Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 155, 23 March 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Naoko Fujimoto |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
ME KE KAUOHA.
Olelo Kuahaua.
O makou o LILIUOKALANI, ma ka lokomaikai o ke Akua, Moiwahine o ko Hawaii Paeaina, i kulike ai me ka lauku 22 o ke Kumukanawai o ko Hawaii Paeaina, ke hookohu aku nei, ke nele makou i ka Hooilina o ko makou kino ponoi iho, i ko makou kupa i aloha nui ia a kaikamahine hoi, ka Wohialii Kiekie VICTORIA KAWEKIU KAIULANI LUNALILO KALANINUIAHILAPALAPA oia ko makou hope maluna o ka Noho Moi, mahope iho o ko ke Akua oluolu ana e lawe aku ia makou mai keia ola ana.
Hanaia ma Ualealii iolani ma Honolulu i keia la @@ Maraki, iloko o ka makahiki o ka Haku 1891.
LILIUOLALANI.
E ka Moiwahine
SAMUEL PARKER.
Kuhina o ko na Aina E
Ua oluolu i ke Lii ka Moiwahine e hoo kohu aku i ka poe keonimana malalo iho i mau hoa no kona Aha Kukamalu o ke Aupuni:
Hon. William H, Cornwell
Hon Richard F. Bickerton
Hon. Chas. B. Wilson
Hon. Fsank S. Pratt
Hon. Joseph O. Carter.
Halelii Iolani, Mar. 7 ,1891 3ts-d. 1t-w.
Ua oluolu i ka Moiwahine e hookohu aku ia CHAS. B. WILSON. ESQ., Hamuku o ke Aupuni ma kahi o C. L. Hopkin Esq., i waiho mai.
W. AUSTIN WHITING.
Loio Kuhina.
Mar 9, 1891. 146- d1w
Ua oluolu i ke Alii ka Moiwahine e haawi i na hookoha mahope iho:
Hon. John Owen Dominis, Kiaaina o ka Mokupuni o Oahu.
James William Robertson, Esq. Puuku o ka Hale Ahi.
Kapena Samuel Nowlein, Kapena o ka Puali Koa Kiai o ka Moi, ma kahi o J. P. Kahalewai i haalele mai.
Lutaneia Waiau Jerome Feary, Lutanela Ekahi o ka Puali Koa Kiai o ka Moi, ma kahi o Hon. E. K. Lilikalani i haalele mai.
Lutanela Miram Kaaha, Lutanela Alua o ka Puali Koa Kiai o ka Moi, ma kahi o Lutanela Feary i hookiekie ia.
Hale Alii Iolani, Mar. 2 1891.
3ts-d,
Ua hookohuia o J.M.Kauwila, Esq., keia la he hoa o ka Papa Alanui o ka Apana o Puna, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o W. H. Shipman i haalele mai.
Penei iho ka Papa i keia manawa: - J. E. ELDARTS- Luna Hoomalu ROBERT A. RYCORFT
J.M.KAUWILA.
C.N.SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina. Mar. 2 1891. 3ts. – d.
I KULIKE ai me na olelo o ka Pauku 1 o ka Mokuna XXXV o ke Kanawai i ka paia: He Kanawai e hoololi a e hoohuihui ai i ke Kanawai e pili ana i ka Pa Hoopaa Holoholona Helehewa, i na Helehewa, na Kuni a me na Hoailona, i aponoia Augata 11, 1888, ua kukuluia a ua hookaawale ae au i keia la i kekahi pa ma Kaipohaku, e pili pu la me ka Pa Hale Kula, ma Puuanahulu-uka, no ka hoopaa ana i na holoholona helehewa ma ka Apana o Kona Akau Hawaii.
C.N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina Mar. 2, 1891. 3t. –d
KUAI O KA AINA AUPUNI MA ALANUI HEMA, HONOLULU, OAHU.
Ma ka Poaha, Aperila 2, 1891, ma ke komo ana alo o Aliioiani Hale, ma ka hora 12 awakea, e kuai ia ana ma ke kudala kela apana aina aupuni e waiho la ma Alanui Hema, e pili pu la me ka pahale o Kamalena, (Kawaiahao) nona ka ili o 7-100 eka, oi aku a emi mai paha.
