Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 225, 29 June 1891 — He Molelo Kaao No KAMAPUAA. [ARTICLE]

He Molelo Kaao No KAMAPUAA.

KE KEIKI PUAA A KAHIgJpLA ME HINA—KA MOOPUNA PUAA A KAMAUN JAMHO—KA HOA PAIO HOl 0 PELE, KA WAHINE O KA LUA I KILAUEA, A HALA LOA AKU I NA KUPUNA 0 KUKULU O KAHIKL O oe ia e Haunuu, e Haulani EHaalokuloku Ka Mano e ka I'a nui E ui, e Uilani Ko inoa Pu; a i&fe"b mai. " I na kanaka e houhon nei ia ia nei me ka pahoa, ua ike mai la kona nanau mua, Kekeleiaiku, a o kona manawa no īa i uwe kapalili ae ai. Ia wa i pane mai ai kona kupanawahine: E noho malie e ka ihoopuna ina aku ko pokii a hoea mai imua ou. Oka hoomaka a* la no ia o Kamaunuaniho e kahea i ka inoa o ua moopuna nuaa nei ana. Ma keia wahi e oluolu mai ka mea heīfl®u i kahi hoakaka pokoie malalo iho: Ua oleloia ma ka mel§ inoa mua a Kamaunuaniho i meie ai. o ke kapu moa a ke alii ka ka puaa i ai ai, a ma ia lalani hookahi no ua pakui ia ma ia wahi. keia mau lalani malalo iho: A ua ike la—e, A ua ike Ua ike ka wau Nau lai mai nei kanaka ame ke Olopana O ka puaa nui a Hina, A o ka Hiwa nui aio Eleek,/ A o-Kimanakea, A o Kahaheikea, < A o Kealoalokea, A o Kaehu Kalanuhe, A o Ka*hu Kalawela, A o ke a iki, a o ke a nui, VAo%»appko, a kahalahala J ?gPyiframaMeku Ao Kaihona* A o i hele ina ka ekuna. A o Haunnu. a o Haulaoi, A 0 Haalokuloku, Ao ka unano ka i*a nul, 7 JL 0 Ui, a o Uilani,

Ko inoa puaa ia e o mai. A hu ae la ua puaa nei me ka oni pu ana, a ua hooho ae la kanaka, a ua ola hou ka puaa e— E—-papaDau kakou e ke alii i ka make i ka puaa e— Nolaila, ua hu ka puaa e— Ke eku nei ka pdaa e— Ke nu nei ka puaa e— Ke keha nei ka puaa-e—-Ke amu nei ka puaa e— Ke-ai mai nei ka puaa ia kakou c — Pau loa kakou i ka make e— > Aohe ahailono o keia ai ana a ua puaa nei, i ke alii Olopana me kona makaainana, ua pani aweoweo ia ka puka o na hale o Waianae iloko 0 i& mau la, la ia o ka walohia, me ka &anaonao. A ūa huli hoi jkn la ua puaa nei a hoea aku la imua o Kekeleiaiku m%4|. kona mau kahu Imilai. Nolaila, ua noho iho la lakou nei ileko o ia mau la ma Pahoa, ole ae he pilikia; no ksf mea, ua make aku la ke alii. ! A mahope iho o ia mau la, ua i huli hoi aku la lakou nei 110 Kaluanui ī Koolauloa, ua lilo ia aina i aina i aloha nui ia e Kamaunuaniho ma, oia no ke kumu o ko lakou hoi hou i Koolau. Ua hiki loa aku keia lono o ka ana o ke alii a me na makaainana o Koolau i Maui, nolaila, ua upu ae la na keiki hanauna a Olōpana, oia hoi o louli a me lomea, e holo māi a noho ma ke kulana o ko laua makuakane i make; a ua hoi io mai no hoi laua a noho alii no Oahu nei. Ua haalele iho o Kamapuaa ia Oahu nei, a holo aku no ke kukulu o Kahiki, ma keia hele ana a ia nei he nui na kupua i halawai mai me ia ma kona alahele, a oia iho keia: " ( ■■.V > Kuilioloa, Keaunuileinaha, Keaumiki, Keauka, Kalei, Kaaiemoe, Kaalehakoikoi. Kaalekualono, Kaheenui, Kanalukuakahi a hiki i ka nalu umi, Kapukoaku, Kapukoamoe, Kapapaki}, Kapapainaoa, Kapapallmukala, Kapapalimukohu, Paiea, Aama, Haukeuke, Opihi, Pipipi. Ounauna, Alealea, Ohikimakaloa, Keonepohuehue, Okapalipuke, Makuaukaoielo, Makuaokapule, Kapalimoe, Kane, Kanaloa, Kenamu, Kenawa, Kahuliupao* iaau. Ua pau loa lakou i ka make; a ua hiki ioa aku oia i ka hale o ke kaikamahine muli a Koea, «oia hoi o Kaikihaakulou, a o Vona kaikuaana o Kekaihaakulou, oia ka wahine e noho me Lnnokaeho, aia i.tika loa ko laua ,wabi i noho ai o £e kuahiwi, ilalo hoi ō ka pali kuhoho. Aohe kanaka hiki o ka ikaiWa o keia ka'naka 1 na oia e huhu, e hoawa ana oia i ka honua. me kuna mau iima ponoi no oia e eli ai, a i oU ia iiio. ka hoopiii ae i kona mau iae. 0 ka inoa o kekahi lae ona o Leleinaha, a o ka lua o ka lae o Wawakaikalani^ 1 ka ike ana mai o lou i keia kanaka ui, aua hoi i ike ōle ai ii»a Kahiki, ua htna aku lu ua kaikamahine nei mu ke ano

