Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 152, 18 March 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Kahuanani Kalua-ching |
| This work is dedicated to: | Alexander Kaonohi Kalua |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA.
Olelo Kuahaua.
O makou o LILIUOKALANI, ma ka lokomaikai o ke Akua, Moiwahine o ko Hawaii Paeaina, i kulike ai me ka Pauku 22 o ke Kumukanawai o ko Hawaii Paeaina, ke hookohu aku nei, k nele makou i ka Hooilina o ko makou kino ponoi iho, i ko makou kupa i aloha nui ia a kaikainahine hoi, ka Wohialii Kiekie VICTORIA KAWEKIU KAIULANI LUNALILO KALANINUIAHILAPALAPA oia ko makou hope maluna o ka Noho Moi, mahope iho o ko ke Akua oluolu ana e lawe aku ia makou mai keia ola ana
Hanaia ma Halealii iolani ma Honolulu i keia ia 6 o Maraki, iloko o ka makahiki o ka Haku 1891.
LILIUOKALANI.
E ka Moiwahine
SAMUEL PARKER.
Kuhina o ko na Aina E.
Ua oluolu i ke Lii ka Moiwahine e hoo kohu aku i ka poe k@@@imana malalo iho i mau hoa no kona Aha Kukamalu o ke Aupuni:
Hon. William H. Cornwell
Hon. Richard F. Bickerton
Hon. Chas. B. Wilson
Hon. Fsank S. Pratt
Hon. Joseph @. Carter.
Hale@lii Iolani, Mar. 7, 1891. 3ts-d. 1t w.
Ua oluolu i ka Moiwahine e hookohu aku ia CHAS. B. WILSON, ESQ., Ilamuku o ke Aupuni ma kahi o C.L. Hopkin Esq., i waiho mai.
W. AUSTIN WHITING.
Loio Kuhina.
Mar,9 1891. 146 d1w
Ua oluolu i ke Alii ka Moiwahina e haawi in a hookohu mahope iho:
Hon. John Owen Dominis, Kiaaina o ka Mokupuni o Oahu.
James William Robertson, Esq. Puuku o ka Hale Alii.
Kapena Samuel Nowlein, Kapena o ka Puali Koa Kiai o ka Moi, ma kahi o J. P. Kahalewai i haalele mai.
Lutaneia Waiau Jerome Feary, Lutanela Ekahi o ka Puali Koa Kiai o ka Moi, ma kahi o Hou. E. K. Lilikalani i haalele @@ai.
Lutanela Hiram Kaaha, Lutanela Alua o ka Puali Koa Kiai o ka Moi, ma kahi o Lutanela Feary i hookiekie ia.
Hale Alii Iolani, Mar. 2, 1891.
3ts d.
Ua hookohuia o J. M. Kauwila, Esq., i keia la he hoa o ka Papa Alanui o ka Apana o Puna, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o W. H. Shipman i haalele mai.
Penei iho ka Papa i keia manawa:
J. E ELDARTS Luna Hoomalu
ROBERT A. RYCROFT
J. M. KAUWILA.
C. N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina. Mar. 2 1891. 3ts. d
I Ku@@@@@ ai me na olelo o ka Pauku 1 o ka Mokuna XXXV o ke Kanawai i ka paia: He Kanawai e hoololi a e hoohuihui ai i ke Kanawai e pili ana i ka Pa Hoopaa Holoholona Helehewa, in na Helehewa, na kuui a me na Hoailona, i aponoia Augate 11, 1888, ua kukuluia a ua hookaawale ae au i keia la i kekahi pa ma Kaipohaku, e pili pu la me ka I’a Hale K@@@
KUAI O KA AINA AUPUNI MA
ALANUI HEMA. HONOLULU, OAHU.
