Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 206, 2 June 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Paka Westin |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
MA KE KAUOHA
Ua hookohuia i keia la o E Wery i Luna hopu no na holoholona hele hewa ma na Alanui Au[uni, mai ke Alanui Judd a luki i ke Alani Pali Nuuanu; a pela no hoi me na Aina Aupuni ma Nuuanu, Honolulu, Oahu.
C.N. SPENCER
Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina, Mei 27, 1891 3ts-d
Ua hookohuia o Thos. C. Forsyth i keia la i Agena no ka lawe ana i na Hooia i na Palapala Aelike hana ano ka Apana o Lahaina Mokupuni o Maui.
C.N. SPENCER
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mei 25, 1891 3ts-d
I kulike ai me ka Pauku 1, Mokuna XXXV o na kanwai o ke kau o 1888. Ua hookaawale au i keia la i kekahi pa no ka hoopaa ana i na hooholona helehewa, ma Hookena, Kona Hema, Hawaii, ma kekani apana aina e waiho kokoke la maluna koke aku o ka pa hale o Kaulunalo, o he aneane he 183 kapuai mai ke Alanui Aupui ma Kealia, Kona Hema Hawaii.
________
I kulike ai me ka Pauku 2 o ka Mokuna XXXV o na kanawai o ke kau o 1888 ua hookohu aku au i keia la ia M. W. N. Kauinawai, i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Hookeua, Kona Hema, Hawaii.
C.N. SPENCER
Kuhina Kalaiaina
Keena Kauiaina, Mei 25, 1891 4ts-d.
NA KOHO I SILAIA A PAA.
E lawe ia no ma ke Keena o ka Oihana Kalaiaina a hiki i ka Poalua, la 30 o Inne, 1801, no ka hoopau ana i ka hana o kekoena aku i koe o ke Alanui Luapele.
Ua hiki no ke ike ia ke kii, ka moe ana, a me ka olelo hoakaka ana, ma ke Keena o ka Luna Nui o na Hana Aupuni, a ua hiki no hoi ke ike ia ke kope o ka olelo hoakaka ma ke noi an aku ia Peter Lee ma ka Hale (Hookipa) Luapele a ia C.E. Richardson na Hilo.
Aole nae i hooopae ke Kuhina Kalaiaina e lawe aku i ke koho haahaa loa, a i kekahi koho e ae paha.
E hoailona moakaka ia hoi na koho a pau "Koho no ka hoopau ana i ke Alanji Luapele," a e ukali u ia mai hoi ne kekahi bona ma ka huina o $5000 me na hoopaa poho maikai a lawa pono no ka han hooko pau pono ia o ka olelo ailike.
C.N. SPENCER
Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina, Me 25, 1891 3ts-d
KA LEO O KA LAHUI
_______
JNO. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku
POALUA, IUNE 2, 1891
MAI HOPOHOPO KAKOU.
_________
He oiaio, ua hehi iaka oihanaMahiko e ke Kanawai a Hon. Makinile, aka, aole kakou i eha maoli i kela. O ka mea i poino nui ma ia mea, oia no ka haku mahiko, e ake nei nana na mea a pau, aka, ua hoopaahu'a ia kona makemake nona na nea a pau. Aole e hiki ke lilo no kekahi oe uuku ka hona, a o ka lehulehu o noho wale. Pela no ke Akua e kiai i ka pono o ka poe i hoopilikia wale ia.
O keia oino o na mahiko, he pomaikai ia no kukou. He mea ia e a'o ai i ka poe waiwai e oluolu a e hana pono me ke kaulike mawaena o na kanaka a pau. Aka, aole nae ia o ka makemake o ka oe waiwai, nolaila keia a'o ia lakou. Eija lakou ke hanu ino nei i wahi e mauui na loaa pa tausani ia lakou.
Aole nae kako e hopohopo no keia mau loina. E huinai kakou make manaeio maluna o ka mea pona na mea a pau mai ki@@@@@@@@@ He pau wale no ke kau@@@ a aie kana mau hana, aka, o ka mea nana i hana ke kanaka, aoie oia e pau ana.
Eia ke hookokoke loa mai nei na pono o ka okia ana o ka puali aina o Panama. I ka minute e moku ai, he mea maopopo, ua loaa koke ka holomua o na mea a pau ma keia Paeaina. He mea maopopo, ua like o Hawaii nei, me kekahi hotele hookipa no na moku kaahele o ka moana Pakipika nei.