He $300 ke kumukuai koho hookumu.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina,
Keena Kalaiaina, Mar. 3 1891. 3ts-d.
KUAI AINA AUPUNI MA KE KIHI ALANUI ALAKEA ALAKEA A ME MOI, HONOLULU OAHU.
Ma ka Poaha, Aperila 9, ma ke komo ana alo mai o Aliiolani Hale, ma ka hora 12 awakea, e kuai ia aku ai ma ke kudala kekahi apana aina ololi e waiho la ma ke kihi Hikina o Alanui Alakea a me Moi, oia hoi ke koena o ka pahale o Waiwai o MeDuff, nona ka iliaina he 550 kapuai huina- ha like oi iki a emi mai paha.
Ka uku hookumu $ 300.
C.N.SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
ena Ke Kalaiaina, Mer. 4, 1891. 3ts-d
KAHO ANA I SILA IA
E lawe ia ana ma ke Keena Kalaiaina a hiki i ka Poalima, Maraki 20, 1891. ma ka hora 11 awakea, no ke pai a me ka humuhumu ana he hookahi haneri cope o ka Buka Helu Inoa o ka poe Koho o la Paeaina.
E ika ia no na olelo hoakaka no ka hana ma ke Keena o ka Luna Hooponopono o ka Papa Helu Inoa ma Aliiolani Hale. Aole ke Kuhina Kalaiaina e hoopaa iaia e lawe i ka mea koho haahaa loa a koho e ae paha.
C.N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mar. 11,’91. 148 3td.
HOOLAHA A KE KEENA AINA E.
Ua hookohuia o Frank P. Hastings, Esq., i keia la, i Kakauolelo o ka Oihana o ko na Aina e, ma kahi o Konela ka Hon.Curtis P. Iaukea, i haalele mai.
SAMUEL PARKER,
Kuhina o ka na Aina e.
Keena Aina e, Honolulu, Mar 1, 1891. 2ts-d.
$500 UKU MAKANA. $500
E ukuia no ka makana o $500 i ka mea e hoike mai ana i-ka mea e alakai ai a loaa aku a me ka hoopai ia ana o ka mea a mau mea paha nana i puhi ka hale o HON.A.ROSA i ke ahi ma ke kakahiaka o ka la 10 o keia malama.
CHAS. B. WILSON,
Ilamuku.
Keena Ilamuku, Mar. 12, 1891. 3ws-d.
$250 UKU MAKANA. $250
E uku ia no kekahi makana o $250 i kekahi mea, e haawi ana i na hoike e alakai ai i ka hopu ia a me ka hoopai ana o ke kanaka a mau kanaka paha nana i hana na aihue iloko o ekolu pule i kaa hope iho la. C.B.WILSON.
Ilamuku.
Keena Ilamuku, Mar. 12, 1891. d3ws.
$100 UKU MAKANA. $100
E haawi ia no ka uku makana he $100 i ka mea e lawe mai ana i na olelo e hiki ai ke alakai a hopu ia a hoopai ia ka mea a mau mea paha i aihue mai kahi aku o Geo L. Dall, ma Alanui Kula a me Liliha , he eha mau moa kane hakaka, ma ka po o ka la 11 o Mar. 1891.
C.B.WILSON.
Ilamuku.
Honolulu , Mar. 12, 1891. 154 d-15ts.
Ua hookohu kupono ia o John C. White Esq., i kela la Luna nui o ka Oihana Wai o Honolulu, ma kahi o C. B. Wilson i hookiekie ia ae .
C. N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mar. 11, 1891. 154 d3t.
KA LEO O KA LAHUI.
JNO. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
POAKAHI MARAKI 23, 1891.
NA KUMUHANA A KA LAHUI E PANEE AKU NEI IMUA OU E KA MOIWAHINE LILIUOKALANI.
Ua hoike mua aku makou i ka lohe i olahonua, i na kumu i waiho ia mai ai imua o makou, nolaila, ua makaukau makou e hoike aku imua o ke ao holookoa:
1. – I Kumukanawai Hou.
I ke Alii ka Moiwahine Liliuokalani o ke Aupuni Hawaii, ka mea a ke Akua Mana Loa i koho pono ai i makua maluna o Kou Lahui Hawaii oiaio.
