Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 151, 17 Malaki 1891 — Page 2

ʻaoʻao PDF (1.18 MB)

This text was transcribed by:  Michael
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

 

Olelo Kuahaua.

 

            @ makou o LILIU KALANAI, ma ka @ kamaikai o ke Akua, Moiwahine o ko @waii Paeaina, i kulike ai me ka Pau@ o ke Kuniukanawai o ko Hawaii @ina, ke hookohu aku nei, ke nele @kou i ka Hooilina o ko makou kino @, i ko makou kupa i aloha nui @ kaikamahine hoi, ka Wohialii Kie@ VICTORIA KAWEKIU KAIULA@ LUNALILO KALANINUIAHILA @ oia ko makou hope maluna o @ Noho Moi, mahope iho o ko ke Akua @ ana e lawe aku ia makou mai ke @ ana.

            @ ma Halealii Iolani ma Hono@ keia ia 6 o Maraki, iloko o ka ma@ o ka Haku 1891.

                        LILIUOKALANI.

 

@ Moiwahine

                        SAMUEL PARKER.

                                    Kuliina o k@ na Aina E.

 

            E @ oluolu i ke Lii ka Moiwahine e hoo @ aku i ka poe ke @ na malalo iho @ i@oa no kona Aha Kukanialu o ke @

            Hon. Wiliiam H. Cornwell

            Hon Richard F. Bickerton

            Hon. Chas. B. Wilson

            Hon. Fsank S. Praft

            Hon. Jaseoli @. Carter.

@ Iolani, Mar. 7, 1891. 3ts-d. 1t-w.

 

            @ oluolu i ka Moiwahine e hookohu @a CHAS. B. WILSON, ESQ., Ila@ o ke aupuni ma kahi o C. L. @ Es@., i waiho mai.

                        W. AUSTIN WHITING.

                                    Loio Kuhina.

            @, 1891.         146-d1w

 

            @ oluolu i ke Alii ka Moiwahina e @ i na hookohu mahope iho:

            @ John Owen Dominis, Kiaaina o @ M@kupuni o Oahu.

            @ William Robertson, Esq. Puu@ ka Hale Alii.

            @ena Samuel Nowlein, Kapena o ka @ Koa Kiai o ka Moi, ma kahi o J. @ Kahalewai i haalele mai.

            @neia Waiau Jerome @eary, Luta@ Ekahi o ka Puali Koa Kiai o ka @. ana kahi o Hon. E. K. Lilikaiani i @ mai.

            @aela @i@am Kaaha.  L@tanela @ ka Puali Kea Kiai o ka Moi, ma @ o Lutanela Feary i hookiekie ia.

                        Hale Alii Iolani, Mar. 2, 1891.

                                    3ts-d.

 

            @ hookohuia o J. M. Kauwila, Esq., @ la @ lina o ka Papa Alanui o ka @ o Puna Mokupuni o Hawaii, ma @ W. H. Shipinau i haalele mai.

            @ iho ka Papa i keia manawa:

            @. E. EDDARTS-Luna Hoomalu

            ROBERT A. RYCORFT

            @ M KAUWILA.

                        C. N. SPENCER.

                        Kuhina kalaiaina.

@ na Kalaiaina.  Mar. 2 1891. 3ts.-d.

 

            @ K@LIKE ai me na olelo o ka Pauku 1 @ Mokuna XXXV o ke Kanawai i ka @ He kanawai e hoololi a e hoohui@ ai i ke Kanawai e pili ana i ka Pa @paa H@l@olona Helehewa, i na He@a, na Kuni a me na Hoailona, i @ Augate 11, 1888 na kukuluia a @ @kaawale ae au i keia la a kekahi @ Kaipohaku, e pili pu la me ka Pa @ Kula, ma Punanahulu-uka, no ka @paa ana i na holoholona helehewa @ ke Apana o Kona Akau Hawaii.

                        C. N. SPENCER.

                        Kuhina Kalaiaina

@ Kalaiaina Mar. 2, 1891.  3t.-d

 

M@ O KA AINA AUPUNI MA

ALANUI HEMA.  HONOLU-

LU, OAHU.

 

            Ma ka Poaha, Aperila 2, 1891, ma ke @ lo o Aliioiani Hale, ma ka @ 12 awa@a, e kuai ia ana ma ke ku@ kela an@ aina aupuni e waiho la @ Ala@ Hema, e pili pu la me ka pa@ o Kam@a, Kawaia@ao; nona ka @ 100 eka, oi aku a emi mai paha.

            @ $300 ke ku@kuai koho hookumu.

