Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 107, 14 Ianuali 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Punahele Todd |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA.
KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI MA KONA AKAU, HAWAII.
Ma ka Poakahi, Feberuari, 9, 1891, ma ke komo ana aku ma ke alo o Aliiolani Hale ma ka hora 12 awakea, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka hoolimalima o na Aina Aupuni malalo iho:
Kaulana, Mahaiula. Kuhio, Maniniowali a me Awakee iloko o ka Apana o Kona Akau, Hawaii.
No lakou ka ili o 278 eka, oi aku a emi mai paha.
Manawa Hoolimalima-No 10 makahiki.
Kumukuai hookumu-He $50 no ka makahiki hookahi, me ka uku mua ia i kela a me keia hapa makahiki.
C.N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Ian. 7, 1891. 4ts-d.
KUAI O NA APANA AINA AUPUNI MA PULEHUIKI A ME KAMEHAMEIKI, KULA, MAUI.
Ma ka Poakahi, Feberuari 9, 1891, ma ke komo ana aku ma ke alo o Aliiolani Hale, Ma ka hora 12 awakea,e kuai ia aku ai ma ke kudala, 4 Apana Aina Aupuni, e waiho la ma Pulehuiki a me Kamehameiki, Kula, Maui.
Apana A, ma Pulehuiki, 14.34 eka,-Kumukuai hookumu $30.
Apana B, ma Kamehameiki, 41.97 eka-Kumukuai hookumu $80.
Apana C, ma Kamehameiki, 35.07 eka-Kumukuai hookumu $70.
Apana D, ma Pulehuiki a me Kamehameiki, 33.74-Kumukuai hookumu $50.
C.N. Spencer,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina Ian. 7, 1891. 4ts-d.
KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI MA WAI AKOA, KULA, MAUI.
Ma ka Poakahi, Feberuari 9, 1891, ma mua iho o ka puka komo ma ke alo o Aliiolani Hale ma ka hora 12 awakea, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka hoolimalima o kekahi mau aina Aupuni elua e waiho la ma Waiakea, Kula, Maui.
Oia keia malalo iho:
Ka Apana mua; he 1800 eka, ua oi aku a i ole ua emi mai paha, ma ka aoao mauka o na pa Home Noho o ke Aupuni e moe ana a hiki i kaupoku o Haleakala.
Kumukuai hookumu: He $100 no ka makahiki hookahi, me ka uku mua ia i kela a me keia hapa makahiki.
Apana elua; he 2740 eka, ua oi aku a emi mai paha ma ka aoao makai o na pa Home Noho o ke Aupuni e moe ana a hiki i kahakai.
Kumukuai hookumu: He $100 no ka makahiki hookahi, me ka uku mua ia i kela a me keia hapa makahiki.
C.N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina. Ian. 7, 1891. hs-d
KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI MA KOHALA AKAU, HAWAII.
Ma ka Poalua Ianuari 27, 1891, ma ka hora 12 o ke awakea ma ke alo iho o Aliiolani Hale, e kuai Kudala akea ia aku ana ka Hoolimalima o kekahi mau Aina Aupuni ma Kohala Akau, Hawaii, oia keia malalo iho:
OPIHIPAU-Nona ka ili o 479-44 eka, Kumukuai Hookumu, he $326 o ka makahiki hookahi, me ka uku mua ia o kela a me keia hana makahiki.
HUKIAA-Nona ka ili o 241-2 eka.
Kumukuai hookumu, he $169 no ka makahiki hookahi, me ka uku mua ia o kela a me keia hapa makahiki.
C.N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina Dec. 19, ’90. tf-d
Hoolaha Hookahekahe Wai.
HONOLULU H.I., AUG. 9, 1890.
O ka poe a pau i loaa na pono hookahekahe Wai, a i ole, e uku ana paha i ka Auhau Wai, ke hoike ia aku nei ma keia na hora no ka hookahekahe wai ana mai ka hora 6 a 8 a.m., a mai ka hora 4 a 6 p.m.
CHAS. B. WILSON.
Luna Wai Nui o Honolulu
Aponoia:
C.N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina. 92-dtf.
HOOLAHA OIHANA WAI.
I kulike ai me ka Pauku 1 o ka Mokuna 27 o ke Kanawai o 1896.
Ma kela ke hoolaha ia aku nei i na mea a pau e lawe ana i kekahi pono wai piula, ua hiki mai ka manawa hookaa a e hookaa ia ai o ka uku wai no ka manawa e pau ana ma ka la 30 o Iune, 1891 ma ke Keena Oihana Wai o Honolulu ma ka la mua o Ianuari, 1891.
