Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 40, 4 ʻOkakopa 1877 — Kekahi mahele o ke Akeakamai. [ARTICLE]

Kekahi mahele o ke Akeakamai.

]{• k-v n. | ' (K'.'kwh <> ~/'»»«•>( līoiumh.) - j * M .tl! EI E lf>. N;1 Pamn.i-wai. Svi|>dna. līi lmki, itc. Ho īmi n;.i itno j>;ntm:u-u ;ti i hooknponv» k;i mea i mamio ia. aka. o hoao kakou ma na pauina i īko nuiia o ka waiwai. 1. Ka pauma otno wai vlif(iu^-j>mivp , i Ho ano Uk«? Kvt no mo ka omo o:*, oia nao oi ko anawHona ona pani, (valvosi; olna «o iuoh nui maloko o ka pauma, o ka liaku & ine kooa mau jv-iui o iroht» ana a e jik>ī ana, aia ma ka h:iku maK>ko Ue wahi jiaui o wolie an* iluna, a ua ihoj«aia ua luiku la i kokahi uoa hao ma kekahi o au paunia; aia uo hoi mahUo ma kahi ololi v» ka oho o komo ana i ka wa», lokalū jv«ui wolio aua iluna, A jx»uoi ka jv»»una ana, i k>- kaoiuii ana i k«» au ua jvi k,\ haku iluna, ma ta j>ii ana ua onu* aku U i kv> »-a malah> ona; a na ka ika»k.v oia oinv> ana o ko oi* i woho a»» i L* lua o ko j».»m. * omo aku 4a i k<* *«* maiim» o k* w«i mai>4u> o k.t oin-. <>i« uao i koia jui aua o k* haku xia jt«a kona j*a«i. liolaila. jkukt4»l« koia oa i oiuo la aku ai. akt. hookuu wi ko kaomi ana. iho koko kt Kwku īl-Uo; m* u iho. mia ua j*« ko a Uiki ol« i k<> »\t k;» Ikm hou. ua ik*jka k«* «k« o loko a «vOh» tkaika a*» la t k<* jmri o kt haku. a j>uka aku l* m» ka nuku o ka jvaum* HvWn.A., hMi ikr ktomi. UvKuu«ka hv»u Uv> i ka |>aua «> Uko nm WAiuua a wuv» akii U i ka «nu' a |t«k«, *ku U ina nuku. <> hkr> nm> ko ke *vlK>*«»li,» MIA |v!» Ih» J ko kuniu o kv» ka xv Ai jv U au< a i ka h.\kai;\k* tuaUh> -o k* ImLu. »»,>

■ i ii i i iipti j,njna,m hooka iaaa mai o fce kanmalm. o ike ea |. maw&ho malona o ka,ili o ka wai jna } kft lua wai ; no ka ffiea,ua hoopau ia ke ea maluua o ka wai ma ka o&e, noUila aohe ia be mea keakea ai i ko ke ea hooko aoii mai mawalio o ka ohe, a pii koke ka wai; aohe kamu oiaio e ae, o keia wsde no. Ma ke 34 kap. ke kiekie kupono o ka wai e hiki ai i ka pauma, no ka mea, oia ka palena o ko ke ea Laumaha e lawa ai ka hapai ana i ka wai ma keia ano pauma; iua na wahi kiekie nae oa emi malaio o 34 kap. Penei e maopo- . po ai, ma Lahainaluna 32| kap., ma Kalaoa, Kona Akau, 31 a oi, ma Kailua 34; a maluna o na mauna ua emi emi loa malalo o 30. 0 ka mea nana i imi mna keia ano pauma, o Ctesidius i ka B. C. 250, ma Alexandria, Aigupita. 