Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 132, 18 Pepeluali 1891 — Page 1

This text was transcribed by:	Kathy Kennedy
This work is dedicated to:	Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

Buke II. HONOLULU, FEBERUARI 18, 1891 Helu 132

He Moolelo

MORIWIANA

KE KIU O NA MEA HUNA EKOLU- KA UI I HOOLILO I KE KUA O NA LIO I HOME NONA- O KE KANA KA OPIO I LILO O KOA KAULANA I NA IA O KALEMANA O BOHEMIANA.

E like me ka kaua mea i ike mua ai no ua poe alakai la, ka piha haakei o na manao lili iloko o lakou ma ke aa ana e pale i na kauoha a ke koa opio nana i hoohaule pio aku ia lakou, nolaila, me ka ikaika a me ka mana o ka lakou mau kauoha, pani ku ae la lakou i na palena a pau o ka pa a me ka hale’lii malalo o na hoomalu ana a ko lakou mau pualikoa, me ke kau oha paa e hoohanini ia ke koko me ka oi o na mana kaua a o na hanu makamea hoi, e alana ia lakou me ka maka o ka pahikaua.

O keia mau kauoha a ua mau alakai la o na mana mana kana kipi o Helene, he mau kauoha ia e hiki ole ai i na koa ke kue a wawahi, aka i ka wa i loaa aku ai ka lono ia lakou, ei ne o Moriviana ke maki mai nei me koua pualikoa ma ke ahehele e hoea aku ai no ka hale’lii, ua haalulu ae la lakou me ka weliweli, a ala mai la iloko o lakou na hoomanao ana ina hana a ua koa opio la i na la aku i hala.

Nolaila, o ka haawi ana aku i na hu@@lelo mil@ o ia wale no ke alahele a loaa ai ia lakou na huikala ia ana, mai ka inaina aku o ua kanaka nui wale la, aka e ka mea heluhelu; o ke pale kauoha a me ke kipi ana o ua mau alakai la, eia ka leo mua loa o ke kukala kaua naua i kono aku i ke koa opio e pii aku oia me kona mau pualikoa, a wawahi aku i ka mana o ua poe alakai la me ka ikaika o ka lakou mau medala kila, a o ia ka ua koa opio la i huli ae ai maiuna o kona mau koa a luai aku la i na olelo hoolana o ka wiwo ole:

E na koa, wahi a ua koa opio la, ka poe no lakou ka moolelo haaheo i kahakaha ia maluna o Europa, na ko lakou aloha aina a me ka makee i ka hanohano o ko oukou hae, na ia mea i haawi mai ka lanakila ma ko oukou aupuni ke ku’la ma ke ano he aupuni i kuokoa nona iho.

Ano e na koa, o ka lanakila hiwahiwa i loaa ia Bohemia i keia la he kia hoomanao ia na kona lahui e haaheo ai, ka mea hoi a ko oukou mau puuwai wiwo ole i hana ai.

Ae e na koa, ua hana oukou i ka hana me ka iokahi, ua kukulu hoi i na pono pili aupuni me ke kaulike, aka e na koa, i keia la ke kipi ia nei, ke wawahi ia nei, a ke hoao ia nei e hookahuli ka maluhia a oukou i huli ai, ano e hoomanao aku au ia oukou e na koa, o ke kipi ana o keia aupuni me ka hoao ana e wawahi i ka maluia a oukou i kukulu ai, oia ke alahele a Moriviana i ahewa aku ai ia lakou, a imua o ke alo o ua poe kipi la e alakai aku ai au ia oukou, me ka puuwai lokahi a kula’i aku i kela mana kipi ilalo o ka lepo.

me keia mau olelo a Moriviana, haawi aku la oia i ke kauoha no ka wa-hi ana o ka puaii holookoa iloko o na kolamu kaua eha, a iloko o ia mau minute pokole o ka puali, aia na kolamu kaua eha e maki ana me ka hiehie nui ma ke ala e hoea aku ai i ka hale’lii.

