Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 200, 25 May 1891 — Page 2
This text was transcribed by: | Donna Shiroma |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA.
KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA AINA AUPUNI O KAUPAKUEA, HILO, HAWAII.
Ma ka Poakolu, Iune 17, 1891, ma ka hora 12 awakea, me ka ala komo ma ke alo e Aliiolani Hale, e kuai kudala ia aku ai ka hoolimalima o ka lihi mauka o ka Aina Aupuni o Kaupakuea, Hilo, Hawaii nona ka ili o 210 eka oi aku a emi mai paha.
Ka manawa - he 10 makahiki.
Ka uku hookumu $500 no ka makahiki e uku ia ma ka hapa makahiki mamea.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mei 11, 1891. 4t-d.
KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA AINA AUPUNI O KANAIO, HONUAULA, MAUI.
Ma ka Poakolu, Iune 17, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia ai ka hoolimalima o ka Aina Aupuni o Kanaio, Honuaula, Maui, nona ka ili o 7680 eka oi aku a emi mai paha.
Ka manawa - he 10 makahiki.
Ka uku hookumu $150 no ka makahiki, e uku ia ma ka hapa makahiki mua.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mei 11, 1891. 4ts-d.
KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA KOENA O NA AINA AUPUNI O NINOLE A ME WAILAU, MALUNA AKU O NA APANA AINA HOME, KAU, HAWAII.
Ma ka Poakolu, Iune 17, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia aku ai na hoolimalima o na koena o na Aina Aupuni ma Ninole a me Wailau, mauka aku o na Apana Aina Home, ma Kau, Hawaii, nona ka ili he 6300 eka oi aku a emi mai paha.
Ka manawa - no 15 makahiki.
Ka uku hookumu - $150 no ka makahiki, e ukuia ma ka hapa makahiki mamua.
E hoolilo ia aku keia mau hoolimalima malalo o ka pono a me na kuleana i ae ia malalo o ka Mokuna, XXXIV, Pauku 1477 Kanawai Kivila.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mei 12, 1891. 4tsd.
KUAI O KE KOENA O KA AINA AUPUNI O AAPUEO, KULA, MAUI.
Ma ka Poakolu, Iune 17, 1891, ma ka hora 12 awakea, me ke ala komo ma he alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia ai ke koena o ka aina Aupuni o Aapueo, Kula, Maui, nona ka ili aina o 376.49 eka oi aku a emi mai paha. Kumu koho $500.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mei 9, 1891. 4ts-d.
KUAI O NA APANA AINA AUPUNI MA HONUAKAHA, HONOLULU, OAHU.
Ma ka Poakolu, Iune 10, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke komo ana ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai ia ana he ami (10) apana aina aupuni, aia ma Honuakaha, Honolulu, Oahu, nona ka nui mai ka 38 a ka 98 kapuai a ke 63x118 kapuai.
KUMU KUAI HOOKUMU -- E like no me ke ano o ka aina, mai ka $200 a ka $250, no ka apana hopkahi. O ke kumu a me ke ano o ka hookaa ana ma ke dala kuike, a i ole ma ka manao o ka mea kuai, he uku hapaha o ke dala, a o ke koena ma ka uku mahele like e uku ia ana i ka hookahi, eiua a me ekolu makahiki, me ka uku panee o ehiku keneta o ka makahiki ma ka uku hapa makahiki.
E kukulu hoi ka mea kuai i ka aina ana i kuai ai i kekahi pa kupono iloko o hookahi makahiki mai ke kuai ana, a e hookomo hoi i ka wai mai na ha mai o ke aupuni.
E hoopuka ia ana na Palapala Sila Nui no ka aina ma ka pau pono ana o ke kumukuai i ke kaa.
E ike ia no ka palapala kii o na apana aina a e lohe ia no hoi na mea a pau e pili ana ma ke Keena Aina.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mei 6, 1891. ti-d.
