Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 147, 11 March 1891 — Page 3
This text was transcribed by: | Michele Anna Jordan |
This work is dedicated to: | for Wayne Kalioholani DeLaura, again and always |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
HE MOOLELO HAWAII
–NO–
Kualunuiaola.
KE KEIKIKOA O KA MOKUPUN@ O MANOKALANIPO, – KA HI'APAIOLE O KE KOA I NA LA O KA NOHOALII @@ANA O OLA, KE ALII O WAIMEA, KAUAI.
I ko ke kahuna lohe ana i keia onau huaolelo awahua a kana hanai, o ka hilinai ana e ola kona mau iwi, o kona ku ae la no ia a hoi aku la no kona hale ponoi, me ka haalele ana iho hoi ia Ola.
O kana mea o ka ohi ana a hele pu me ia, oia no hoi kana mau mea hana.
I ka makaukau ana ae o na wahi opeope o ua kahuna nei, hele hou mai la oia e ike i ke alii ia Ola, a me na huaolelo o ke ano makee alii no, ua pane mai la oia imua o kana hanai:
Eia au ke hele nei, a no ko'u aloha no ia oe, oia au i hele hou mai ia e ike ia oe, a oia au e kau Ieo hope aku nei ia oe, a i ike ole ka hoi oe i ke ano o ke pio i lawe ia mai nei, ehia mea aloha o oe, i ko lilo aku i pani ma kahi a ua pio la au i hooimakaukau ai iluna o ka lele, a o ka hooko ia ana hoi ia o ka'u mea e wanana aku nei ia oe; no ka mea, aohe aumakua oluolu mai ia oe i keia wa.
Aka, in a oe e aokanaka mai ana, a hele aku oe e mihi, alalia oe ola; no ka mea, he kuli ka make, a he lohe ke ola.
A o keia leo hope loa a'u ia oe e ke alii, aole, na'u ponoi ae ia, aka, mai ka po mai no ia, he ike aimoku wale iho no kau, a eia ke ola ia makou na kahuna kahi i hiipoi a malama ai.
Me key mau huaolelo hope ae la a ua kahuna nei i ka lapauila o ka hale o ke alii, a ka-ha- aku la hele e nana i kahi i hoopaa ia ai o Kualunui aola.
Laia i hiki aku ai ma kahi a ua opio nei e paa ana i ka makia, nana aku la kona mau kiionohi maluna o ke kanaka-iki, me na helehele na o ka minamina a me ke ke kaumaha.
A oiai no oia e hoomau ana i kona kilohi ana, paila ae la iloko o ua kahuna nei ke aloha, a ke balo'ilo'i mai la kona mau waimaka e hoopulu iho ana i kona mau lihilihi kani koo, me he la, oia ka mea i pilipono ai o keia mau wahi lalani mele malalo iho:
"Ku aku la i ka pahuna ihe
Ke loku iho la ka ua uihi pali
E loku ana paha i ka eha-loko
I ka eha koni a ka makemake."
I ua kahuna nei e hilohi ana i ke kanaka opio me ka halo-ilo'i kulukahi ana iho a kona waimake, a li'uli'u, lalau iho la ia i kekahi piko o kona ma-lo e kuuwelu ana, a me ia mea oia i holoi ae ai i kona waimake, a i ka pau ana ae, o kona ki-ha aku ia no ia hele ma kona alahele.
I ka hala ana mai o ua kahuna nei, malama iho la ke alii o Ola he aha kuka, no ka noonoo ana i ka wa maikai e kau ai i ke pio iluna o ka lele, a o ka ohana alii o Ola a me kona papa kahuna pu ma keia halawai ana.
Ua hoike mai la kekahi poe i ko lakou manao kanalua i ka pepehi ana i ke pio, no ka mea, i kona wa i lawe ia mai ai ke pio e na koa a komo malalo o ka aha-kapu, o ka haule no ia o ka aha-ula.
Nolaila, wahi a kekahi poe, me he la, oia no kekahi o na ohana alii o ke alii Ola, oiai, aole e haule wale ihop no keia hoailona i kekahi poe okoa.
Aole i pau.
HE KAAO
No
DON KUPIDOA.
KA WELI O NA MEA HUNA POHIHINI–KE KIHAPAI PUA PAHAO HAO O KAMEPULIA–KE ALAHELE O NA MEA HUNA ELUAME KA LUAWAI KAMAHAO O TAWANIA.
Ina ua hoowahawaha mai oe ia'u alaila hookahi a'u mea noi aku ia oe, o kuu ola kau e waiho mai me a'u nei.
