Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 180, 27 April 1891 — Page 3
This text was transcribed by: | Joanne Ha'o |
This work is dedicated to: | Joseph Kamae Ha'o (KS1939) & Dora Naumu Ha'o (KS 1940) |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
HE MOOLELO HAWAII
NO
KUALUNUIAOLA.
KE KEIKIKOA O KA MOKUPUNI O MANOKALANIPO,--
KA HI'APAIOLE O KE KOA I NA LA O KA NOHOALII
ANA O OLA, KE ALII O
WAIMEA, KAUAI.
A pela iho la i pakele ai ke ola o kekahi poe mai ka anai loa ana'ku a ka make.
Koi mai la o Pi e hoi lakou i ka hale, he wahi hoi ia no kekahi poe i pau aku i ke pio iaia ma ke kaua ana ma ka la mua, ua ae aku la no hoi o Kualunuiaola i keia koi a kona hoahanau.
I ko lakou hoea ana aku no kauhale, ua hele aku la laua e auau, a i ko laua hoi ana mai mai ka auau mai, ua makaukau mai la na mea ai.
A pau ka lakou ai ana, ua pane aku la o Kualunuiaola, e noho kaua a ma-u ka la, alaila, pii kaua iuka e ike ai i ko makuahine a me ko makuakane.
Ua ae mai la no hoi o Pi, oiai oia e haha'i ana i ke kumu nui o kona hoalo ana i ke kaua, mamuli o kona kuhihewa, ua make o Kualunuiaola:
Oiai oia e kamailio ana, ua pane aku la o Kualunuiaola imua ona penei:
O ia mau mea a pau au i hana ai e kuu hoahanau, aole na ka mea e ae, aka na ke akua no o kaua, a i hana l oi oe ia mau mea i mea no kaua e hui hou ai kekahi a me kekahi.
Ina paha aole oe i hoala i keia kaua e pi, ina paha, aole kaua e hui hou, noho mai no paha oe i kau noho, a noho aku no hoi au i kau noho, alaila, e hoohewahewa ana ka kaua mau keiki ke loaa keiki aku kaua.
Ua hoomau ia keia mau kukai olelo ana mawaena o laua, a hiki wale i ka le'a pono aia aku a ka la ilalo, ia manawa, na koi hoa aku la ke koa opio i kona heahanau no ka pii ana aku e ike i na makua penei:
Na ma-u ka la, e pii paha kaua a moe aku iuka?
Ae mai la no hoi o Pi me ka olelo ana, e pii io kaua, a i huhu mai kuu makuakane ia'u, e lilo oe i puu kalahala no'u.
Heaha hoi kana e huhu mai ai, i hana hoi oe i keia hana i kumu no kaua e hui hou ai, a o ka moolelo o ko kaua hui hou ana, he mea ia na na haumana o keia mua aku e poina ole ai, oia hoi keia:
Iloko no o ke kaua a kaawale kaua kekahi me kekhhi, a iloko no hoi o ke kaua a hui hou kaua, nolaila, mai maka'u oe ia@
I ka pau ana ae o keia mau huaolelo a Kualunuiaola, ua pii aku la ua mau hoahanau nei, o kahi mua a ua mau hoahanau nei i kipa ai, o Puukapele, kahi hoi a ke alii e noho ana me na kanaka.
Hele aku la laua nei a hala mai la o Kekaha, hala o Waimea ihope a hiki aku la laua no Puukapele, kahi hoi nona neia wahi hooheno ana:
"Ke Kauwila holu o Puukapele.'
I ko laua nei hiki ana aku, hau le iho la ka hoailona alii ilalo, a a'e aku la o Kualunuiaola maluna o ka aha, a a'e pu aku la no hoi maluna o ka aha kona heahanau Pi.
Oiai laua e hele aku ana, he manawa ia no ke alii a me na kahuna e u-i aku ana a u-i mai ia lakou iho,, owai la o keia mau koa o Kualunuiaola.
O ke kumu o keia maopopo ole, no ka like loa o ko Kualunuiaola ma kiekie a me ka nui, a o kekahi, no ka like lea o ko laua mau ma-lo a me ko laua mau mahiole.
