Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 206, 2 June 1891 — Page 1
This text was transcribed by: | Melody |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Buke II. Honolulu. Iune 2, 1891
HE MOOLELO KAAO
No Na Hoahanau
KALOAIKANAKA
O
HALEMANO
NA WELI O KE AU KAHIKO, MAI NA 'LII A NA MAKAAINANA.
Nolaila, e na makaka hoinainau o ka kakou mau koa, ua hoea mai nei kakou i ka la e ulele hou ai na ai o Hinakahua, a oia hoi ka wa a kakou e ike ai i na keikikane o laua.
I ka makili pono ana ae o ka la, oia ka wa i ike ia aku ai ke kula pili o Waialua, hele a ula pu i na kanaka. oiai hoi e upu ana kela a me keia o ua poe puni koko nei e loaa ka lanakila ia lakou.
Nolaila, e kaulona pono aku kakou imua i ike ia aku ua mau kaeaea nei o ka ehukai o Puaena, a no laua iho hoi keia mau wahi lalani hooheno ana-
Eia mai au
Kaloaikanaka
Ke kaeaea
Ka uka i Halemano
He mano a he kini
Pau i ka amu ia
He kaula pahee
I koi e ke hoa.
Ua liuliu kela a me keia o na aoao elua, e ake ana e hookui na laau palau, a e hoohana ia hoi na kaula Ikoi.
I ka pumehana pono ana ae o ka la, oia paha ka hora 7 i keia wa, ua ua ike ia aku la ka neepapa ana mai o na aoao elua, me ka lawe pu ana mai i na kaina wawae o na kanaka kulana koa.
I hakalia no a kokoke, o ka wa koke no ia i hoolale ai na ai a ka ui, me ke kali ole aku, oiai, ua wela ka inaina o na lii o Wailua i ka kaua mau hueu o ka ehuka mai hoi o Puaena.
Ua hoomau ia keia kaua, mai ia manawa aku a hiki i ka nui ana o ka la me ka hahana, a i ka aneane ana e hiki i ka hora 5; oia paha ke koho pololei loa ana, ua ike ia aku la ka emi hope ana aku o na koa o ua mau @ la o Wailua.
A e like, no me ka mea mau mau i ke kaua oia mau la, oia hoi ka luku wale aku i kela a me keia; pela no hoi keia mau alii a kaua i onou aku ai i ko laua mau koa. e hana e like me ko lakou makemake.
Aka, e like me ka anapu ana mai a ka uila mai ka hikina mai, e pahola ana i kona malamalama i ke komohana, pela no ka hikiwawe o ka leo o ka pu a kahi puhi pu lau-ia kaua i ike mua ae nei i na helu i hala.
E hookapalili ana oia i ke kani o ka pu lau-i ma ke mele, a oia iho keia e hooheno ia aku ai
E ku ka laau palau e Lo
Kohia ke kaula ikoi e Aikanaka
O ke kanaka o na lii o Waialua nei la kuu ia aku
O lilo ke kaua alii'i @lopa kuakea
Pa ka hoi olua ia Koaie
O ka ia o ka inaina kohia iho
Hoi mai olua i ka poli o ka makua
I ka pau ana o ke kani ana o ka pu lau-i a ua wahi poupou nei oia ka wa i ike ia aku ai ai na koa o ka kakou mau eueu e huli hoi mai ana.
Maanei, e hoalu iki iho kaua e ke hoa, a e nana ae kaua, nawai la i kauoha i keia wahi poupou e puhi aku i kana pu lau-i?
Eia ka haina i pau ai kuhihewa i ke ahi lele o ka mai la:
Na ke kahuna na Puali, i olelo aku i ke ahi, oia o Hoolonoapahu, e kauoha aku i ke puhi pu, e hoopau i kela ano luku ana, oiai, ina e hoomau ana ou haku pela. alaila, e poi no ana laua, oiai, aia ka pu'apu'aa ke lahai mai la iluna o Kaala, ke ala mai la ka hulu o ka moa mahi o luna o Wakiu. a ke kaomi no ka eka o Waialua nei. papapau ka hoi kalaou he aa ko ka hale.
Ua maopopo aku la paha ia oukou e na makamaka, na ke kahuna i ke alii, a na ke alii aku hoi i kahi puhi ou lau-i, a o ka ia nei hoi o ka hookapalili.
Nolaila, e hoonee pono ae kaua e ke hoa i ko kaua waa a ke aki, i ike pono aku kaua i ke a-u nui a me ke a-u iki.
