Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 145, 9 Malaki 1891 — Page 3

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

HE MOOLELO HAWAII

-NO-

KUALUNUIAOILA.

 

KE KEIKIKOA O KA MOKUPUNI O MANOKALANIPO. KA H@APAIOLEO KE KOA I NA LA O KA NOHOALII ANA O OLA, KE ALII O WAIMEA, KAUAI.

 

  Ma keia wahi kaua e haalele iki iho kaua i ka mea nona keia manea ma ke ano he pio na ka nui koa o ke alii, a e alawa aku kaua ia Pi e e umoki hala ole ana na wahi wawae me ka mama nui.

  Oia holo ko Pi i ka lewa a kokoke no hoi i kahakai, akahi no a pa ka wawae i ke one Oluhi, ma kahi one kana holo ana a no ka ike aohe manawa kupono e ae e hoolohilohi ae ai no ka pakele i ka make, oiai na koa o ke alii e hee like, mai ana mahope ona me ke waikahe la, nolaila, o kona holo pololei aku la no ia a  hiki i ka nuku muliwai lele iloko o ka wai, au o keia o keia aohe he hooponopono a kau ma kela kapa, akahi no a manao ae ke ola.

  I kakalia i ka au ana a ku no ka wawae i ka aina maloo o ke oki aku la no ia kulu ke oe, o Malio ka hoa olelo.

  O ko Pi moe a make ia i ka h@lo a kahi i poe ai, mahope iho holo loa no Puna palapala i ka hala, noho ilaila a lilo i kupa a i kamaaina no ia moku.

  Loaa no ka wahine a ua keiki la no Puna, a nunui na keiki iwaho a kani moopuna, a o na hoomanao ana iloko ona no Kauai ua ano paleka mai iaia aku.

  Ua lawa ae la paha ko kaua hahai loloa ana iaia a hiki i Puna, a e nana hou aku kaua i ka mea nona keia nane@, e lawe ia ala no ka make imua o ke alii, aohe hoi he olelo ana no ka mea i pakele.

  I ko Kualunuiaola paa ana i ka hopu ia ua kai huluhuihuia aku la oia e na koa o ke alii i me hai kaunu, no ka mea he paikini haule ole ia i na kanaka oia au ke loaa ka lanakila maluna o na hoa paio.

  Oiai na koa e lawe ana i ka lakou pio me ke kau alina ole maluna o kona kino imua o ke alii, ke lapu la kekahi mau hana hopaha'oha'o i kahi o ke alii imua o kona umu kahuna nui, no ka mea, o ka noho ana oia au aohe he papa alii i nele me ka papakahuna.

  A oia mau mea ua lilo i mea ano nui i ka manao o na kahuna, oia hoi ke kani wale mai no o ka pahu me ka hookani ole ia e ke kanaka, ka haule wale mai @o o ka aha, kekahi hoi o ko kakou mau hoailona alii kiekie mai ka po mai.

  A oiai ia mau mea e hoopuniuniu ana i ka noonoo o na kahuna o ke alii, mahope ua ulu ae la ka manao iloko o kekahi kahuna e holo mai e hoike i keia mea imua o ke alii, oiai oia e kila ana i ka hakaka ana a kona mau ko@ me Kual@nuiaola @.

  I ka hiki ana mai o ua kahuna ala imua o Oia ke alii, ua ppa iho la o Kua unuiaola i na koa a e kai ia mai a@a.

  A oiai lakou e hookekoko mai ana i kahi a ke alii e ku ana, @ olelo aku la @a kahuna la i ke alii.

  E ke alii, kuu haku lani mai lako mai, he huha ano nui ka'u u@ mai nei mai ka malunale hale ou e ke alii?

  Anoe koke ae la ke alii i ka lohe ana i ka olelo a ka kahuna, a ninau koke mai la oia i ke kahuna ina paha he pilikia ko hope mahope iho o kona haalele ana aku, a oia hoi ka ua kahuna la i olelo mai ai.

