Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 113, 22 Ianuali 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Patty Mancini |
| This work is dedicated to: | In Loving Memory of My Father |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA.
Hoolaha Hookahekahe Wai.
Honolulu, H.I., Aug. 9, 1890.
O ka poe a pau i loaa na pono hookahekahe Wai, a e ole, e uku ana paha i ka Auhau Wai, ke hoike ia aku nei ma keia na hora no ka hookahekahe wai ana mai ka hora 6 a 8 a.m., a mei ka hora 4 a 6 p.m., CHAS. B. WILSON.
Luna Wai Nui o Honolulu.
Aponoia:
C.N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina. 92-dtf.
HOLAHA OIHANA WAI.
I kulike ai me ka Pauku 1 o ka Mokuna 27 o ke Kanawai o 1886.
Ma keia ke hoolaha ia aku nei i na mea a pau e lawe ana i kekahi ponno wai piula, ua hiki mai ka manawa hookaa a e hookaa ia ai o ka uku wai no ka manawa e pau ana ma ka la 30 o Iune, 1891 ma ke Keena Oihana Wai o Honolulu ma ka la mua o Ianuari, 1891.
O na koena uku wai a pau e waiho kaa ole ana he umi-kumamalima la mahope iho o ka wa e hookaa ia ai. ua ku no i ka pakini hou ia ana me ka 10 keneta pa haneri.
O ka poe e uku wai ana e oluolu e lawe mai i ka lakou likiki hope i uku ai.
E uk ia na uku wai ma ke Koena o ka Oihana Wai ma Honolulu, ma Kapuaiwa Hale.
CHAS. B. WILSON.
Luna Nui o ka Oihana Wai.
Nonolulu, Dec. 20, 1890. tf-d.
KA LEO O KA LAHUI.
J. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
POAHA, IANUARI 22, 1891.
Koi aku a Hoole ia.
Ua lohe mai makou ua koi aku nei o Wini o Omaha ia Hooilina moi nana e hoonoho na paa Kahili o ka Moi ke hoi mai aka hool@ mai nei. O ka lua keia o ka hoka an@a o ka nui aku koe.
KE HUI IA A HOOKAHI.
Ina e hui ia na mea a pau a i hookahi. e like me na mea e ike a e lohe ia nei. ua hana ia a ua hoao ia e hana aku, ua hiki ke olelo ia, he oli aku keia o ka Aha Kuhina oki loa. Haule wale mai la na manaolana ma o ka huakai a ka Moi, e aloha hou ia mai ana la ka lahui Hawaii ma ona la, a o ka puka, o ke ko a me ka waiwai o ke kuikahi ana i imi aku ai a i hoaawi aloha ia no ka Hawaii. e komo hou ana la i ka pakeke o Balauwina ma, Wili @ ua haule ia manaolana. Ka imi lunahana i Kina, ke oki ia mai la ke poo o na agena o lakou nei ae, oia iho la ka hopena a me ka hua o ia hana. Ka hana a ke Kuhina o ko na Aina E. me he la, ma kahi o na haneri i manao ia ai e komo ana i ka hui Hookahuli Pono Lahu Hawaii, i hoaahu ia me ka inoa na Oiwi Ronoi o Hawaii, he mau kauna he elima a he eono paha ko lakou nui. Hu ka aka, o ka eke kai mimino. ke hoohenehene ia nei ke kuhina a ke hoino ia nei.
He Make Walohia
Ua hoeha ia ko makou naau i ka lohe ana mai nei ua hiki mai ka lono ma na leta. ua make aku hoi ko kakou makamkama. o Mr. Goo Kima Pake. nona ka hale kuai lole ma ke alanui Nuuanu. Ua hiki mai keia lono ma kekahi mau leta mai na makamaka Pake mai e noho la ma Kina, a penei ke ano nui o kona make ana a me ke kumu oia poino:
Ua lawe mai oia. he mau Pake mai Kina mai, i kepa ia ma ka ae like e hana ma kona mau mahi raiki, aka, i ka hiki ana ma Hawaii nei, eia ka no na mahiko. Ua lawe ia keia poe a hoohana ia me ke kua i ka lakou i ae ai. a i ka pau ana o na makahiki kuapaa. aole hoi o Goo Kima i haawi aku i ka uku eemoku o ka holo ana mai, aka mai ko lakou uku ae no. No keia kumu, ua hoopii aku na Pake ana i hana ai pela i ke Kiaaina o ko lakou Apana Kiaaina, a i ka hookolokoloia ana, ua ahewa ia o Mr.
Goo Kima, a ua oki ia iho la kona poo, oia ka hoopai.
