Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 47, 22 November 1877 — Page 4
KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.
HONOLULU, NOVEMABA 22,
KOMI TE HOOPONOPONO NO KEIA AOAO.
LAIKI MAKUA, MRS. KELA A. GILIMANA,
M RS. ELENA MAKALE, MRS. J. M. KUKE.
He hewa nui i ke pai ma ka aoao hope o ka pepa, elua pule i hala iho nei. Ua huikau ia elua mau manao okoa a lilo laua elua i mea ole. Nolaila, ua pai hou ia laua i keia pule iho nei.
KA BIPI WAIU.
Heaha ko kakou maanei ? O ka mea nui oia keia bipi wahine nui maikai. He momona a he poepoe ia. He laka no hoi ia. Nana, ku malie loa oia i ka wa i u-i ai ke kanaka iaia. Ike anei oe he bakeke nui ka ke kanaka e u-i ia'i ka waiu iloko. Manao oia e piha loa ana kela bakeke i ka waiu no kela bipi waiu hookahi.
O na bipi waiu o Enelani a me Amerika, haawi nui mai lakou i na waiu maikai. I kekahi wa, he 24 kuata i ka la hookahi. Hanai pono keia kanaka i kona bipi waiu ; e nana i ka paila nui maikai o ka mauu maloo i makaukau nona no ka wa hooilo. Kahe kekahi auwai huihui maikai ma ka pa. Ua hana oia he auwai laau nui, a holo ka wai iloko mai ka nuku mai; nolaila, lawa kona bipi waiu i na wa a pau i ka wai inu maikai. Makemake na holoholona laka a pau i ka wai inu maemae.
Manao au 2 bipi waiu ka ke kanaka ; no ka mea, ike au he bakeke hou aku i makaukau nona. Mamuli lawe oia i kona noho u-i waiu, a hele aku i kekahi bipi waiu, aia paha oia ma kekahi aoao o ka pa. Eia no hoi he kaikamahine liilii. Makemake oia e hele mai iwaho e nana i kona makuakane. Manao au he makuahine maikai kona iloko o ka hale; no ka mea, he maemae a he maikai oia ke nana aku. Mamuli makemake ke kanaka e hoa i na bipi waiu mawaho ma ke kula, a na ke kaikamahine liilii e wehe a e hoopaa i ka puka nona. I kuu nana ana, he kaikamahine liilii kokua oia. Mahope paha ao ia oia e u-i i na bipi waiu.
Ma Enelani a me Amerika, he mea mau i na wahine a me na kaikamahine e u-i waiu. No ka laka loa o na bipi wahine, aole pilikia. Aole loa e hoopaa ia lakou me ke kaula e like me ka hana ma keia aina. I kekahi wa, ua ao ia na bipi waiu maanei e ku malie me ka hoopaa ole ia i ke kaula; aka, ua lawe mau ia na bipi keiki iloko o ka pa bipi. Aole loa i hanaia keia ma Amerika.
He mau Oleloao no ka hoihoi ana MAI I KE OLA O NA MEA I ANO MAKE ILOKO O KA WAI.
I E hana koke. E hana e like me keia mau oleloao ma kahi o ka mea i ano make.
II E lawe aku i ka huahua a me ka hupe o ka waha a me na puka ihu.
III E hoopaa i ke kino no kekahi mau sekena uuku wale no, me ke poo e lewa ana ilalo, i holo aku ka wai mailoko o ke akemama, a me ke kani-ai.
I V E hooluolu i na lole a pau ma ka a-i a me ka umauma.
V E huki mai i ke alelo imua, ina ia i haule ihope o ka puu. Ina e lalau aku i ke alelo me ka hainaka, aole ia e pahee aku.
V I Ina e pau ka hanu ana, a kokoke pau paha, e pono e hoalaia, ma ke kau ana o na lima ma ka umauma, e like me ka hanu maikai ana o ke kanaka; e poha ana ke ea mai ke akemama mai, a e komo hou ana iloko a hoonui ia lakou ma ka ikaika o na iwiaoao. E hoomanao, o keia hana, oia ka mea i oi loa o na hana a pau.