O na koena aku wai a pau e waiho kaa ole ana he umi-kumamalima la mahope iho o ka wa hookaa ia ai, ua ku no i ka pakui hou ia ana me ka 10 keneta pa haneri.
O ka poe e uku wai ana e oluolu e lawe mai i ka lakou likiki hope i uku ai.
E uku ia na uku wai ma ke Koena o ka Oihana Wai ma Honolulu, ma Kapuaiwa Hale.
CHAS. B. WILSON.
Luna Nui o ka Oihana Wai.
Nonolulu, Dec. 20, 1890. tf-d.
KA LEO O KA LAHUI
J.E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
POAKOLU, IANUARI 14, 1891.
KA HELU ANA O KE AO.
Ma ka buke helu kanaka a Dr. Voltz, ua houluulu ae oia i ka huina nui o ka helu kanaka o ke ao nei, he 1,435,000,000. He 3064 ka nui o na ano olelo i maopopo, he 1,100 ka huina helu o na ano hoomana. Aole he hookahi lahui i ike ua nele i ka hoomana o kekahi ano. He 422,000,000 ka huina o ka poe hoomana Karistiano. O loko o keia huina ae la, he 208,000,000 Katolika Roma; he 83,000,000 Katolika Helena; he 123,000,000 hoole pope: 8,000,000 o na ano hoomana karistiano e ae. No na hoomana hoole Karisto-O ka nui o ka poe Iudaio he 8,000,000; ka poe Mahometo he 120,000,000. He poe hooaiana pegana a hoomana Akua ole kekahi, a o ko lakou nui he 875,000,000. O ka hoomana nui o ka aoao hoomana kii, oia ka poe, Buda, he 503,000,000 a me Brahma, he 138,000,000 ka nui. He 125,000,000 ka nui o na hoomana kii e ae. Ke hui ia a pau, he 1,000,000,000 ka nui o ka poe aole he Karistiano. Ma keia kakou e ike ai, ua holo no ka ulu o ka hoomana Karistiano, aka, ua holo no nae me ka awili no o ka pouli pu me ka malamalama mamuli o ka hahai loa o Satana e pepehi i ko ke ao nei.
He Hoohui i Manaoia.
Mamua o ka hoi ana aku nei o Col. Spreckels, ka ona miliona, ma kona home me Amerika, ua hoohala iho oia me Mr. Balauina e hoohui i na mahiko o lakou ma Maui, malalo o hookahi hui. Ua waihoia ka apono ana o keia mau olelo a na hoa i olelo ia ae la o na hui, a apono ia e na hoa o Balauina, oia hoi o Kamuela Alekanekero, Wilia@@ B@l@ a me kekahi mau hoa e iho.
He mau hana keia a na hui mahiko maanei nei e hoolokahi ai i ko lakou noho ana ma ka Paeaina Hawaii nei, a he mea e oi aku ai ko lakou ikaika ma ka imi waiwai ana a ma na hana kekahi o ke Aupuni. Aka, ua hauoli makou i ka olelo ana aku ia oukou e na makamaka, ua ano haule keia manao hoohuihui a lakou, a ua pomaikai ka lehulehu i ka haule ana, ina kakou e hoomaopopo iho i ke kuee o na hui hoomaemae ko o Amerika, a me ke kue o na hui hoohuihui hoomaemae ko o Amerika me ka ona miliona. Aka, he olelo ka ke kanaka, aia i ke Akua ka hooko, a e mahalo kakou i ko ke Akua lokomaikai i ka hoopahu`a i ka ke kanaka mau hana manao ino a lokoino i kona hoa kanaka.
He Ike ia no.
Ua komo mai kekahi hipa hele hewa iloko o ke kaa kenikeni, me he la, ua paina iki no, a no ka piha loa o na noho, ua okuku lakou mawaena o ke kaa, me ka eu ole ae o na kane. Olelo ae la kekahi o lakou i ka poloai ana mai a kekahi makamaka e noho aku ia iluna o ko@@ @@ha, aole, ina he poe keonimana keia haawi mai hoi i ka noho i na lede. He pololei keia olelo ma na ano elua. Ina he Karistiano aole e hookae ia lakou, aka, o ka piikoi o lakou i ua poe keonimana la, nolaila, hookae ia wai iho la, oiai ua ike no na poe keonimana la i ka haalele o keia poe wahine i ke kulana lede, nolaila, ku ai ka hookae. I hewa no ia oukou e na wahine, i ka haalele i ke kulana lede, a hookuu ia oukou e like me na moa a holona e ae i mea paani a molowa kapae ia ae e ua poe keonimana (ole) la a oukou. I hewa ka honua ia wai? I hewa ka honua ia na lede ma.
Ka Make ana o John W. Wahineaua.
