Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 148, 12 March 1891 — Page 1
This text was transcribed by: | Dawn Oshima |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Buke II.
HONOLULU, MARAKI 12, 1891.
He@ 14@
HE MO OLELO KAAO
NO
LILIA ULAULA.
KA MEA NANA I HOONAUEUE I NA PANI HAO HE 35 O KE AU PUN WANEDELA I NOHO HAKU IA HOI E KE KUPUA MASELANA.
E na makamaka heluhelu o ka moolelo o Lilia Ulaula, mai kunukunu a nukunuku no ka oukou nanea e hoohialaai mai nei o ka puka aku; a eia hoi ke hoopuka ia aku nei ua punahele nei a oukou o @a manawa loihi i hala ae nei.
Pela no ke ano oiai, aole he mea nana e hoolauna ia laua e hiki ai i kekahi ke ike aku i kekahi he mua a he muli, wahi a Bawaria.
U hoonanea iho la lakou nei ne ka maikai a hiki i ka piha ana o ka pule hookahi o ka nohe ana o Bawaria i Arapia me kona hanau mua Iokoino, a i ke kani ana o ka hora 4 o ke kakahiaka ua ala ae la na mea a pau.
No Bima hoi, ua ala mua ae la ia mamua o ke ala ana o na poe a pau o ka hale, a hele aku la oia a kauoha aku la i kekahi alii koa e houna mai i 15 koa me hookahi alii koa i ka hale alii mamua o ke kani ana o ka hora 6 o ke kakahiaka; a e kau lakou a pau maluna o na lio a e kahiko hoi ia lakou me na pono hooholo lio; oiai, e holo aku ana wau me kuu pokii no kuu home kuahiwi i keia kakahiaka.
Mamua nae o kou kii ana aku i na koa, e hele mua aku oe a olelo aku i kuu kahu lio e hana i elua lio me na pono hooholo lio hele kua hiwi, a lawe mai i ka manawa a’u i kauoha aku nei ia oe, ua lohe oe i ka’u olelo e hele aku e hooko, wahi a ua Bima opu lokoino nei i kauoha aku ai i ke ahi koa, a ua hele aku la no hoi ke alii koa e hooko i ka Bima kauoha.
I ka hiki ana aku o ke alii koa imua o ke kahu lio, ua hoike aku la oia i na olelo kauoha a pau a Bima a huli aku la no hoi ke lii koa no ka pa kaua a hoike aku la oia i ke kauoha a ke keiki alii Bima imua o ka alihikaua nui o ke aupuni.
A i ka lohe ana o ka alihikaua ua hooko aku la oia i na mea a pau i kauoha ia aku iaia, a i kona ike ana ua makaukau, ua hoouna koke mai la oia i na koa imua o ke keiki alii Bima.
Mamua nae o ke kani ana o ka hora 6 o ke kakahiaka ua hiki m@ la na mea a pau loa a ku ana imua o ke alo o ka halealii a ike koke mai la o Bima i na koa, ua hele koke mai la oia; a pane koke mai la i na koa i ka i ana mai penei:
E na koa, eia ka’u kauoha ia oukpu, ina e makaukau kakou e holo no ke kuahiwi, alaile, e hoi oukou a pau loa mahope o maua, a e hahai mai oukou a pau loa mahope o maua, a ina e komo kakou iloko o ka ululaau a e nana pono oukou ma kahi e haule ai kuu hainaka, a i ike oukou ia hoailona, alaila, e hoomanao iho oukou o ka wa ia o kakou e mahae ai ko kakou huakai, alaila, e holo 5 o oukou ma ka hikina, a e 5 e holo ma ka hema, a e 5 e holo ma ke komohana a o maua hoi e holo maua ma ka akau, o ke kauoha ia oukou ma keia mahelehele ana, e hooikaika oukou i ka imi ana i ke dia holo nahele o ke kualiiwi a me ke tiga.
A i ike oukou i keia mau holoholona a’u e kauoha aku nei ia oukou e uhai oukou mahope o ko laua meheu a hiki i ka make ana; a @ oki iho oukou i ke poo a lawe mai imua o’u a e haawi makana no wau i $500 i ka mea nana e lawe mai i ka mea a’u e kauoha aku nei ia oukou e lawe mai i ke poo @ ke dia a i ole o ke tiga.
I ka lohe ana o na koa i na olelo a Bima ua ae koke mai la lakou me ko lakou manao la he pono keia kauoha a na Bima nei, eia ka auanei aole.