I hiki ke hana pono ia, e hoomoe i ka mea i ano make ma kona kua me kekahi pela, uluna, a mea paa paha malalo o kona mau poohiwi ; alaila, e kaomi me ke palahalaha o na lima maluna o ka apana malalo o ka iwi umauma, a o ka opana maluna o ka opu, e hana mau ana a e hooluolu mau ana i ke kaomi ana he iwakalua a kumamakolu paha hana ana iloko o ka minute hookahi. Hiki no ke kaomi e like me na pauna he kanakolu i ke kanakamakua.
V II E lomilomi i na wawae me na lima, a me na lole maloo paha, i holopono ke koko, a i mehana ke kino.
V III A hiki i ka mea ano make e moni, e haawi koke i puna nui piha i ka alakoholo iloko o ka wai, a kekahi ti a kope paha.
I X E hana malie. Mai haalele koke.
E hookoia no ka makemake mahope o ka hana ana he mau hora.
HE OIAIO KA BAIBALA.
I kuu hele ana i ke Kula Sabati i kekahi kakahiaka, ike au mamua aku he mau keiki he umi a umikumamalua paha e kinikini mabala ana ma kapa alanui. I kuu hookokoke ana, ku ae la ka nui o lakou a holo aku la, a koe iho la ekolu wale no keiki, a o kekahi o keia e balaki ana i kekahi paa kamaa buki.
Olelo aku la au, e na keiki, he oiaio ka Baibala, "Hohe wale ka mea hewa, aohe mea e hahai ana." Heaha ke kumu i holo aku ai keia mau keiki ? Aole anei ike lakou e hana hewa ana lakou ?
Pane mai la kekahi, ae, holo lakou, no ka mea, manao lakou he makai oe.
Oiaio, aole paha au i olelo aku ia lakou?
Aole.
Ao e no hoi i hahai ia lakou ?
Aole.
Aka, holo no lakou, a oia ka mea a ka Baibala i olelo ai, "Hohe wale ka mea hewa, aohe mea e hahai ana."
A i keia wa, ua hoi mai kekahi o na keiki i holo aku, a hiki ia lakou ke hoolohe mai e kamailio oluolu ana au, a hele mai lakou e hoolohe i ka mea a'u e olelo ana. Manao iho la au he wa kupono keia e haawi ia lakou i kekahi haawina kula Sabati. Olelo aku au ia lakou, no ka mea, He oiaio ka Baibaia ma kau wahi, oiaio no ma kau wahi. Ma kahi i olelo ia, "Aole pakele ka poe hewa i ka hoopai ia," he oiaio no ia. Olelo aku la au, e na keiki, mai hoomaunauna i ka la Sabati hoano o ke Akua. E hele pu me a'u, a e ao ia i ka mea a ke Akua ko kakou Makua e olelo ia kakou e hana. Aole e minamina ana oukou no ia mea.
Youth's Comapanion.
Ka Inoa Maikai.
Ua haiia kakou ma ka Baibala, "he mea makemakeia ke kaulana mamua o ka waiwai he nui." A eia hou, "e haalele i na mea ano ino a pau."
Ke hoike mai nei keia mau pauku 2, ua pono ia kakou e malama loa i ko kakou ano kulana. No ka mea, i ko kakou wa i ao ia'i no na mea ino a pau, aole i ae iki mai ia ia kakou e hana i na mea ino, ina e hiki ia kakou ke hana ma kahi malu.
Aka, he mea pale paha no ko kakou ano maluna o hai. No ka mea, ina e ike ia kekahi kanaka he kanaka hewa ia, a ina makemake oia i ka launa ana me ka poe hewa, aole hiki iaia e hana maikai nui, aole no hoi he mea maikai maluna o na mea e. E like me ka ikeia ana o ka laau ma kona hua, pela e ike ia'i ke kanaka pono ma kona inoa.