                        C. N. SPENCER,

                        Kuhina Kalaiaina,

@ Kaiaiaina, Mar. 3 1891.  3ts-d.

 

KUAI AINA AUPUNI MA KE

KIHI ALANUI ALAKEA A

ME MOI. HONOLULU

OAHU.

 

            Ha ka Poa@, Aperila 9, ma ke komo @ m@ Aliioia Hale, ma ka ho@ awakea, e ku@ ia aku ai ma ke @ kekahi apana aina ololi e waiho @ a ke kihi Hikina o Alanui Alakea a @ Aioi. oia h@ he koe @ ka ahale o @ai o M@Duff, n@ ma ka iliaina he @0 @puai @na-@a like oi iki a emi mai @.

            Ka uku hookumu $300.

                        C. @. PENCER,

                        Kuhina Kalaiaina.

@ Kalaiaina, Mar. 4, P@.       ts d

 

KOHO ANA I SILA IA.

 

            E lawe ia ana ma ke Keena Kalaiaina a hiki i ka Poalima, Maraki 20, 1891, ma ka hora 11 awakea, no ke pa'i a me ka humuhumu ana he hookahi haneri cope o ka Buke Helu Inoa o ka poe Koho o ka Paeaina,

            E ike ia no na olelo hoakaka no ka hana ma ke Keena o ka Luna Hooponopono o ka Papa Helu Inoa ma Aliiolani Hale.  Aole ke Kuhina Kalaiaina e hoopaa iaia e lawe i ka mea koho haahaa loa a koho e ae paha.

                        C. N. SPENCER.

                        Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mar. 11, '91.  148 3td.

 

HOOLAHA A KE 'KEENA AI-

NA E.

 

            Ua hookohuia o Frank P. Hastings, Esq., i keia la, i Kakauolelo o ka Oihana o ko na Aina e, ma kahi o Konela ka Hon. Cartis P. Iaukea, i haalele mai.

                        SAMUEL PARKER,

                        Kuhina o ka na Aina e.

Keena Aina e, Honolulu, Mar 1, 1891.

                        2ts-d.

 

$500    UKU MAKANA.       $300

            E ukuia no ka makana o $500 i ka mea hoike mai ana i ka mea e alakai ai a loaa aku a me ka hoopai ia ana o ka mea a mau mea paha nana i pulu ka hale o HON. A. ROSA i ke ahi ma ke kakahiaka o ka la 10 o keia malama.

                        CHAS B WILSON,

                        ilamuku.

Keena Ilamuku, Mar. 12. 1891.  3ws-d.

 

$250    UKU MAKANA.       $250

            E uku ia no kekahi makana o $250 i kekahi mea, e haawi ana i na hoike e alakai ai i ka hopu ia a me ka hoopai ana o ke kanaka a mau kanaka paha nana i hana na aihue iloko o ekolu pule i kaa hope iho ia.  C. B. WILSON.

                        Ilamuku.

Keena Ilamuku, Mar. 12. 1891.  d3ws.

 

KA LEO O KA LAHUI.

 

JNO. E. BUSH.

 

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POALUA MARAKI 17, 1891.

 

Aole i Loli ke Kanawai o Iehova.

 

            I mea e maopopo ai ka loli a me ka loli ole o ke kanawai o ke Akua, o nana kakou i ka olelo a ke Akua, no ka mea, he mea nui no ka olelo a ka poe e a'o hewa ana ua loli ke Kanawai o ke Akua ina aole ia i loli, oiai, ma ke Kanawai o ke Akua e ike ia ai ko ke kanaka hewa.  Wahi a ka Uhane Hemolele i a'o ai i i na aposetolo a Karisto, "O ka mea e hana aku ana i ka hewa, oia ka mea e haihai ana i ke kanawai, a o ka hewa ana, oia no ke kue ana i ke kanawai."  Ioane 3:4.  "A hapai ke kuko, hanau mai ka hewa; a o ka hewa, alaila, hoopuka ia mai ka make" Iakoba 1:15.  Ma keia kakou e ike pono ai me ka imi hou ana aku, he kanawai kekahi, a ma ia kanawai e ike ia ai ka hewa o ke kanaka a ina ua kue ka kakou hana i ua kanawai la, he make ka hope.  No ka mea, "E olelo aku oukou a e hana aku hoi, e like me ka poe e hookolokolo ia ana ma ke kanawai o ke ola." Iakoba 2:12.  A i hoohewahewa ole ai ka poe ake e oi aku ka ike i ko ke Akua, e nana i na wehewehe ana mamua pono o keia pauku 12, mai ka pauku 8 mai, i ike pono ai kakou o @e kahanwai hemolele no keia o ke Akua, he umi i kakau ia ai maluna o elua pa pa pohaku me kona lima ponoi. mai kuhihewa a kuhi pae-e ae na ha'i, na ko ke Akua lima ponoi no. wahi a Iehova.  E nana ma, Roma 3:19,20.  A ma ka pauku 28: "No ka mea. ua lawehala na mea a pau, ua nele hoi i ka nani o ke Akua.  No ke aha i nele ai?  No ke kue a hoole i ke kanawai hemolele o ke Akua.  A ina hoi, ua hemolele mua pehea hoi e mau ai ka neniolele ke hoololi ia e like me ke kuhihewa o ke a'o ana a kekahi poe e a'o nei, me ke koo ole ia o ke a'o ana mai ka ke Akua mau a'o ana mai kinohi a ka hope loa o Hoike ana.