Oiai na kolamu kaua eha e pii aku nei me ka malie, aohe mau pua’i leo i lohe ia aku iwaena o na koa, koe wale iho no ka nakeke e @@ lakou mau mea kau@ a @@ @@ leo kahea o ko lakou alakai opio i ka wa e haawi aku ai i na kauoha maluna o ka puali.

Ua hoea aku ua koa opi@ ia me kona puali koa mawaho o na palena o ka pa’lii, a malalo o ka hanohano o ka o le kauoha no ka wehe ana mai i ka puka, ua puhi ae ua koa opio la i kana o-le, aka aole nae he pane i loaa mai.

No na manawa eleu o ka haawi ana aku o ua koa opio la i kana o-le hoailona no ka wehe ana mai i ka puka, alaila me ka helehelena @ ka wiwo ole, a me ka leo koikoi o ke koa, huli ae la ia maluna @ kona mau koa a luai aku la i na olelo oolea.

E na koa, ua loaa ia’u ka hanohano e hoomanao hou aku ai maluna o ko oukou wiwo ole, o ke pale kauoha a me ke kipi o na mana o keia aupuna o ia ke kahua nana i alako mai nei ia kakou ma keia wahi, a o na ike a launa aupuni ana o Bohemia a me Helene nei, ua pale ia mai ia e na manao kipi a pakaha o keia poe, e noho hooponopono nei i ke aupuni, ano@e o’u mau hoaloha o ka oihana hookahi, e makaukau me ka oukou mau mea kaua, a e wawahi aku i kela pani puka i ka wa e loaa aku ai o ke kauoha.

Me keia mau olelo a ua koa opio la puhi ae la ia i loa o-le i hoolilo aku i ka paa o na pani puka i mea ole.

Aole i pau.

He Moolelo Nanea.

No ke

Kamaliiwahine Laulie.

A i ole

HE NANEA KAMAHAO NO KA HULU GULA O KIBERIANA.

He Kaao kahiko no Helene.

MOKUNA VII.

Mamua o ka pau ana o na huaolelo a ua Aromeda la, ua kukulu koke iho la ka opio ilalo o ka ilihonua i pulu i ke kehau o ka wanaao, a haawi aku la i kana hoomaikai me kona puuwai a pau i ua nohea la o ke kai hohenu, a i ka loaa ana mai o ka omele iaia ua pane aku la oia:

Ina e loaa ana ka lanakila ia’u aole au e poina ia olua i na kau a kau, nolaila ke hauoli loa nei au i ko kakou halawai ana mamua o ko’u hele ana e hui kino me ka moi.

E kaawaia ana kakou e ka @@@ no ka mea e hoi ane maua ua kiekie ka la iluna, wahi a Kaliope.

E haalele mai ana anei olua ai’u ma keia wahi me keia moo-alualu a i kolu i ka leo o na maiou? i ninau hou aku ai o Kolana me ka makaukau ana no ka ukali aku i ua mau ui la a hiki i ko laua hele pono ana i ka hale, aka nae ua olelo hou mai la o Kaliope:

He maka’u maua i ka makani nolaila e kakali iki iho oe a nalo aku maua alaila oe hele ae, o manao koke mai no ananei kuu makuakane ua loaa iho nei oe ia maua iloke nei o ka malapua, no ka mea ke loaa wahi mahu’i iki no ia ia o ka loaa

mai ne ia a pau loa aohe mea koe, a no keia moo mai ma ka’u oe iaia no ka mea na’u ia.

Me keia mau huaolelo nalo aku la ua mau ui la iloko o ke punonol@u o na laau o ka malapua, a eia ka ua pio nei i nalu iho ai iaia iho kupanaha no ka hoi e ano’i-pua ma, aohe ka i aloha mai nei o ka nalo koke aku ia no ia.