Aia mailoko mai o na hana e ulu ae ana ma ia meaa, e hiki ai i na kanaka a pau ke ola ma Hawaii. He ola e loaa ai me ka ikaika i uku ia me ka uku kpono, aole hoi e like me ka uku o ke kauwa kuapaa.
E manaolana kakou no keia mua aku no keia alaoki, a no kaake aapuepue ia o na kalepa ana o ka moana Pakipika nei, e ulu mai ana he ma laina mokumahu kaelpa moana. E hoopono kakou, a e malama i ka noho an malamalama a naauao, a aole hoi ka aina ae nele.
____________
O Hawaii no ka Oi.
__________
Eia ae ka loea Kanaai Hatawela la a hiki ho mai me kona ohana, me ka anao e noho ia Hawaii, a hulu hou ae ke kno oiai ke helelei mau ala ka hulu i ka paialewa ia e na hana ake waiwai koke me ka luhi ole o na lima. Me ha la, a ae o Hatawela o Hawaii no ka oi ma ka hooulu loaa, a ma kekahi mau ano e iho no ke kanaka no ka haakei.
_______________
Ka Hui Kalaiaina.
__________
Ua akoakoa ae na hoa makua o ka Hui Kalaiaina ma ka Hale Paikau ma ka Uwapo, maluna ae o ka Hui o Burua ma. O ke ano nui o keia hui ana, he hoomaka hou ana e akoakoa, e hoolala, a e palahinu i na lako kaua ma ke kahua mokomoko. Ua hoomaluia ka halawai e ka Perisedena J. Kahoonei Akina, a ua ku hou ka hana, me na lulu dala kekahi.
__________
Ka Luna Kuke Awa o Kahului.
________
E like me ke ano o kekahi poe, aole o lakou ae e hoololi ko lakou kkulana lahui, a malalo o ke aupuni Hawaii, aka, ina he oihana ka mea i manaoia e awiwi auanei kekahi o lakou e hoolilo i kupa Hawaii. Pela iho laka Luna Kuke Awa o Kahului. I ka lilo ana he luna aupuni o alepahuia aku la kona hoopailua i ke Aupuni Hawaii, a moni aku la hoi i ka mana hookupa Hawaii, me ka puua ole.
___________________
Ke Ano o na Au.
________
Nui na hoohiluhilu a na makaainana o na Waieha i ka wa o ka Moiwahine e hohe ana ke ko ia kua.
Aloha noa loa o ka aina, oiai, na kamaaina o ke au kahiko e halii ana i ke alo o ka hona me iehua neepapa, ke hoohalike ia me ko keia wa ka hili mai a ke lepo ula me ke one i ka aho a ka makani, ame ke kakaikahi o na wahi kanaka. Hoomanao wale ae la no makou i ke wanana a Kaopulapula no ke kai ka aina. No ke kai io no ka lani e hoea mai nei ma ke tausani e pae neia Hawaii.
Hooku'i ua Hookele
_____
I keia Alii ka Moiwahine e hiki mai ai i Kakunihewa nei, e hooluana iki ana oia i ka olu o Kona Halealii a piha na anahulu elua, ala @@@@ mahope aku o ia mau anahulu, e haalele mai ana oia i ka. Ua Kukakahale nei, a au aku i ke kai holu e Kaieie no ka moku kaili la. Ke ole e loaa na kuia i ko kakou Moiwahine, e kau aku ana maluna o ka Mikahala no Kauai.
E kipa mua ana ka huakai no Lihue, mai laila aku no Niumalu, a e hooluana iki ana malaila no kekahi mau la, a hoomaka aku e kaa puni i ka aina.
____________
Aia ma Lahaina.
______
I keia la aia ae la ka Moiwahine ma Lahaina, me kona ma hoahele a me na ukali. Ke hookipa ia la oia e na makaainana o ka Malu Ulu o Lele, i keia wa ke ole i alai ia no hoonohonoho ana o na papa hana o ka hakai alii e na kumu e aae. O ka poino wale no o Lahaina i keia mauawa, o ka nele i na kanaka e like me ke au i hala. He mau hoomaikai ka Lahaina i alakai ia e ka Hon. Wm White, a malalo o kana mau alakai ana me na kamaaina, luua aupuni, e paa ana no i ko ia apana he leo mahalo, oia hoi, he huakai mahalo wale no keia o na aoao a pau, ko luna a me ko lala, ko o a me ko nei.
_________
He Makaukau.
