Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 193, 14 Mei 1891 — He Moolelo Kaao No Na Hoahanau LOIAKANAKA. O HALEMANO. Na Weli o ke au Kahiko, Mai na 'Lii a na Makaainana. [ARTICLE]

He Moolelo Kaao No Na Hoahanau LOIAKANAKA.

O

HALEMANO.

Na Weli o ke au Kahiko, Mai na 'Lii a na Makaainana.

0 na ka'eae'a n«na keia moalela e pan«e ia aku nei imua o oukou e na tausani o ka poe heluhelu. Olau kekahi • na 'lii kiekie oka Ehnkai o Puaena, kahi nona keia hooheno ana, i haku ia e ka uoe haku mele o kakou: "A«hea wale oe e Kamamo Lawe ehukai a o Puaena." O Puaena, aia no ia aaa Waialua Oahu nei, a oiai keia mau alii e noho ana i ko laua mau la opio, e pulama ia aaa laua e ko laua mau makua alii, m» ke ao pu ia hoi i na mea kaua oia au. Oia hoi ka limiiki, ka ikoi, ke koko, ka moa, ka 00-ihe, ka alo pohaku. ka pololu, a me ke kuehu palau. A ua ike ia, ua holooaua ka eleu. 0 na alii opio ma ia mau ike a pau 1 haawi ia aku ia laua. Ua lana ka manao o na makua e ola" ana na iwi i na keiki, oiai, he mau 'lii laua 1 helu ia, i na e loaa ;ia laua ka «kolu kauna mak&hiki, alaila h« mea maopopo, he mau •lohe laua no na mea kaua. Aka, eiai no ua mau opio nei i ka elua kauna makahiki a me k«na-hala, ua ala mai la na makaainana a kue mai la ina makua o ua mau opio nei. Aka, e like me k« ketki aloha makua. pela no ua mau opio nei a kakou i ku ae ai a paio no ka poao oko l&ua mau luaui, a pela hoi i kokua pu mai ai ko lakou mau kanak% no ka paio ana ne ke ola a me ka m&ke, e uhaiahole ana e loaa ka pahu hopu o ka lanakila. Oiai, o ka la mua o ka hooinaka ana o keia hooili kaua, oia no o Kukahi ma ka helu Hawaii. Ua h#*maka keia mokomoko aaa Ikawaoka la e anaane ae ana i ka 1010, mawaena • ka kakou mauopia a me ko lau'a mau lopaiki helewale. Me na 'lii puuwai eleele o ka pakaha, a me k& lakou reau lopakuakea, aia hoi ua poe alii ala e kolea mau ana i ko lakou uiau pu kaua. e omu'o i ka maka o ktla inau wahi kumu wauke. oi opiopio Aka, no ka kakou mau opio o na makamaka t aole laua i hopo iho i ka nui manu e nee paa mai aim, oiai o na aea kaua ku lgim wai »uau ia, he pale ie ia ia laua iiei, he !au no ka awapuhi, he aauu ga)a wale. Ua hooniau ia kaia Imua ana a hiki i ka uhi *ua mai ona ehtu o ka po maluiiaoka aina.

Ua ike ia, ua aneaae elua kanaha ka nui o ko laua mau koa, i h«o--kuu mal i na inea o keia ao. A ma ka aoao hoi o na poe alii lima lepo, ua aneane e piha ka lau 0 ko lak€& make. I kela wa i kani mai ai ka pu puai mai ka aoao mai o ua poe alii lokoino nei, e hoike mai ana ua pau ke kaua • keia la, aia a pii ka huihui oka la ap«po, alaila hoomaka hou ka mokomoko me ka laau palau a me ka ikoi. Ia wa i kauoha aku ai U\ia nei i ka laua puhi hano, e hoike aku, o ke kali ana a pii ka huhui ma ka la apopo, he kaua ia na kamalii, aole i paa ka hope i ka malo. "Aole no hei i ka-pu-a-ki, ahe kaua no hoi ia na ka poe moe a-la, aole ia na na 'lii, oiai, i hele no ka Haleia i ka la okoa. I ka pau ana o ka laua kamailio ana, ia wa i hoike ia aku ai ka lohe 1 kela aoao, a i k& pau ana o ke ka'uka'ulele ana a ua wahi p«hi hano nei a kakou. Ua kani pinapina'i m&i la ka pu o kela aeao, e i mai &aa. ua ae lakou i ko laua nei manao, aia nae a kahikole ka la i Ouli, (oia hoi ka hora i keia wa,) oia ka wa • mok»mokohouai.