No kekahi mau minute ke ku ana a ua opio nei, huli ae la eia a hele pololei aku la no ka halealii e ku mai ana me kona nani nui.

Mahope iho o ka alo ana malalo o ka @@@lu uluwehiwehi o na laau o ka malapua: ua hiki pono aku la oia ma ke alanuip@i pohaku mahala o ka halealii, a mamua o ka hala ana ae o kekahi mau minute ku ana oia imua o Morana, a imua ona oia i lua’i aku ai i keia mau huaolelo me ka puuwai o ke kanaka koa maopopo:

E Morana ka moi kamaha’o o Kiberiana nei, eia au imua o kou mau maka i keia manawa no ka hooko ana i ka mea au i olelo ai ina ia he mea hiki ole ke kapae ae ma kula. E hookuu mai i kou mau koa e hakaka me Kolana ano, ua makaukau au e ku pakahi me lakou’a i ole ina ma ke ano maikai, e hookuu mai i ke alakai o kou mau pualikoa e lawelawe lima me ka po ka ahi o ke aupuni o Helene, no ka mea owau ko makou moho hookelakela ikaika i hoouna ia mai nei no ka hele ana mai e hakaka me kekahi o kou mau kanaka e ke ‘lii, a ina e eha ia’u lilo ia makou ka hulu gula e like me kau olelo.

Oiai ka opio e kamailio ana imua o Morana, ua hohola koke ae la ka haikea puanuanu o ke kanaka make ma na papalina halu’a o ka moi oiai kona nui kino holookoa e haalulu ana a puni i ka maka’u, a iloko o ka weliweli nui e kauhola koke iho ana maluna ona ia mau minute a ka opio e ku ana imua ona, kamailio mai la ua Morana nei me na maka o ka mea i uluhia e ke daimonio @ ka po.

Ua ae au i kou makemake e ka opio puuwai koa, aka nae e hoopahee iki i ka welowelo ka hakaka a kaua no ka hora elua o keia ahiahi @@ ka mea aole an i makauka’u pono i keia manawa @@ @@@u kanaka i ike ai i ka ikaika ke oluolu ia e oe e ka opio a ka mama nui wale i ka pinana pa.

Nolaila wahi hou aku a ka moi, e hoomanawanui iki oe a hiki i ke ahiahi, i loaa ai ai’u he manawa kupono e hoouna ai i kekahi o ko’u mau elele e hele e kii i ka’u moho hakaka i keia hapa la, a no ka hoike ana aku hoi kekahi i ka lohe i na makaainana a puoi ka aina he hakaka ke malama ia ana mawaena o kekahi o na keikialii o Helene me Auwe ka moho a ka moi.

I ka lohe ana o Kolana i ka inoa o ka pilikua ana I pepehi ai iloko e ka ululaau, ua huna iho la no eia iloke ona aole i hoike aku i ka moi; aka o kana i olelo aku ai oia keia malalo iho:

Aohe a’u mea hoohalahala, ina no oe e olelo mai i ka hora 10 o ke ia po e hakaka ai he waiolu wale n@ ia no’u, e ko’u anei nui wale no oia kou hooko i ka hua a kou waha i kamailio ai ia’u a me ko’u mau hoa ma kela mau la aku nei i hala aku la.

Iloko o keia manawa a ka opio @ kamailio nei, ua ike aku la @ Kolana i ka hi-o mai o na haia wahine lawelawe o ke alo a ka moi me ke kiei pu ana iwaho o ka puka o ka @aloalii, a ike pu aku la no hoi na opio nei i na maka o ka moi Morana @ nana ana iwaho, no ia mea ua huli ae la ua opio nei a nana like aku la iwaho o ka puka o ka halealii heaha la keia mea a na haia wahine a nana nei.

Aole i pau.

He Ohohia Nui,

O ka Leo o ka Lahuii aia iloko o ka lokahi

O ka hooknee ana oia kona enemi.