I kuu manao kupono i na haipule a pau, no ka pono o ko lakou Haku, e lawe i ka inoa maikai, ina he mea hiki. I kekahi manawa, ua kaheaia kekahi poe e lawe i ke kea o ka inoa ino. Ua haawi na kanaka ino i ka inoa ino i kekahi mau kauwa i aloha nuiia e ka Haku, no ka mea, ua inaina ko lakou mau naau hewa iaia, a me kona poe kauwa. Alaila hiki i keia mau kauwa ke hoomanao, o ke ano i kaulana ai, aole oia ke ano oiaio, a hooluolu ia lakou iho ma ka olelo hoopomaikai o Kristo. "E pomaikai ana no oukou, ke hoino mai kanaka ia oukou, ke hoomaau mai no hoi, a no'u nei e olelo wahaahee mai ai ia oukou i na mea ino a pau. "E olioli oukou, e olioli nui hoi; no ka mea, he nui ka uku no oukou ma ka lani; pela lakou i hana ino aku ai i ka poe kaula mamua o oukou." Hiki ia kakou ke manaoio ina pololei ka naau, hiki no i ke Akua e lawe mai i ka pomaikai mailoko mai o ka mea i manao ia he mea ino o ka inoa ino. "E malama i ka naau me ka makaala ; no ka mea, mailoko mai o ia na kumu o ke ola a me ka make."
NA MEA PONO OLE KE HANA.
Aole he mea hewa ka hemahema, aka, he mea i makemake ole ia. O ka malama pono ana i na hana launa liilii kupono no ka noho ana i kela la keia la, he mea kokua loa ia i ka hoolilo ana i kekahi i hoa i makemake ia. He mea pono ka maemae ; aka, mai oki a hoomaemae i kou mau maiuu ma ke akea, aole no hoi e ohiki i kou mau niho, aole no hoi e wauwau i kou poo ; he mau mea kupono ole keia a pau, a he mau mea hooluhi i kekahi poe e. Mai hele haaheo i o a ia nei me kou mau lima ma kou pakeke, mai pio iloko o ka hale, a mai kuha ma ka papahele.
I kekahi manawa, he ano hemahema kou, a aole ike i ka mea kupono ke hana me kou mau lima, a me kou mau wawae, i ka manawa au e hele ai i ka hale o kou poe makamaka. Mai hookani ma ka pakaukau me kou mau lima, aole no hoi paipai kou mau wawae ma ka papahele. Mai hoonee kou noho ihope ma na wawae elua, aole no hoi e noho me kou mau wawae ma ka poepoe o ka noho.
O ke kamailio ana me ka leo nui ma kahi akea, e like me ka halawai pule, a me ka aha himeni, a me ka aha halawai haiolelo, he mea pono ole loa no. Ike no oukou i kekahi poe i ao pono ia e hana ana i kekahi o keia mau mea, aka, aole no ia he hoailona no ke ao pono ia. Aole mea e hoike mai i ke ao pono ia mamua o ka hele malie ana, ka leo oluolu palupalu, a he malama pono me ka lokomaikai i na makemake o ka poe e noho pu ana me oukou.
1 Ioane 3:8. "No ia mea, ua hoikea mai ke Keiki a ke Akua, i hokae aku ai Oia i ka ka Diabolo hana ana."
HE KANAKA I HIKI KE PAULELE IA.
Ua hoopau kekahi Kapena i na kanaka hana a pau ma kona moku, a makemake oia i kekahi kanaka nana e malama i na mea a pau oluna o ka moku.
Olelo kekahi iaia, o Ioane kona inoa, oia ke kanaka.
Aka, aole oia i manaoio ia Ioane, aole no hoi i kekahi o na luina. Manao no oia, o aihue no lakou a pau. A no ka hiki ole iaia e loaa ka mea kupono, hoonoho oia ia Ioane i mea malama i ka moku.
Mamua o kona haalele ana i ke kulanakauhale i ke kakahiaka ae, manao oia e hele i ke kakahiaka nui e nana i ka moku. Nolaila, hele malie oia maluna o ka moku, a nana pono iloko o ke keena hope, aia o Ioane e kukuli ana, me ka Baibala ua wehe ia imua ona. Papani ke Kapena i ka puka me ka malie, a kakali a hoea mai o Ioane, alaila, olelo aku la oia iaia. E Ioane, e lawe oe i keia mau ki, e hoohamama oe i keia mau puka a pau, a e wehe i na mea a pau i ka ea. E nana pono oe, a e malama pono, no ka mea, he nui na kanaka ino ma na uwapo. Manao oia, o ka heluhelu ana i ka Baibala, ka pule ana, a me ka aihue, aole o lakou hele pu, nolaila, paulele oia iaia.