Ano, eia ka leo o Kou Lahui, ke noi aku nei imua ou me ka haahaa i Kumukanawai Hou no Kou Aupuni, oiai, eia Kou lahui iloko o ke kupilikii e noho nei i keia mau la, oiai, ua ili iho maluna o Kou lahui ponoi, na haawe kaumaha a ka ehaeha, mamuli o na hana lima kakauha a ke aloha ole, ma o keia Kumukanawai la.
Nolaila, ke noi aku nei Kou Lahui, e hana koke ia keia hana e ka Makua o ka Lahui Hawaii ponoi, oiai, oia ke kahua onipaa o Kou nohona Aupuni; oiai hoi, ua makaukau mau makou e kakoo aku i ka Noho Alii, a hiki i ke kanaka Hawaii hope loa ina e hooko ia ana keia leo noi a Kou lahui . Aka, ina e kapae ia ana, ua like ia me ka hoole a kapae ia ana, a ua like no hoi ia me ka hoole maoli ana mai i ka leo o ke Akua Mana Loa, no ka mea, o ka leo o ka Lahui, o ka leo no ia o ke Akua, oiai, ma ko makou aoao, kou mau makaainana ponoi, he mea ehaeha no Kou lahui ponoi, ka ike ana aku i kekahi mau hana e hana ia ana ma keia hope aku, e ka poe e ake nei e hookahuli i ka nohona aupuni Moi o Hawaii nei; nolaila, e ku ae oe maluna o kou mau kapuai ponoi iho, a e kauoha aku i kou Aha Kuhina, e kahea ia ka Aha Elele hana Kumukanawai hou, mai Hawaii a Kauai, e akoakoa mai ma Honolulu nei iloko o ka malama o Iune e hiki mai ana; a mamuli o kou mana Moiwahine e kauoha aku oe ia lakou e hana koke ia ka makemake o kou lahui.
A e kali Oe i ko lakou hooko pono ana i ka makemake o kou lahui, a i ka wa a lakou e hooko pono ole ai, e kukala aku oe ua hookuu ia oukou a pau e hoi, oiai aohe oukou i hana i ka hana au i kauoha aku ai e hana, alaila. e lawe ponoi ae ka Nohoalii a kukale aku i Kumukanawai hou e like me ke au o ka Moi Kamehameha V i hana ai, a e kapa ia ka inoa o kou Kumukanawai ke “ Kumukonawai o ka Moiwahine Liliuokalani I,” a maloko o keia Kumukanawai Ou, e maheleia i elua Hale Ahaolelo. ka hoihoi ana i ka mana koho o na ’ Lii na ka Nohoalii e koho, ka hoakoakoa ana i ka hana a ke Kuhina Nui, a e hookaawaleia kona kulana mai na Kuhina e ae mai, a o ua Kuhina Nui la oia kou hoa kuka ma na mea pili Aupuni a me ka hooponopono ana i ka lahui, a nana hoi e hoike aku i na Kuhina e ae.
Nolaila, ma keia mau hoakaka ana, ke manao nei kou lahui ua lawa keia hoike i ka mea e pili ana i keia kumuhana ano nui a kou lahui e ake nei e hana koke ia.
A na keia hana e hoike aku ia oe imua o ke ao holookoa, o ka Moiwahine o ke Aupuni Hawaii, oia ka hikimua ma ka hooponopono Kumukanawai, a he loea maopopo ma ke kalaiaina ana: a oia auanei ka wa e haawi mai ai ke ao holookoa i na puili lima pu ana me Hawaii uuku, oiai aole makou e hewa ke hoike ae, ua ano hemo ka pili a makalii, oiai ua nanakee ka ia i ka maunu ekaeka, nolaila, e maliu i ka leo o kou lahui, a maluna o kou lahui, “ e onipaa ai ka Nohoalii o Hawaii nei.”
IHEA E PAE AI ?
Kela ka ninau koe honua i koweloia mai e kelahi nupepa Hawaii Makua; a he ninau hoi i pili i na hooponopono aupuni ana o nei mau la e nee aku nei. Mea ae ana ua haku manao nei, “Ke hoomoamoa ia mai nei ma kuono, he mau noonoo kalai a hooponopono aupuni hou no keia Kau Ahaolelo iho; ke hoolala malu ia mai nei e ka naau lili a hoohuakeeo o ka makee oihana,”
O keia mau olelo ae la maluna mawaena o na kauna koma, oia paha na hana a ka mea haku manao i kakia ae ai ma ka lae o kana kukulu manao. “Ihea la e pae ai ?”