Ma ka Poaha, Aperila 2, 1891, ma ke komo ana alo o Aliioiani Hale, ma ka hora 12 awakea. e kuai ia ana ma ke ku@@la kela apana aina aupuni e waiho la ma Alanui Hema, e pili pu la me ka pahale o Ka@@atena, (Kawaialiao) nona ka ili o 7-100 eka, oi aku a emi mai paha.
He $300 ke kumukuai koho hookumu.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina,
Keena Kalaiaina, Mar. 3 1891. 3ts d.
KUAI AINA AUPUNI MA KE
K@HI ALANUI ALAKEA A
ME MO@, HONOLULU
OAHU .
Ma ka Poalua, Aperila 9, ma ke komo ana alo ma@o Aliiolani Hale, ma ka hora 12 awakea, e kuai ia aku ai ma ke k@@ala kekahi a@ana aina ololi e waiho ia ma ke kihi Hikina o Alanui Alakea a me Moi. @@@ @@@ he k@eaa o ka pahale o Waiwai o M@@@@@, nona ka iliaina he 550 kapuai @@@@ ha like oi iki a emi mai paha.
Ka uku hookumu$300.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mar. 4, 189@. 3@@d.
KOHO ANA I SILA IA.
E lawe ia ana ma ke Keena Kalaiaina a hiki, i ka Poalima, Maraki 20, 1891, ma ka hora 11 awakea, no ke pa’i a me ka humuhumu ana he hookahi haneri cope o ka Buke Helu Inoa o ka poe koho o ka Paeaina.
E ike ia no na olelo hoakaka no ka hana ma ke Keena o ka Luna Hooponopono o ka Papa Helu Inoa ma Aliiolani Hale. Aole ke Kuhina Kalaiaina e l@opaa iaia e lawe i ka mea koho haahaa loa a koho e ae paha.
C. N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalai aina, Mar. 11, ’91. 148 3td.
HOOLAHA A KE KEENA AINA E.
Ua hookohuia o Frank I. Hastings, Esq., i keia la, i kakauolelo o ka Oihana o ko no Aina e, ma kahi o Konela ka Hon. Curtis P. Iaukea, i haalele mai.
SAMUEL PARKER
Kuhina o ka na Aina e.
Keena Aina e, Honolulu, Mar 1, 1891.
2tsd.
$500 UKU MAKANA. $500
E ukuia no ka makana o $500 i ka mea e hoike mai ana i ka mea e alakai ai a loaa aku a me ka hoopai ia ana o ka mea a mau mea paha nana i puhi ka hale o HON. A. ROSA i kea hi ma k kakahiaka o ka la 10 o keia malama.
CHAS. B. WILSON,
Hamuku. 3
Keena Hamuku, Mar. 12, 1891. 3ws d.
$250 UKU MAKANA. $250
E uku ia no kekahi makana o $250 i kekahi mea, e haawi ana in a hoike e alakai ai i ka hopu ia a me ka hoopai ana o ke kanaka a mau
Kanaka paha nana i hana na aihue iloko o ekolu pule i kaa hope iho la. C. B. WILSON.
Hamuku.
Keena Hamuku, Mar. 12, 1891. d3ws.
KA LEO O KA LAHI
J N O. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
POAKOLU MARAKI 18, 1891.
Aole i Loli ke Kanawai o Iehova.
