Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 192, 13 May 1891 — Page 1
This text was transcribed by: | Kailianu V. Michaels |
This work is dedicated to: | In loving memory of my father, Mervin Apana Lee Kwai |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Buke II. HONOLULU, MEI 13, 1891. Helu 192
He Moolelo Nanea.
NO
De Atanani.
Ke Koa o ka Lio Oloh,
- A I OLE -
NA KIAI EKOLU O FARANI.
Ahe! nou anei kaʻu e kualehelehe nei? wahi a Atanani.
E kamailio ana au no kau mau hana rula ole, a me ke apuhi kiekie loa me kela hainaka, wahi a a Hapale i pane hou mai ai.
Alaila, wahi a ke koa opio me ke okalakala, no ke aha oe i malama pono ole ai, a kiola wale no oe i kou hainaka ilalo?
Kahihi! aole ka paha oe i lohe aʻu i hoole mua aku ai, aole keia hainaka i haule aku mailoko aku o koʻu pakeke? wahi a Hapale me ka ioena nui.
Alaila, he kanaka wahahee oe ea? me koʻu ike maoli ana aku nei no ka i ka haule ana iho, a o kou hoopunipuni iho nei no ia, wahi a Atanani me ka leo nui.
Pela kau olelo ea? alaila e Mr. Gasecona, uaʻu e aʻo aku ia oe i ke ano o ke kamailio ana pela. wahi a Hapale me ka paa pu ana iho i ke kuau o kana pahikaua.
Ina ua makaukau oe no ia mea, ua makaukau pu au e hoihoi hou aku i kau buke hoomanao o ka oihana bihopa. Ano e ka Monasiuasiua ua makaukau oe no keia manawa, ano ke kaua manawa e hoopaa iho ai ia kaua iho me ka hanohano o ka kaua mau pahikaua.
Aole i keia wa, a aole no hoi ma keia wahi, wahi a ua koa kiai Hapale nei.
No ke aha a heaha na kumu o ka hoi hope ana o na olelo? i ninau aku ai o Atanani.
Kahaha! aole anei oe i ike a hoomaopopo iho hoi, eia kaua ma na palena o ka hotele Aregulona, a no na hoi na kuono a me na poopoo ua piha wale no me na koa o ke Cadinela, a malia paha. o oe kekahi o ua poe la me na kauoha mai ke Cadinela mai, no ka lawe ana aku i kuu poo, alaila, heaha kaʻu mea e hana aku ai imua o oukou e kahi Gasecona?
Ahe! oia ka kou manao ea? wahi a Atanani.
Ae e ka Monasiua Gasecona, wahi a ka pane.
Alaila, e Monasiua koa kiai, ua ae aku la au i kau kono, aka, no keia hainaka, e lawe aku ia mea me oe. ina paha nou ia waiwai, a i ole no kekahi mea okoa aku paha, malia o makemake oe nona i kekahi wa au e hoomanao ae ai.
Me ka mahalo e ka Monasiua Gasecona, nolaila, ma ka hora 2 o keia auina la, e halawai ae ai oe me aʻu ma ka hale o kapena Terevila, a malaila au e haʻi aku ai ia oe i kahi a me ka manawa a kaua e halawai ai me ka oi o ka kaua mau pahikaua.
Ua haawi ae ua mau koa la i na aloha kunou poo ana, alaila. huli ae la o Hapale a kamoe aku la ma ke alahele e hoea aku ai i Luxemaboro, a o ke koa opio hoi o ka lio olohe, lawe ae la ia i ke ala e hoea aku ai i Carmes Deschaux, no ka hooko ana i kana hoohiki i hoopaa aku ai ia La Fere, e halawai laua ma ka maka o ka pahikaua, i mea e kuea ia ai na manao inaina iloko e ua koa kiai la.
Wahi a ua koa opio la i namunamu ae ai:
O ka hoihoi hopo ana mai i kaʻu olelo hoopaa. he hoo-he ia a me ka makaʻu wale, ka mea hoi aole loa au e ae e hana pela, a o ka aa ana aku hoi imua o kela kanaka o halawai me ka oi o ka pahikaua a hiki i koʻu make ana. ua oi aku ia o ka hanohano, ma ka olelo ia ana ae e kela a me keia, ua make o Atanani ma ka maka o ka pahikaua a kekahi o na koa kiai o ka puali aahu eleele o ka Moi Lui XIII o Farani nei.
Me keia mau olelo a ua koa opio la i namunamu ae ai, kamoe awiwi aku la oia i kona alahele no Carmes Deschaux me na manao uluku e la pa ana iloko ona, a pela iho la kaua i hiki mai ai ma kahi i oleloia, ka hoohiki ma ka maka o ka pahikaua.
