ka Hui a me ka Hoohuihui ana.
Ua nui ko makou hooikaika a paipai ana i ka hoohuihui ana, i mea o hiki ai ke hooholo mua i aka pono o ka pee uuku o ka loaa. Ke ike nei makou i ka holomua o ka hui Palonia Kukulu Hale a Hoale Dala o Honolulu nei. Eia ka huina e ka lakou mau dala i ka $29,315.61 a mai loko ae o keia ua @@@@ he $27,824.68 ma na morak@.
Ua elua anei mau makahiki o keia hui i hookumuia ai, a mai ka uuku kona hoomaka ana mai a hiki i kona kulana e ku nei, a ke pii mau nei kona waiwai. Ke manao nei makou. Ina e mau ka holomua o keia hui e like me ia i kaa hope aku la e lilo ana keia hui he mana ma ka maneke hoopukapuka dala ana ma keia hope aku, ke komo ole ia mai e ka poe waiwai nui.
Ua holopono na hana a keia hui, a he hoike ana mai no hoi keia, he hiki no na hana hoohuihui ke puka pono ina ua hana pono a hookele naanaoia na hana.
Ina o ko makou wa e lilo ana mahope o ka imi waiwai, a e hoopapau ana no na anoai a me na pono pilikino wale iho, ina la ua koi aku makou o lakou ke hoao hou, i ka imi loaa ma ka hoohuihui ana, Aka, ua ano ana makou i ka hahai ana mahope o ka wai wai, mahope iho o na hookuikui ana me na ale paialewa o ka poino a me ka pakalaki e loohia ana i kekahi poe. Aka, aole makou e kuemi i ka olelo ae, o keia ano hana ka mea e hoopakele nei i keia lahui mailoko mai o kekahi o na umii e hookaumaha a e hoopio ai i ko kakou noho ana ma keia mua aku. He nui ka poe e noho nei iloko o na kipoho lima o ka pihkia i keia wa, o keia wale iho no ke alanui e loaa ai ka maha, ina e lokahi mai ana na hoa e lulu no kekahi manawa, a e hoohana i ka lakou hana me ka hoomanawanui a me ka hoonono. He nui no na kanaka Hawaii hoopono, a he nui no hoi na kanaka opio imi loaa i aho kuonoono, e hiki ai keia hana. He oi aku keia hana mamua o ke cifa.
He Hoohui i na Haumana
Eia i keia manawa, ke noonoo ia nei ka hoohuiia ana o na keikikane a me na kaikamahine ma ke kula hookah. Ua hoao ia kea o hookaawale ia ana o na haumana no keia mau makahiki he iwakalua a oi aku. a me ka maopopo pono ole o ka hoopena o keia mea I hoike ia i ka lehulehu, eia hou keia kumu manao ke hoea mai nei. He mau hoao ana keia i hana ia i na Hawaii no ka ike ia mamua he lahui noho huikau a hokae. Oiai hoi, ke manao ia nei ua malamalama a ua kuonoono iho kea no o ka hoopono iwaena o ka hanauna Hawaii hou, ua manaoia e kekahi poe he kupono e hoao hou ia kea o ia ana o na kula ma kea no hui a hoolauna ana o na keikikane a me na kaikamahine. He hoike ana keia ua manao ia oukou e na Hawaii, ua pii ae mai ke kulana ano holona a ke kulana ano kanaka.
Ma keia ano he kupono no paha i na Hawaii ke ike pono iho i ko lakou ano e like me ka ike a ka poe e mai. Pela iho la kakou e hoonaauao ia ai. Malia io paha o keia man ano loiloi o ke ano o ka Hawaii, he mea ia e hooulu ae ai i na manae hookanaka makua i ka poe opio o keia hanauna.
HOOHAHA PA AUPUNI
E ike auanei na mea a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei kemau lio. Hookah lio w hulupala kiko keokeo ma ka lae hoailona kuni ano e ma ka oha hope hena. Hookah lio k keiki eleele aole i kuni ia. Hookahi lio k, eleele ke a kiko keokeo ma ka lae elua wawae keokeo hope huelo poomuku, hoailona kuui a@@ e @ uha hope hema maka anehi aia ma ka hema. O ka mea a mau mea paha no ia kou keia mau ko o pono e kii koke mai a haia na la he 15 alaila kuni kudaia aku no au nuoka la 18 o Iului, 1891. E makala mai e na makamaka i na ko o @@ auanei i kekudala ia.