maule. Ia ike ana o Kamāpuaa i ka hina ana ooa nohea nei. ua holo mai la oia a lemi iho lu, a i ka pohala ana ae, ua haawi inai la ua ui nei i kona hoo maikai 1 ke kanaka opio, a ua panai akn la no hoi keia. Ua hooaumoe iho keia ilaila he po ame na la elua, a ua haohao hoi ka luaui o ua nohea nei i kona lioea ole aku i ko lakou manawa ai, nolaila ua hoouna mai la oia i kekahi o kana mau kauwa e hele mai e< nana i kekama'lii, ua ma 7 i ia paha oia aole paha. Ika hoea ana aku o ke kauwa e noho mai ana ne ke kama'lii me ke «la kmo maikai, nolaiia ua hoi I aku la oia a hoike aku la, ua loaa ke kane ui a ke kaikamahine alii e noho mai nei. I ka lohe ana o Koea, ua lilo no ia he mea malkai i kona manao, malia paha hoi o ka hunonaia eola ai nēī mau iwī. aolē" paha hoi e like me kela hunona a'u ka noho mai 1 ke kuahiwi, a i kona e huhu ai ina makaainana'o ka aina, oia no kona wa e iho mai ai a luku me ka weliweli nui. Nolaila, ma ke Kakahiaka oka la apopo e pii aku ai au e ike ia hunona hou a'u. A ma kekahi la ae ua pii aku la oia e hui me kana hunona, i kona hoea ana aku, ua hui aloha iho la laua, a i ka paū~āna, ua hoomakaukau ia mai la i papa aina i luuluu i na mea ai maikai, e like me ke kulana o na alii nui o ke ao nei, ka ohuohu o na mea ai. Ua noho iho la lakou ai me ka ka hauoli nui, a niahope o ka pau ana ua ninau mai la o Koea ia ia nei: Mahea mai nei oe ? Maanei mai nei no, wahi a Kemapuaa me ka maopopo ole oko ia nei inoa ia lakou ala. Aohe kanaka olaila, wahi aKoea. Makai mai nei au i hele mai nei, wahi a Kamapuaa. Ae he oiaio ma kai io oe i hele mai nei, a ua kahea ia ko ia nei inoa e Koea o Kanakaokai, no ka mea, ua hoea mai oia ma kai mai o ke kai. Mahope iho o ka hala ana o kekahi mau anahulu, ua ui aku la oia i kana wahine: 0 oe vta3e no nae paha ka kou mau makua i hanau mai ai ? He elua maua, © ko'u hanau mua aia iuka o ke kuahiwi kahi i noho ai me kana kane me Lonokaeho, he kanaka ikaika i ka hafeaka, he hiki i kona lae ke oki i ka laau ame ka pohaku, ua kau ka weli o na kauaka o ko makou nei aia iaia, no ka mea oia ka oi kelakelaoka ikaika na ano apau'. 1 aku la o Kamapuaa, he ikaika no hoi paha kona ika honkahi oia wale no ke kanaka ikaika o ko oukou aina ne ; . A ina no hoi e lo**a aku i kekahi ikaiku, kaka ka wawae oiia, nnhula e pii aku ana au e halawai pu me ia, makemake au e ike i kona ikaika. Aole i uau/3 Ma ka la niM yo e haalele mai ai ke koloa oukai AiptraUa ia nei nei no ka Ipuka Guli