______
Nani wale ka eleu o ke Aupuni, mamuli o ka maakaala o ka hope Ilamuku a me ke Kapena o ka Pua li Kiai Moi. Me he la ina aole keia mau kauaka o ka aoao iahui e komo aku nei iloko o ka oihana, aole e ikea ka maluhia e like me keia. ka olua ke kiai makaala, ka makou ka hoopahu i ka poe kipi hookahuli aina, a lilo ka lakou hana i mea ole.
He ino na hana ohum, a e na hana powa; e aho ae no na olelo akea a ka LEO O KA LAHUI. Penei kakou e hana ai, alaila, maluhia ka noho ana: mahaloia mai hoi ke aupuni. Aka, aole keia eleu a makaukau mamuli ia o ka na Kuhina mau hana.
_____________
NU HOU KULOKO.
__________
I na Luna Lae Pepa o KA LEO O KA LAHUI, ke ha'i ia'ku nei ka lohe ia oukou, ina he mau helu koe o ka la 3, 10, 20 o Aperila. a me ka la 5 o Mei nei, o ka nupepa KA LEO. ke kauoha ia aku nei e hoihoi mai ma ke keena nei.
Ma ke kauoha
Ua makemake ia na hoa a pau o ka Ahahui Hoonaauao Liliuokalani Mahele Elua, e akoakoa ae ma Iolani Hale, i ka hora 10 o ke kakahika la 8 o Iune, 1891; no ka malama ana i ka halawai ma o keia makahiki. Mrs. H.H. Webb
Kakauolelo
Ua hiu o Tausani ia Rubinia a kau i ka lwea i keia kakahiaka. Aloha wale oia.
I keia kakahika hora 10, e elali aku ai i ka ohuku ale ke Kahili o lau niu o na Kona, ka okahi Malulani.
I ka hora 5 o keia ahiahi e puehu aku ai no na awa like ole keia mau moku: Waialeale, no Kauai; a o Bihopa hoi, no ke ehukai o Puaena i Waialua, Oahu.
E malama ia ana ka halawai maa mau a ka Hui Kaawai Helu 2, ma ka hora 7:30 o ke ahiahi o ka la apopo, Poakolu, Iiune 3, ma kahi maa mau.
Piha pono ka pe'a o kahi waa o Pakaa i keia kakahiaka i ka makani o Ulupa'u, a pakele mai ili i ka halel hana kopa, loaa e i kahi makani o Leleo.
O kahi mea paili loa i ke Kuhina Kalaiaina o kakou, oia hoi ka ae ana e ho-a ia na kukui uwila i keia mau po, oiai eia kakou la ua pilikia i kau a mea o ka uuku o ka wai.
Ka huhu, heaha iho la ka mea o ka nuha ana, oi hoi-e, na hai i hana, na ka oiwi no ka hoi.
I hewa no i ka lele mua,
I ka hooulu i ka la ino.
Hookahi wahine mai Kona mai, i loohia i ka ma'i lepera, ua hoona mai oia i kona aho hope loa i ka Papa Ola, nana no oia i hele mai maluna mai o ka Malulani. Nui ke aho.
E na hoalohe o ka makapeni, he wahi kanaenae ka makou, penei:
Mai hoaleale mai oe @
I ka wai ua lana malie
O pii ae auanei
A haale i ka alu o ka hau.
Pehea hoi oe i ke keiki heenalu o ka Wehewehe, he ala-paa no hoi kana o ka hoolele ana mai no ke ola o ka pukuniahi KA LEO no keia malania okoa e naue nei, maalo ia oe e S. Kauai.
Ua lohe mai makou, eia ke hoolala ia nei he kai kukui nui na ua lala o ka oihana kinaiahi o Honolulu nei, ma ka po Poaono ae nei, no ka hoohiwahiwa ana i ka Moiwahine Liliuokalani.
Mauka ae nei o Kuuawai, mahoea mai la i keia ao olinolino kekahi pua rose hoa, mai ka puhaka mai o Mr. a me Mrs. Kaanaana no ke au o Liliu o Lolokulani i ke kapu, he hoolaupa'i ana ia i ka aina, na ke Akua e iaia i ke kamaiki.
Ke haawi nei mako i ka mahalo i ka Hope Ilamuku, oiai, ua hoike mai oia i kona aeleu, a me kona makaala, a oia hoi ka keia pepa i makemake ai, o ka--
Maikai Kauai hemolele i ka malie
Kupu kelalea ke poo o Waialeale.