Aka nae, ua hoopau ia ko lakou nune ana i ka wa a Pokii i olelo mai ai, o ke kanaka i a'e mua mai nei i ka aha, oia no o Kualunuiaola, a o ke kokoolua owai la ?
Aole i pau.
NA KOMITE LULU DALA LA KUOKOA.
Eia iho malalo nei ka inoa o na komite i wae ia e ka Papa Hooko o ka Hui Aloha Aina a makee Kuokoa Hawaii.
O keia mau inoa kai loaa i keia manawa, a e like me ka loaa ana o ka poe kupono, pela no e hoopiha ia ai ke komite i kela a me keia manawa. Mamua o ka hana ana aku a keia komite ke poloai ia aku nei lakou e akoakoa mai me ka Puuku a Kakauolelo o ka Hui.
Eia ka papa inoa o ke Komite:
Timoteo Kapualei, Moanalua; Petero Kaluna, Kalihi; W. H. Kamaki, Kalihi; Helalione Makalii, Kapalama; Itaia Kukaulalii, Kapuukolo; A. Palekaluhi, Waikahalulu; J. Kaheleluhe, Waikiki, Waialae.
Na komite waena no Honolulu:
W. H. Cummings, R. W. Wilcox; J. Bipikane; Kamaile; Pua.
Ma ke Kauoha
Jno. E. Bush
Kakauolelo a me Puuku.
Olelo Hoolaha.
Ke hai ia aku nei ka lohe i na kanaka a pau, o ka poe e makemake ana i mau eke paakai maikai a me ona nanahu kie we maikai a makepono no hoi ke kumukuai, e loaa no au ma Haimoeipo, Hale Kaa o ka Moi, a i ole i ko'u home paha.
MRS. C. I. HAIRAM.
Haimoeipo, Honolulu, Oct. 8, 1890.
3ms--d.
OLELO HOOLAHA.
Ke hai ia aku nei ka lohe i na kanaka a pau, o kela ano, keia ano, ua kapu na ko'a HEE o Koaiki a me Kaaiape iloko o kai Oneuli, aole e holo ka waa me ke kanaka a o i ka Hee, o ka mea kue i keia olelo hoolaha, a loaa ia'u, e hoopii no au ma ke kanawai o ka aina.
M. KALEOIKAIKA.
Waikane, Maraki 31, 1891. 2ts-w
H. P. K. Malulani.
HE LOIO a he hookapeke olelo ma ke Kanawai. E loaa no au mai ke kai hawanawana o Kawaihae, e hoene ana me ipo la, a Hamakua au i ka la'i o Kukaiau ma ke alo o na pali. E ohiia no hoi na aie me ke ku i ka eleu a me ka puahiohio. Nov 8 '90, d-ly.
HOOLAHA I KA POE MAKEMAKE I "KA LEO."
Ma keia hope aku ke hoolaha ia aku nei, e kii aku ka poe makemake i ka nupepa Ka Leo i na Luna e lawe nei i ka nupepa, oia hoi o
J. Kahaleluhi J. Kaneaiakala
John Samoa Parao
T. Kapualei
JNO. E. BUSH
Luna Hooponopono.
Na Komite La Kulaia.
O na Komite o ka la 28 o Novemaba 1891, e hoolaha ia nei ma ka nupepa KA LEO O KA LAHUI, ke poloai ia aku nei, e hoolauna mai me ka Puuku, a e kuka pu no na hana e pili ana i ka La Aloha Aina o ka Hawaii Ponoi. E loaa no makou ma kahi pa'i o KA LEO i na la a pau, koe ka la Sabati. (Poaono).
E Kokua Aloha mai.