  Ia oe no hoi a hala mai nei me na koa, aohe i liuliu mahope iho ua kani wale mai la no ka pahu me ka mea ole nana e pa'i ana, a ua lohe au a me Kuaihoaka ma i ke kani ana.

  A heaha ka manao o ke kahuna no ia kani kupanaha ana o ka pahu? i ninau hou mai ai ke alii me na maka i lilo i ke kua.

  I alii no ke ahi i k@ kahuna no hoi ke kahuna i ke ahi, nolaila i ke alii la ike ia ka ike a me ke akamai o ke kahuna, a oia ka'u e elele aku nei ia oe ma ka uhiuhi ole, aole e kani wale ka pahu me ke kumu ole; a aole no hoi e haule wale ka aha ilalo i ke kanaka.

  Haule pu ka me ka aha? i ninau hou mai ai ke alii oiai ka lima o ke alii e hamo ana i ka pola o kona malo me ke kunahihi nui me ka pihoihoi.

Aole i pau.

 

HOOLAHA I KA POE MAKEMAKE I "KA LEO/"

 

  Ma keia hope aku ke hoolaha ia aku nei, e kii aku ka poe makemake i ka nupepa KA LEO i na Luna e lawe nei i ka nupepa, oia hoi o

J. Kahaleluhi

Geo. Kanikau

T. Kapualei

J. Kaneaiakala

Parao

John Samoa

JNO E. BUSH

lUNA hOOPONOPONO.

 

Olelo Hoolaha.

  Ma ka Poakahi, Maraki 9, 1891, e uku ia ana he uku mahele i na Hoa Hui o ka H@ HAWAII BANANA COMPANY, ma ka rumi Loio o William C. Aehi, a ke konoia nei na lala o @a Hui la e kii ae i ko lakou mau kuleana.

Ma ke kauoha.

Maraki 2, 1891.           1w-d.

 

OLELO HOOLAHA.  Ke hoolaha ia aku nei ua hoopau ai ka Palapala malama waiwai o Mr. A. J. Cartwright (Kakalaika) nona mai kona mana e malama i ka waiwai o ka mea nona ka inoa malalo (Lilia Piikoi,) a ua hoihoi hou mai no oia iaia i kona waiwai a pau i waiho iho nei iloko o ka lima o A. J. Cartwright, a ana no @o@e ohi kino aku a e malama i kana kana a pau e pili ana i kona waiwai i olelo ia ae la, a hiki i kona hoolaha hou ana aku.

LYDIA P. KAMAKAIA.

Feb. 25.           1w-d.

 

OLELO HOOLAHA.

  Owau o ka mea nona ka inoa ma lalo iho nei, ke hoike aku nei au i ke akea, i ka poe e ake ana e loaa ona @au HOME oluolu no ka noho ana.

  He mau hale ko'u i makaukau no ka hooilimalima ana i ka poe makemake.   Eia ma Kamanuwai, e pili ana i ke Alanui Nuuanu, a e loaa no wau ma kahi o Mr. Pa, Wi@a Alanui Nuuanu.

D. KAHUAKAI KAELELE.

Feb. 23, 1891. 2ts-d.

 

HOOLAHA OIHANA WAI.

Ikulike ai me ka Pauku i o ka Mokuna 27 o ke Kanawai o1896.

  Ma keia ke hoolaha ia aku nei i namea a pau e laweana i kekahi pono wai piula, ua hiki mai ka manawa hookaa a e hookaa ia ai o ka uku wai no ka manawa @ pau ana ma ka la 30 o Iune, 1891 ma ke Keena Oihana Wai o Honolulu ma ka@la mua o Ianuari, 1891.

  O na koena uku wai a pau e waiho kaa ole ana he umi-kumamalima la mahope iho o ka wa e hookaa ia ai, ua ku no i ka pakui hou ia ana me ka 10 keneta pa haneri.

  O ka poe e uku wai ana e oluolu e awe mai i ka lakou likiki hope i uku ai.

  E @ la na uku wai ma ke Koena o ka Oihana Wai ma Honolulu, ma Kapuaiwa Hale.