Na Koa Kiai o ka Moi a me ko ke Dadinela.
Ua hoea aku la ua koa opio nei o ka lio olohe no kahi a laua i ae like ai me ke koa kiai La Fere. a oiai, he malihini oia maloko o na poai o Parisa,
Nolaila, ua hiki aku la oia ma ua kahua la o na bana hookahe koko e malama ia aku ana, me ka nele i ke kokua a hope ole, e like me ke ano mau o na hakaka lua. aka, oia mau mea nae, aole ia i lilo i mea na ua opio la o ka lio olohe e kaumaha ai.
Aole i pau.
-----
HE NANEA PAHAOHAO
- : NO : -
TAUSANI
- A ME -
Saribano.
Ka wiwo ole hoi o na wiwo ole - Ka Poai honua kunukunu ole - Ka mea hoi nona na lima i ale ai ke ao holookoa
Maalo ae la ua poe la ma kahi kokoke loa i ko ia nei wahi e pee ana, a lohe ae la keia i ko lakou olelo ana e pili ana no kekahi wahine ui loa, e kamailio ana no hoi no ko lakou ake nui e loaa, aka, no ko lakou hopohopo a makaʻu, no laila ua hiki ole ia lakou ke kii iaia.
Oia ka ia nei i pane aku ai mai loko aku o ka ululaau: Ina owau aku la kela, ike oukou i ka loaa iaʻu o kela wahine ui a oukou e kamailio nei.
I kela wa, ua puiwa ae la ua poe ala a kaohi mai la lakou i ko lakou mau lio me ke au ana ae o ko lakou mau maka ma o a maanei no ka nana ana aia la mahea ka mea nona keia leo.
Kahea aku la lakou no ka hele mai, a hele mai la kela i o lakou ala me ka hakaha ole.
I ka hiki ana mai o ua loea kaka pahikaua la, ua ninau aku la na poe maluna o ka lio, mai hea mai oe?
Mai ka aina okoa mai au o ka hele ana mai. wahi a ua kaeaea ia o ka pahikaua.
Aole anei oe e ae mai ana e lilo kakou a pau i mau hoa ma keia hana?
Heaha ke ano o kena hana a oukou e kono mai nei iaʻu e hui pu aku me oukou?
O ka makou hana nui e hana nei mai ko makou mau la opio mai, oia no ka powa ana i na mea a pau e loaa aku ana ia makou, a heaha hoi kau?
O kaʻu hana, he huli hele i na wahine ui a pau o ke ao nei. a ina e loaa ana iaʻu kekahi o na wahine ui, a ina paha aia oia iloko o ka lima o na powa.
Ua hiki loa i keia pahikaua e lewalewa nei ma koʻu aoao ke apahu aku i ko lakou mau ola a lilo i mau kanaka poo ole.
Aole anei no makou nei no kau mea i manao ai? wahi a na kanaka i pane aku ai.
Aole pela, aka, no koʻu ike maoli no ua lehia maoli no au ma na mea a pau, a no ia ike no hoi oʻu, ke kumu e koʻu kamailio.
Ina he hiki ia oe ke hana pela, alaila, eia hoi ka makou e hoike aku ai ia oe:
E hele kakou e nana i kela wahine ui loa, ia Kanani o lalo o na luahine.
A ina e make ia oe ka luahine nana e kiai ala ua ui ala, alaila, e lilo no kela wahine ia oe.
Pane aku la ka loea, ua hiki loa iaʻu ke hooko aku e like me ka oukou e kamailio mai la.
Aka, o koʻu manao e hele koke kakou i keia manawa aohe oʻu makemake i ka hoolohilohi.
I kela wa ua hoohuli like ae la na lio o lakou a kamoe aku la no ke alahele e hoea aku ai i kahi a ua poe la i ike ai i ka lua a me ka wahine ui.
O ke kana loea hoi, ua hele wawae aku la oia mahope o na powa me kona hoomanawanui i ka loihi.
Ka inea a me ke anu, ka nui hoi o na poino o ke kuahiwi, aka, oia mau poino a pau, aole ia he mea nona e kanalua ai a e kuko iho ai ka manao no ka hoi hope ana.
E waiho iki iho kaua o ka mea heluhelu maanei i ke kamailio ana no ka loea kaka pahi kaua e hele ala ma kana huakai imi i ke aliiwahine.