KUAI O NA AINA AUPUNI MA KALUAOPALENA, KALIHI, OAHU.
Ma ka Poakolu, Iune 17, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke ala komo mamua o Aliiolani Hale, e kuai ia ai ma ke kulala, keia mau apana aina iho : -
Ap. 2. Nona ka ili he 768 eka, e hoomaka aku ma ke koho mua he $160.
Ap. 3. Nona ka ili he 80 eka, e hoomaka aku ma ke koho mua he $160.
Ap. 18. Nona ka ili he .99, e hoomaka aku ma ke koho mua he $198.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mei. 11 1891. 4ts-d.
NA AINA PA-HALE NO KE KUAI MA KA HULI HEMA O PUOWAINA, A MA KE KIHI O ALANUI WAILA A ME PENESECOLA HONOLULU, OAHU.
He elima mau Apana Aina hou i hoolala ia me ke kamoe hema o Puowaina, maluna aku o Alanui Prospect, a he umikumamakolu pa-hale hoi i hoolalaia ma ke kihi o Alanui Waila a me Penesecola, i like ole ka nunui mai ka 158x200 kapuai a ka 81x150 kapuai a ua makaukau no ke kuai i keia manawa.
E waihoia ae na nonoi ana, no keia mau apana aina ma ke kumukuai hookumu aku o $500 a $400, no kela a me keia apana, e like me ke ano o ka nunui o na apana a me ke kulana e waiho la, i hiki ke ike ia maloko o ke Keena Aina, i ke Keena Kalaiaina.
O na nonoi ana no keia mau Apana Aina e hoike ia mai ka manao kuai a me ka hooponopono ia ana o ka aina.
O ke ano a me ke kumu o ke kuai ana ma ke dala, a i ole e like me ko ka mea kuai makemake, he hookahi-hapaha e ukuia, a o ke koena ma na uku mahele like ana iloko o hookahi, elua a me ekolu makahiki, ma ka hapa makahiki, ma ka ehiku pa-keneta ukupanee no ka makahiki.
E kukulu ka mea kuai i kekahi pa maikai kupono iloko o hookahi makahiki mai ke kuai ana a e hoomoe hoi i ka @ o ke aupuni.
E hoopuka ia aku no ka Palapala Sila Nui i ka pau pono ana mai o ka uku kuai o ka aina.
E ike ia o ke kii o ka aina a me na wehewehe ana maloko o ke Keena Aina.
Ua hoomoeia na alanui a hooponoponoia, a ua hoomoeia no hoi ka wai a pili kokoke ana i keia mau apana aina.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mei 7, 1891. 4ts-d.
I kulike ai me ka Pauku 1, Mokuna XXXV o na kanawai o ke kau o 1888. Ua hookaawale au i keia la i kekahi pa no ka hoopaa ana i na ho'oholona helehowa, ma Hookena, Kona Hema, Hawaii, ma kekani apana aina e wailio kokoke la maluna koke aku o ka pa hale o Kaulunalo, o he aneane he 183 kapuai mai ke Alanui Aupuni ma Kealia, Kona Hema Hawaii.
I kulike ai me ka Pauku 2 o ka Mokuna XXXV o na kanawai o ke kau o 1888 ua hookohu aku au i keia la ia Mr. W. N. Kapunawai, i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Hookeua, Kona Hema, Hawaii.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mei 25, 1891. 4ts-d.
Ua hookohuia o Thos. C. Forsyth i keia la i Agena no ka lawe ana i na Hooia i na Palapala Aelike hana no ka Apana o Lahaina, Mokupuni o Maui.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mei 25, 1891. 3ts-d.
Ma ka hoolaha a Hon. R. W. Wilikoki, ua wehe ae nei oia i kekahi keena hana nona, ma alanui Kaahumanu. Ua makaukau oia a me kekahi hoa hui loea kanawai a hana i na hana no ke A-na Aina, hooponopono a hoopii no na aina a me na hoopaapaa aina. Ua makaukau laua o hana i na kii o na aina a me na palapala Kanawai o ua apo a pau.