Ua hooia mai ka Haku Karisto i ka nani o ke Kanawai a kona Makua penei, iaia i pane aku ai i ka ninau kolohe a ka paresaio, e like no hoi me ka ninau a na paresaio o keia wa heaha ke kauoha nei iloko o ke kanawai: “E aloha aku oe ia Iehova kou Akua me ka naau a pau. a me kou uhane a pau. O ka mua keia a me ke kauoha nui, a ua like no hoi ka lua me ia: E aloha aku oe ia oe i kou hoa launa me oe ia oe iho. Ma keia mau kauoha elua, ke kau nei ke kanawai a me na kaula.” Iloko o ka moakaka o keia mau ole lo a ke Keiki a ke Akua, ke a na a ke Akua i waiho mai ai i kumu hoohalike no kakou i loaa ai ka hemolele o ka Adamu mua mamua o kona hahaki ana i ke kanawai hemolele e olelo ia nei e ka nahesa ma o na kaula hoopunipuni o keia manawa, e like me ka olelo ia ana o ka hoopunipuni mua loa ma ka waha o ka moo. O keia wehewehe a Karisto, oia no na ano o ke Kanawai, ma ka papa pohaku mua. he eha kauoha i ke kanaka e hoomaikai aku i ke Akua a malama i kona la hoano, ke Sabati la 7; a ma ka lua o ka pohaku na kauoha eono e pili ana i ka rula a kakou e malama ai mawaena o kakou hoa kunaka iho. A ina kakou he aloha io i ke Akua e malama ana kakou i kona kanawai, a ina hoi ne aloha i ka mea a ke Akua i hana ai, e aloha ana kakou i ko kakou mau hoa kanaka, a pela iho la e loaa ai ka hemolele o ke Akua, pela e loaa ai ke ko ana o ka manaoio, a me ka manaolana. aia a hooko kakou i ke kanawai o Iehova, e like me ka ka haku i wehewehe ai maluna o ke aloha. Wahi a Paulo, ma Korineto 13: “Ina i olelo au i ka olelo a kanaka a me ka anela, a i ole ke ALOHA, ua like au me ke keleawe kanikani a ke kumebala walanu. Ina i wana@@, ke, a aole ke aloha, he mea ole au. Ina e manawalea i ko’u waiwai a pau’a haawi i ko’u kino i ke ahi, aole no he aloha, aole no e pono.”
Nolaila o na a’o ana a pau o ka Euanelio, o ke Kauoha Kahiko a me ke Kauoha Hou, aia no ia maluna o ke aloha o ke Akua i haawi mai ai i kana Keiki ponoi no ke ao holookoa, ma kinohi ana i olelo iho ai, na keiki e paopao ke poo o ka nahesa, i hamama ai ka ipuka o ka mihi ia kakou, ma ka manaoio o ka poe kahiko e hiki mai ana ka Mesia, a ma oko kakou manaoio aku ua hiki mai hoi, a ma ko kakou hoolohe i kana berita, oia hoi ke kanawai e waiho la me ka loli ole iloko o ka pahu berita iloko o ka lani o ka pahu berita iloko o ka lani, Ioane i ike ai penei: “A ua wehe ia ae la ka luakini o ke Akua, a ike ia aku la ka pahu o kana berita maloko o kona luakini.” Hoik. 11:19, ka mea i hoike ia Mose, Ruk. 23.
Me keia mau olelo pokole mai ka baibala hemolele koe aku ka nui, ke poloai aku nei makou ia kakou hoa kanaka, e imi ponoi ka olelo oiaio a ke Akua i olelo @i, aole ka olelo hikiwawe e hoole ana i ka oiaio o ke Kanawai hemolele o Iehova. ua hoololi ia me ka loaa ole o kahi i hoololi ia ai e ke Akua, mai ka mua a hiki i ka hopena o ka olelo. Wahi a Karisto ka Haku, “Owau no ka Alepa a me ka Omega, ke kumu a me ka welau, ka mua a me ka hope. Pomaikai ka poe malama i koua mau kanawai, i hiki ke loaa ia lakou ka laau o ke ola, i komo aku hoi ma na puka, iloko o ke kulanakauhale, ka Ierusalema hou. Hoik. 22:13.14, a pomaikai ka poe malama i kana olelo iloko o keia buke. E imi kakou a e makaala, oiai, ua kokoko mai ka haku, eia oia ma ka ipuka e like me kana i wanana ponoi ai ma Mataio 24. E hoolohe ke ola, he hookuli ka make.
Ke Kauka Koko.