No ia hoi, e hahai oukou i ke Akua, e like me na punahele. E haele hoi oukou me ke aloha, e like me ka Kristo i aloha mai ai ia kakou.
HAAWINA KULA SABATI.
HELU 9. SABATI, DEK. 2, 1877.
PAUKU BAIBALA. Oih. 27:33—44.
KUMU HANA.—Ka hoopakeleia 'na
33 A kokoke ae la i ke ao, koi ae la o Paulo ia lakou apau, e ai i ka ai i ae la, Eia ka la umikumamaha o ko oukou hookeai ana, ua noho oukou me ka lalau ole i ka ai.
34 No ia mea, ke nonoi aku nei au ia oukou, e lalau i ka ai; no ka mea, o ko oukou mea ola ia. No ka mea, aole e haule kekahi mau lauoho o ko oukou mau poo.
35 A i olelo ana pela, lalau iho la ia i ka barena, hoomaikai aku la i ke Akua imua o lakou a pau; a wawahi ae la ai iho la.
36 Alaila, olioli iho la lakou apau, a o lakou kekahi i lalau i ka ai.
37 A o na uhane a pau, maluna o ka moku, elua o makou haneri a me kanahikukumamaono kanaka.
38 A maona ae la lakou i ka ai, hoomama iho la lakou i ka moku, a hoolei iho la i ka hua palaoa iloko o ke kai.
39 A ao ae la, aole lakou i ike ia aina; kaunana nae lakou i kekahi kaikuono me ke kahakai. Manao iho la lakou, ina e hiki, e hookomo i ka moku ilaila.
40 Ooki iho la lakou i na heleuma, a waiho iho la i ke kai, a wehe iho la i na kaula o ka hoeuli, a huki ka pea nui i ka makani, a holo i uka.
41 Ika iho la lakou ilalo i kahi wili au, ili iho la ka moku, paa iho la ka ihu, aole loa i hemo, nahaha iho la ka hope i ka ikaika o na ale.
42 Manao iho la ka poe koa e pepehi i ka poe paahao, o au aku kekahi o lakou a pakele.
43 Makemake iho la ka lunahaneri e hoola ia Paulo, hoole aku la i ko lakou manao; kena aku la i ka poe hiki ke au, o lakou ke lele mua a hiki iuka.
44 A o ke koena, ma na papa kahi, a ma na mea o ka moku kahi; a pela lakou a pau i pakele ai a hiki i ka aina.
Pauku Gula. "A hoopae oia ia lakou ma ke awa a lakou e makemake ai." Hal. 107;30.
Hoopaanaau p. 33—37.
Topika. Ka hoopakele ia ana mai ka pilikia mai.
1 Mai ka pilikia o ka pololi. p. 33—38.
2 Mai ka pilikia o ka pepehi ia. p. 42—43.
3 Mai ka pilikia o ka make iloko o ke kai. p. 39, 41, 43—44.
Mele. Him. 10 8—Leo.
1
Ieho va ke Akua mau,
He mana weliweli kou;
Ka la, me na makani pu,
Hoolohe i ka leo ou.
2
E ala kue mai ke kai,
Na ale, e popoi pu;
Kau no kou lima, papa mai,
Pau koke ae, a malu no.
Pule no ka poe pilikia ma na moana, ma na aina, iwaena o ka poe hoomanakii.
Na ninau a na Kumu.
A pau ka olelo hoolana a Paulo, hooholo a ka moku a hiki i ka po umikumamaha mai ka hoomaka ana o ka ino. Aia lakou ma ke kai o Aderia, kekahi hapa ia o ke Ao e e haule kekahi lauoho o ke poo, he huaolelo mau ia, ke ano keia, aole loa e make kekahi o lakou. Nawai i hoike pela ia Paulo? Heaha ka Iesu ole o no na lauoho ma Mat 10;30? Nawai i helu? Ia Paulo i lal u ai i ka ai, heaha kana hana mua? Imua owai? Me wai oia i hoohalike ai? Me kai waenahonua ma ka o Italia. Ma ke aumoe, ua manao na luina, ua kokoke lakou i ka aina. A pela io no ma ke ana ana i ka hohonu o ke kai. A i ole lakou e ili ma na pohaku, hoolei lakou i mau heleuma eha ilalo i paa ka mokku. I ka hoomakaukau ana o na luina e mahuka, hai aku Paulo i ka lunahaneri, me ka olelo, ina aole lakou e noho ma ka moku, aole hiki ke hoolaia. A oki koke na koa i na kaula o ka waapa a na luina i manao ai e mahuka aku a lilo aku ia.