KA LEO O KA LAHUI.
JNO. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
POAKAHI, MEI 25, 1891.
NA HANA EPA A KA L. K. HOOMALU O HILO, A ME KE KUHINA LOIO.
E KA LEO O KA LAHUI:
Onoai wale: --
Ua kono ia mai au e na manao kahaha, a mahalo ole hoi ia na hana a kela mau Luna Aupuni i hai ia ae la, e hoike aku ia mau mea imua o kuu lahui; a o keia mau hoikeike ana aku, aole mamuli o na manao hoino pilikino; aka, mamuli o ka hoowahawaha i na hana epa i maopopo lea, i kawili ia iloko o na hana aupuni. A i mea e maopopo ai keia, e hoomaka aku no au e hoakaka kumu, mai ka hoomaka ana mai, a hiki i kahi ahuwale ae ai ua mau hana epa nei.
"Ma ka la 16 o Ianuari 1891 nei, ua hopu ia o E. Kekoa, no ka hewa, he hooke a hookapae ana i ka hooponopono ma ke kanawai, kue Mokuna 29, Pauku 11, o ke kanawai Karaima," no ko E. Kekoa hooko ana i ka mare, mawaena o W. Ebrling [k] me Minnie Emelia [w] i ka la 15 o ua Ianuari la. A mamuli o ka bona; ua hookuuia o E. Kekoa, a hiki ma ka la 20 mai o Ianuari, noho ai ka Aha e hoolohe no ua hihia nei.
I ka hiki ana mai ia la, ua waiho mai la ka Makai Nui i ka hoopii imua o ka Aha malalo o kela kanawai i hoikeia ae nei. A ua pane ka mea hoopii ia, "aole i hewa." A ua olelo a@ no nae, ua hooko no oia i ka mare ana o W. Ebrling ma, oia hana ana, aole he hewa.
Ia wa, lawe ia mai na olelo hoike ma ka aoao hoopii. D. B. Wahine me Rev. S. L. Desh na hoike kino, o ka olelo hooholo o ka Banako, ka hoike buke.
Olelo o D. B. Wahine, "he Luna haawi Palapala ae mare oia no Hilo nei, ua loaa ia mana iaia, a nana no i haawi i ka Palapala ae e mare o W. Ebrling ma; ninau aku au i ka mea nana e mare ia laua, hai mai na E. Kekoa. Ua hele pu au me E. Kekoa ma kahi o na mea mare ma Wainaku, a ua ike au i ka mare ia ana; he mau haole kekahi i kii ia i mau koike no ka mare ia ana.
Olelo o Rev. S. L. Desh, "he Kahunapule ka'u hana; ua loaa no ia'u ka Laikini hooko mare, a eia ka'u Laikini." Mahope oia, laweia mai ka olelo hooholo o ka Banako i hoike; kue aku ka mea hoopii ia; aka, apo aloha aku ka Aha ia mea. Pau na hoike a na aoao hoopii.
Waiho aku ka mea hoopii ia i ke bale kumu, no ka pili ole o ke kanawai i hoopii ia ai i ka mea hoopii ia; oiai, aohe hoike i olelo mai, ua lawelawe ia o ka mea hoopii ia kekahi o na oihana i olelo ia ma keia kanawai; oia hoi ka oihana Lunakanawai apana, a Luna Makai hoi. Hoole ka Aha.
