Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 217, 17 June 1891 — Page 1

Page PDF (1.09 MB)

This text was transcribed by:  Naomi Ajello
This work is dedicated to:  to my Hawaii Hamachi Ohana

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

Buke II.                              HONOLULU, IUNE 17, 1891.              Helu 217

 

 

He Moolelo Nanea

NO

De Atanani.

----

Ke Koa o ka Lio Olohe,

---A I OLE---

NAKIAIEKOLU O FARANI.

----

   Aole no ka madeame Bonaxcio kau i ake nui ai e haawi i kau amu kokua ana, aka, no ko kakou Moiwahine no ia, ka mea a kela Cadinela e makemake nui nei e oki ia kona poo, e like me ka hana ia ana aku maluna o kona mau hoaloha.

   Pane aku la o Hapale, pela io no, ka, o kona hewa wale no, oia no kona aloha ana aku i ka poe a kakaoou i hoowahawaha loa ai, oia na Sepania a me Enelani.

   Pane mai la o Atanani, he mea hiki ole ia ke kapae ia ae—no ka mea, o Sepania, o kona aina hanau no ia, a o na kanaka Sepana a pau he mea pono no iaia e aloha aku ia lakou, oiai, he poe lakou i hoea ma ii keia ao malamalama maluna o ka papalina lepo hookahi a ko kakou Moiwahine i puka mai ai.

   A no Enelani hoi, aole oia i aloha ia Enelani, aka, o ke kanaka Enelani, oia kana i aloha ai, alaila, ua hewa anei ko kakou Moiwahine ma ia mea?

   No’u iho, ke hole nei au aole! a ina he mea hiki i ka hanohano o ka’u pahikaua ke ku ma ka aoao o ka Moiwahine, a kue aku i keia mau hana eleele a ke Cadinela, alaila me kuu puuwai a pau, ua aa au no ka make a me ke ola e alakai aku i ka noiwahine Ane o Farani nei a haawi aku iloko o na lima o kela Duke Pelekane.

   Aha! I hooho like ae ai kona mau hoaloha, e kipi ana ka oe i kou moi ea?

   Aole! wahi a Atanani, aka, no ke ola o ka noiwahine a me ka hanohano o ka nohoalii o ko kakou moi, aole loa au e hapai kue ae i ka’u pahikana a kipi aku ia laua, aka, no ka mana aluna o kela Cadinela, nona au e kipi ne ii keiea la, nona i kala apopo, nona in a wa a pau e hiki mai ana, a hiki i ka hulihia ana a weluwelu liilii o kona @.

   Ua pane ia aku keia mau olelo e Atanani, me ke koa o me ke oolea, a oia ka kona mau hoaloha i haawi like ae ai i ka lakou mau pahi iluna o ka lewa, a hooho like ae la i keia mau olelo:

   E ola loihi ka moi Lui XIII i ke Akua!

   Alaila, me na houpo i lalapa ia me ke ahi olino o ke koa, haawi like mai la kona mau hoaloha i na lulu lima aloha ana me ia me ka panai pu ana mai i keia mau huaolelo:

   E lawe aku i ko makou mau hoo maikai ana maluna ou e Atanani, no kau mau olelo wiwo ole o ke koa e pili ana i ko kakou moiwahine a me ko kakouo moi.

   Ua haawi aku ke koa opio i na kunou poo ana me ka haaheo me ka panai pu ana aku i keia mau huaolelo:

   O ka oukou mau hoohanohano ana maluna o’u, ke lawe mai nei au ia mau mea a hoopaa iho ma ka papa o ko’u puuwai, oiai au ma ko’u alahele wawahi a hahaki i na mana a me na papa hoolala a ke Cadinela, a iloko o na la e hiki mai ana, e lilo no au i Ilamuku no Farani nei.

   Ano e kuu mau hoaloha, mai keia la aku a hiki i ka hulihia ana o ke Cadinela, ke hoopaa nei au ia’u iho, he kanaka kipi i ka mana o ke Cadinela a hiki i kona wa e hulihia ai.

   A pela no hoi au, a owau, a owau kekahi!  Wahi a na hoaloha ekolu i pane mai.

   Me keia mau kukai olelo ana a ua mau hoaloha nei, huli ae la o Atanani a kahea aku la ia Palaneke ke kanaka kauwa, no ka lawe mai i mau onole waina nona a me kona mau hoaloha.

   Emoole, e kuku ana iluna o ke pakaukau he eha mau onole waina alaila, hoolauna aku la o Atanani i kona mau hoaloha no ka hele ana mai e pa kiaha lakoou, no ke ola o ka moi a me ka moiwahine.

   Ua haawi hou ae ua mau hoaloha nei he mau kahoahoa olelo ana maluna o ke lakou mau kiaha waina, alaila, inu ae lakou no ke ola o ka moi a me ka moiwahine.