CHAS. B. WILSON.

Lua Nui o ka Oihana Wai.

Honolulu, Dec. 20, 1890-d     tf.

 

HOOLAHA A KA PUUKU.

NO KA HOOKUPU NO KA LA KUOKOA O KA LAHUI HAWAII.

  I na Hawaii a pau, ke poloai aku nei ka mea i kohoia he Puuku no ka wa, no ka malama ana i na hookupu, e loaa no oia ma ke Keena o ka LEO O KA LAHUI @na la a pau, koe ke Sabati ka ia ehiku o ka hebedoma, e lawe i na hooku pu a ka poe i aloha i kona aina hanau, i makee i Kona Kuokoa o Hawaii Ponoi.

  I mea e maopopo ai keano o keia hookupu, ke hoike aku nei ka puuku, penei.  Ua noa ka hookupu i na Hawaii a pau, i na hookupu dala, a me ai paha.  He mau haneri dala kai hookupu ia i keia manawa, a ho 10 bipi, he 20 mau puaa.  E hoike ia aku ana no ka papa inoa hookupu i ka wa e pau pono mai ai o na hookapu ma ko'u lima.

Ma ke Kauoha.

MNO. E. BUSH.

 

Hoolaha a ka Hui Kaa Ahi.

 

Ua hooholo ka hui kaaahi i ko lakau manawa holo, ma ka la Sabati ae nei, Feberuari 18, 1891.

 

EHA MANAWA HOLO ILOKO OIA LA.

 

KA HOLO ANA A HOI MAI.

                                    A.M.    P.M.

Haalele ia Honolulu    7:00     3:30

Homa ma Honolulu     8:5       4:35

Haalele ia Honouliuli  8:25     4:55

Hoea ma Honolulu      9:30     6:00

 

W. G. ASHLEY

Lunahoohana Nui O. R. & L. Co.

Feb. 10, 1891  fts-d.

 

KUAI MAOPOHO LOA!

 

No Ekolu Pule Wale no!

 

E HOOMAKA ANA MA KA POAKAHI LA 15 O DEKEMABA, NO KA POMAIKAI OKUU LAHUI PONOI.

 

  E kipa mai i hookahi, o ka pono no o ka hele mai no a pau, i ike maka, oia hoi, e kuai hoemi loa aku ana wa@ i ko'u mau waiwai a pau ma ke dala kuike, oia hoi, na KALAKOA hoolua like ole.  Mai ka 12 a 20 @-a no a $1.00.

  Na KALAKOA lauia, mai ka 6 a S I-a no ka $1.00.

Na KINAMU, he 12 I-a $1.00.

S Paa KAKINI WAHINE 25 kenetahinohi ia, he $1.50 a pii aku, no ka mea hookahi.

Na LEPO-NALO mai ka 8 a 18 I-a no ka $1.00

Na @ KALA KEOKEO a me hapaka ni@au o na wahine, 10 keneta no ka mea hookahi, a pii aku.

  Na Ka M@ Ahaahaaa o na wahine, he $1.00 wale no no ka p@a.

  Na KIHEI hulahulu, na HULUHULU m@noanoa; ua HALII moe a pela aku.

  Na PALE-ILI oluna o na kaue, he 25 keneta wale no o ke ano maikai.

  Na PALE-ILI oiaio, he 40 keneta wale no a pii oku.

  Na PAA LOLE o na keiki o ke KALIKIMAKA.

  Na PALULE hana o na kane mai ka @0 keneta a pili aku.

  Na PALULE huluhulu mai ke 40 keneta a @ aku.

  Na PALULE keokeo i aiana ole ia, he oluolu ke kuai ana, a he nui wale aku no koe o na wawai e kuai hoemi ia aku ana, mai hoohakalia i ke kipa mai iloko o keia mau Pu@ Ekolu wale no e loaaa ai ka makepono loa o na mea kuai ma ko'u hale.

F. MOSES KEUMI.

ALANUI MOI

 

JOS. HUBASH

(Alanui Papu, Honolulu H. I.)