2 Ka pauma hookiki (The forc-ing-pump). TJa huiia keia pauma me ka pahu ea, no ia mea ua oi aku kona ikaika i ka hoolele ana i ka wai a me ke omo ana i ka wai ; na ka pahu ea e hoohalike ka moiio o ka wai, i ole ia ua makehewa ka hana ana. £ like me ke ily wheel ka waihona ikaika o ka enegini mahu, pelu no ka pahu ea ka waihona ikaika o ka pnuma hookiki wai. 3. Ka pauma papalua i kapaia ka enegini kinai ahi, (The,fire engine). Ma keia paumu ua papaluaia me ka pahu . ra hookalii, he oi aku keia o ka ikaika 0 ka lioolole ana i ka wai, me keia ano e kinai ai i ke ahi o kekahi mau ki)laI nakauhale. O na enegini maikai ua oi j aku maluna o ka 100 ko kiekie e lele ai ka wai. Ina lie 20 kanaka ka ikaika o kekahi enegini kinai ahi, alaila, kona ikaika hoolele i ka wai, ua oi aku maluna.o ka 150 kapuai. 4. Ka eentrifugal pump. Hookahi a elua i kekahi wa, na olie e hoopii ai 1 ka wai me kekahi iho ku}>ono i hana ia no ka wili ana i ka wai, ma ia mau ohe e pii ai a hiki i kekahi pahu maluna i liookaawalo ia, a kahe ikaika aku i ina kekahi puka i liookaawaleia. O na pauma nui i piumaia e ka mahu, aole j emi malalo iho o 1800 galani wai o ka j minute. Xo ke Supona (Siphon). He ohe I ]K?lu ia i liookoinoia kekalii lala nialo- ( ko o ka ipu wai, a o kekahi l;ila mawaiho;ua oi kn lala mawaho i ko loko, | i nolaila, ua iho ka welau mawaho i ko ; loko. ltia e omoia a puka ka wai, e | liele aku ia wai a hiki ka palena o ka { wai maloko, i ka welau o ka ohe maloko. Eia ke kumu o ka pii ana o ka wai, ua hooke like ke kaumalia o ke ea ma na lala elua, aka, ua paleia ka hooke 1 ana o ke ea ma ka lala pokole me ke ' kauniaha o kona kona kolamu wai; a ' ua paleia ka liooke ana o ke ea ma ka i lala loilii e ke kauinaha o ke kolamu { wai ma ua laia la; nolaila. uaoi ke koe- \ na o ka hooke ana ma ka lala pokole i ; ke koena nm ka hila loihi; īua iti ano ua loaa keia loiua. Loina.—E like me ka oi o ke kaumaha o ka wai ma ka lala loihi. i ko j kaumaha" ma ka lala pokole, j>ela ka ' ; e hooke ia ai ka wai e pii ma ka ; lala }.okole. i i Eia ua loina o ke kahe ana o ka wai ! ma ke Supona. 1 Aole e pii ka wai ' j ma ke Supoua, ke ole oi ka loa o ka | lala mawaho, i ko kiekie o ka lala ma- i , loko n.aluna o ka ili o ka wai inaloko o ' ; ka ipu; aia a eini ka ili wai malalo oka J i nuku o ke Supona. jvui ke kahe ana. | 2 Ina hoohuiia elua ipuwai me ke (*vipona o kaiie uo ka wai mailoko o ka inea kiekio a i ka mea liaiihaa, a kau like laua. 3 La liko ka ikaika o ka puka ana o , ka wai inai ka niiku aku o ko s<i|n>na. : uio ka puka ana o ka wai ma kokalū j»uka uiik ka a«.vti» o ka ipn \rai, e iiiwai like ana nio ka nuku «.» ke 1 a na ln.i wai inaluoa on« i pun, he niau >u|Kina, h<» mea kuu>uo hoi e hoo[Mti ai i ka wai ma ka |«hu laa no ka luK>maetn»e an * i ka Uia, jvla no hoi ka |*h> Uouū waiti;i. O na punawai i puai ka wai i ka wa la a puai v>lo i ka wa ua» ina ke atu» su:*Mia ko lak<>u puka ana; uh» ko Mipona o alakai ai i ka wai o »a pmi Ka ili huki Ho *p*na ili Wia i lh*»|»ulaia i ka wai * ohi ko kaula i nia k«ma kikowaHM, r k*u a»»a iiiahma o Uhi īlilauuianM u ka |av> iMikiu a brhi i ka wwne, huki i ko kanla. « h.i|wu |m ia ka («ohaku iuo i k«aia a me ka iii, oo ka |«*a o k* r« uuUāh» o ka ili ko kuwu. ua Ka)iai k» m iiwl4» o U |wluku ino ka |«om wu W* a u«r kna i»ib* kinn. ka u»vv» vVv\ l a |«i »*a awxs**v »» ka hw i ua |»iU|iibk « h,M;uu i kv <>a a |āli («a ua o ka i Uiki «Mk» s*a «<iua kv }*k ku ka iiiiuuiii* o k* «wa, u« iuiii piū uialiin« o ka a i ka wa» Ui* O ki |v»,.k«4aki, ke k« w»»' 1 |a,4u v » ki k*\ «ka ju»v> 1;**» M(a«i«» na t»na

«pr6.; o ■ ma na mamn « ** jmi» o ka. oia nss nawaliwali loa lakoa, a hiki &e ke hdte». BrKK lIL , p Na mea wela ame KA tKO.' I j ona niea Ao, Meteorology, aa waShoia no ka Buke VI. Ehia makele nui o db mea wela, oia hoi o ka wela ike maka ia a rae ka wela huna ia. A elua no hoi mahele nui o ka leo; «s hoi ka leoi o ua mea a ke Akua i hana ai a me ka leo ona mea a ke kanaka i hana al £ hqo"mahele kakou ma ka, Mabelb L NA MKA W£LA I IKS MAKĀIA. Ui Kkahi. No k» mohala ana o*a mea kino ika wela. ona mea kino a f»u, na mea |iaa, na mea wai a me Ba mea ea, ua hoomohala ia ae i ka nui aaa 0 ko iakou wela a mahuahua ko lakou nuL Penei e maopo|io ai, ina he kui liao ua komo pono ma ka puka poepoe 3 iniha ke anawaena i ka wa maalili, a iua e hoowela ia a weia loa ua pauku hao la, alaila, aole ia e komo hou ma ua puka la ana i komo mua ai. Eia kekahi mea e maopo{x> «i, ina he omole aniani me ka nukn loihi, a hoohuli oe i ka omole me ke kenoO 4ihi-o ka nuku iloko o ka wai ma kekahi kiaha, aohe wai o ka omole, he ea wale m>, a ina e hoowela oe 1 kela omole i ke ahi, e mohala aku ke oa a komo i k» wai kekahi ea, a hooniaalili hou oe i ka omoie, eini hon ke ea i koe a hakahaka ke kau wahi; na ia hakahaka e omoaku i ka wai iloko o ka omole. Pela e maopopo ai ka mohala ana o ke eu i ka wela a nv ke emi hon ana i ka i wa maalili. Ua mohala kekahi mau niea kino'i ka wvla- a ua emi hoi i ke i anu: o ka haō, na galani wai, &c. t he mau mea ike nuiia ka loli ana, ke kauiahao a ka poe anaaina ua. loihi i ka wa wela a ua emi i ka waanu; nolaila, o na laau ana i hookaawaleia no ia hana, oia ka mea kupono loa. oke keleawe me» lemeh', ua oi aku kona mohala i ko ka hao; ponui r Jna.a hoopiliia kekahi apana kelwiwe me kekahi apana hao, a hoowela ia i ka wai