Pulelo ke ahi o Makuaiki i na keiki o ka aina kaili ia, oiai ua papahi mai laua he mau lei mokihana no "Ka Oiae" he eha lei a me ke keu $4:50, na Mose Kaluna o Wahiawa, na S.R. Hapuku o Lihue, hookahi lei ($1.00) no KA LEO, no ka Mahoa-mua e panee nei. Hewa ia la.
I ka wa a ka KEO a hoike aku ai i na mea huna o kahi pauliuli, ua lilo ia i mea kamailio ni ia, e olelo ai, pehea la i ike ai o Buki, a plea wale aku, eia ka olelo i waiho ia mai ia kakou, oia keia: O ka mea i hana ia ma kahi malu, e hoike ia no ia ma kahi akea. Wahi hoi a Solomona: A i ike oe i na hewa o @ai ma loao oe e uhi aku.
Ua makaukau ke keena o "Ka Oiaio" a me KA LEO i na Moolelo Hawaii oiaio, a e hoohuai ia aku ana ia no ka pomaikai o na mea a pau, a he pono hoi ia no ka kakou maau pua ma keia mua aku.
Ua makemake ia na lala a pau o ka hui kaawai ili Onipaa Helu 1, e akoakkoa ae ma ko okou hale kaawai i keia ahiahi hora 7:30. E hele ae kela a me keia hoa me kona aahu piha o ka oihana kinai ahi. Mai pina ma ke kauoha a ko oukou Luna Hoohana. D. Koii.
I Kamaki Kuea ke kaaai Helu 2 kahi i noke ai i ka pauma wai no ke kulanakauhale nei, mai ke paipu wai aniani mai a iloko o na paipu wai aupuni. Mai ke kakahiaka Poaono mai a hiki i ke kaui ana o ka ora 8 oia po. a hoomaka hou i ke kakahiaka Kapule nei, a hili mai i keia la, aia no ke apuma ala.
I ka la 11 ae nei o keia mahina, oia hoi ka la kulaia o Kamehameha Ka Na'i Aupuni, he mau heihei lio kw malama ia ana ma ka Piolani Paka, he kinipopo hoi ma Piikoi Kuea, he hoehoe waapa a ka uwapo, he hoohilaia hikaka ma na huina alani, a he lele kowali hoi ma Iwilei. Ni ka lealea. piha hauoli.
Kauka Yong Kam Pung.
(AKANA.)
_________
Heku 53, Alanui Maunakea.
Ke Kauka Loea o ka Aina Pua !
______
Ua hiki ke hooia ia kela a me keia ano ma'i mai ko na kane, wahine a me na keiki liihi. O na ma'i ha-no a hiki loa ia ke hoola ia me ka maalahi. A o na ma'i ha-no ua hiki loa ia ke hoola ia me ka maalahi. A o na ma'i e pili ana i ka maka pau pu ia i ke ola. Ke hoike ia aku nei. eia ke ola ia nei, me ka oluolu pu o kahi auhau. Ka poe pilikia hanau keiki a hele nui paha o ke koko, a paa a lohi paha ka hanau ana, paa paha o ka waiu, ehele nui mai i o'u nei.
______________
E KIPA mai e ka poe i hooluuluu i me na naawina pilihua a ka ma'i, a na'u oukou e hooluolu aku.
KAUKA YONG KAM PUNG.
Honolulu, Iune 2, 1891 206-d3m*
Ka Buke Akeakamai.
..............A O...................
KE KI GULA
NO KEKAHI MA MEA HUNA POHIHIHIHI I HULUA E KA NOE A O KE KANAKA.
_________
KAKAU mua ia e ka Mea Hanohano
DAVID KALAKAUA a me kekahi poe e ae he ni, a i aHoouliia, Hooponoponoia, a Hoomahuahua ho ia e Levi-iLevi ole ia ka Akeakamai Hawaii o ke Keneturia 19.
Mahele o ka Buke.
MAHELE I,
ZODIALOGIA--Hoike Ouli ma na kaulaua Mahina.
MAHELE II.
NAEVIALOGIA--Hoike Ouli no ka Ua o ke kanaka.
MAHELE III.
METRAGARATIMA--Ka hoike Ouli ma ka Hoonohonohouoli
Huahelu ma ka Helu Kalula.
MAHELE IV.
ONEROLOGI.
MAHELE V.
Ka Pana Konane Hoailona Pomaikai.
MAHELE VI.
Ka Apinoatika Namaka
J.M. POE@@@@@