Ua hooia ia ae me ka maopopo loa ke ola loa ana o ka ma’i Lepera, mamuli o ka lapaau ana a Kauka Koko; a penei na hoomaikike ana ae no ia mea ma Balina Geremania, o ka la 5 o Maraki. O ka huina nui o na ma’i a pau, he 2172; he 28 oia poe ua ola loa; he 319, ua oluolu; he 55 ua make, niamuli no @ ke oo a me ka loihi o ka noho ana o ka ma’i iloko o ke kino.
O keia mau hoike e pili ana i ka ma’i Lepera i lapaau ia e kela Kauka kaulana, ua like no ia me ka Kauka Luka mau lapaau ana i na ma’i Lepera o kakou mauka ae nei o Kalihi; ua oluolu kahi poe, a ua emi mai ka hakumakuma a nununu o kahi poe; a ua oluolu kahi poe, a ua ola loa hoi kekahi. Iloko no o keia mau ouli maopopo e hiki ai ke manaolana a piha hoi me na manao hauoli no ka palekana ae mai na umii oole’a ana a keia ma’i, mamuli o ka Kauka Luka mau lapaau ana; ua lilo iho la no nae keia Kauka a me kana mau lapaau holopono ana. i mea ole i keia poe e noho nei iloko o ka Papa Ola, a ua hooleia aku ka mea maikai i ike maopopoia e ka lehulehu, a kinai ia hoi ka manaolana o ka lahui. ma muli o ka ae ole aku o ka Papa i ka manao o ke Kauku Luka. He ku maoli no ka hana a keia poe i ka pepehi kanaka, a me ka hoonaaikola.
E ka Lahui Hawaii, hoomaopopo mai oukou i keia mea nui, o ke kinai make a umiapuaa maoli ia no o ko kakou ola e keia poe haole. Ke hoike mai nei na nupepa o na aia o i ka holopno o na lapaau ana a kela Kauka kaulana o Koko ka ino: a oia hoike ka mea e ike ai kakou, he hiki no keia ma’i ke hoola ia. aole hoi e like me ka na Kauka o Hawaii nei, ka olelo mai, “aole keia he ma’i hiki ke hoolaia.” Ua loaa ia kakou na hoike kokoke loa nana e kakoo mai ia kakou i keia wa, he hiki no ke hoola ia keia ma’i, mamuli o ka lawelawe kino ana a Kauka Luka, a ua maopopo loa ka oiaio a me ka holopono o kana hana. Aka, o ke kauka i ike ia ka oluolu o na ma’i. oia ka ke hooleia, aole e lapaau i na ma’i Lepera ma Kalihi. Kupanaha keia hana lapuwale a ka Papa. E ka Moiwahine Liliuokalani, eia ka wa pono loa ia oe e poopau aku ai i keia Papa Ola ole, e imi kokeia i poe aloha oiaio i Kou lahui a ia oe pu no hoi. hoonoho aku i mau hoa no ka Papa, a ke ole e maliu mai keia leo o Kou lahui ponoi, ua hoole oe i ke Akua, ka mea nona ke Kanawai Gula he Aloha.
Ka Papa Ola.
Eia iloko o ka puniu poo a me ka lolo poo o keia poe, ka nana makaalahia ana a me ka noonoo hohonu ana i na hana e pono ai ke ola o ka lehulehu. Iloko e kela a mo keia malama, he nui ka poe e make ana ma Honolulu nei, a pela no hoi ma na kuaaina. Ua make kekahi no ka lapaau ole ia; a o kekahi. no ka nele i na kokua kupono ola; o kekahi hoi, no ka puni i na lapaau hoomanamana, a o kekahi, he make hikiwawe loa; a he hanau keiki kahi.