I ka ike ana o na Bima nei ua makaukau na mea a pau loa ua huli aku la oia hoi no ka rumi hookida, kahi a kana wahine o noho ana me kona pokii; ua pane koke aku la no ua Bima nei i kona pokii i ka i ana aku:
Pehea kou manao, ua makemake no anei oe e hele pu me a’u i ke kua hiwi i keia hora oiai e hele ana wau e hoohala i ko’u molowa ma ke kuahiwi no ka mahina hookahi a hoi mai ina he makemake oe e hele pu me a’u kou hanau mua alai la ua hiki no ia’u ke lawe e hoomakaikai i na wahi a pau loa o ke kuahiwi o Arapia nei, kahi a ko kaua makuakane i noho loihi ai i na makahiki he 300 ana i hoomalu ai i ka lahui o Arapia, a hala aku la oia me kana mau pono a koe iho la kaua kana mau keiki, a na kaua e pani aku ma kona hakahaka, pehea la ia e kuu pokii, e hele pu ana no anei oe me a’u aole paha, e hoike mai i kou manao, wahi a Bima i pane aku ai i kona pokii.
Ao’e i pau.
He Moolelo Nanea.
No ke
Kamaliiwahine Laulie.
Aiole
HE NANEA KAMAIIAO NO KA
HULU GULA O
KIBERIANA.
He Kaao kahiko no Helene.
MOKUNA VIII.
Ua hoomau ia keia ho@ ana o lakou imua me ga puahi @ni iloko o ka ipu inika o ka po, a no na minute helu wale no mahope iho nalowale aku la ka aina o @iberiana ihope me kona nani malalo iho o na ale apiipii o ka hohonu.
Ia po no kaalo ae la kahi moku puni huinakolu o Kiren@ a me ka halekakela eleele o na keikialii aea o ka hikina, kahi hoi o le kihapaipua kau i ka lewa a me na mahinaai kamahao o Tuiina.
A mamua o ka owehewehe ana mai o kaiao, hala hop@ ae la ma ke kua na kapakai hawanawana o Ameleti, kahi o @a pua e popohe mau ana i ke ao a me ka po a puni ka makahiki, a i ka awihi ana mai o na kukuna hiki mua o ke ao, he kai wale no ma na aoao a pau, he kai mamua he kai mahope, a oia mea hookahi no hoi ma kela a me keia aoao.
Iloko oia mau minute kuululu i ke anu o ke kakahiaka lalau iho la o Opera i kana pila hapa a wa’uwa’u iki iho la i kekahi mele hoohoihoi manao no ka lanakila haaheo i loaa ia lakou kakaikahi i koe iho, a me ia mau ahele noonoo ana a ka hikimua iwaena o na kanaka ma ka hookani pila i hoomau aku ai lakou i ka holopu ana no ke komohana me na ale kuakea o ka moapa nui kai hohonu.
I ka lua o ko lakou po ma ka moana akahi no a hoomanao ae o Kolana no ka nana ana i ka hulu gula i ka lilo io i kaikamahine ui hoohaehae naulu a me ka ole, a o ke kumu i ulu mai ai keia manao @loko ona mamuli o kekahi moolelo a Aromeda i keaka mai ai iaia ia po a pili ana no ua hulu gula la.
Nolaila ua ku ae la ua opio nei a kaua a hele aku la e nana i ka hulu gula iloko o kona rumi i waiho ai mai kela po mai, a i kona hiki ana aku e waiho mai ana no ua hulu la e like me kana i ike hope ai, a no ia nele ana ua hooholo iho la oia e kakali malie a hiki i kona ike @ ka oiaio a me ka ole, aka nae aole i hiki pono aku i ka waenakonu po kana ala ana, @ lanakila mai la ka hiamoe maluna o kona mau lihilihi, a i kona puohe ana ae ua hala ka puulena aia i Hilo, oiai ua kiekie ka hokuloa aia iluna.
Hala ae la ia po paoa me kana mau hana, a i ka uhi hou ana mai o ka papale kapu o ka pouli maluna o ka honua, ua hooholo paa iho la ua opio nei a kaua e maka’i mau ia po a hiki i ke ao ana.
A oiai oia e kiu ana a hala ae la ke aumoe hookokoke mai la ka wae na po mahope iho o kona palaka ana no kekahi mau minute, a i kilohi hou aku ka hana iluna o ke koki a ka huiu gula i waiho ai, @a hoi puiwa ae la oia me ke paha’oha’o nui, maeele ae la kona nui kino holookoa mailuna a lalo, kapalili ae la ka pana o kona punwai no kekahi mau minute, mahiki ae la kona maa i’o huki, e eu ka ili, me he mea la ua ike oia i kekahi lapu o ka po.
He oiaio ua ike oia i kekahi kaikamahine ni ana i manao ai aohe he lua e hoohalike ae ai, e moe ana ua nohea nei iluna o ke koki me ka lewalewa ana o kekahi lima a me na wawae ilalo, o ke oho o kona poo e kawele ana ia iluna o ka papahele, o ke aiai o kona ili iloko oia wa o ka po ua like me ke aiai o na ale o ke kai ka hoholo mai me ne auna nene keokeo la iluna o ka ili lipolino o ka wai nui.
Ae; he nani ko na ni la e make eleele ai ka naau i ke aloha ke ike lihi, a he mau maka hoi e lilo ai ka hanu ola i ka awihi ana, a ma ka hoopokole ana ae he nani puawai malule ia, he ni hiu a wela—he n@hea kaili-ku, a ina nana ka miki i ka aoao oolea, e puehu auanei i ka lihilihi kai o Puna me ka ike ole i ka nani hana o Ki@eriana.