Ke poloai aku nei makou i ka Lahui Hawaii ponoi, no lakou na puuwai hamama, a me na umauma i piha i ke aloha hoa kanaka, e, haawi mai i na kokua aloha ana no ka hapai ana aku i kela hihia nui loa e waiho hoohemahema wale ia mai nei no e ka poe ia lakou ia hana, oia hoi kela kanaka o Kalaniwahine ka inoa, i pepehi maoli ia ai no ma Hamakua Hawaii, a makou i hoolaha aku ai. A i mea e hiki ai ke hoolimalima aku i ka loio nana e lawelawe ia hana ma ka aoao o ka lahui, oia ka makou e poloai aku nei ia oukou e pahola mai i na kokua ana e like me ka mea i pono i kela a me keia; a e lawe mai a hooili mai paha a loaa i ka Hon. J. E. Bush, ka puuku nana e malama a makaukau, o ka hapai koke aku no ia e hana i ua hana la. Ua loaa mai la i keia la 2 o Aperila, na W. H. Daniela mai o Wailuku, $5.00; na ka Leo, $5.00; Hon. J. Nawahi, $2.00, D. M. Punini Jr., $1.00.
Hookahi no manao nui iloko o keia hapai ana, o ke aloha i ke kanaka i pepehi maoli ia, a o ke aloha ka mea i oi ae mamua o na mea a pau.
KA LEO O KA LAHUI.
Aperila 2, '91, Alanui Pa'i Palapala.
B. F. Ehless & Co.
--:PAINAPA:--
99 Fort Street.
Ia oukou e na makamaka a me na hoa loha, oiai hoi, na makaukau makou i ke kuai ana aku ia oukou i na lako lole wahine o na ano a pau, oia hoi--
Na Silika hou
Na Sateen hou
Na Mikilima hou
Na Lihilihi hou
Na Lihilhii keokeo hou
Na Lihilihi kau lole hou
Na ano Mamalu hou loa
Na Paku Pukaaniani
Na lole hou o na wahine
Na lole o na keiki liilii
Na lole o kela a me keia ano
E loaa no ia oukou no na kumukuai haahaa loa.
Ko'u Oiaio,
B. F. Ehless & Co.
Papale ! Papale !!
Papale !!!
E loaa no maanei na PAPALE maikai o na ano a pau
Na Papale i Hoonaniia a Hoonani ola ia.
I loaa ole ka lua ma keia Paeaina, a no na la hoomanao Kulaia, e loaa no ia oe ma na kumukuai haahaa.
Ina oukou e kuai i na PAPLE ma ko makou halekuai nei, alaila e loaa no ia oe ke kaulike.
HALE HANA WAI MOMONA WAI ANIANI.
HARE MA NA ONA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .HELU 81, ALANUI MOI.
Ka poe wale no nana e hana nei ka WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA, oia hoi ka
Saseparela
a me ka
Wai-Hao.
Na Wai Momona Awapuhi, Saseparela, Le mi, Wai-pipii, Soda maoli, Sida Kamepena, &c.
Mutual 330-------Telepona-------Bele 298
@ E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau. E hooko ia no na kauoha a pau loa mai na Mokupuni mai a me ko ke kulanakauhale nei.
Mar. 15, 1891. 148 d-tf.
KUAI HOOPAU NUI.
Mai keia manawa aku a hiki i ko Makou hoonee ana aku iloko o ko makou
HALEKUAI HOU
Ma ke Alanui Papu, --(NA HALE BURUA.
E hoolilo aku ana Makou i ko Makou waiwai a pau o na ano Lole:
NA LOLE NANI,
NA LOLE I HUMUIA,
KAPU A ME PAPALE
PAHU LOLE, a pela aku
No na Uku Hooemi Loa Nae.
Egan & Gunn.
ALANUI MOI kokoke i ke ALANUI PAPU. tf---d.
Hoolaha Hou !
B. F. EHLERS &CO., --Painapa.
Ua loaa mai nei ia makou he mau waiwai hou loa, oia hoi
KAKIMA,
KINAMU,
KEOKEO HALU'A
CHALLI,
VIKOLIA KEOKEO
-- A ME NA --
Mikilima o na ano a pau, a me na paku puka aniani o kela a me keia ano, @ na kumukuai haahaa loa.
B. F. EHLERS & CO.
Alanui Papu, Hono@ulu, --25-d3 @.