   Ua hoomau aku ua mau hoaloha la i ka lakou mau hoohali kamailio ana me ka hauoli, a i ka minute a lakou i moeuhane mua ole ai, aia he hana hoolele hauli e hoopuiwa ia ai ko lakouo mau manao, a lilo ka lakou mau kukai olelo maikai i mea ole.

   A o na helehelena kunahihi o lakou ua hohole awiwi ae la ia maluna o lakou pakahi, a e kuli ana hoi no na hopena o ka lakou mau mea e ike nei.

He Moolelo

 

No ke

---

Kamaliiwahine Laulie.

A i ole

 

HE NANEA KAMAHO NO KA HJULU GULA O KIBERIANA.

 

He Kaao @ no Helene.

---

MOKUNA XI.

   Ma keia wahi hoomaha loihi iho ia oia, a mahope hoomau hou mai la i kana kamailio ana—

  E aloha oe i kou mau makaainana e like me kou aloha ia oe iho, mai nana maka oe ia lakou iloko o ko lakou mau ehaeha, aka a kokua koke oe ia lakou e like me ka hiki ia oe ke hana, ina no o kou ola ka mea e pio ai ko lakou leo kanikau.

   Hoemaha hou iho la oia me ka pau pono ole o kona manao, a no kekahi mau minute hoomau hou mai la oia me ka pii pu ana ae o ka haikea i kona mau helehelena.

   Aole keia he kauoha wale no ko makuahine ia’u, aka he kauoha paa keia mai kona mau kupuna loa mai, a e hoomau ia keia kauoha pela a hiki i ka pau loa ana o keia lalani alii o Helene nei.—ano, e noni iho ia’u e kuu keiki, e make ana au.

   Me keia mau huaolelo, haule mai la kekahi lima ona mai ka a-i mai o kana keiki, a oia no hoi ka manawa a Kolana i honi iho ai me ka uwe ana, aka nae ua pili iho la na maka o ka moi Esona, hoomaka mai la ke anu e pii mai ma kona mau wawae.

   No kekahi mau minute nae, kaakaa hou ae la kona mau maka me ka namunamu liilii ana penei, aloha, oukou a pau loa, a e keia pilli ho ana iho o kona mau maka, ahai aku la ke akua i kana o ka uhane.

   I ko Kolana lohe ana i keia mau huaolelo hope a kona makuahine, wehe hamama ia ae la ke’pani o kona mau waimaka, me he kuana lani pili la ka hiolo, auwe! aohe he mea hiki ke hoomallielie aku i ka hiolo ana mai a kona mau waimaka, a me ka leo ehaeha, kahea iho lo oioa me ka leo nui—

  E Esona kuu makuakane, e Esona e haalele mai ana anei oe ia’u?  E Esona aloha ole ia’u.

   Aloha nae i pau pono kana mau huaolelo imanao ai e hoopuka, hoeki koke iho la oia, no ka mea ike iho la oia aohe he lohe o kona makuakane i koe, ua pau ka lohe a ua peu pu hoi me ka ike, nolaila he moi opio makua ole oia iloko oia manawa, no ia mea @ele iho la oia maluna o ka kino o koona makuakane me ka uwe ana iho me ka welenia.

   E kuu makuakane aloha, mai haalele mai oe ia’u, aka nae wawale wale ae la no keia mau huaolelo a ua opio nei a pio iho la iloko o ka ehaeha, a o na leo paiauma o ke kumakena oia wale no na mea e lohe ia ana ia manawa, no ka mea ua make ka moi Esona, ka luaui makuakane hoi o ka lua o ke ala o ka mea nona keia nanea.

   Mahope iho o ka lu ana i na waimaka no kekahi manawa loihi, ua hooponopono ia ae la ke kino o ka mea i make, a lilo iho la ia mau la i mau la kanikau no ka aina mai o a o, oiai na makaainanae hele mai ana mai kela a me keia pe’a mai o ka aina.

   Hala ae la na la o ke kanikau a me ke kumak@na, nalo aku la hoi ke kino make a ka moi Esona iloko a ka opu o ka @, hohola @ mai la na eheu o ka hauoli ma na wahi a pau o ka aina, aka nae aia he elua mea i nele me na hauoli o keia ola ana, oia hoi ke Kama’liiwahine Laulie a me kana kane, oiai ua kanu pu ia ko laua manaoiana iloko o ka lua hookahi me ko laua makuakane i make.

   Kaalo ae la na hebedoma, na malama a me na makahiki, a ke pii ae la hoi na la o ka moi opio malalo o na malama a me na pulama ana a kona mau kahu hanai wahine, a ke kilo aku i na opio nei iloko oia mau la, o na hiona wainohia a pau o kona luaui makuahine aia maluna ona, a o kana mau minoaka ana iloko oia ma lla heu ole, ua lawa ia a oi wale aku mamua o ka mea kupono no ka hauloa ana i ka uha ne o na ui a pau o kea o holooko a paa i ke kupee malalo o ka make i ka aloha wela, ka mea i hooheno ia pekei—

   “Auhea wale oe a ke aloha wela Pio ole i ka waie kahe nei.”