I ka hookokoke ana mai o ka pualikoa o ua mau alii nei a kaua, ua ike ia aku la o Aikanaka e koaiai ana i ka pola o kona malo i kona lima, e hoike mai ana hoi kona nanaina i kona piha inaina i kahi puhi pu lau-i a ko laua mau makua, a me kona manao e apahu ae i ke ola a au wahi poupou la.
Aka, ua ike e ia mai ia mau olelo e Puali ke kahuna, a ua akaka hoi iaia e like me Haleakala i Maui-
Ka uwe a ke kini o Koolau
Lalau i ka pua o ke Alii
Laau kunihi aio i ke kona.
Ua hoike e aku no o Puali i ke alii i ka hana a A@kanaka, e upu la iloko ona.
He Moolelo Nanea.
NO
De Atanani.
Ke Koa o ka Lio Olohe,
A i ole
NA KIAIEKOLU O FARANI
A i ka minute mua loa i hoopuka ia ae ai e ka huaolelo makaukau, huila like ae la ka laua mau pahikaua iloko o ka lewa, a oloke'a ae la me ka ikaika nui.
E kielo iho ana ua hana ahi ilalo o ka lepo i kela a me keia wa e halawai ae ai o ka llana mau pahi me ke kani o ana ae o ko laua mau papalina kila, mamuli o ka ikaika o na oniu ana a ke laua mau hookapuhi
E haawi mau ae ana ke koa. Berenajo i na huaolelo no ka makaala ana o ka opio no kona ola iho, oiai oia e oniu hala ole mai ana i kana pahikaua.
Aka, o ia mau olelo haakei nae a ua kanaka la, me he la, e hooheno ia mai ana ia e na kii'na pahi a ke koa opio o ka iio olohe me keia mau lalani:
"He ole ka loa o ia kai ia'u
Moana uliuli hohonu
Hene-olu no mi nei
Wai auau no ke kanaka."
No ua manawa lehulehu keia hoao ane a ke Cadinela, e nohoalii oia maluna o ka opio ana i moeuhane mua ole ai, he loea no ka wai opa aia hoi, i ke sekona hope ioa, e oni kapalili ana ka welelau o ka pahikaua a ke koa opio ma kona kania-i, me ke noi pu ana aku o ua koa opio la, e haawi pio mai no kona ola, a i ole, e luma'i aku no eia iaia iloko ka make.
Ua naka haalulu ae ia ke kino o Berenajo nei, iaia i ike iho ai, aia ka make imua o kona alo kahi i kau mai ai.
Nolaila, me kahi manaolana hope, hoao ae la oia me ka maka pakaha o koua pahi e hou malu i ka opu o ka opio.
Aka, mamua ao o ke ko ana o ko na makemake, aia hoi, ua ki@ ia aku la oia @ o ka lepo, a @kana pahikaua hoi, lele walawala ae la iluna o ka lewa, oiai, ua loaa aku la oia i kekahi o na hauna e me na kiina pahi oolea a ka opio, a pela iho la i lilo ae ai ua opio nei he n@o ho lanakila, no ke kahua, paio makakila.
I ka lilo ana ae o ka lanakila ma ko Atenani aoao, a me ka nana hou ole aku no ke kanaka poino, hoihoi iho la oia i kana pahi iloko o ka wa-hi. a huli hoi awiwi aku la no ka hotele Termorla, kahi a kona mau hoaloha e kali mai ana nona me ke pihoihoi nui.
O ka hora 10 ia a ua koa opio la i komo aku ai, a ua apo ia mai la oia e kona mau hoaloha me na hua olelo kalokalo, no ka lanakila i loaa iaia.
A mahope iho o na kamailio pokole ana, hoi awiwi aku la lakou no ko lakou mau keena hoolimalima, no ka hoomakaukau ana ia lakou iho no ka ike alii o ia la, a no kekahi mau minute hou aku, e ku ana lakou imua o ke alo o ko lakou kapena.
Alaila, huli ae la ua kapena Teerevila nei a kamoe aku la i ko lakou mau kapuai no ka halealii o ka moi Lui.
Ia lakou i keea aku ai; ua hookahaha loa ia mai ke kapena, mamuli o ka haha'i ia ana mai iaia, na haalele iho ka moi i ka halealii ma ua kakahiaka nei, no na ululaau'o Sana Gemaine no ka hahai dia ana.
Ua hoike mua ia ae no anei ka lohe no keia huakai hahai dia a wa alii la? i ninau aku ai ua kapena Terevila la.
Aole e ka mea hanohano, wahi a ke kanaka hookomo kapa o ka moi i pane mai ai.
Alaila, pehea ka hoi oia i haalele koke iho ai i ka halealii nei, me ka lohe mua ole ia?