Huli ae hoi kaua a nana aku i na kanaka ma ke ae one a me ke alii Saribano e kali ana maluna o ka moku o ka hoi aku o kona poe kanaka.
I ke ahiahi ana, ua kani mai la ka bele hoailona no ka hoi aku o na poe a pau maluna o ka moku, a ua hooko no hoi na kanaka.
I ka akoakoa ana o na poe a pau a ma ka helu ia ana, ua nalowale hookahi, a mamuli o ka huli pono ia ana, ua akaka o kela kanaka loea i ke kaka pahi ka mea i nalowale.
Huli iho ia ka moku a puni. aohe wahi mea a loaa iki o ua alii ala o ka pahikaua.
I kela wa pane aku la o Saribano i na kanaka o na a pau e ku mai ana imua ona penei:
E na poe a pau o ka moku nei. aole kakou e huli hoi no ko kakou aupuni a hiki i ka hoi ana mai o kela kanaka.
A bala na la eono me kona hoi ole mai, e huli no na mea a pau iaia, ina paha ua make oia, aole paha.
Ua noho paa iho la ka moku e kali no kela kanaka hookahi, e like hoi me ke kauoha a ke keiki alii Saribano.
E huli hou ae kaua a nana aku i ka huakai a ka loea kaka pahi. pehea aku nei la oia.
-----
Ka Hui Uwati Kaleponi.
Na uwati gula o waho, hoopiha ia, me na mea hana o loko, o ka hana uwati kaulana WALTHAM, no $30 o ka uwati hookahi, ma ka uku palua dala o ka pule hookahi. E kipa ae io -
A. J. SCHREIBER - Agena
Alanui Hotele, malalo iho o ka Hotele Alonetona.
-----
Olelo Hoolaha.
Ua makaukau ka mea nona O-inoa malalo iho, e hana i na Pna HAKU PUNA ELEELE a me ka pohaku e ae no na pa kupapau, a me na kahua kukulu kia-hoomanao. O ka poe makemake e waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina.
J. BOWLER
Sept. 22, ʻ90, d - 1y*
-----
NO KA POE MAKAIKAI MA KA O.R.&L. CO.
MA KA IʻA HAMAULEO O EWA.
O KA POAONO KA LA KUPONO no ka hele ana, oiai e haalele ana ke kaa i kahi hoolulu ma Kuwili, Honolulu, i ka hora 1:45 P.M. o na Poano a pau.
No ka auhau, aohe olelo ana, he hookahi wai o ka like, mai ka liko a ka laele.
OIA HOI, HE - 50 keneta, hiki i Manana a hoi hou mai - 7@ keneta, hiki i Honouliuli a hoi mai.
O keia ka manawa pono e laʻi ai ka holoholo hoohala manawa me ka hana ana i na ea oluolu maikai, no elua wahi keneta wale no o ka mile.
1m-d Oct. 8,1890
-----
Hoolaha Hookapu.
Ke hoike ia aku nei ka lohe i na ano kanaka a pau loa. Ua hookapu loa maua i ko maua mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia Keleau (w) mai. Nolaila, ke papa loa ia aku nei na holoholona o kela a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna o ua mau Apana Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no e maua, a i ole ia, e ko maua mau hopo paha, a e hooko ia e like me ke kuhikuhi a ke kanawai. O na poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e pono lakou e hele mai e hui pu me Mrs. C. I. HIRAM, a i ole ia, me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.
Owau no me ka haahaa,
MRS. C. I. HIRAM.
Honolulu, Oahu, Oct. 8, 1890. 3mo-d.
-----
Ka Buke Akeakamai.
. . A O . .
KE KI GULA
NO KEKAHI MAU MEA HUNA PO HIHIHI I HULIIA E KA NOE AU O KE KANAKA.
KAKAU mua ia e ka Mea Hanohano DAVID KALAKAUA a me kekahi poe e ae he nui, a i Hooulua, Hooponoponoia, a Hoomahuahua hou ia e Levi-i-Levi ole ia ka Akeakamai Hawaii o ke Keneturia 19.
MAHELE o ka Buke.
MAHELE I.
ZODIALOGIA - Hoike Ouli ma na kaulana Mahina.
MAHELE II.
NAEVIALOGIA - Hoike Ouli no ka ila o ke kanaka.
MAHELE III.
METRAGARATIMA - Ka hoike Ouli ma ka Hoonohonoho Hoohulu me ka H@@ Ka@ala.
MAHELE IV.
ONEIROLOGI.
MAHELE V.
@a Papa Konane Hoailona Pomaikai.
MAHELE VI.
Ke Arimatika Kamaho@
J. M. POEPOE.