Eia ka poe i hookaa mai ma ka lima o ua Luna:

Ian. 1 Princess Liliu Haimoeipo 1

Mrs. C. I. Hiram 5

C. W. Ashford Merchant St. 5

Chas. Hopkins

Chas. Gulick 1

W. C. Achi 1

Wm. Kamana Kuwaiahao 1

Jas. Quinn King St. 1

Wm. Rice Merchant Ss. 1

M. L. Wailele School St. 1

J. Kahiapo Leleo 1

Puakinamu Kakaako 1

J. W. Okuu Kawaiahao 1

Kaauwai Liliha St. 1

Wahinelili Kunawai 1

Ma o George Kanikau ka Luna Eleu,

Ian, 1 Kaelele Kalihi 1

Kaui Kapalama 1

Lokalia Koiuiu 1

Kakai Leleo 1

Kaluhimoku Honokaupu 1

H. Dolo Niupaipai 1

Kumukahi Waikiki 1

Elemakule Moiliili 1

Kahue Puahi a 1

Kahailiopua Kamanawai 1

Kanakaole Waikiki 1

Keala Leleo 1

S. M. Mahoe Leleo 1

Meheula Auwaiolimu 1

Feb.1 Kahuna Puunui 1

S. Poni Kaumakapili 1

Kaluhimoku Hinikaupu 1

M. Awa Kukulu-aeo 1

Noa Kaumakapili 1

Kaui Kapalama 1

Kakai Leleo 1

Lokalia Kalia 1

J. Hapa 1

Ma o J. W. H. K@@@@ Ka Lana

Feb10 Meleholoko 1

Haalo’a 1

Kalahua Puakole 1

Lahapa 1

K@@@ 1

Makalii Makeke 1

Keuni 1

Kamoku Auwaiolimu 1

Palakiko 1

Hakeakala 1

Keaweiwi Koleaka 1

Kaheiwai Kaakopua 1

Kewiki 1

Ano Palekane 1

C. Spencer 1

Mano 1

Mahi Kikihale 1

Kaalele Kamauuwai 1

Mio Kulaokahua 1

Kamiano 1

Kaaina 1

Kahiwalani 1

Nakanealoha 1

Kaneaiakala, Ka Luna Elou.

I ka Poe Lawe Nupepa.

Ke poloai aku nei makou i ka pee heluhelu e lawe nei i ko kakou nupepa, maipala mai i ka hookaa ana i ka uka o k@@@@upepa ma ka hebedome, a e maka@@ i na palapala hookaa mai na luna aku nona na inoa i hoike ai ma ke poe o keia Nupepa. No ke paewaewa o ka hookaa ia ana e ka dala, a me ka hoohiki loa @@@ mai i ke k@@@@ nei, ua hoohelo makou ma ka hebedoma ka hookaa, i manua ai ka hookaa ana a ka mea e lawe ana, a i maopepe mau ai ia makou, i keia a @@ keia hebedoma, ka pee i hookaa mai a me ka poe i hookaa ole mai, a ina ua hookaa me ka loaa aku o ka Palepala hookaa, he mea hei e maopapa ai, ke @@@@@ aku ae ka nele e ka mea he@@@@@@, ke @@@@ aku ka nupepa no ke kaa ole ma o na kana ae, alaila, no na luna ka hewa, aole no ka mea heluhelu a ina @@le ia @@@oli no na luna ka hewa, alaila ekala ia makou ne ke oki ana aku i ka pee hookaa ole mai i ka lakou nupepa.

J. K. BUSH.

Olelo Hoolaha.

Ua makaukau ka mea nona ka inoa malalo iho e hana i na POHAKU PUNA ELEELE a me na pohaku e ae no na pa kupapau, a me na kahua kukulu kia-hoomanao. O ka poe makemake o waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina.

J. BOWLER.

Sept. 22, 90 d-ly