P. 33—38. Ka hoopakele ia 'na mai ka pilikia o ka pololi. A kokoke ao, heaha ka Paulo i koi aku ai i ka poe makemake? E hia la i hooke ai ai lakou? Ua ai paha, aole i ai me ke ano mau. No ke aha lakou e ai ai? Heaha kana olelo hoolana? he la, he mea nui Paulo ma ia moku. A makaukau lakou e ai, heaha ka hana mua? Ua ai anei lakou? me ke aha? no ke aha ka olioli? Pehea ka nui o lakou? A maona lakou, heaha ka hana i mama ka moku? Heaha ka oukou hana i mama ko oukou moku? E hoolei i ka ukana, i ka hewa, i ka lealea me ka minamina ole, e like me lakou. Aole lakou i minamina i ka huita. He mea uuku ka waiwai; he mea nui ke ola kino, ke ola uhane. Heaha ka ai no ka uhane? Ioane 6;35.
P. 42—43. Ka hoopakeleia mai ka pilikia o ka pepehiia. Heaha ka manao o na koa no na paahao? E pepehi ia lakou no ke aha? Ina au a mahuka loa lakou, heaha ka hope o na kiai? Na wai i hoole ia manao? No ke aha? Manao ka lunahaneri, o Paulo ka mea nui ma ka moku. He paahao nae oia. Ina pepehi a oia, pau loa paha lakou i ka make. Heluhelu. Halelu 91;7—9. Maluhia ka poe haipule.
P 39—41, 43, 44—Ka hoopakeleia mai ka pilikia mai o ka make ma ke kai. A ao, ike ole lakou i ke ana? He aina no ka i ikeia, aole nae i akaka kona inoa. Ua ikeia he kaikuono uuku, a he kahakai haahaa no. A manao lakou e aha i ka moku? Heaha hoi ka hana i na heleuma, i na kaula, o ka hoeuli, a i ka pea nui, a aha ka moku? Ika i-hea? a aha iho la? Pehea ka ihu? Pehea hoi ka hope? A kena ka lunahaneri e aha ka poe hiki? Ma ka lele a au i pakele ai kekahi poe; Ma ke aha i pakele ai ke koena? Pau loa anei lakou i ka hiki ole iuka? Pehea nae ka moku? Ko anei ka Paulo olelo? Heluhelu. Isaia 43;2.
Mele. Mele hou. 8—7. Leo.
1
Maluhia na haipule
Ma na aina, ma na kai;
Ma na pilikia nui,
Ie su ko lakou kiai,
Ili nahaha ka moku,
Hiki i ka aina nae,
Lakou me na hoaholo,
Malu pu a pomaikai.
Na ninau a na Kahu.
Ka poe opio. Hai mai i ekolu mau mea i hana ia i ola ka poe maluna o keia moku? 1 Hoopaa ia ka moku i na kaula. 2 Hoolei ia ka ukana iloko o ke kai. 3 Hoopaa i na luina i ka moku, i ole lakou e mahuka.
Na ui. Hai mai i na mea elua i hoopekele ia i ka make ma o Paulo la. Huli ikaika i loaa. Loaa ole ka. Kokua kekahi haumana naauao. Hiki ole anei? I na pela, e hoopanee a i kela Sabati.
Na makua. Owai kai hoopakeleia i ka make ma ka wai mamua loa? A ma keaha hoi? Heaha kai oleloia no ka lauoho ame ka aahu o na mea ekolu i hooleiia iloko o ka imu i wela i ke ahi?Owai kai hoolei i kekahi kaula iloko o ka lua liona? a nawai i hoopaa i ka waha o na liona? Owai kai hoopakeleia i ka hale paahao ma ka hoolohe ana i ka leo o ka Anela? Nawai i hoopakele ia Paulo i ka haehae liilii ia? Nawai kakou e hoopakele i ka make mauloa?