            Ma ka pauku 9 o Rema 3, e ike ai kakou, na pili ke kanawai i na mea a pau, ka Iudaio a me ke @enetile, a ina ka pauku 19 hoi e ike ino ai kakou ua paa ka wahi o na mea a pau, i lilo hoi ko ke ao nei a pau i hewa imua o ke Akua.

            Mai kuhihewa no hoi kakou ua pau ke kanawai mamuli o ka manaoio, no ka mea.  wahi a Paulo i ka poe Karistiano o Roma, pauku 31,-"Ke hoohiolo nei anei makou i ke kanawai ma ka manaoio?  Aole loa, ke hookupaa nei no makou i ke Kanawai."  Ua make aku o Karisto he 20 a oi na makahiki, i ka wa a Paulo e hooia nei i ke kupaa o ke kanawai, a na Kaula hoopunipuni e a'o nei ua loli.  a e hoao nei e hoihoi iho i ke Kanawai o ke Akua a like me ke ano o ke a'o ana a kanaka.  Ma na a'o ana a pau a na haumana a Karisto, hookahi no mea nui ia lakou, oia keia. ka hemolele o ke kanawai o ke Akua, a me ka manaoio ia Iesu, ka mohai o ke ao e ola ai.  Wahi a Paulo. Roma 7:22,-"Ua oluolu no au i ke kanawai o ke Akua, ma ke kanaka o loko."  "No ka mea, o ka manao ma ke kino, he mea kue ia i ke Akua, aole ia i malama i ke kanawai o ke Akua, aole loa e hiki."

            Ma ka ka haku a'o ana a pau. aole he hookahi huaolelo i hemo mai kona waha mai. e olelo ana, ua ho loli ia ke Kanawai hemolele o ke Akua, aka, e hoihoi mau ana kana mau a'o ana maluna o ka hooia mai i ke kanawai o kona makua a me ka na Kaula i olelo ai nona.  Ma kana a'o mua ana i ke anaina kanaka maluna o ka mauna, olelo mai la oia:  "Mai manao oukou i hele mai nei au e hole i ke kanawai a me ka poe Kaula.  O ka hoiaio ka'u i hele mai nei. aole o ka hoole; no ka mea. he oiaio ka'u e olelo aku nei ia oukou, e lilo ka lani a me ka honua, aole e lilo kahi huna, aole hoi kahi lilii iki o ke kanawai. a pau loa ae la ia i ka hookoia."  E ka pouli nui o Aigupita, ka poe i hoopoeleele ia a ka mana o ka Ane-Karisto, o keia iho la ka Karisto e waiho mai nei ma kahi o ka ke a'o hewa e a'o nei, ua hoololi ia ke kanawai hemolele o ke Akua e ke Akua.  Aole i lilo e aku ka lani eia no ka honua ke mau nei.  a ina eia ke mau nei, ke hilinai nei makou i ka ke Keiki a ke Akua i a'o ai, aole i loli ke kanawai o ke Akua i ke Akua iho, a aole no ke lu@a a kekahi lihi iki, oia mau no; ua hoololi ia e kanaka o ka hewa. ka mea a Daniela i olelo ai, mok. 7:25, "A e oleloia i na mea nui kue i ka Mea Kiekie, a e hookaumaha aku ia i ka poe haipule o ka Mea Kiekie Loa, a e manao iho no oia e hookahuli i na manawa (Sabati la ehiku a ke Akua i hoano ai) a me na kanawai; a e hana ia na mau mea la iloko o kona lima no ka manawa a me na manawa a me ka hapa o ka manawa."  A ma ka Paule i ka poe Tesalonika, ma kana episetole elua. mokuna 2:3,4.

                        Aole i pau.

