Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 16, 9 September 1889 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]
NU HOU KULOKO.
E ahonui mai e na makamaka no ka puka ole aku o ka oukou mau kalai manao, oiai e ohuohu mau ana na oneki o ka kakou waa. Ma keia Poakahi ae e hookuku ai na hui Kinipopo Kaiulani a me ko ka mokuaina Nipsie no ka uku makana he $500 i ka aoao e eo ai. Umia ke aho e na pokii. Ma Kainalua Kona, Hawaii ua hoohui ia ae ma ka berita maemae o ka male e ka Hon. J. G. Hopili o Mr. Chas. Hall o Kainaliu a me Miss Alice P. Makekau o Lahaina Maui. Nui na lono e pa-e nei ma na pipa alanui o kakou, no ka pono a me ka pono ole o ke kahea ana i Ahaolelo kuikawa, ma ka noonoo ana e hoololi i ke kumukanawai ma ka hoohaiki ana i ka noho ana o na Pake ma Hawaii nei. Ua loaa mai ka lono ma ka "Malulani" iho nei aia no ke Akua wahina ke hoomalamalama 'la i ka piko o Maunaloa me kana kukui uwila kupaianaha. "Malamalama Kilauea i ke ahi a ke Akua wahine." O kau e J. W. H. Keawe ke kakali nei makou a loaa mai he hoike oiaio no na papalina o ka mea nona kela inoa i hoike ia ae la, alaila, hoolaha aku makou i kau kalaimanao. Oiai, he mea maikai ole no makou iho ka hoolaha wale ana i kekahi mea me ka maopopo ole o ka mea nana ke kalaimanao. Iloko o na la mua he 14 o ka hoikeike nui ma Parisa ua hiki aku ka nui o na mekaikai i komo iloko o kela hoikeike ma kahi o 2,000,000. He mea hoi keia e hoolana ai i na manao no ka malama ana i hoikeike nui no ke ao nei maloko o ke kulanakauhale o New York i ka M. H. 1892 ae nei. E lilo ana ka hui mahiko hou o Makawali i mea hoopomaikai nui i ko Waimea poe. He oiaio oia ana kekahi o na mahiko nui o Hawaii nei, oiai, ina e hiki pono ana ka wai ke hoopulu i kela kula nui alaiila, e hiki loa ana ke hooulu ia ke ko maluna o na eka aina he 4000 a 5000. Ma ka Malulani mai i loaa mai ai ka lono ehaeha e pili ana no Mr. Sam'l Farron ka wiliki o ka hale wiliko o Paha, Kau. Oiai ma kekahi o na la o ka pule i hala, ua hele aku oia me na hoaloha i ka ho-a pipi, a ma ia wa i alualu ia mai ai oia e kekahi pipi wahine; a hou ia mai ua Farron la e ka pipi wahine a ku pono kekahi onohi maka me ka oioi ke kiwi. He kukonukonu loa ka eha i loaa iaia. Eia ma ka pepa o keia la e ike iho ai na makamaka i ka olelo hoolaha a Luna Aina o ke alii ka Moiwahine oia o Hon. John E. Bush. E hoike ana i ke lohe i kela a me keia mea e noho ana maluna o na aina o ke Aiii, e hele kino mai ma kona Keena oihana alanui Paipalapala Kawaiahao, Honolulu. E hehi koke mai kela a me keia imua o ka Luna Aina o ke Alii.
Ua manao wale ia e hoi mai ana o Henry M. Stanley ma Enelani iloko o Sepatemaba nei; a, ina e hoi io mai ana oia alaila, he mea oiaio e loaa ana iaia ma kahi o $400 a $500 ma ka po hookahi ma o kona wehe ana i na anaina hoike moolelo e pili ana no Aferika. Ua makaikai aku makou i ka laau pahu hae hou o ka hale Kaawai hou o na pake ma ke alanui Maunakea. Mai ko makou hana ana a hiki wale i keia wa, akahi no makou a ike maka i kekahi laau loihi e like la me keia. Ma ko makou ana ana ua hoomaopopo makou he 156 kapuai ka loa; a ua like ka pololei me he pua ke-a la. Ke loaa nei i ka wahine kane make a ka Emepera Ferederika o Geremania na dala he £40,000 ua like ia me $200,000 i ka makahiki hookahi mai ke aupuni mai o Geremania; a ua hoili ia iho maluna no ona na dala he £12,000 i ka makahiki hookahi e ke Duchess (Kaukau alii wahine) o Galiera. A pela hoi mai kana kane mare mai; alaila o ka huina dala nui e loaa nei iaia ma kela a me keia makahiki he £70, 000—like me $350,000.