He lehulehu na poo make e ikea mau ia nei ko lakou mau kano hope, no ka hale honua. A ke ninau nei makou, me ka makemake e maopopo lea mai ia mea; oia keia, Auea ka Papa Ola; a heaha ka lakou mau lawelawe ana o keia mau la e nauo nei, oiai ka make e kula’i mau ana i na makamaka aloha? Ke noho nanea wale nei anei lakou. a ke holoholo hooha’iha’i wale paha maluna o ke kaa huila lua a huilaha hoi, me ka auka paka ma ka waha, a e punol@@ ana ka uwahi a kololio ae mahope; ke kakali malie wale paha e ake ana o ka noonoo loa iho, a i ka hope o kela e keia malama, waiho ae i na hoike huahelu i ke akea, no ka poe i pau aku i ka make. aole hoi he mau huahelu, no ka poe i hoolaia?
He mea minamina ia makou ke ola o ka lehulehu; aka, ina aohe he mau hana i hoaoia e hoohana aku i kumu e pale ae ai i nei hiolo ana o na makamaka ma kela aoao o ka make ua oi ka pono, e ku ae keia poe a waiho iho i ka hana, i komo aku ai he poe i piha na manao i ke aloha no ua hoa kanaka a pau. a i hohoia hoii na hana e kaohi mai ui i ke ola o ua hoaloha e luku aloha ole ia nei e ka make.
Ka Manaolana o ka Lahui.
Ke kau aku nei ka manaolana o ka Lahui maluna o ka hooponopono aupuni hou ana a ka Moiwahine Liliuokalani.
Aia a hookoia ka iini a me ka makemake o ka lahui, alaila ua oni paa ia kulana aupuni.
O ka hooko ana me ke kalike i na manao alakai o ka lahui, oia @uanei ka mea e kulanalana ole ai na Aha Kuhina, na Kiaaina, na Makai Nui, na Luukanawai, na Luna Helu, a pela aku.
E hoomanao kakou a e mana aku i na hakoko ana o ke kau koho baleta o ka A. D. 1892 e hiki mai ana. Owai ka aoao e lanakila ana? O ka aoao Lahui anei, a o ka aoao hoomaemae ela pu paha?
Ina e lanakila ka aoao lah@@ alaila ua maopopo, e mau ana ia aoao a me kona mau luna aupuni; aka, ina e lanakila ka aoao elau pu, e pau ana lakou nei a pau i ke kipaku ia nie na elau pu. a e awaiauluia aua@ei ka Mana Hooko a paa loa. e like me ka awaiaulu ia ana o ka Moi Kalakaua a paa loa kona mau lima i ke kumukanawai elau pu i onou ia ai oia e kakau.
Ua akaka loa ke kue a me ka mokuahana o na Aha Kuhina i makemake ole ia e ka lahui. E nana aku i ka Aha Kuhina o Kakina niu i Na lakou no lakou i luku a pau i ka make.
E nana i ka Aha Kuhina o Keoni Kamaki ma. Oi noke nui i ka hoololohe a lele lele liilii ana ka lehu o kapuahi, i ke kaiehu ia e ka Moiwahine.
Pela aku ana no nei Aha Kuhina aole lakou e noho loihi ma ia mau, noho, ke hooleia ka makemake o ka lahui, no ka mea, o ka leo o ka lahui, oia maoli no ka leo o ke Akua.
O ka aoao o ka lahui e kakoo ai a lanakila, e lili ana ia aoao ka mana o ka hooponopono ana o ke aupuni; a malaila aku ka Moi e hookoai.
Mai kali, mai hoopanee i ka hooko ana i na makemake o ka lahui; no ka mea, o ka manaolana i boopanee pinepineia. he mea ia e make ai ka uhane aloha lahui. a o ke kali wale ana me ka hoopanee wale i mau sekona a i mau minute a i mau hora, Ia malania a makahiki me ha hana ole i kekahi mea e ponoi ai ka lahui, he hoailona ia no ka poino o k lahui, a me ke aupuni; aka, ina e lanakila ka aoao elau pu, e pau ana lakou nei a pau i ke kipaku ia me na elau pu, a e awaiauluia auanei ka Mana Hooku a paa loa. E like me ka awaiaulu ia ana o ka Moi Kalakaua a paa loa kona mau lima i ke kumu kanawai elau pu i onou ia ai oia e kakau.