O na hana ino e ae a pau oia kau e hana mai maluna o kuu kino, o kou hoao ana e lawe i ko'u ola, oia hoookahi ka'i mea papa aku ia oe e ke aloha.
Kulikuli, oia ka hopena o kau mau hana ino ia'u in a wa i hala ae nei, a me kou hooko ole ana i ka kaua mau ae like.
Mahope iho o keia mau mea ua kauoha ia aku la na koa e lawe ia Tubidoa no ka halepaahao, a ua hooko ia ke kauoha a ua ahiwahine ala, a i kela wa ua lawe ia aku la ua Tubidoa ala no kahi hoopaa o Alkanekero.
Oiai oia ma ke alanui ua nui na moi ana aku a na koa iaia e ae mai oia e hookuu ia oia e lakou, me ko lakou haalele ana aku.
Aka, ua olelo ikaika aku o Don Tubidoa ia lakou penei: E lawe oukou ia'u e like me ke kauoha e haawi ia aku nei ia oukou.
No ka mea, o ka mea hiki wale no ia ia oukou ke hana, a in a aole oukou e hooko ana i ke kauoha a ke aliiwahine, e nui ana ko oukou poino, a o ke oukou hope aku he make.
Malalo o keia mau olelo a ke alii Tubidoa, ua hooko aku la na koa, a lawe aku la iaia a komo iloko o ka hale paahao.
I ka paa ana o Don Tubidoa, ua hoi aku la na 'lii koa me ka piha kaumaha no ko lakou wahi paa ma ka pa alii.
E waiho kaua ia Tubidoa e ka mea heluhelu, a e nana aku kana i ke ano o ka noho ana o ke aliiwahine Kalawalina.
Oiai o Kalawalina e noho ana ma kona aupuni, a i ka hala ana ae o na la loihi o kona kali ana i kana ipo aloha o ka hiki aku, a no ka nele, ua haule wale kona manaolana.
A oia kana i nalu iho ai iloko iho on a, me he mea ala, ua au'a ia paha oia e kana wahine, noia mea ua pane iho la oia iaia ihe me keia mau olelo:
He keu aku ka hoi keia a ke kanaka hoopunipuni nuiawale ia'u, e holo paha au e ike maka ia oe, aia la oe ihea ? aia paha oe me na kaikamahine hiu a wela a Aiwohikupua aole paha.
Mahope i ho o kona noonoo nui ana i kana mea e hana ai, ua hooholo iho la oia e holo io oia no ke aupuni o Palani e ike ai i ke aloha kakia paa i ka iwi.
Nolaila, i kekahi la maikai, ua makaukau na mea a pau o ka moku ia la no lakou e holo ai, a mahope iho; ua loaa na koa kupono nona e holo ai, a ua holo aku la lakou.
Ua wai ia mailoko mai o na koa ikaika a pau o ke alo alii o Suedena a ua loaa he 500 mau koa ikaika loa, a me ia mau koa ua kaikamahine alii ala i holo aku ai no ke aupuni o Palani.
No kekahi mau la loihi ko lakou holo ana no ka moana, ua pae maalahi aku la lakou no ua aupuni ala.
Ua ike ia mai no lakou nei e na kanaka o ka aina, a ua hai ia aku lohe i ka moi a me ua Karolina ala.
I kona lohe ana, hoomanao koke ae la no oia, aohe no he mea e ae maluna o ua moku ala o ka nohea no o Suedena.
Ia wa koke no, ua hoomakaukau koke ia ae la na pualikea he mau tausani ko lakou nui, me ka manae hoi o Kalolina, in a e hana ino aku ana keia poe Suedena, alaila, oia no kona wa e hoohana koke mai ai i kona puali koa.
Aole i pau.
HOOLAHA A KA PUUKU.
NO NA HOOKUPU NO KA LA LUOKOA O KA LAHUI HAWAII.
I an Hawaii a pau, ke poloai aku nei ka mea i kohoia he Puuku no ka wa, no ka malama ana i na hookupu, e loaa no oia ma ke Keena o ka LEO O KA LAJUI i na la a pau, koe ke Sabati, ka la ehiku o ka hebedoma, e lawei na hooku pu a ka poe i aloha i kona aina hanau, i makee i Kona Kuokoa o Hawaii Ponoi.
I mea e maopopo ai ke ano o keia hookupu, he hoike aku nei ka puuku, penei. Ua noa ka hookupu i na Hawaii a pau, i na hookupu dala, a me ai paha. He mau haneri dala kai hookupu ia i ke ia manwa, a he 10 bipi, he 20 mau puaa. E hoike ia aku aua no ka papa inoa hookupu i ka wa e pau pono mai ai o na hookapu ma ko'u lima.
