Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 232, 8 July 1891 — Page 1

Page PDF (1.06 MB)

This text was transcribed by:  Kehau
This work is dedicated to:  Ia ʻoe e Kamuela Kamelamela, kuʻu hoahanau ʻoe, kuʻu paʻa lepa ʻoe, kuʻu hoapili e aloha mau ana :)

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

____________________________________________

____________________________________________

 

Buke II.                                                                                                                       Helu 23

 

_____________________________________________

____________________________________________

He Moolelo Kaao

----NO----

 

KANA.

 

____________________________________________

 

KE AHI KANANA ----KA HIA-PAIOLE----KA MOOPUNA A ULI----KA MEA NANA I HOOHIOLO O HAUPUKE-LE KA PUU KAUA I MO-LOKAI.

 

____________________________________________

 

            Iloko o keia manawa a Hakala-nileo e noho nei me ke kaumaha no kana wahine, a ma kekahi mau la mahope mai, ua loaa hou ae la ka-na wahine hou, a ua noho ae la la-ua he kane a he wahine.

            Aka, iloko o keia manawa a ia nei e noho ana me keia wahine hou, ua hoouna hou ia mai la no o Ko-lea ma, e holo e nana ia Hakalani-leo, ua loaa hou ae nei paha kana wahine hou, aole paha.

            I ka huli hoi ana aku o ua mau wahi kiu nei. ua hoike aku la laua imua o ko laua haku; ua loaa hou no he wahine, na ke kane a Hoa-kalani; he wahine maikai okoa no kela.

            Pane hou aku la no ua mau wa-hi kiu nei; he mea pono no ke kii hou i kela wahine na Kapepeekaui-la, o ka hana mau no a na ʻ lii ka-ne a me na alii wahine, o ka hee nalu, ma ia mea e lilo hou ai kela wahine na kakou.

            Nolaila, ua hooholo ae la ka ma-nao o ua alii la a me ke koa o Ka-pepeekauila, e kii hou no i kela wa-hine a kaili hou mai no mai ka po-li mai o Hakalanileo.

            I ka holopono ana o keia mau hoolala ana. ua hoomakaukau hou na waa e like no me ka lakou i ha-na mua ai e pili ana ia Hoakalani, a pela no lakou nei i hana hou ai i keia wahine a Hakalanileo.

            Ua hiki hou aku la no lakou no Hilo. a noho mai la kali iwaho o Hilo, a ua hele hou aku la no na alii wahine i ka hee nalu.

            E like no me ka manawa i lawe malu ia ai o Hoakalani, pela no na ulia laki ma ko Kapepeekauila aoao, oia hoi, ua lilo hou no kela wahine a Hakalanileo, ia Kapepee-kauila; a ua ahai aku la ka pupu-hi no Molokai ka ihu o na waa.

            Ua hoomaka no hoi keia wahine i ka uwe hoonipo ana no ke aloha i kana kane, me ka na ole, no ke anahulu hookahi.

            Ua noho ae la no hoi ua wahine hou nei me Kapepeekauila, a o ka inoa hope o keia wahine a Hakala-nileo o Kalanihale.

            E hoopoina kakou ia lakou nei, e walea ana i ka noho ana o ko la-kou home puu kaua, a lakou i moe-uhane mua ole ai. e hiki mai ana he wa e mihi ai o ka uku iki ma.

            I kela wa i lilo hou ai o keia wa-hine elua a Hakalanileo, ua hoopai-la ia ka puuwai me ka manao wela, o ka inaina e kapalili ana iloko o Hakalanileo.

            Ua hele aku la oia e hoopuni ia Hawaii holookoa, me ka ninau ana i na koa ikaika, o ka moku o Hawaii kuauli.

            Ina e loaa ana he koa ikaika, a laila, o kona hoomakaukau no ia i na koa na waa kaulua, na waa kia loa, me ka nui o na koa; o ka holo no ia i Molokai, e kaua ai me Kapepeekauila, ke koa o luna o ka puu o Haupukele.

            Ua hele o Hakalanileo ma Puna, ma ka aina paia ala i ka hala, a ua lohe mai oia i na kamaaina oia mo-ku, hookahi kanaka ikaika a koa no hoi oia aina.

            Ua hele aku la oia, a halawai me ua koa nei o ua aina la; o ka inoa o keia koa, o Omaolala.

            I ka hoea ana aku o Hakalani-leo i ka hale o ua Omaolala nei, ua pa mai la kahea a kamaaina o kau-hale.

            Hele mai, eia ka hale o ko kauwa; no ka mea, ua ike mai la ka poe e noho ana iloko o ka hale, i ua alii nei, ia Hakalanileo.

            O ka mea maa mau no ia i keia lahui kanaka, he puuwai hamama, he ipuka hale heahea, a he Ipukai huwai wale; nolaila i kaulana ai ka moto, " O Hawaii no ka oi."

            I ko ia nei hiki ana aku, a haawi na aloha mawaena o kamaaina a me ka malihini, a ua hookipa aku la lakou i ka lakou malihini kiekie, me ka hoomakaukau ana i na mea ai maikai, i kupono i ko ia nei ku-lana, ua noho iho la keia paina i ka lokomaikai o kamaaina.