J. KALEI
Luna Pa Aupuni
$5.00 MAKANA.
O ka mea a mau mea paha e loaa ai k@@ lio kane ahinahina non aka hao kuni, W.D. ma ka uhe akau hope, a ma ka aoao hema o kona n i ua hoai ona ia penei: ZZ. E hoihoi mai ma ke Keena o ka Leo.
Iulai 7, `89`. 5ts-d.
Kauka Yong Kam Pung.
APANA
Helu 53 Alanui Maunakea.
Ke Kauka Loea o ka
Aina Pua!
Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano
ma’i, mai ko na kane, wahine a me
ma keiki liihi. O na ma’i ha-no
ua hiki loa ia ke hoola ia me
ka maalabi. A o na ma’i
e pili ana i ka maka
pau pu ia i ke
ola. Ke ho
ike ia aku nei.
eia ke ola la nei, me
ka oluolu pu o kahi au
hau. Ka poe pilikia hanan
keiki a hele nui paha o ke koko,
a paa a lohi paha ka hanau ana, paa
paha o ka waiu, e hele nui mai i o’u ne.
E KIPA mai e ka noe i hoolau luu ia me na naawina pilihua a ka ma @ a na’u oukou e hooluolu aku.
KAUKA YONG KAM PUNG.
Honolulu Iune 1, 1891. 206-d3m
Kuai Kudala
O NA
Pa-Hale ma Kalihi, Honolulu, Oahu.
Ua loaa mai ke kanoha ia’u e kuai aku ma ke kuai kudala akea, ma ko’u Keena Kudala, ma Alanui Moiwahine, i ka
POAKAHI IUNE 29, 1891, HORA 12 M
He 36 man Paa aina Noho Nani, mawae na o alanui Moi me Beckley, he aneane hapaha mile ma Ewa aku o ke Kula Ka mehameha. Ua mahele ia keia mau apana ma kekahi ano a me ka nunui ka pono e hiki ai ke k mo mai iloko o ka ilma o kela a me keia mea ka loaa ana e like me ka makemake kekahi home no lakou ponoi iho iloko e na palena mamao kupono i ka piko o na wahi hana o ke kulanakauhale.
Ke kulana a me na pono lehulehu e ae o keia mau apana aina, na hiki ole ke hoohaike ia me ua aina e ae o keia ano i kuai ia iloko o keia kulanakauhale i na makahiki i hala e aku.
O kea no o ka waiho ana o keia mau aina ma ka waha aku o ke awawa o Kalihi ma ke kiekiena kupono, na loaa mau ke ea oluolu aikai a me ka maikai mao li no o ka noho ana.
E huli ana keia mau aina pa hale a pah i ke alanui Kalihi, ne 55 kapono oia noi ke alanui oi aku o ke akea ma na wa hi e pili kokoe ana i ke kulanakauhale o Honolulu, a e holo ana hoi @eai alanui Moi a puka i alanui Beckley.
Aia malalo iho o ekolu minute ke hele wawae aku a loaa keia man apana aina mai kahi o ke alanui kaahao (Tramcar) e pau ai.
Ka wai E hoomoe ia ana he paipu kumu wai, he 8 iniha ke ana-waena e hoomoe ia ma ke alanui Moi, main a hoomoe ana paipu o ke aupuni, e hooia ana i ka lawa i ka wai. Ano e loaa no ka wai mai ka pa kula Kamehameha mai.
E ike ia no kekahi palapala Pii aina o keia mau hale pa hale ma ko’u Keena. Kahi no hoi e @@@ ai na hoike i makema ke ia e n nau aku.
Ke ana o ke kuai ana Hookahi hapa ma ke dala kuike, ke koena iloko o hoomkahi makahiki ma ka ukupauee o ke@@ pa haneri i hoopea ia ma ka moraki, @@@@ o ka palapala kuai, me ka me@ no ia o kuai ana i ke aina.
JAMES E. MORGAN
Lena Kudala.