Ma ke Kauoha,
JNO. E. BUSH.
Hoolaha a ka Ilui Kaa Ahi.
UA HOOHOLO KA HUI KAA Ahi i ko lakau manawa holo, ma ka la Sabati ae nei. Feberuari@@, 1891.
EHA MANAWA HOLO ILOKO OLIA LA.
KA HOLO ANA A HOI MAI.
A. M. P. M.
Haalele ia Honolulu 7:00 3:30
Hoea ma Honouliuli 8:05 4:35
Haalele ia Honouliuli 8:25 4:55
Hoea ma Honolulu 9:30 6:00
W. G. ASHLEY
LUUAHOOHANA NUI O. R. & L. CO,
FEB. 10, 1891. 5ts.–d.
JOS. HUBASH.
(Alanui Papu, Honolulu H.I.)
He mea Milo Gula kaulana, aia ma ka Halepohaku o Makanani
He Puu nui o na mea Gula,
{A}
{M}
{E}
Na Lako Dala o kela a me keia ano.
No ke kumukuai haahaa, e ohi oe a luhi ko kino; a o ka lali, ka lilelile, a me ka mahiehie, oia kau e linohau ai; no ka mea, he keu a ka haahaa o na kumukuai. Honolulu Feb. 2, 1891. 121
KA HUI KAA ENTERPRISE.
Ua kukulu ae nei au i kekahi HUI KAA
Eleu ma ka aoao iho o KALAKAUA HALE
ma Alanui Kalepa.
Ma ka Huina Hoolulu Kaapio Helu 13.
O na kauoha a pau e hoouna ia mai ana ma ke TELEPONA mai na makamaka mai ma na wahi a pau o ke kulanakauhale nei, e heo ko koke ia no me ka piha eleu o ka uwila.
E Hoao i pau Kuhihewa.
WALLACE JACKSON,
Luna Nui.
TELEPONE BELE HELU . . . . . . . . . . 113
- - MATALA . . . . . . . . . . 690.
Hoolaha Hookapu.
Ke hoike ia aku nei ka loke ia na ano kanaka a pau loa. Ua hookapu loa maua i ko maua mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia Keleau (w) mai. Nolaila, ke papa loa ia aku nei ua holoholona o kela a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna o ua mau Apana Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no e maua, a i ole ia, e ko maua mau hope paha, a e hooko ia e like me ke kuhikuhi a ke kanawai. O na poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e pono lakou e hele mai e hui pu me Mrs. C. I. HIRAM, a i ole is, me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.
Owaau no me ka haahaa.
MRS. C. I. HIRAM.
Honolulu, Oah, Oct. 8, 1890. 3 ma–d.
NO KA POE MAKAIKAI
MA KA
O. R. & L. Co.
MAKA I'A HAMAULEO O EWA.
O KA POAONO KA LA KUPONO no ka hele ana, oiai e haalele ana ke kaa i kahi hoolulu ma Kuwili, Honolulu, i ka hora 1:45 P. M. o na Poaono a pau.
No ka auhau, aohe olelo ana, he hookahi wai o ka like, mai ka liko a ka laele.
OIA HOI, HE–30 keneta, hiki i Manana a hoi hou mai–70 keneta, hiki i Honouliuli a hoi mail.
O keia ka manawa pono e la'i ai ai ka holoholo hoohala manawa me ka kauu ana i na ea oluolu maikai, no elua wahi keneta wale no o ka mile.
1m–d Oct. 8 1890.
Ka Hui Uwait Kaleponi.
Na uwati ula o waho, hoopiha ia, me na mea hana o loko, o ka hana uwati kaulana WALTHAM, no $30 o ka uwati hookahi, ma ka uku palua dala o ka pule hookahi. E kipa ae io–
A. J. SCHREIBER–Agena
Alanui Hotele, malalo iho o ka Hotele Alonetona.
KAUKA YONG KAM PUNG.
HELU 53, A LANUI MAUNAKEA
Ke Kauka Loea o ka Aina Pua.
UA HIKI KE HOOLA IA KELA A me keia ano ma'i, mai ko ma kane wahine a me ko no keiki liilii. O na ma'i ha–no, ua hiki lea la ke hoola ia me ka maalahi. A o na ma'i pili ana i ka maka, pau pu ia i ke ola.
Ke hoike ia aku nei, eia ke ola ianei me ka oluolu pu o ka auhau.
E NIPA mai e ka poe ia hooluuluu ia me ua haawaina pilihua i ka ma'i, a na'u oukou e hoola aku.
KAUKA YONG KAM PUNG,
Augate 35, 1i–d.