            Mahope o ka pau ana o ka ia nei hoonuu ana i na mea ai i pahola ia mai imua oia nei; ua hoolauna mai la o Omaolala me ia nei, a ninau mai la ua koa nei:

            Heaha ka manao e kuu haku, o ka hiki ana mai i kahi o kau kau-wa nei?

            He manao nui no koʻu i hiki mai nei imua o kou alo, no koʻu lohe ana mai nei i kou ikaika, oia ke ku mu o koʻu hele ana mai nei.

            I ku hoi kuu makaia; no ka mea, elua ae nei aʻu mau wahine, a alua no i ka lilo ia Kapepeekauila, i ke koa nui o luna o ka puu o Hau-pukele.

            I mai la o Omaolala iaia nei; e hele ao kaua e nana i koʻu wahi ikaika, a e ike pu iho no kaua e kuu haku i koʻu wahi ikaika; o i mai auanei oe ua huna wau i koʻu ikaika.

            I ka pau ana ae o ka Omaolala kamailio ana, ua hele aku la laua no waho o kahua hale, me ka piha ana mai i na makaikai, e nana mai ana i kona ikaika a me kona oolea lua ole.

                                                                                    Aole i pau.

_____________________________________________

                                               

                                                            He Moolelo Nanea.

                                               

                                                                        NO

 

                                                            De Atanani.

 

_____________________________________________

 

 

Ke Koa o ka Lio Olohe,

 

---A I OLE---

 

NA KIAIEKOLU O FARANI.

 

_____________________________________________

 

Ke Duke o Bakinehama.

            Ma na helu i hala, ua ike kaua e ka makamaka i ka hoea palekana ana aku o ke Duke o Bahinehama a me ka madame Bonacio ma na palena o ka halealii Louvre me ke kuia ole mai me na keakea, a oiai, o na wahi a pau o ua halealii la, ua alahula ia i kela madame Bonacio, alaila, he mea hewa ole ke olelo ae:

            "Aohe kupueu o ka moana

            Ana e maka ʻ u ai."

            Aole wale hoi oia, aka, ua kokua nui ia aku keia mau hana hehiku a ua Duke la e na kahiko aahu e ko-mo ana.

            Ua laua i komo aku ai no loko o ka halealii, ua alakai loa aku la ka madame Bonacio i ke Duke ma ke-kahi o na alahuna o ka haleal-i, a iloko o kekahi mau minute pokole hoea aku la laua no kekahi wahi keena uuku, a maloko o ua wahi keena nei, e a hopipi ana kekahi ipukukui.

            Ma keia wahi i haalele iho ai ka madame i ke Duke, me ka panai pu ana mai o ua lede la i neia mau olelo:

            E kali iki e ka Miloda Duke ma keia keena, a hiki i ka hoea ana mai o kekahi mea e ike ia oe.

            I ka madame i hala aku ai, ua noho iho la ua Duke la o Bakine-hama me na noonoo lehulehu e hua huai ae ana iloko o kona puuwai, a oiai ua Duke la he kanaka i lahea ia kona inoa a puni o Enelani ma ka olelo ia ana, he liona hae no na maka kila, a he olali a he pukona-kona hoi no ke kahua kaua iloko o ia mau la ana e noho poo a alakai ana no ko Enelani ma mana kaua malalo o ka moi Kale I.

            Nolaila, iaia e noho mehameha ana ma ua wahi keena la a ka ma-ame Bonacio i haalele aku ai iaia, aole loa oia i hopohopo a ano ma-ka ʻ u mai paha ina oia e kumakaia la aku ana imua o ka maua o na koa kiai o ka moi ma ua po la, a ke komohewa a me ka pakaha kipi, oiai, i na sekona a pau, aia mau ka lima o ua Duke la maluna o ke ku-au o kana pahikaua kahi i kalele muku ai e like me ka hooheno a ke mele:

            "Pupue iho au o ke kauwila

            Laau hooniuulu i ke kino."

            He kanakolu-kumamalima ka nui o na makahiki o na Duke la, a o kona oiwi kino hoi a me kona oiwi kino hoi a me kona mau hele-helena, he hiehie ia a me ka haa-heo o ke kulana koa.

            No kekahi mau minute o keia noho mehameha ana o ua Duke la, aia hoi, hemo mai la ka puka o ke keena ana e noho ana, a komo aku la ka moiwahine.

            Ua hoohikilele ia ae ke Duke o keia komo ana aku a ka moiwahi-ne, me ka ha ʻ i mua ole ia aku inoa e hoea aku ana imua o kona alo ka eha koni a loko.

            Aka, no ia sekona wale no ia mau haawina, oiai, i ka moiwahine i hoea aku ai ma kahi he elua wale no kapuai i koe mai ke Duke mai aia hoi, haule iho la ua Duke nei ilalo o kona mau kuli, a me na jelehelena i hohola ia e ke ohohia, honi iho la ia i ka lepa o ka aahu o ka moiwahine me ka nae iki ana ae o ke ano aihue.