Ma ke ahiahi o ka Poakahi nei, Jan. 12, 1891, ua make aku la ke kamaaina nona ka inoa maluna ae, i ke kanalima kaumamaono o kona mau makahiki. He kanaka kamaaina o Mr. Wahineaua, a ua kaulana i kona lahui, ma kona ano he alakai wiwo ole no ka paio an ano ka pono o kona lahui ponoi, a pela no oia a hiki i kona hanu hope loa aku la. I ko makou lohe ana i kona ano omaimai, aole makou i manao ua aneane mai kona mau hora hope ma keia ao. Ua holo aku ke keiki Italia Hon. R.W. Wilikoki e ike a e hoomaopopo i ka mea kupono e kokua aku ai iaia. I kona ike ana ma ka la Kapule iho nei, ua ano onawaliwali keia makamaka o kakou, ua kii koke mai oia ia Kauka Maina a ua olelo ae ke kauka, me ka nui loa o ka malama ana e ola ai oia. Aole keia make, wahi ana no ke ola ole o ka mai i ka lapaau ia, aka, no ka waiho wale ia a hala ka manawa kupono. Ahea no la hoi kakou, huli mai na mea kahiko a ka mea hou me ka manaoio? O keia ko kakou kumu nui e poino ai, o ka hoomaloka a o ka hookamani a pakiki mahope o na hana a me na hoomana o ka wa kahiko. Ua ike no makou i ka paakiki o keia mea, he haalele i ka mea i kuluma i na kupuna, aka, ua ike a ua ae no kakou, i ka oiaio ole o ka kakou mau hana, a o ka ke Akua Kiekie ka mea oiaio, nolaila, he ka i ke kino ka hookamani, a he poino aku no ka hope. Aole loa a ka make ana o keia kino, aka, o ka mau loa ana a nele i ka nani o ka noho ana i ke ao mau loa, oia ka makou e minamina nei, oiai kakou ua malamalama i ke alanui o ke ola, “he mana oia ia K@@@@, a he malama i na kauoha a ke Akua.” O ka hookuli ka make, o ka hoolohe ke ola. Ke Pahola aku nei makou i ke aloha i ka wahine a ka mea i make, a me ka ohana. Aloha no oe e ka hoa o ka au ana i na la ui o kaua.
E Papa E! E Papa Dear!!
I ka po o ka Poaono iho nei, ua hoi aku la kekahi wahine ua ona, o Mele kona inoa, a he kane mare a he kane manuahi kana e noho nei. Ua inu keia wahine iloko o elua apu i kekahi omole kini lapalapa, hoi aku la maluna o ka lio a makai iho o Kawa, na kiaha hou iho la. Mai keia manawa aku, ua ano kupouli loa ae la na hana a na mea uhane nei, he mea i hana ia e ke Akua i oi ae mamua o na holoholona; aka, malalo o keia moolelo, ua haule iho na wahie la malalo o ka mea a ke Akua i hana ai.
Ua auwana aku la ua wahine la, malalo o ka mana o Satana a haalele i kona lio maloko o ke kai, a hiki i kona hu @@@ iluna o ka moku manuwa. Penei ke ano: Ua au hewahewa aku la keia wahine a pili ma ka aoao o ka manuwa me ka manao he hale, a o ka loaa ole o ka ipuka hale kahea ae la oia:-“E Papa e! E Papa dear!! E Papa hoi e!!! Eia au la kou hoa luhi, ua puluele mai waho a loko!!!!”
Ia manawa, ua puiwa ae la ke kiai o ka moku e paikau ana, a lamalama ia iho la a ike ia iho la he olulo, he i`a akua paha he kanaka paha. Ia manawa, ua olohani iho la na sela, a pili keia mea ano e ma ka aoao o ka moku, a i kona hiu ia ana ae iluna, aole ka he laikuwela, he wahine kanaka ka.
Ua like kona ku ana imua o na sela, me ka wa o Ewa e hele ana iloko o na la mua ma Edena. Aole he hilahila o keia wahine, oiai, he uhane Satana ko loko ona. Luhe a loha kona ku ana imua o na keiki o ke kai, e iho ana ka wai mai na oho o kona kino, a i ka ike ia ana he wahine oia, aole he wahine i`a o ke kai, aka, he wahine kanaka e auwana hele ana iloko o ke kai, e imi hele ana i kana ipo, ua uhi ia aku la oia me ke kapolena a lawe ia i kula, a na ko uka poe aku i pailaka a komo i kauhale. Pomaikai keia wahine i ka poino ole ana, hookahi wale no mea i poino iki, oia k auwati, ua pulu i ka wai, aka, e hele ana no nae.
NA HOOKUPU.