Ua hopu ia no hoi. a ua hoopii ia o Mr. Afona, a no kona uku ana i ke dala nui, ua pakele kona a-i mai ka pahi a ke kipi-poo o ka Aha Hookolokolo o ka Aina Pua.
Ua hilinai makou i ke ano oiaio o keia lono, oiai. ua hoike mua mai no kekahi Pake i hoi mua aku nei, he pomaikai ko Goo Kima, Aiong, Asiu. a poe Pake oia ano ike ana ia Hawaii, ke holo lakou i Kina. no ka mea ua hoomauhala na Pake i kolohe ia, e like ae la me ia i olelo ia mamua.
E na, makamaka, na hoa heluhelu, aele o makou makemake e lawe ia ka makou e olelo nei na makou iho, no ka mea ua maopopo no ke Akua ko kakou ike a pau, a he kuhihewa ke kanaka ke olelo iho nona iho kona ike. Aka, he hiki no ia kakou a pau ke lilo i waha nana e hoolaha aku ka ke Akua i makemake ai. ina kakou e imi i kona oiaio. Mamuli o keia makou i hoike mua ai. aole e hiki hookahi mai ana na Pake paahana no na mahiko, no ka mea, aole i hana pono ia ia lahui kanaka a ke Akua i hana ai, a he mea maopopo no hoi, he poino a he @ ana maluna o ka poe hana hewa a i kokua e hana hewa. Ua like no keia mau hana ino ana i na paahana e ikea nei ma Hawaii nei. me ka hookina a hooluhi ia ana o na limahana, me ka lilo o ka waiwai i ka haku me ka uku kuponoo ole ia o ke kauwa no kona luhi. aka, e like no hoi me ka hopena i loohia i na Aigupita pela iho la no ka hopena o na haku e hana ana i ka paahana i na manawa a pau. Aole ka uhane o ke Akua e hoomanawanui i ka hana hewa o ke kanaka no na manawa pau ole, aka, he palena, a e hiki mai no ka hoopai me ka hakalia ole. He hiona keia aole i pokole ko Iehova hoolohe ana i ka pule a ka poe manao io. a aole no hoi i pokole kona lima e kokua i ka poe i hoino ia, a e kikoo aku i ka poe hookiekie a kue i kona mau kanakwai.
No kakou iho. he hoailona keia e hoike ana, oiai kakou ua hoohaule ia ma ko kakou ikaika iho i hooikaika ai iloko o ka Ahaolelo o 1890, ua like no nae ka hoopena me ka makou i olelo ai, aia no he wa a ke Akua e hoopahua ai i na hana hookiekie a hookahuli pono a kaulike i hana ia. a e hoomau ia nei maluna o ka lahui Hawaii a me ka poe ilihine e ae o ka aina. e ka poe waiwai. ke puana hou aku nei no makou. he manaolana ko makou aole e loaa ana na limahana Pake e like me ka makemake o ka poe e ake honuu a e kuko ana e iilo ka honua a me na mea a pau no lakou. a e nele o Iehova a me ke kanaka ana i hana ai. Aka, e hoomanawanui kakou, a e hoopono i ke ano o ka olelo a me ke ano o ka hana. Aloha no me hoi ka mea i make mamuli o ka manao kuhihewa, he mea mau a he mea ola ka waiwai mamua o ka hana pono. He kino wale no ko ke kanaka i hele mai ai i ke ao nei. a he kino wale no oia ke hoi hou aku mai keia ao. a ke opu o kahi o kona makuahine i hana ia ai i kinohi. No ke Akua iho no ka honua me na mea a pau. E o kakou, he uuku wale no ka la o ke kanaka a ua oki ia iho la oia, a ua mae hoi e like me he pua la, a aia la oia ihea.
HE KAMAAINA UA HAALELE MAI.
Ma ka la 27 o Ianuari nei, ua haule aku la kekahi o na makuahine iloko o ka pono, oia hoi o Mrs. L. S. Johnson, i ke kanawalu-ku-mamalua o kona mau makahiki. He wahine oia na ka Rev. E Johnson@, o Waiohe, Kauai, ko laua wahi i noho ai i ka hiki ana mai, ma ke ano, he kumu a'o no ka lahui ma ke alanui o ka hoopono. Eia ke noho nei he ekolu ana mau kaikamahine ma Honolulu nei, a he keikikane ma elua kaikamahine ma Kaleponi, a he lehulehu na moopuna e ola nei. No na hana hoomanawanui a me na hana aloha, aole paha e hiki ke hoohalike ia aku ke ano o keia makuahine o ka pono i hiki mua ana mai i na la o ke o ana o ke alaula o ka malamalama ma Hawaii nei.