 

Ua Ike ke Alii i ke Kanaka.

 

            Me ka hauoli makou e hoike aku nei, ua hookohu ia aku o Capt. W. H. Tell i Luna Nai no ka Panalaau o Molokai, ma ka la 13 iho nei o Maraki, ma kahi o Mr. Evena i hoopau ia.

            O ke ko ana keia o ka makou i hoikeike mua aku ai i ola honua, i hoolaha ia ma ka pepa o ka la 9, 10, a me 11 o keia malama, nona ke poo:  E hoomanao i ka olelo a kahiko, i Alii no ke Alii i ke kanaka.  Nolaila, na hauoli makou i ka lohe ana i keia kanaka Hawaii oiaio o keia kulai a, e malama ai ia kakou Hawaii nonoi, aole hoi na ka ilikea e lumai ia kakou iloko o ka luakupanau o ke aloha ole.

            Nolaila, ke kono akau nei makou i ka lahui,e haawi kakou i na hoomaikai ana, a me ka hilinai piha ana maluna o keia kanaka Hawaii ponoi.  Mai hoolilo ia kakou i Alapeka, o ino auanei ka malawaina.  Nolaila, e Capt. W. H. Tell, e lawe aku oe i na hoomaikai ana a keia mau nupepa ia oe, a e hoomanao oe, he enemi makou nou ina oe e haalele ana i na olelo ao e waiho ia aku ana imua o@, oia keia:

            O ka mea hoolohe i ke ao ia mai, oia kai makemake i ka ike.

            Wahi o Solomona ka noeau, oiai, ua ili maluna ou na kaumaha a pau o ka malama ana i keia ma'i. ka ma'i nana i hoolilo i na kanawai o ke Akua Mana Loa i mea hehi wale ia.

            A nolaila, k@ kakoo aku nei keia mau nupepa ia oe, me ka manaolana o ka hauoli, oiai, o ko ke Akua leo keia e pahola nei maluna ou e Hawaii ponoi.

            A nana auanei e hooholo pono i kau hana imua, a oia auanei ka mea e mau ai ke o ana o kela olelo kaulana maluna o na kaiaulu aloha ou e Hawaii.

 

NU HOU KULOKO.

 

            Huai ka LEO i ka olelo; hoonee hoi ka"Oiaio" i na mea hana, halawai pu aku no laua i ke kikowaena o ka pololei.

 

            I ka la iho la inehinei, i pulelo aku ai na moku malalo iho. no ko lakou mau awa:  Mikalala; Jas. Maki; Kaala; Kaimiloa; Kalaudine Likelike.

 

            Nui a lehulehu na olelo e poai nei i keia mau la, ma na pipa alanui o kakou nei, e pili a na no ka Lahui a me ka Noho'lii.  E-a eala mai aua nei paha kukulu o ka Hiki.

 

            Ua hai mai kekahi kiai ia makou e kukulu ia ana i hale paahao i Waikiki, i wahi e hoopaa ia ai na lawehala e loaa ana ma ia mau wahi.  Na ka Ilamuku hou keia hoolala ana.  Mahalo.

 

            I keia la, e ku mai ai ka mokuahi Zelandia i-o kakou nei, mai ka luhi ehu mai o ke anu o Omaha, O ka ehiku keia o kona mau la; ke ole nae e loaa he ku ia ma kona ala moana, alaila, ua holopono.

 

            Maluna mai o ka mokuahi S. S. Alameda, i huii hoi mai ai o Kapena M Staples. No ke kahi o kana a pana hana, i manao ai e hooulu i loko o ka aina nei. a huli hoi hou aku oia no ke Aupuni Hui o Amerika.

 

            He ui, he ninau, he aha keia mau hana a ka Leo, e ka hoahoa e mai nei i-o lahonua?  Ka, aohe ia he ka hoahoa. he ao ana aku ia.  Nolaila, mai hoolilo i mea no oukou e no nohua ai.  o puu aua nei ka n@ku.

 

            Ma ke ahiahi kapule i h@ ne, ua ike ia a kula kekahi neehiwa, e ana pau ana, i ke kula pili o Malama, ua hai maule i ka wai ulailiahi

            Aole au e pono.  Kelilo i Kapena

            I ona noia moku

            He pailaka lehulehu.

            O keia la, ka la i hanau ai o ko kakou Moi puuwai lokomaikai, Kauikeaonii III.  Ka Moi mua nana i hookahua ia Hawaii nei.  maluna o ke Kumukanakawai i kakau ia.  A o ka Moi Kamehameha I. ka mea nana i hookahea, maluna o ke Ku@kanawai, o ka manao.