                                                                                                            Aole i pau.

_____________________________________________

            He mau puaa opio no ke kuai aku, aia ma ka aina o Kapo-hulu, ma ke alanui mawaena o Waikiki a me Kamoiiili, e loaa ai, ina e makemake kekahi e hele malaila.

_____________________________________________

            He leo kauoha, ke hai ia aku nei i na mea a pau e lawe ana i ka LEO a me ka OIAI, e hookaa koke mai i ko oukou mau koena i koe E hoolohe i keia leo o i mai auanei no hoike mua ole ia aku ka hewa.

                                                                                                            Ma ke kauoha.

 

_____________________________________________

HE ANAINA HOOMANA MA

ARIONA HALE.

_____________________________________________

 

            Ma na Lapule a pau, e hoomaka ana ke anaina haipule i ka hora 9 a hiki i ka hora 10:30 a. m., no na kanaka Hawaii, a ma ke ahiahi hora 7:30 p.m. no na haole, a me ka poe e makemake ana e hele.

                                                                                                            Lunakahiko A. Haws.

 

Na Hui Kinipopo.

 

Iune 13            Kamehameha vs. Honolulu

"       20        Hawaii vs. Honolulu

"       27        Kamehameha vs. Hawaii

Iulai    4         Kamehameha vs. Honolulu

"        11       Honolulu vs. Hawaii

"        18       Kamehameha vs. Honolulu

"        25       Kamehameha vs. Honolulu

Aug 1              Hawaii vs. Honolulu

"       8                      Kamehameha vs. Hawaii

"       15        Kamehameha vs. Honolulu

"       22        Honolulu vs. Hawaii

"       29        Kamehameha vs. Hawaii

 

_____________________________________________

 

OLELO HOOLAHA.

 

            Ua nalowale aku kuu Lio (w) hulupa-la lae kea loihi a he mau wawae keokeo a pau kona eha, i kuni ole ia i ka hao, a e loaa no ka uku makana e $5.00. E loaa no au ma kahi o P.C. Polikapa.

                                                                                    Auwaiolima, Honolulu, Apr. 30.        3te-d.

 

_____________________________________________                             

 

                                                            Olelo Hoolaha

 

            Ua makaukau ka mea nona O-- inoa malalo iho e hana i na Pua HAKU PUNA ELEELE a me ka pohaku e ae no na pa kupapau a me na kahua kukulu kia hoomanao. O ka poe makemake e waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina.

                                               

                                                                                    J. BOWLER.

                                                Sept. 22, ʻ 90, d--ly

 

_____________________________________________

 

H.P.K. Malulani.

 

            HE LOIO a he hookapeke olelo ma ke Kanawai E loaa no au mai ke kai hawanawana o Kawaihae e hoene ana me ipo la, a Hamakua au i ka la ʻ i o Kukaiau ma ke alo o na pali. E ohiia no hoi na aie me ke ku i ka eleu a me ke puahiohio                                Nov 8 ʻ 90, d--ly

 

_____________________________________________

 

HOOLAHA KAI KONOHIKI.

 

            Ke pa leo aku nei ke Konohiki o Wai-alae, i kona mau hoaloha a me na hoaai-na o kona Aina, ua hoolimalima aku oia i ke kai i keia manawa, a ua hookapu iho oia i ka hee no ia iho, a no laila, ke polai aku nei oia e ike a hoomaopopo ia keia leo la.                              Owau no,

3ms-d.                                                                                                 PAULO ISENBERG.

 

_____________________________________________

 

Ua Makemakeia

 

KEKAHI keikikane e hana ma ke-kahi hale kuai, he ohi i ke dala ka hana. I ike i ka olelo a me ke kakau Beritania. E ninau ma ka-hi o N.S. SACHS,

104, Alanui Papu.                                                                               3t-d 227.

 

_____________________________________________

 

OLELO HOOLAHA.

 

            Ma neia ke haawi nei au i ka namu ia George H. Melane, e ohi i na aie a pau o ka poe aie i ka waiwai o George H. McLane o Nawiliwili, Kauai, a e haawi i na likiki ma ko ʻ u inoa.

June 29, ʻ 91 1wd.                                                                               K. PODEYN.

 

_____________________________________________

 

Hoolaha Hookapu.

 

            Ke hoike ia aku nei ka lohe i ea ake kanaka a pau loa. Ua hookapu loa ma-ua i ko maua mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oa-hu, i hoolimalima ia e mana mai ia Ko-leau w) mai. Nolaila, ke papa lea ia aku nei na holoholona o kela a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna o ua mau Apana Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no e maua, a i ole ia, e ko maua mau hopo paha, a e hooko ia e like me ke kuhiku-hi a ke kanawai. O na poe a pau e ma-kemake ana e komo iloko o keia Hui, e pono lakou e hele mai e hui pu me Mrs. C.I.HIRAM, a i ole ia, me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.

                                                                        Owau no me ka haahaa,

                                                                                    MRS. C.I. HIRAM

Honolulu, Oahu, Oct. 8, 1890                                                                                                ?