Na keiki. E hia la i noho ai keia poe ma ka moku me ka ai ole? No keaha ka ai ole? Nawai i paipai ia lakou e ai? He mea aha ka ai? Owai kai ai mua? Me ke aha mamua? Hoomaikai anei oukou i ke Akua mamua o ka oukou ai ana? Pehea ka Iesu hana mamua o ka ai ana? E hia kausani a Iesu i hanai ai me kahi ia uuku?
Nohea mai ka ai? Nawai i hanai i na manu? a ia oukou hoi? Nawai i helu i na
lauoho o ke poo, no keaha? Hiki anei ia oukou ke helu i na lauoho o ke poo hookahi? No keaha ka hiki ole? Hiki anei ke helu i na hoku? a i na hune one o ke kahakai? Heaha ka i oi ae mamua o na lauoho? Na hewa paha. Hoolei ka poe o ka moku i ka ukana, i na eke palaoa iloko o ke kai, i mama ka moku, i ola lakou; heaha ka oukou e hoolei aku ai i mama, a i ola oukou? Hai mai Heb. 12:1.
Ke kula apau. Hai mai i na mea apau i hanaia i mea hiki ola'i i ka aina lakou apau o keia moku. Elua mea i manaoia e hana, a ina ua hookoia aole lakou i ola, heaha ia mau mea? Hai mai i kekahi mau lunahaneri e ae i olelo maikaiia. Huli ikaika. Loaa ole ea—Hoopanee a i kela pule.
Na manao pili. 1 He mea nui ka haipule hookahi i kekahi manawa, Noa, Aberahama, Iosepa, Mose, Iosua, Debora, Samuela, Esetera, Daniela, Paulo.
2 Loaa ka pomaikai, ka maluhia i ka poe hewa i kekahi manawa no ka nohopu ana o ka poe pono me lakou.
3 Mai minamina i na hewa, i na waiwai, i na lealea o ke ao nei. E hoolei aku i loaa ke ola.
4 E hoopili i ka moku ia Iesu, o lele iwaho a make.
5 Mai pepehi i ka poe pono, oiai lakou ka poe e pono ai ka aina, me ka poe hewa.
6 E pau ana na moku apau o keia ao i ka nahaha, e ola nae ka poe hoopili aku ia Iesu ma kona kokua lokomaikai mai.
Mele—Him. 377. Homeward bound.
1
Eia na hoa, ke holo ae nei
Ia home mau, home mau;
Ma ka moana huhu e kaa e
Ia home mau, home mau;
Pii mai na ale, a ooloku,
Luli ka moku io a io,
Paa i ka luna a holo ae no
Ia home mau, home mau.
Me ka pauku eha.
Pule no na aina e, no na Misionari, i pau na pilikia, i holo pono na hana, &c.
Haawina no Dek. 9, Oih. 28; 1—10.
Pauku Gula. Rom. 1;14.
HAAWINA KULA SABATI.
HELU 10.—SABATI, DEK. 9.
KUMU HANA—Paulo ma Melita.
PAUKU BAIBALA—Oih. 28:1—10.
A HOOPAKELEIA ae la, alaila, ike iho la lakou i ka mokupuni, ua kapaia o Melita.
2 He mea e ka lokomaikai o ia poe kanaka o ia makou; no ka mea, hoaa iho la lakou i ahi, a hookipa mai la ia makou a pau, no ka ua e haule ana, a no ke anuanu.
3 Lapulapu iho la o Paulo i puapua hoaa, a i kona kau ana ma ke ahi, puka mai la he moonihoawa mailoko mai o ka wela, a pipili iho la i kona lima.
4 A ike mai la kela poe kanaka e i ua moa nihoawa la e kau ana i kona lima, i ae la lakou kekahi i kekahi, Oiaio no he kanaka pepehi kanaka keia, ua pakele no ia i ke kai, aka, o ka mea hoopai, aole ia i ae mai i kona ola.
5 Nolaila lulu aku la ia i ua mea nihoawa la iloko o ke ahi, aole hoi i loaa ia ia ka poino.
6 Kakali iho la lakou i kona pehu ana, a me ka hina ilalo a make koke; a loihi ko lakou kakali ana, aole hoi i ike ia e loaa ana i ka poino, huli hou ae la ko lakou manao, i ae la, He akua ka ia.