Hoohikiia ka mea hoopii ia, a hoike ae oia penei: "Ma ka M. H. 1868, loaa ia'u ka Laikini hooko mare mua, no ka mokupuni wale no o Oahu. Ma ka M. H. 1873, loaa hou ka luna o ka laikini hooko mare, a ma ia laikini, ua loaa ia'u ka mana hooko ai i ka mare iloko o keia aupuni. Eia no me a'u kuu mau Laikini Hooko mare, aole i kai@ ia, aole hoi i kauoha ia mai au e hoihoi aku, eia no me a'u a hiki i keia wa (Ian. 20, 1891) aia no nae i Honolulu ma ko'u wahi noho, aole maanei. Ua ninau no hoi au ia Preston no keia mea, no ko'u kuleana ole e hooko mare ai; a ua olelo mai oia, aole pili i keia mea, pili i na hana aupuni i ukuia. Ua ninau no hoi au ia Akepoka, a ua hoike mai no a e like me ka Preston. A ua hoouna mau au i ka'u hoike o na poe i mareia e a'u i kela a a me keia hapaha makahiki, mai 1886 mai a 1890."
Mahope o na olelo hoonohohoho a na aoao elua, ua waiho ia aku ka hihia imua o ka Aha, no kana olelo hope. Aole oia i hoopuka koke mai, ua manao e hoopanee a no kahi wa. Ia wa nonoi mai ka mea hoopii ia, ina e hoopanee, e hoopanee a iloko o Mei. Hoopanee ia nae; a iloko o Aperila 7, a mai laila mai a ka la 28 o Aperila 1891, hoike mai ka Aha i kona manao hope no ua hihia nei; a eia malalo iho nei ua manao hope la, i hoopukaia mai ma ka waha e ua L. K. Hoomalu nei o Hilo; a i like ole lea ai me kana mea i kakau ai ma ka moohihia. A e nana pono mai ka lehulehu ma keia wahi aku o ka moolelo, i ike pono iho oukou i ka epa nui e noho mau nei e hoopoino i ka lehulehu.
Poalua, Aperila 28, 1891, hora 10 a.m.; ua akoakoa ae keia poe ma ke Keena luna o ka Hale Hookolokolo ma Hilo nei; e S. W. Pa Esq., D. B. Wahine, Hon. Waipuilani, D. Alawa, E. G. Hikikoki a me kona hope, a me kekahi mau mea e ae, a me ka mea hoopii ia. Ia wa, komo mai ka L. K. Hoomalu, a noho ma ka noho hookolokolo, me ka apana pepa melemele; a haliu mai la i ka mea hoopii ia na maka, no ke kono ana mai e ku ae iluna; a na hookoia. Ia wa oia i puana waha mai ai i nei mau olelo, a kopeia iho e ka mea i hoopii ia. "Ua hiki mai ka manawa i hoopaneeia no ko ka Aha manao ma keia hihia, mai Ian. 20 a i Aperila 7; a hiki i keia la. Ua noonoo au, a ua hooholo, e waiho aku i kou hihia imua o ka Aha ma ka Banako, ma ke ano ninau ma ke kanawai. No ka mea, o ke kumu nui wale no a ka aoao hoopii i lawe mai ai i keia hihia, oia no ka hilinai ana i kela olelo hooholo a ka Aha Kiekie ma ka Banako, e pili ana i ka hoopauia o kou mau pono. "A ma kou aoao hoi, na pale mai no oe, me ka i ana, ua ninau aku oe i kekahi mau Loio ike hohonu ma ke kanawai; a ua olelo mai laua, aole pili i kou Laikiai hooko mare kela olelo hooholo; nolaila, ua manao au, ua kupono e waiho aku keia i ka Banako ma ke kau e hiki mai ana."
Oia ae ia ka mea i hoopuka ia mai ma ka waha e ua L. K. Hoomalu nei; a he like ole ia me kana moohihia i kakau ai, a i loaa pono aku ai e waiho ana ka epa; a eia mai ke kope oiaio a pololei o ua epa la --
"Aperila 28, 1891, hora 10 a.m. Na ka Aha. No ka maopopo ia'u ua manaoia e hoahewaia ana no o E. Kekoa i hopuia no ka hookapae ana i ka hooponopono ma ko kanawai kue Mokuna XXIX Pauku 11 o ke kanawai Karaima; a ma ka hoike ana mai a na hoike, ke hookolokoloia oia no ua hewa nei. Nolaila, ke hoopau nei au i ua E. Kekoa nei, no kona hookolokoloia imua o ka Aha Kaapuni Apana III Hawaii Pae Aina ma ke Kau o Mei A. D. 1891 e hiki mai ana ma Hilo, Hawaii.