Oiai ua ulua wela nei o ke aumoe e pauhia ana e ka hiamoe nui kulipolipo, kokoke ka lukau e ike i ka aina, a oia no hoi ka wa a ke kuko, ka li’a, ka makemake e hookoo ana ia loko o Kolana, i kane ka manao a i wahine ke aloha aka nae na alai ia mai e ka noonoo he moe hookanauea wale iho no paha keia a ua ui hoopaha’oha’o nei o ka po, aka nae manene mai ia au i ke ano o kana moe ana.
Ku iki iho la na opio nei me ka noenoe ana iloko ona, a no ka waiho kahela mai o ka nani o Kiberia na imua ona iloko o ka hiamoe nui ua nihi malie aku la ua opio nei a kaua me he kolohe la i ka ha’i mea nepunepu, a oiai oia e hookokoke ana i kahi a ua ui nei e moe a@ ua hanu malie ae la oia me keia mau huaolelo.
Aole i pau.
He Ohohia Nui.
O ka Leo o ka Lahui aia iloko o @ O ka hookuee ana oia kona ene@ Eia ka poe i hookaa mai ma ka @ na Luna:
Ian. 1 Princess Liliu Haimoeipo @
Mrs. C. I. Hiram @
C. W. Ashford Merchant St. @
Chas. Hopkins
Chas. Gulick @
W. C. Achi @
Wm. Kamana Kawaiahao @
Jas. Quinn King St. @
Wm. Rice Merchant Ss. @
M. L. Wailele School St. @
T. Kahiapo Leleo @
Puakinamu Kakaako @
J. W. Okuu Kawaiahao @
Kaauwai Liliha St. @
Wahinelili Kunawai @
Ma o George Kanikau ka Luna eleu
Mar. 4 Kaui @
Kamiano @
Palakiko @
Kahoiwai Kaakopua @
G. Dole @
B. Kaaloa @
Holeso @
Puakalehua @
Haawinaaupo @
Kalama @
Keumi @
Kaneaiakala, Ka Luna Ele@
Mar.1 A. S. Cleghorn @
Kaulili @
Kaua @
Poni @
Kekula @
Hopoe @
John Samoa ka Luna
I ka Poe Lawe Nupepa.
Ke poloai aku nei makou i ka poe @luhelu e lawe nei i ka kakou nupepa makaala mai i ka hookaa ana i ka uku @ ka Nupepa ma ka hebedoma, a e ma@ i na palapala hookaa mai na luna @ nona ha inoa i hoike ia ma ke poo @ Nupepa. No ke pa@ ae@ o ka @ ia ana o ke dala a ne ka hoohiki @ mai i ke koana nei, ua hooholo @ ma ka hebedoma ka hookaa, i ma@ ka hookaa ana a ka mea e lawe ana @ maopopo mau ai ia makou, i kela a @ keia hebedana ka poe i hookaa mai @ me ka poe e hookaa ole mai, a ina @ hookaa me ka loaa aku o ka Pal@ hookaa, he mea hoi e maopopo ai, ke @ ae ka nele o ka mea heluhelu, ke @ aku ka nupepa no ke kaa ole ma o na @ na ae, alaila, no na luna ka hewa @ no ka mea heluhelu a ina aole io @ no na mua ka hewa, alaila, e kala ia makou no ke oki ana aku i ka poe hoo@ ole mai i ka lakou nupepa.
J. E. BUSH.
Hale Kuai Wati NuI
HELU 1
No C. Ah Kau.
Ka oi o na mea Gula, na DA@ NA, na POHAKU MOMI @ kamue loa, na WATI GULA @ WATI DALA & C., @ kela a me keia ano, na lako @ GULA a me DAIMANA, na @ MOLIMA GULA a me DAIMANA, @ WATI @ ano hou loa o kela @ ia ano, na PUPANAPANA a me na la@ e ae e pili ana.
E hoomanao e na makamaka, @ AH KAU no ka mea nana i hana @ WATI a me na lako GULA oi @ Aupuni, a i kamaaina ma kona hula @ i noho ai ma Alanui Nuuanu Ho@ mamua, a oiai ua hoolilo aku oia i @ kuleana malalia, ua wehe ae nei oia @ hale hou ma Alanui Nei ma Waikiki @ o ke Ke@ o ka nupepa Elele, a o@ hoi ke Keana oihana mua o ka Hui Mahao Hawaii. E loaa no na mea a @ pili @ i keia oihana me ka ouai loa a @ hana hou ia na wati a me na lako @ me ka hikiwawe a me ke emi @ hoouna mai i na kauoha ma ka P@ Leta Hulu @
E nane nui mai, a e ike no oukou @ O na mea hou loa wale no i ike @ ia ma Hawaii nei.
C. Ah Kau.