wela, e pelu no laua. 0 ka mohala ana ona mea kino aoo okoa i ka wela, ua mohala ratio kue lakou a pau kekahi i kekahi. Eia ka puipa helu o kekahi mau mea i hoowela ii mai ke 32£ a hiki i ka 212 °. Waikala .018 Wai niaoli._ .043 Aila kohola .080 Aia*;ohola .111 Aniani .000811 Pelatina 000856 j Hao kila .001189 |Brass .001875 ' Kala .001890 jZi"c .002942 ! Eia kekahi mau mea i hoao ia me ko- ; kahi mau inea p.uih;vna i hoao naauaoia. ! Keleawe 7400 ,<lula 5:i.00 l>ra>is 2400 ' Tini 1500 Hao 12.00 Kipau 9 00 | IVI.U ina. 8 00 ! Kala Gorom inia i».00 Ll>isniutli 2.«i>o j Oka laau ame keka:n mau inea oao j o Ukou kokahi luau iuoh i hoao nni ! 010 iii. i J N<.i ko ana aua ika wela, Ma ka mo- ; hala ar.a o na mea kino e ana īa ai. e ii ko ine k;i nui o ka mohala ana, pela ka nui oka wola. Kapvia na moa piahana o ana ai i ka wela, he Tefvmouieta. 0 ka wai kala ka moa nui e ana ai ka wda, ma ka mohala aua ae a ua emi iho i ka wa ami. Ponoi ke ano nui o ka T eromorueta ho oho makalii u>e ka hue }xiepoe ma kona welau lak\ ua hoopiliaia ue ka wai kala, ua hoaUonaia ka i m p*i\' i ikea ai kekahi m«u ntca ua mau li-pw la i kahi * hok» ei H «ai kala iluna a iUlo i b* ano o na «m a to* na w*4a aua. Ik* um a puka ka mahu o ka w«i kaia, a pau kā ke ea o ka )auii koka i k* «vhi o ka i»ho iue ka «m i k» uiMi IWuaalilii* ka oW» aWila, huopM k aku i kokaki a)VAna Uau a d«k |rtwu HvM*> moa k tut ka wai a haia kalaau iua kahi e p«l ai k* «ai la ili c , h»Mk> hou ia om ka i jm* i kna aa mmwimm o*a MMU w«ku «lua. Ka keia e m ka o ka wv*a o kwka»!» nmo» MkalMia K»a «kii a waeUak Uu hai o »a «ā «plua ok«wm ma | im U ke hiki ak* l ke #) I*K» oka a tua ka hapa iW o k* wvk* Mok» aauai a **« k* haf»a uim o u* a«euU> *k*» *»a ka IVanū vUW «fea k*|MMaa *« ** *m* <M*a M* F*mm4m* TWv («•*««(*> k*h» kaki |%aa ika ka*. «ka «4 b4i»\ oka W* «naUk» ilh* oka Iwm, «m kM* , : t «a U M*«i« UK»

11 ana oaloaa lg&& degerK, ma emi 48® i k. Kapaia kean rm,'īn' - Far»ebeil» oaioa, Hemsua hoopMopn»»•«» ko Reaoaiur a me CantyA ( oie nae ko iajkoa maa hoopemopimo, p&n«i F ma ko Fareneheita o 33° |»hi pa& - o ka wai, ua kapa» freeaEjog poiot, »t fj tm ko Resamnr «£b Ceßtigra(fe, o k» ofe ka fre«nog pmut; im ko F«k 212 ° ka lapalapa, lx>iitng poiei, aka, tna ko Beaiunur 80 ° kahi lapnlap*, ma ko Ceotigrade 100 ° kahi lapalapa. Uak&dk ko lakoa man hoa luuamak Teremometa penei, 15 ° Fak, ek ke ano, 15 » roa ko Fareneheita ittea ana, pela boi 15° R.,aiolei«,ls ° C. ¥a Ameri _ ka Haipaia ina aole kaaia kekahi hoaiiona, F, R, a i ole ja, C paba, e umnao ia kela na Farenebeīta. ±Jo?c ipau.)