 

            I kahi aka wale no, ma@a ma@a @ ke kumu pepeiao, i ke kahi k@e a na ae keia o ka la; hae mai ana kela i a ihiki pau.  Kikii kapi i ke one o luhi, Pau pono na opilu a ka makemake Lea i hola ka ena a ke kini o Mana Ua u-nu'a e ka paloka i waahila.

 

            He lono hou no ka makou i lohe ai mai na kiai ala no; ua kii ia aku ka ka Moiwahine. e konio a lilo i lala no ka Hui malu, e kekahi luna o ua hui ala, a ua hoole aku ka Moiwahine Liliuokalani.  Ina he oiaio keia, alaila ke haawi nei KA LEO i ka mahoia i ka Moiwahine, no kona hoole ana i kela kono.

 

            O KA LEO a me "Ka Oiaio;" he mau kiai haule ole laua no ka lahui Hawaii i aloha nuiia, ke hana pono ke kanaka nui a me ke kanaka @uku, he mahalo ka laua e papahi aku ai, aole he hoino; a ke hana hewa laua. a o kahi o laua hoi, he pahi @lua o ka ahewa ka laua e o aku ai, aole he hoo@iliwale.

 

            He mau keiki o ke kai ka makou i ike aku i ka haha hele ae ma alanui Moi e kokoke ana i alanui Puowaina, a napoo aku ana maluila aku.  Hai ae ana kamaaina, i komo aku la e luu wai. no @a mea. aia ilaila he mau ipu olelo. me na @unawai o @ilemona; aia a kuahiku lau ana, ola ka ma'i auhee aku luuluu.

 

MAI KONA MAI.

 

            He leta kai loaa mai ia makou e hoike ana i ka ha@a kupaianaha a kekahi wahine o ua kai malino la, eia kana hana:

            E kauoha mai ana oia i ka mea makemake luau e hele e ako a nui, e wa-hi a paa, alaila lawe aku a kau iluna o kona kua, a liuliu alaila i mai kela ua mo'a, alaila kii aku ka mea nana ia wa hi luau a wehe ae, a e ike no oe ua paluhe; aka, o wah@ o ka wa-lii o ia mau no.  Ua hiki pu no hoi i keia wahine ke ai i ka pohaku ala e like me ka ai ana o ka maia palakaoule.

            A ua hooiaio ia he oiaio ka, pela i'o no paha; aka. o ko laila poe kai ike, a no makou iho, ua ike mua makou, oiai, ua hoike mua mai ke Kaula a ke Akua, penei:  Iloko o na la hope e nui aua nei ka ike, e holoke auanei ko ke ao io a ianei, wahi a Daniela.

            Nolaila o na la hope keia o ke ao nei ke ike ia nei na mea kupanaha.

 

NALO WALE.

 

            Ma ka Poaono iho nei, ua nal@wale aku he Ilio wahine, e o ana i ka inoa o Gib, ke hea ia aku.  Aole lei-a-i, ua pi'o ka wawae akau mua.  E uku ia no ka makana kupono, ke hoihoi ia mai ka Ilio ma ka Hale Inu La@a Pan@eo@.      5@

 

OLELO HOOLAHA.

 

            Mai keia la a mau loa aku. aole loa au e hookaa i kekahi aie i hoopaa ia ma ko'u inoa, ke ole e loaa kekahi ae ana i kakau ia e a'u.  JAMES H. KAPAHU.

Aleamai, Hilo, march 9, 1891.  48 w3ts.

 

HOOLAHA OIHANA WAI.

 

            I kulike ai me ka Pauku 1 o ka Mokuna 27 o ke Kanawai o 1886.

            Ma keia ke hoolaha ia aku nei i na mea a pau e lawe ana i kekahi pono wai piula, ua hiki mai ka manawa hookaa a e hookaa ia ai o ka uku wai no ka manawa e pau ana ma ka la @0 o iune, 1891 ma ke Keena Oihana Wai o Honolulu ma ka la mua o la@, 1891.

            O na koena uku wai a pau e waiho kaa ole ana he umi-kumamalima la mahope iho o ka wa e hookaa ia ai, na ka @ i ka pakui hou ia ana me ka 10 kene@ pa haneri.

            O ka poe e uku wai ana e oluolu e awe mai i ka lakou likiki hope i @ku ai.

            E uk ia na uku wai ma ke K@ena o ka Oihana Wai na Honolulu, ma Kapuaiwa Hale.

                        CH@S E. WELSON,

                        Luna Nui o ka Oihana Wai.

Honolulu, @ 2@, @