He kakaikahi o ko lakou ano, a he kakaikahi o ka ohana o keia poe puuwai-laa i hahai e like me ko lakou ano, ka hoomanawanui, haipule a me ka hoopono o ka noho ana maluna o kahi ola uuku o ka noho ana mai. Me he la ua hiki ke oleloia, he luakini kona kino no ka uhane hoopono, a keiki oia no ke aupuni mau loa. Nani ka moolelo o ke kanikoo iloko o ka pono.
Pehea kakou na @, @ huli a e hoohalike aku, a e noho me ka haahaa.
NU HOU KULOKO.
@ E hoomanao e na lala o ka Hui Aloha Aina i ka akoakoa ae i ke kakahiaka o ka Poakolu ma ka hale noho o ka Peresidena o ka Hui ma Kawaiahao, ma ka aoao mauka o ke Keena Pa'i o ka nupepa KA LEO. No ka mea ua makemake ia e kuka na hoa no ka mea e pili ana i ka hele ana i ka ike Alii. Ma ke kauoha a ka Puuku.
O Kiauea Hou ko ka la inehinei no ka moku o Hawaii.
He wahi hoomaoe, ahea la ku mai o Mr. Malulani?
Apopo maua iho palua aku a ka lio, owau no a me ko'u mua ka "Oiaio.
Eia mai no o @ualunuiaola ke oili pulele aku nei mai awihi iho nae oe o hewa aua nei.
He lio holo mah@ka kai ha'oha'o a hoohuoi ia mai ia makou ma ka la inehinei e kona ona.
Maikai hoi kou wahi papale: aole anei kena o ka papale a Poipe o Kapalama e hoohuoi mai nei?
Pakele mai palai na maka o kahi muumuu milimili a makou i kela ahiahi aku nei. o ka loaa ole ana mai hoi ka hewa.
Piha-u a hananee ke kikala o na noho o Kamaki Kuea i ka ponei i ka poe makaikai i ke puhi ohe po mahina a ka hana Hawaii. oia ka mea lealea loa ia.
Ma ka la inehinei i mahele hapaha ae ai ka hui hooholo mokuahi @ili aina i kona mau loaa. pela ia mai ia makou i ke ahiahi nei.
Ke hopuhopu ia mai nei i keia manawa ka poe i hookaa ole i ko lakou aunau e like me ka hopu o na ilio metala ole e malama ia mai nei.
Eia mai no ka moolelo o Laulie ke ne hone aku nei i ka poli me he ipo ala, nolaila e akahele iho oe ma ka heluhelu ana. o hoolaau auanei nei oe moe pono ole ka po.
Ma ka la 20 iho nei o keia mahina, ua hoohui ia ae la i kane a i wahine o Hon. A. Horner o Hamakua, Hawaii me Miss. F. Winter o keia kulanakaunale, e Rev. E. G. D. D., ma kahi noho o ka Lunakanawai a me Mrs. W. Foster. Kela ka mea lealea loa.
Eia ke kaa ilio a ke aupuni ke hele nei ma na kua aku nei o kakou i na hora o ka po. @ no ka hiu ana a wela i na mamo a Kuiliolio i loaa ole ke kuni o ke ola. A ua nui no na ilio i kau wahi kaa ma ka la inehinei me ka lilo wahi keneta ole a hiki i Kalakaua Hale.
E akahele mai ke koi e na kuaaina i ka "Oiaio," no ka mea eia makou la ua kokoke e hune, a ua poholo pu na kope i koe no ka hooko ana aku i ko oukou makemake e alu mai nei. Oia ka ai ana a ka i'a maikai, o ka ohi no ia a pau mai ke poo a ka hi'u.
He hapa-kakini ka nui o na ohua malihini maluna mai o ka mokuahi Mariposa i ahai ia aku e ke Kinau i kela ahiahi aku nei, no ka ka lawe ana e hoomaikeike i ka mea kamaha'o loa o ke ao nei. oia hoi ka Lua Pele o Kilauea i.Hawaii, home noho o ka luahine hookalakupua.
Ua ike lihi iho makou i ka pia a kekahi kanaka Hawaii o Kalihi, aia ma ka puka aniani o ka hale kuai buke o ka Hawaiian News Comany @ ia ai, a he i'o maoli no i ka makou ike ana mehinei. O ke ano pia keia e hana ai i ka palule, maloeloe pono ka alu.
Eia kekahi mau komite o ka Hoomana Kalawina ke kipakipa kauhale nei iloko o keia mau la maloko o na home Hawaii, me ka haawi wale ana i kekahi mau home i ka Buke Baibala. ke ike lakou ua nele ia home me ka Buke o ke Ola. Ua ulu mai ke@ noonoo i na komite o na Hoomana o Kawaiahao a me Kaumakapili iloko o keia makahiki hou e hele nei. E mahalo ia ka hana maikai e na mea a pau.