7 Kokoke ma ia wahi ka aina ka o luna o ia moku, o Popelio kona inoa, nana no i kii mai ia makou, a hookipa maikai aku la i na la ekolu.
8 E kaa ana ka makuakane o Popelio i ke kuni, a me ka hi koko. Komo aku la o Paulo io na la, pule aku la, kau iho la i kona lima maluna ona, hoola aku la ia ia.
9 Nolaila hanaia ae la keia, o kekahi poe e i loohia i ka mai ma ia mokupuni, hele mai la lakou, a hoolaia iho la.
10 Hoomahalo mai la lakou ia makou, me na mahaloia he nui; a holo makou, kau mai la lakou i na mea e pono ai.
Pauka Gula. "He aie au na ka poe Helene, ame na kanaka hemahema, na ka poe i aoia, a me ka poe i ao ole ia." Rom. 1:14.
Na mahele. 1 Ka lokomaikai o na kamaaina.
2 Na manao elua no Paulo. p. 3—6.
3 Na hana mana a Paulo. 7—9.
4 Ka hope o ia mau hana. p, 10.
Mele Mele hou 8—7 Leo
E aloha e hookipa
I na malihini e,
I ka poe pilikia
Ma ka aina, ma ke kai;
Oia ka ke Akua kauoha,
A, malaila e loaa ai,
Ko ke kino nei mau pono,
Ko ka uhane pomaikai.
Pule i hoomauia ke aloha me ka hookipa ana.
Na Ninau a na Kumu.
Ma kela pule, ua ike kakou i ka ili a nahaha ana o ka moku a Paulo ma i holo ai, ame ka pae ola ana o lakou apau iuka. Aole nae i maopopo ka inoa o ka aina kahi i pae ai. Ua ike paha na kamaaina i keia moku, me kona ili ana, ame ka au ana o na luina ame ka pili ana o kekahi poe i na apana moku, a ua iho lakou i kahakai e nana a e kokua ia lakou, i keia poe malihini, a pilikia.
P. 1—2. Ka lokomaikai o na kamaaina.
I ka ninau ana o na luina i ka inoa o ia aina, ua haiia mai, Owai? Malama, ua ike
e kekahi poe luina ia mokupuni. A na na kamaaina paha i hoomaopopo loa. Aia no o Melita ma ke Kaiwaenahonua ma ka hema ae o Italia. Maleta ka inoa i keia wa. Kaulana ia mamua no ka nui o ka mele malaila. Nolaila paha ka inoa Melita, 20 mile ka loa, 12 mile ka laula, 60 mile ma ka hema ae o Sicili. He pohaku nui keia mokupuni. Kona lepo, ua laweia mai Sicili mai. No Roma ia moku mamua. No Beritania i keia wa. He poe kanaka e na kamaaina, aole he poe Roma, aole he poe Helene, no Poinike mai lakou. Hai mai i ko lakou lokomaikai. Heaha ka mea a haule ana? A heaha kekahi? Hai mai. Sol, 16:7.
P. 3—6. Na manao elua no Paulo. Heaha ko lakou manao mua no Paulo? No ke aha ia manao, he pepehi kanaka, a he mahuka o Paulo? E aha ana Paulo a puka mai ia moonihawa a pipili i kona lima? Ua nahuia anei ko Paulo lima? Pela paha, aole nae i pehu, aole hina o Paulo a make. No ke aha? Ke olelo aha a Iesu i hookoia? Mareko 16;18. Luka 10;19. He kuhihewa ka manao mua no Paulo. Heaha ka manao elua? No ke aha ko lakou manao, he akua o Paulo? He kuhi aha hoi ia manao? Owai kekahi poe i kuhihewa mamua, he akua o Paulo? a no ke aha? Mok. 14;8—11. Hai mai Hal. 91;13.
P. 7—9. Na hana mana a Paulo. Owai ka mea e noho kokoke ana? Popelio, ke kiaaina paha ia o ia moku. Heaha kana lokomaikai ia Paulo ma? Heaha ka hana mana a Paulo i hana'i i ka makuakane o Popelio? Ma ia hana i hoihoi aku ai i ka lokomaikai o wai? Pehea kekahi poe mai e ae? Olioli paha Paulo no ka hiki e kokua i ka poe i kokua mai ia lakou. Heaha ka olelo ma Iakobo. 5;157.
