Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 23, 7 June 1877 — Page 1

Page PDF (1.20 MB)

KA LAHUI HAWAII.
"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
BUKE III.}  HONOLULU, POAHA, IUNE 7, 1877.  {HELU 23.

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.

Paiia ma kela Poaha me keia Poaha.
H. H. PALEKA,  Luna Hooponopono.
He pepa i hoopukaia i kela me keia hebedoma no na Ohana a me na Ekalesia o Hawaii; he mea kokua i ka noho pono ana o na ohana, ka maluhia o kanaka, a me na pomaikai kino a uhane o ka Lahui Hawaii. "Aole paonioni; aole haanui; aole hikiwawe ka huhu; aole noonoo ino."
O na Kumumanao a pau, na Nu Hou o kela me keia ano, na Mare, Hanau, Make, e kakau mai i ka Luna Hooponopono, a e paiia no ke kupono.
Aole e aeia ka pilikino, ke kuamuamu, ka hoino, a me ka huhu, a ua makemakeia ka hoohoihoi, hoolana manao, hoonaauao, a me ka hoopono.
He $1.75 ka auhau o keia pepa no ka makahiki, a he $1.00 no ka hapa makahiki.
E hookaa mua ia ka auhau o ka pepa mamua o ka loaa ana i kekahi mea makemake e lawe.

NO NA OLELO HOOLAHA.

E lawe ana keia pepa i na Olelo Hoolaha a na makamaka, e like me ke kupono, a e lawa pono ai hoi me ka hoohaiki ole i ka huina o na kolamu kukulu manao, no ka uku haahaa.
O kela a me keia makamaka e makemake ana e hoolaha, e hele mai ma ke keena a e hui pu me ka Luna Hooponopono.
Aole e paiia kekahi Olelo Hoolaha ke ole e hookaa mua ia ka auhau.
Eia kekahi, ke noiia aku nei na makamaka e hoouna mau mai i na mea hou; mai hooloihi loa i na palapala; e hai pololei mai i na manao me ke kuawili ole, a e kakau mai me na hua moakaka.
H. H. PALEKA,
Luna Hooponopono.
S. B. DOLE.
LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania.  1 1y

E. STREHZ,
[AILUENE]

MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o Alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae.  1 1y

WAi Hui o ka Hau!

E IKE IA ka Hale ma ka inoa o "BONANZA" Ke haawi ia aku nei ka poloai i na makamaka keonimana a me na lede o ke kaona Alii, e kipa ae ma ka hale hookipa inu wai momona o ko oukou makamaka nona ka inoa malalo iho, a e loaa no ka hau i hoomomonaia (ICE CREAM) na wai momona o na ano a pau! hoohuihui ia e ka hau iniki o Nuuanu. O keia hale, he hale i hoomakaukauia no na keonimana a he keena nani i hoomakaukau ia no na lede. E kipa mai, a o ka makepono me ka oluolu ke haawi ia'ku, oiai, he makamaka, a he kamaaina no Hawaii nei o  JOHN W. CROWELL.
2-1 y  (Keoni Koloela.)
Ma ka Hale "BONANZA" ma alanui Moi, mawaena o ka hale kahi umiumi a me ka halekuai o Dillingham ma.

C. H. DICKEY, (Kale Kika,)
LOIO!

A he Luna Kepa i apono ia e ke
Aupuni no ka Apana o Makawao, Maui Hikina.
E HELE NUI mai ka poe a pau i loohia ia me na pilikia pili Kanawai o ka "Ua-ukiu" nei, a na ko oukou makamaka oiaio no e kokua a e hooikaika e hoopau i na pilikia ma na ano a pau o ke Kanawai.  17-1y.

E. O. HALL & SON
[E. O. HOLO MA.]

NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI
NA LOLE, PENA, AILA,
—A ME—
NA ANO LAKO E AE A PAU.
Kihi o Alanui Papu me Moi.  1-1y

          KE HOIKE AKU NEI KA MEA NONA KA inoa malalo iho i ka lehulehu o Koloa a me na wahi e ae e kokoke ana, ua makaukau oia i keia manawa e hana i na
KII KAHA NO KE KUKULU HALE
ana a me ka houluulu ana i na lilo, no ka poe e manao ana e kukulu hale. A ua makaukau no hoi e hana Olelo Aelike no ke kukulu hale o na ano a pau, a
HANA KAA O KELA ME KEIA ANO.
O na ano mea hana kamana a pau e loaa no ma ke kahua kahiko, ma Koloa, oia hoi na
PAPA O NA ANO A PAU, PUKA
MOLINA-PUKA ANIANI, KUI,
PENA, AILA, &c. &c.
E kuaiia no ma ke kumukuai haahaa loa. E hoopaeia no ka papa ma na awa pae a pau mai Koloa a hiki i Waimea me ka uku haahaa loa. Aole uku o ke kaha ana i na Kii Hale ke kuaiia ka Papa mai a'u aku.
W. H. WRIGHT.
Koloa, Kauai, Dek. 4, 1876.  [51-6m.]

PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)

KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me keia ano.
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I NA HALE.
Na Pani Puka,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe.
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau
Na Kui mai ka nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau,
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela a me keia ano.
A KE HAI IA AKU NEI KA LONO i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau hoa o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana
—NO KA—
UKU HAAHAA LOA!
like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu
1  a me ka maikai.