G. W. A. Hapai,
Police Judge,
Hilo, Hawaii.
Aole i pau.
Ua Makaukau e Haalele.
Ua lohe mai makou, ua makaukau ka Luna Leta Nui hou Mr. W. Hill, e waiho aku i kona noho Luna Leta ana; no ka like ole o kona manao hooko hana me ka manao uahoa o ke Kuhina Waiwai; e pili ana i ka hoihoi hou ana mai i na poe keiki hana o ke Keena Leta i hoopauia mamua me ka hewa ole.
Ua oleloia ae, ua hahai ke Kuhina i ke ao ana a kekahi hoa o ka Aha Kuhina mua o Keoni Kamaki a ua poina i kana mea i ae ai imua o ka Moiwahine.
Mahalo ka lahui i ke kuokoa o keia Luna Leta hou. Ho aku imua a hahai ia aku na hana muhee a ke Kuhina Waiwai i ka Moiwahine.
Ka Halepule o na Powa.
Ua hoopahaohaoia na hoahanau o Kawaiahao i ka lohe ana aku i ke kukulu manao o ke Kahu, i hoike ia mai ma ka olelo o ke Kaula a Hagai, ma ka Mokuna oheohe, pauku wiliwili, e i ana, a noho iho la ka uhane o ke kaimonio iluna ona a olohewa ae la kona waha i na ae ana a na kanaka ma kahi o ka olelo a ke Akua.
Mai ka lilo ana o ka bila kanawai a McKinley he mea e hoopoho ai i ke kumukuai @ ke kopaa, mai laila mai ke olalau o keia Levi i Levi ia, a ke hele loa aku la malalo o ka mana o ka uhane hoopunipuni.
Ka Wanana a "Ka Leo" i Olahonua.
Mamua o ka haalele ana mai o ka Moiwahine i ke kapitala alii nei, a kamoe aku la kana huakai no na mokupuni ma ka hikina, ua hoike mua a KA LEO, e lawe ia ana na poe ma'i o Kalihi a pau no Kala wao, oiai ke Kuhina nui e hele pu ana ma ia huakai.
Aka, ma ka huakai a ka Moiwahine, ma ka Poaiua, la 5 o Mei nei, ua haule ke Kuhina nui mamuli o kona oma'ima'i, pela oia i noho ai, a pela i kaulua ia ai ka lawe ia ana e na ma'i; aka, ma ka Malulani o ka la 12 ihe nei, ua hala ke Kuhina nui Sam'l Parker, kekahi lala o ka Papa Ola, a ma ka la 19 iho nei, ua hului pau ia aku la na ma'i o Kalihi ne Kalawae.
Nolaila, e ka Lahui Hawaii e, o oukou no na hoike oiaio no o keia mau hana, oiai, ua hooko ia ka ma kou i huai mua aku ai i ke akea, aole loa he ike malalo iho o ka la nana e hoohaahaa i ka LEO o Iehova ke Akua, oiai oia e kala ana ma ka waonahele e hoike ana hoi i na mea a pau me ka oiaio, aole me ka manao lili pili@ino a hakuepa aka, ke hoike nei KA LEO i na mea a pau me ka oiaio, aole loa e hiki ke hoole ia.
Maloke o kekahi hale inu kope e ku nei ma ke alanui Nuuanu, mauka ae o ke alanui Hotele, ma ke kakahiaka onehinei, ua hooloi puupuu ae la kekahi pake i kekahi haole, a o ka haole kai manuheu.