P. 10. Ka hope o keia mau hana mana. 1 Nui ka mahalo ana o na kamaaina. 2 Nui na mea i haawi waleia mai i mea e pono ai Paulo ma ke holo hou aku. Heaha ka Iesu olelo ma Mat. 5;7? Heaha ka Paulo olelo ma Heb. 13;2? Ua like anei ko keia poe hookipa ana i ka poe malihini me ka hookipa ana i kekahi anela? Owai mamua ka i hookipa pela? Kin. 18;2. 19;2.
Mele Mele hou 8—Leo.
1
Aloha aku ia hai,
A e alohaia mai,
Kokua i na hune e,
A lapaau la i na mai.
2
Aloha a hookipa mai,
I na olulo o ke kai;
Na mea pololi e hanai,
A hai i ka olelo e ola'i.
Na Ninau a ke Kahu.
Na makua. Haalele kakou ia Paulo ma mahea ma kela pule? Owai ka inoa o ia aina? Aia ia mahea? Heaha kona ano, kona nui, kona kulana? Nohea kona inoa? Nohea mai kona lepo? Nowai mamua? Nowai i keia wa? Heaha ke ano o na kamaaina? Ma ke aha i maopopo ai ko lakou lokomaikai?
Na keiki. Ia Paulo e kau ana i na mamala wahie ma ke ahi, heaha ka i puka mai a pipili i kona lima? Heaha ke kuhihewa mua o na kamaaina no Paulo? Ua eha a make anei Paulo? No ke aha ka make ole? Nawai e pale i na ino? No ka make ole o Paulo, heaha ke kuhihewa hou o na kamaaina no Paulo? Naaupo ea, na kanaka o Meita. Pela anei na kanaka Hawaii? Owai na moonihoawa e pipili ana i ko oukou mau lima? Ka aihue, kui huhu i na hoa, ka ipu baka, ke kiaha rama. E wiki e lulu aku, o nahuia a pehu a hina a make.
Ke kula apau. Hai mai i ka pauku gula. Heaha ka aie a Paulo i ko na kamaaina o Melita? Ma ke aha oia i hookaa aku ai ia aie? Ua aie hoi lakou i ka Paulo, ma ke aha lakou i hookaa ai i ko lakou aie ia Paulo? Na aie aha ka i pono ke hookaa loa ia? Ka aie aha ka i hiki ole ke hookaa 'ku a pau loa? Hai mai i kekahi mau olelo baibala i hookoia ma keia Haawina. Hoopunipuni anei kekahi olelo a ke Akua? Hai mai i na moonihoawa iloko o ka waonahele i nahu i ka poe Iseraela, a pehu lakou a make. No ke aha? Owai ka i kapaia he poe moonihoawa ma Mat. 3;7, 12;34. 23;33? Heaha ke kuhihewa o na kanaka o Melita? Ma ke aha i like ai kekahi kuhihewa o na kanaka Hawaii? Akaka anei he kanaka hewa kekahi, a pono ke hoopaiia no ka make no ka pilikia nui i loohia'i oia? Pehea ke kuhihewa o na makamaka o Ioba? Ua like Maleta me ka mokupuni hea o Hawaii nei? He pohaku wale no paha Hawaii nei mamua. Nohea kona lepo? Mahea ka ili ana o ka Halelana? Mahea ka like me ka like ole o kela i imoku me keia ilimoku? Ma ka hookipa ana i na malihini, owai ka i hookipaia a e hookipa ia'na i kekahi manawa? E hookipa mau kakou ia wai iloko o ko kakou naau?
Mele. Mele hou 8—7, Leo Bentley.
1
Ina make e hookipa
I kekahi anela,
I ka makamaka nui
Nana kakou e hoona.
2
Mau e mau ka hookipa 'na
Ina malihini e;
Mau ka hana maikai
Me Iesu la i kena'i.
Pule no na olulo, no ka poe pilikia ma ka aina, ma ke kai, i kokuaia, hookipaia, malama pono ia.
Haawina no Dek. 16. Oih. 28;16—31.