Ke `Lii Sani Parker….. $100.00
R.W. Wilikoki….. “ 50.00
W.H. Cummings….. “ 50.00
KA LEO O KA LAHUI….. “ 50.00
Wm. White….. “ 50.00
Geo. K. Kaia….. “ 10.00
R.K. Ii….. “ 10.00
Jas Ii….. “ 10.00
Sam Leleo….. “ 10.00
J.E. Poepoe….. “ 10.00
Laurens Sheldon….. “ 10.00
George Kaneao….. “ 10.00
J. Kua….. “ 10.00
Wni. F. Bush….. “ 10.00
E. Kekoa….. “ 10.00
J.A. Kahoonei….. “ 10.00
Hana Leleo….. “ 5.00
J. Pipikane “ 50.00
D.M. Puniai “ 10.00
Mr. Kamala “ 10.00
J.K. Kaunamano: 1 Puaa; 1 Bipi
J. Nahinu….. 2 Puaa
Kaneao….. 2 Pahu alani
Kaleoikaika….. 1 kakini moa
Hoaloha….. 1 bipi
Hoaloha….. 1 puaa
Ohana Keiki….. 1 puaa
Kimokeo 1 puaa
Napualii 2 eke uala.
NA KOMITE LULU DALA KA KUOKOA.
Eia iho malalo nei ka inoa o na komite i wae ia e ka Papa Hooko o ka Hui Aloha Aina a makee Kuokoa Hawaii.
O keia mau inoa kai loaa i keia manawa, a e @@@ me ka loaa ana o ka poe kupono @@ela no e hoopiha ia ai ke komite i kela a me keia manawa. Mamua o ka hana ana aku a keia komite ke poloai ia aku nei lakou e akoakoa mai me ka Puuku a Kakauolelo o ka Hui.
Eia ka papa inoa o ke Komite:
Timoteo Kapualei, Moanalua; Petero Kaluna, Kalihi; W.H. Kamaki, Kalihi; Helalione Makalii, Kapalama; Itaia Kukaulalii, Kapuukolo; A. Palekaluhi, Waikahalulu; J. Kaheleluhe, Waikiki, Waialae.
Na komite waena no Honolulu:
W.H. Cummings; R.W. Wilcox; J. Bipikane; Kamaile; Pua.
Ma ke Kauoha
Jno. E. Bush
Kakauolelo a me Puuku.
KA LA 28 O NOVEMABA, A.D. 1891.
O makou ka poe nona na inoa malalo iho, ke poloai aku nei i na hoa makaainana a pau o ka Pae Aina Hawaii, ua makaukau lakou i keia manawa e malama i na hookupu, a kela a me keia mea hookupu no ka malama ia ana o ka la kulaia imua o ka aina, oia hoi ka la 28 o Novemaba, A.D. 1891. Ua ulu ae keia manao ia makou mamuli o ka manao aloha aina, a ua hookumu iho makou i keia hana me na hoa uuku, a e kahea ia aku ana no he halawai no ka poe i komo mai malalo o na ae ana aku a keia Hui, ke kupono. O ka poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e hele ae ma ke Keena o ka LEO O KA LAHUI, a malaila e wehewehe piha ia aku ai ke ano o ka Hui a mena hana.
1. JNO. E. BUSH
2. JOS. NAWAHI
3. R.W. WILIKOKI
4. W.H. CUMMINGS
5. WM. WHITE
6. J. KANEALII
7. J. KEKIPI
8. J.A. KAliOONEI
9. KAMAILE
10. E. KEKOA
11. J. PUA
12. J.E. Poepoe
13. R.K. II
14. GEO. KANEAO
15. GEO. K. KAIA
16. L.K. SHELDON
17. JAS. II
18. J. PIPIKANE
I na Luna Lawe Nupepa a pau.
Ke poloai ia aku nei oukou a pau hookaa pono mai ma keia keena i na dala o na Nupena i na Poalima a me na Poakahi, i ka mea nona ka inoa malalo iho, aole hoi ia ha`i aku. E like me ka nele mai ia oukou, pela no e nele pu aku ai ka nupepa. Ua hana i akeia @@la i mau o ke ola o ka maka a me ka Wahaolelo @@po ole no ka oiaio a me ka pono o ka Lahui.
J.E. BUSH
Luna Hooponopono Nui.
OLELO HOOLAHA
PA AUPUNI MA HEEIA.
Ma keia hope, aia ka pa Hoopaa Holoholona helehewa o ka Apana o Koolau poko, ma Heeia, ma ka aoao makai o ke Alanui, makai iho o o`u hale noho ma Heeia, Koolau-poko, Oahu.
J.M.K. AWA,
1y-d Luna Pa Aupuni