 

He mea Milo Gula kaulana, aia ma ka Halepohaku o Makanani.

 

He Puu nui o na mea Gula,

a me

Na Lako Dala o keila a me keia ane.

 

@ No ke kumukua haahaa, e ohi oe a lohi ko kina; a o ka lali, ka lilelile, a me ka mahiehie, oia kau e linohau ai no ka mea he keu a ka haahaa o na kumukuai.  Honolulu Feb. 2 1891.      121

 

KA HUI KAA ENTERPRISE.

 

Ua kukulu ae nei au i kekahi HUI KAA.

Eleu ma ka aoao iho o KALAKAUA HALE ma Alanui Kalepa.

Ma ka Huina Hoolulu Kaapio Helu 13.

O Na kauoha a pau e hoouna ia mai ana ma ke TELEPONA mai na makamaka mai ma na wahi a pau o ke kulanakauhale nei, e heo ko koke ia no me ka piha eleu o ka uwila.

E Hoao i pau Kuhihewa, WALLACE JACKSON.

                                                            Luna Nui

@ TELEPONA BELE HELU                       113.

MATALA                                           690.

 

Hoolaha Hookapu.

  Ke hoike ia aku nei ka lohe i na ano kanaka a pau loa.  Ua hookapu loa mana i ko maua mau Apaana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleuia a me Puuoihala no lakou na eka 202 e waiho ia na ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia Ke@eau (w) mai.  Nolaila, ke papa loa ia aku nei na holoholona o kela a me keia ano aole e hooku@ wale ia maluna o na mua Apana Aina la, a o ka mea a mau mua paha e kue ana i keia, e hopu ia no e ma@a, a i ole ia, e ko maua mau hope @aha, a e hooko ia e like me ke kuhikuhi a ke kanawai.  O na poe a pau e mahi a ke kanawai.  O na poe a pau e makemake ana e kkomo iloko o keia Hui, @ pono lakou e hele mai e hui pu me Mrs. @. I. HIRAM, a i ole ia, me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.

Owau no me ka haahaa.

MRS. C. I. HIRAM.

Honolulu, Oahu, Oct. 8, 1890.           3me-d.

 

NO KA POE MAKAIKAI MA KA O.R. & L. Co.

MA KA I'A HAMAULEO O EWA.

  O ka Poaono ka la kupono no ka hele ana, oiai e haalele ana ke kaa i kahi hoolu@ ma Kuwili, Honolulu, i ka hora @ na Poaono a pau.

  No ka ani au, aohe olelo ana he hookahi wa@ ka like, mai ka liko a ka laele.

  @ OIA HOI, HE-30 keneta, hiki i Manana a hoi hou mai - 70 keneta, hiki i Honouliuli a hoi mai.

  O keia ka manawa pono e la'i ai ka holoholo hoohale manawa me ka hana ana i na ea oluolu maikai, no elua wahi keneta wale no o ka @.

1m-d    oct. 8 1890.

 

Ka Hui Uwati Kaleponi.

  Na uwati gula o waho, hoopiha ia, me na mea hana o loko o ka hana uwali kaulana WALTHAM, no $30 o ka uwati hookahi, ma ka uku palua dala o ka pule hookahi.  E kipa ae io-

  A. J. SCHREIBER-Agena Alanui Hotele, malalo iho o ka Hotele Alonetona.

 

KAUKA YONG KAM PUNG.

HELU 53, ALANUI MAUNAKEA

 

Ke Kauka Loea o ka Aina Pua.

 

Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano ma'i, mai ko na kane wahine a me ko na keiki liili.  O na ma'i he-no, ua hiki loa ia ke hoola ia me ka maalahi.  A @ na ma'i e pili ana i ka maka, pau pu ia i ke ola.

  Ke @ke ia aku nei, oia ka ola ianei me ka oluolu pu o ka auhau.

  @ E kipa mai @ ka poe i hooluuluu ia me na haawina pilihua i ka ma'i a na'u oukou e hoola aku.

KAUKA YONG KAM PUNG.

Augate 25@    ti-d.