Ua Akaka loa ke kue a me ka mokuahana o na Aha Kuhina i makemake ole ia e ka lahui. E nana aku i ka Aha Kuhina o Kakina ma! Na lakou no lakou i luku a pau i ka make.
E nana i ka Aha Kuhina o Keoni Kamaki ma. Oi noke nu ii ka hoololohe a lele liilii ana ka lehu o kapuahi, i ke kaiehu ia e ka Moiwahine.
Pela aku ana no nei Aha Kuhina aole lakou e noho loihi ma ia mau noho, ke hooleia ka makemake o ka lahui, no ka mea, o ka leo o ka lahui, oia maoli no ka leo o ke Akua.
O ka aoao o ka lahui e kakoo ai a lanakila, e lilo ana ia aoao ka mana o ka hooponopono ana o ke aupuni; a malaila aku ka Moi e hookoai.
Mai kali, a mai hoopanee i ka hooko ana in a makemake o ka lahui; no ka mea, o ka manaolana boopanee pinepineia. he mea ia e make ai ka uhane aloha lahui, a o ke kali wale ana me ka hoopanee wale i mau sekona a i mau minute a i mau hora, la, malama a makahiki me ka hana ole i kekahi mea e ponoi ai ka lahui, he hoailona ia no ka poino o ka lahui, a me ke aupuni.
NU HOU KULOKO
Ua hiki mai he lono i ko makou nei keena, aia ke waiho mai nei iloko o ke kulipolipo kaumaha, ka wahine a ka Hon. A. Rosa, mauka ae nei o Koleaka.
Ua loaa mai he lono kaumaha mai na pali Koolau mai. aia ke waiho la o J. N. Paikuli iloko o ka nawaliwali, aohe maopopo o ka palekana, no ka mea, ua pau ka lohe, ua iho aku na keiki no kahi a ka makua e waiho ala iloko o ka pilikia.
Puiwa makou i ka halihali ia ana mai o kekahi lono ano nui loa a loaa ia makou; aole nae makou i hoolale loa; aka, ke lawe nei makou ia mea ma ke ano he anoai no ka la, a oia keia: I ka wa a ka Moi Kalakaua i holo aku nei no Amerika, ua koi @a oia e ka Adimarala e hoolilo aku i ke aupuni na Amerika e malama, ua ae aku ka Moi, a ua hana ia ka aelike, oia ua lono lauahea nei.
NALOWALE
Ma ka poaono iho nei, ua nalowale aku he Ilio wahine e o ana i ka inoa o Gib, ke hea ia aku. Aole lei a i, ua pi’o ka wawae akau mua. E uku ia no ka makana kupono. ke hoihoi ia mai ka Ilio ma ka Hale Inu Lama Pantheon. 3ts.
HOOLAHA OIHANA WAI.
I kulike ai me ka Pauku i o ka Moku na @@ o ke Kanawai o 1886.
Ma keia ke hoolaha ia aku nei i na mea a pau e lawe ana i kekahi pono wai piula, ua hiki mai ka manawa hookaa a e hookaa ia ai o ka uku wai no ka manawa e pau ana ma ka la 30 o Iune, 1891 ma ke Keena Oihana Wai o Honolulu ma ka la mua o Ianuari, 1891.
O na koena uku wai a pau e waiho kaa ole ana he umi kumamalima la mahope iho o ka wa e hookaa ia ai, na ku no i ka pakui hou ia ana me ka 10 kene@a pa haneri.
O ka poe e uku wai ana e oluolu e awe mai ka lakou likiki hope i uku ai.
E uk@@@ ia ua uku wai ma ke Koena o ka Oihana Wai ma Honolulu, ma Kapuaiwa Hale.
CHAS. R. WILSON.
Luna Nui o ka Oihana Wai.
Honolulu , Dec. 20, 1@@o-d. u