I keia kakahiaka iho la no i loaa mai ai ka lohe mai ke alii nui puhi ole mai, wahi ana i ha'i mai ai, ua ike ia he neheu wawae dia makamaka hou, loa me he la, akahi no a hala iho. wahi a ka pane.
Aole anei i hoea mai ke Cadinela ianei?
Ae e ka mea hanohano, ianei oia i ke kakahiaka nei, a ua lohe hou mai au, ua hala loa aku oia no Sana Gemaine.
No keia pane a ke kanaka keoke kapa o ka moi, hali ae la o kapena Terevila maluna o kona mau koa a pane aku la:
Aole kakou e hui ana me ka moi i keia awake, aka, e hui aku ao a@ me ia i keia ahiahi, nolaila, ke hoe aku nei au ia oukou e hele a hiki i ka wa o @ukou e kauoha hou ia aku ai e a'u.
Aole i pau.
Na Hui Kinipopo.
Mei 23 Kamehameha vs. Honolulu
" 30 Honolulu vs Hawaii
Iune 6 Kamehameha vs Hawaii
" 13 Kamehameha vs Honolulu
" 20 Hawaii vs Honolulu
" 27 Kamehameha vs Hawaii
Iulai 4 Kamehameha vs Honolulu
" 11 Honolulu vs Hawaii
" 18 Kamehameha vs Hawaii
" 25 Kamehameha vs Honolulu
Aug 1 Hawaii vs Honolulu
" 8 Kamehameha vs Hawaii
" 15 Kamehameha vs Honolulu
" 22 Honolulu vs Hawaii
" 29 Kamehameha vs Hawaii
OLELO HOOLAHA
Ua nalowale aku kuu Lio [w] hulupala lae kea loihi a he man wawae keokeo a apu kona eha, i kuni ole ia i ka hao, a e loaa no ka uku makana o $5.00. E loaa no au ma kahi o T.C. Polikapa.
JNO H. POLIHALE.
Auwaiolimn, Honolulu, Apr. 30. 3@-d
Olelo Hoolaha
Ua makaukau ka mea nona O inoa malalo iho, e hana i na Pua HAKU PUNA ELEELE a me ka pohaku e ae no na pa kupapau, a me na kahua kukulu kia-hoomanao. O ka poe makemake e waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina
J. BOWLER.
Sept. 22, @90, d-ly
H.P.K. Malulani.
HE LOIO a he hookapeke olelo ma ke Kanawai. E loaa no au mai ke kei hawanawana o Kawaihae, e hoene ana me ipo la, a Hamakua au i ka la'i o K@ kaiau ma ke alo o na pali. E ohii@ hoi na aie me k@ ku i ka eleu a me ka puahiohio.
Nov 8 '90, d-ly.
HOOLAHA KAI KONOHIKI
Ke pa leo aku ke Konohiki o Waialae, i kona mau hoaloha a me na hoaaina o kona Aina, ua hoolimalima aku oia i ke kai i keia manawa, a ua hookapa iho oia i ka hee nona iho, a nolaila, k@ peloai aku nei 'oia e ike a hoomaopopo i keia leo la.
Owau@ ns-d PAULO ISENBERG.
HE KOKUA!
NO KA POE PILIKIA, E HELE AKU @
KEENA O
R.W. WILIKOKI MA.
HE KOKUA ma ke KANAWAI, a no ka Hooponopono ana i na kuleana Aina a me na palena Aina. Ua makaukau oia e haua i na Palapaia Kanawai o na ano a pau, @ ua lawa oia no ka hana ana imua o na Aha Hookolokolo a pau o ke aupuni, ma o kona hoa, kekahi o na Loea Kaulana o keia mau la.
Keena Helu 15, Alanui Kaahumanu.
195-dly.
Hoolaha Hookapu.
Ke hoike ia aku nei ka lohe i na @ kanaka a pau loa. Ua hookapu loa maua i ko maua mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou ne eka @ e @ la ma ka Paa, Kailua, Koolapoko, @ha, i hoolimalima ia e maua mai @ (w) mai. Nolaila, ke papa loa ia aku nei ua holoholona o keia a me @ ano, aole e hookuu wale ia ma@ Apana Aina la, a o ka mea a @ mea paha e ku@ ana i keia, e hopu ia @mana, a iole ia, e ko maua mau hope paha, a e ho@ ia e like me ke kuhi@ ke kanawai. O na poe a pau e @ ana e komo iloko o keia Hui o pono lakou e hele mai e hui pu me @ HIRAM, a i ole ia, me DAVID @AYTON @ ole ia KUKA.
O wau no me ka haahaa
MRS. C. L. HIRAM
Honolulu, Oahu. Oct. 8, 1@0, @