He mea maopopo, o kela mau ha na malu i oleloia e ka mea kakau manao, aole ia he mau hana i pohihihi na hopena, kahi e pae pono aku ai lakou. A ima he ike, a he maopopo lea i ua mea kakau la, aia ke hana malu ia nei ua mau mea la, e like kana i olelo ae ai, a he poe hoi i lili a kuhalahala, hoohuakeeo hoi i ka nele oihana, ka poe na lakou ua mau hana malu nei ma ke kuono poopoo; alaila, he oi aku ka pono i ka mea kakaku, e hoike akaka ae i ua mau mea la a me ka poe oia kumuhana. Malia o ka poe no paha o ka poai o ka la 30 o Iune 1887; a i ole, o na keiki aku paha o ua la 30 la.
No makou iho, aole o makou hoihoi iki i na hoolala malu ma kuono pouliuli, i na mea pili hoopono aupuni. aia ka makou i ke akea, i ka malamalama o ka la. i ike a i lohe pu mai na makaainana mai Hawaii a Kauai; ka poe nui a me ka poe liilii, ka waiwai a me ka ilihune, ka naauao a me ka naaupo, ka haku a me kauwa, koe wale no paha ka poe i maa i ka lele poi powa aku maluna o kahi poe me he pueo la i ka iole a i ka moa keiki.
Aole i pau,
HE MANAO HOIKE AKU.
I na makamaka o KA LEO a me ka “Oiaio;”
Aloha mai, @ oukou: -
Oiai maua e noho ana he mau paahana ma keia Keena, ua hooikaika nui maua e hooko aku i na kauoha a pau i hiki mai i ke Keena nei, mai na poe mai a pau a puni ka Paeaina; o ka poe i kauoha mai i ka nupepa; “Ka oiaio.” a me KA LE O KA LAHUI. Ua hoouna aku maua e like me ke kauoha i loaa mai; aka, ua minamina maua i ka hiki mau mai o na hoohalahala a kahi poe, no ka loaa ole aku o ka lakou pepa, oiai ua hoouna ia aku no; a ua palapala maoli mai no hoi kekahi me ka i mai, “Ua hookae ia paha wau.” E na makamaka aloha, aohe a oukou kauoha i hoonele ia aku e maua; koe wale no ka ka Ona mea e pane mai ai ia maua; a o kana mea e pane mai ai, e hoike ia aku ana no ia oukou. Ua minamina maua no keia hiki pono ole aku o ka nupepa a kahi poe o oukou, e like me na hoohalahala e hiki mai nei. Ke manao iho nei maua; ke hana apiki ia mai nei no hoi paha, e kekahi makamaka o oukou, a e kahi mau enemi paha. Aka, mai pauaho oukou i ka hai mai i na pilikia o ka oukou pepa; e hoike mai no, a o ka maua no ka hoouna aku.
Me ke aloha no;
E. KEKOA
D.M.PUNINI
Honolulu , Mar. 23, 1891.
UA HALA.
Ma ka auina la 11 o keia mahina, ua kikoo mai la no lima menemene ole o la make maluna o ke kino o Mr. Puamana, a lawe aku la i ka hanu ola a waiho iho la i ke kino lepo e hoi aku no i ka lepo.
He nui ko makou minamina iaia, oiai, he makua oia no ka lehulehu, he heahea, he hookipa, he puuwai hamama i na mea a pau e hiki aku ana i kona home.
Ua haalele iho oia he kaikamahine a he moopuna hoi e noho kumakena aku ana nona; he mau la kakaikahi wale no kona kaa-amai ana, a hiki wale no kona kaa-amai ana, a hiki wale i kona pauaho ana mai la i keia ola ana.
A o makou a pau ka ohana, ke noho aku nei e kaumaha a e u iaia ma keia aoao o ka muliwai eleele o ka make, aka, ua hala ka hanu e hiki ai ke ike aku a ike mai; oia nae ke alahele hookahi o na mea a pau motio aku ai. Ma Auwaiolimu kona wahi i make ai, a o ke 60 paha a oi o kona mau makahiki.