   I ka piha ana o na makahiki elua o ke ka moi Esona waiho ana iloko o ka o@u o ka honua, a ma kekahi ahiahi maikai o ka hapa waena o ke kau hooilo; oiai e Kolana a me Laulie e noho ana ma ka lanai o ko laua hale, e mahaio ana hoi i ke ano liula o ke ahiahi a me na kukuna o ka la e auau ana iloko o ke kai, aia hoi ike aku la laua i kekahi mau hololio e holo pololei mai ana no ka kaleahi me ka holo a pau o ko laua mau lio, oiai na punohu ao lepo @ wili ana ma na kolamu ma na kapuai wawae o ko laua mau lio.

Aole i pau.

---------------

Na hui iInipopo.

-----

Iune  3 Kamehameha vs. Honolulu

  “  20 Hawaii       vs Honolulu

  “  27 Kamehameha vs Hawaii

Iulai  4 Kamehameha vs Honolulu

  “  11 Honolulu     vs Hawaii

  “  18 Kamehameha vs Hawaii

  “  25 Kamehameha vs Honolulu

Aug.  1 Hawaii      vs Honolulu

  “   8 Kamehameha vs Hawaii

  “  15 Kamehameha vs Honolulu

  “  22 Honolulu     vs Hawaii

  “  29 Kamehameha vs Hawaii

--------------------------------------------

OLELO HOOLAHA/

   Ua nalowale aku kuu Lio [w} hulupala lae kea loihi a he mau wawae keokeo a pau kona eha, i kuni ole ia i ka hao, a e loaa no ka uku makane o $5.00.  E loaa no au ma kahi o T. C. Polikapa.

JNO H. POLIHALE.

Auwaiolimu, Honolulu, Apr. 30. 3ts-d.

---------------------------------------------

Olelo Hoolaha.

  Ua makaukau ka mea nona Oinoa malalo iho, e hana i na Pua HAKU PUNA ELEELE a me ka pohaku e ae no na pa kupapau, a me na kahua kukulu kia-hoomanao.  O ka poe makemake e waiho mai i ka lakouo amu kauoha me Ioane Akina.

J. BOWLER.

Sept. 22, 1890, d-1y

--------------------------------------

H. P. K. Malulani.

   HE @ a he @ olelo ma ke Kanawai.  E loaa @ @ mai ke kai @o K@ @ @ ana me ipo @, @ Hamakua @ @ @ Kakaiau ma kea lo e na pali.  E ohiia no hoi ma ale me ke ku’u ka @ a me ka puahiohio.           Nov. 8,’90, d-1y.

-------------------------------------

HOOLAHA KAI HONOHIKI.

   Ke pa leo aku nei ke Konohiki o Waialae, i kona mau hoaloha a me na hoaaina o kona aina, ua hoolimalima aku oia i ke kai ikeia manawa, a na hookapu ioooia i ka hee nona iho, a nolaila, ke poloai aku nei oia e ike a hoomaopopo i keia leo la.              Owau no,

3ms-d.                                Paulo Isenberg.

----------------------------------------

HE KOKUA!

 

   HE KOKUA ma ke KANAWAI a no ka Hooponopono ana i na kuleana Aina a me na palena Aina.  Ua makaukau oia e hana i na Palapala Kanawai o na ano a pu, a ua lawa oia no ka hana ana imua o na Aha Hookolokolo a pau @ ke aupuni, ma o kona hoa, kekahi o na Loea Kaulana o keia mau la.

Keena Helu 15, alanui Kaahumanu 135-d1y.

-----------------------------------------

Hoolaha Ho@kapa.

  
Ke hoike ia aku nei ka lohe i na @ kanaka a pauloa.  Ua hookapaa loa maua i ko @ mau ApanaA@ @ i k@ o K@, K@ a me Puuoihala, no kakou na oka @ e waiho la ma ka Pua, Kai@, K@, Oahu, i hoolimalima ia e ma ua mai la Keleau (w) mai. Nolaila, ke papa lua ia aku nei na holoholona o keia a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna @ ua mau Apana Aina la, a e ka mea a mau mea paha e ki@ ana i @, e @ ia no a@ mana, a i ole ia, @ ke ma@ mau kope paha, a e hooko ia e llike me @ kuhikuhi a ke kanawai.  “O na poe a pau e makemake ana  komo iloko e keia@ei, e pono lakou e @ mai e hui p@ Mrs. C. I. HIRAM, a i ole ia, @DAVID @A@TON, a i @ ia KUKA.

o@ NO ME KA h@

MRS. C.I. HIRAM.

Honolulu, Oahu Oct. 8, 1890.    @