Mai ko makou kiu mai e noho la i ka Aina Pua. ua make o Mr. Goo Kima mamuli o ke oki ia ana o ke poo ma keia huakai aku nei ana no ka aina hanau. He Pake kamaaina keia no keia kulanakauhale, a he wahine kanaka hoi kana i haalele iho ai mahope nei, a oia no hoi ka mea no hoi ka mea nona kela halekuai lole ma ke alanui Nuuanu, nolaila he lono ano nui keia a koikai ma he oiaio.
Ma keia moku mai nei, ua ike iho makou, ua haule ke kanawai i manaoia e hana ia ana e hoopakele ai ia Hawaii mai ka hoohana ana aku a ke kanawai e hoomau ana i ke dute mai na waiwai o na aina e mai. Ma keia kakou e ike iho ai. he nui ae na wahi e poloke ai ka hua gula a kekahi i manao ai e hua mai ana no lakou ma keia mua aku. me ka manao e oki i ke poo o ke kaka nana i hoohaule aku i ua hua gula ala--oia hoi o Hawaii, lahui aloha. He nui na wahi e ao ia ai ka poe hehi-ku i ka pono o ka lehulehu.
Na Komite La Ka@
O na Komite o ka la 28 @ Novemaba 1891, e hoolaha ia n@ ka nupepa KALEO O KA LAHUI. ke po@ai ia aku nei, e hoolauna mai me ka Puuku, a e kuka pu no na hana e pili ana i ka La Aloha Aina o ka Hawaii Ponoi. E loaa no makou ma kani pa'i o KALEO i na la a pau, koe ka la Sabati. (Poaono).
NA KOMITE LULU DALA LA KUOKOA.
Eia iho malalo nei ka inoa o na komite i wae ia e ka Papa Hooko e ka Hui Aloha Aina a makee Kuokoa Hawaii.
O keia mau inoa kai loaa i keia manawa, a e like me ka loaa ana o ka poe kupono, pela no e hoopiha ia ai ke komite i kela a me keia manawa. Mamua o ka hana ana aku a keia komite ke poloai ia aku nei lakou e akoakoa mai me ka Puuku a Kakauolelo o ka Hui.
Eia ka papa inoa o ke Komite:
Timoteo Kaualei, Moanalua; Petero Kuluna, Kalihi; W. H. Kamaki, Kalihi; Helalione Makalii, Kapalama; Itaia Kukaulalii, Kapuukolo; A. Palekauhi, Waikahalulu; J. Kaheleluhe, Waikiki, Waialae.
Na komite waena no Honolulu:
W. H. Cummings. R. W. Wilcox; J. Bipikane; Kamile; Pua.
Me ke Kauoha
Jno. E. Bush
Kakauolelo a me Puuku.
KA LA 28 O NOVEMABA, A.D.
1891.
O makou ka poe nona na inoamalalo iho, ke poloai aku nei i @ a hoa makaainana a pau o ka Pae Aina Hawaii. ua makaukau lakou i keia manawa e malama i na hookupu, a kela a me keia mea hookupu no ka malama ia ana o ka la kulaia imua o ka aina. oia hoi ka la 28 o Novemaba, A. D. 1891. Ua ulu ae keia manao ia makou mamuli o ka manao aloha aina, a ua hookumu iho makou i keia hana me na hoa uuku, a e kahea ia aku ana no he halawai no ka poe ia komo mai malalo o na ae ana aku a keia Hui. ke kupono. O ka poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui e hele ae ma ke Keena o ka LEO O KA LAHUI, a malaila, e wehewehe piha ia aku ai ke ano o ka Hui a mena hana.
1 JNO. E. BUSH
2 JOS. NAWAHI
3 R. W. WILIKOKI
4 W. H. CUMMINGS
5 WM. WHITE
6 J. KANKALII
7 J. KEKIPI@
8 J. A. KAHOONEI
9 KAMAILE
10 E. KEKOA
11 J. PUA
12 J. E. Poepoe
13 R. K. Ii
14 GEO. KANEAO
15 GEO. K. KAIA.
16 L. K. SHELDON
17 JAS. II@
18 J. PIPIKANE
OLEI.O HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau, owau o P@ipe no Kapalama he papale haule o ke ano o keia papale he papale mauu pili aia maluna pono o ka piko o keia papale he ei ki haka a o ka mea e loaai keia papale e hoihoi a e ma ke Keena o ka LEO O KA LAHUI. POIPO. Iw@