Aloha wale. J.P.Kuaeau.
Auwaiolimu, Honolulu.
VOX POPULI! VOX DEI!!
O KA LEO O KA LAHUI; KA LEO IA O KE AKUA.
O keia kekahi o na hopuna olelo alakai kaulana o ka lahui kahiko o Roma.
Ua kupono a ua pili maoli no keia mau hopunaolelo i ka hooponopono ana a me ke alakai ana i na hana aupuni @ ka lahui. Ua pili i na ano aupuni ma na aina a pau, a ua pili hoi i na lahui a pau e ake ana i na kulana aupuni holo mua.
O ka Moi he mea hooko ia i ka leo o ka lahui; ina kahea aku ka lahui i ka Moi ma kekahi hana, e pono iaia e hoolohe ia mea, no ka mea o ka leo ia o ke Akua.
Na Komite La Kulaia.
O na Komite o ka la 28 o Novemaba 1891, e hoolaha ia nei ma ka nupepa KA LEO KA LAHUI, ke poloai ia aku nei, e hoolauna mai me ka Puuku, a e kuka pu no na hana e pili ana i ka La Aloha Aina o ka Hawaii Ponoi. E loaa no makou ma kani pai o KA LEO i na la a pau, koe ka la Sabati. ( Poaono).
NA KOMITE LULU DALA LA KUOKOA.
Eia iho malalo nei ka inoa o na komite i wae ia e ka Papa Hooko o ka Hui Aloha Aina a makee Kuokoa Hawaii.
O keia mau inoa kai loaa i keia manawa, a e like me ka loaa ana o ka poe kupono, pela no e hoopiha ia ai ke komite i kela a me keia manawa. Mamua o ka hana ana aku a keia komite ke poloai ia aku nei lakou e akoakoa mai me la Puuku a Kakauolelo o ka Hui.
Eia ka papa inoa o ke Komite: Timoteo Kapualei, Moanalua; Petero Kaluna, Kalihi; W. H. Kamaki, Kalihi; Helalione Makalii, Kapalama; Itaia Kukaulalii, Kapuukolo; A. Palekaluhi, Waikahalulu; J. Kaheleluhe, Waikiki, Waialae.
Na komite waena no Honolulu: W. H. Cummings, R. W. Wilcox; J. Bipikane; Kamaile; Paa.
Ma ke Kauoha
Jno. E. Bush
Kakauolelo a me Puuku.
NA HOOKUPU.
Ke Lii Sam Parker ………$ 100.00
R. W. Wilikoki …………. “ 50.00
W. H. Cumminngs ……... “ 50.00
KA LEO O KA LAHUI ... “ 50.00
Wm. White………………“ 50.00
Geo. K. Kaia ……………“ 10.00
R. K. Ii ………………… “ 10.00
Jas. Ii ………………….. “ 10.00
Sam Leleo …………….. “ 10.00
J. E. Poepoe ……………“ 10.00
Laurens Sheldon ………“ 10.00
George Kaneao ……….. “ 10.00
J. Kua ………………… “ 10.00
Wm. F. Bush …………. “ 10.00
E. Kekoa …………….. “ 10.00
J.A. Kahoonei ………. “ 10.00
Hana Leloo …………. “ 5.00
J. Pipikane “ 50.00
D.M. Punini “ 10.00
Mr. Kamala “ 10.00
J.K.Kaunamano; 1 Puaa; 1 Bipi
J. Nahinu ………2 puaa
Kaneao …….2 pahu alani
Kakeoikaika …1 kakini moa
Hoaloha ……...1 bipi
Hoaloha ………1 puaa
Ohana Keiki …. 1 puaa
Kimokeo 1 puaa
Napualii 2 eke uala
HOOLAHA I KA POE MAKEME I “ KA LEO.”
Ma keia hope aku ke hoolaha ia aku nei, e kii aku ka poe makemake i ka nupepa KA LEO i na Luna e lawe mei i ka nupepa, oia hoi o
J. Kahaleluhi J. Kaneaiakala
Geo. Kanikau Parao
T. Kapualei John Samoa
JNO. E BUSH
Luna Hooponopono