LET IT PASS.
Song of Love. P 156.

1
Mai huhu; olelo e,
Pau, ua pau;
Kala wale, a hai ae,
Pau, ua pau,
Mai ohumu e hoopai
I ka hana ino mai,
Maikai e ke mele ae,
Pau, ua pau, pau, ua pau.
2
Mai Hoomau i ka huhu,
Pau, e pau,
Mele no, a mele mau,
Pau, e pau.
Mau no nae na oli e,
Na kaumaha ke auhee,
Pau na ino na kue,
Pau, e pau, pau, e pau.
3
Hana ino ia anei?
Pau, e pau,
Hana maikai aku, e;
Pau, e pau.
Pela Iesu i ao mai,
Aloha i na enemi,
Mai hooino, hoomaikai,
Pau, e pau, pau, e pau.
HAWAII.

KA NANEA EEHIA!
O NA LA
I AU WALE KA MANAWA
A O KA
HIHIO ILIHIA KA UI
LEON ROSE!
NO NA
KOA KAVALIA OPIO
NA
SEPANIA EKOLU!
He Nanea Walohia o ka Weli Eehia.
MOKUNA VI—HELU 16.

          ———"Ua hala,
          He hihio wale no no'u,
          A i ole, he ahe lau makani
          E ake ana e komo ma na paia;
          A ina no he mea e ae———
          Ke hoomaopopo nei au ano
          I ke ano omamalu o ko'u mau maka."
          I KO'U lohe ana aku i keia leo uwe iloko o ua rumi nei, ua huli hope mai la ko'u mau wawae, a hiki i ka olowi loihi mamua pono o ua mau keena nei. Mamuli o na hooluwaiele ia ana, a mamuli no hoi o ko'u ike ana aku i kela mea kupaianaha, ua ano maluhiluhi loa iho la ko'u kino, a noho iho la ilalo i kuu hiki ana aku iluna loa o na alapii loloa e pii ana iluna.
          Noho iho la au e hoomaha ana me ka manao e kali malaila a hiki i ka hoi hou ana mai o na kukuna o ka malamalama o kekahi la ae; no ka mea, ua ane maopopo no ia'u aohe mea e pii mai ana mailalo mai me kuu ike ole aku a lohe ole aku i kona mau kapuai. Aole no i loihi loa ko'u noho ana iho malaila, a no ka luhi, ua haule aku la ko'u mau noonoo iloko o kekahi hihio kulipo o ka hiamoe pauhia; a ma kahi o na hiona weli e nu ana iloko o ko'u puuwai mamua iki iho, ua nalo aku la, a he hiona ano e o ka moeuhane kai hoopiha iho i ka hakahaka. Moeuhane iho la au ia'u iho e moe ana maluna o ko'u wahi moe maloko o ko'u keena, a na kekahi mea i huki aku i ko'u lima, a ala'e ka hoi au, a ike aku la ia Virginia e mino aka mai ana ia'u. Lohe aku la ka hoi au i kona leo nahenahe ano kuoo i ka pane ana mai ia'u: "E Alabati de Denia, e ukali mai ia'u. Ua lawe mua ko'u kaikuaana i ka hoohiki, a e lawe ana au i ka uhimaka—e hele mai, a e lilo i hoike no na hana."
          Manao iho la au ma ua moeuhane nei, ua puiwa'e la au no keia kauoha ano e, a ike aku la au he kanaka ma kekahi aoao aku o'u, he kanaka ua uhiia me ke koloka eleele, a ike aku la au i ke ano o ke kulana a me na hiona, o ke aka wale no ka'u mea hoomaopopo aku.
          Alawa'ku la au ia Virginia me ke ano ninau ma ko'u mau maka no keia mea; mino aka mai la ia ia'u me ke onaona a pane mai la: "Mai ninau nona, e ukali mai ia'u, a ke kauoha aku nei au ia oe, e like me kou manao nui i kou ola a me ko'u aloha nou, mai alawa iki kou mau maka ihope."
          Manao iho la au ua ukali aku la ko'u mau kapuai mahope ona e like me kana mau kauoha; aka, e like me ke ano mau o na moeuhane, ua nalo koke ae la neia mau mea a pau, a ike iho la au ia'u iho iloko o kekahi pa ilina kupapau, o Virginia no nae kekahi mamua o'u. Ua manao ae au e huli hope a e nana aku ina ke ukali mai nei no ka mea me ka aahu eleele ia maua, aka, na ka Virginia mau huaolelo nae i kaohi mai i kona pane ana mai me kona leo hanehane ano eehia: "O keia ko'u luakupapau." Ia manawa koke no ua hoomaka ae la kona kino e pii iluna, a ike iho la au ia'u iho e pii ae ana, me ka maopopo ole ia'u o ke kumu.
          O ka lole o Virginia he keokeo pua alani, hoomaopopo aku la ka hoi au i ka pulelo ana ae i ka makani a kowelo aku la he mau i-a mahope ona, ai ka wa a ke ahe makani i hapai ae ai a lawe aku la maluna o kona mau eheu i ka pulelo mahope, aia hoi,ua ike aku la au he apo onohi daimana ke kaei ana ma kona puhaka. Ike aku la au i ke kahuli ana ae o ke poi lani o ka lewa luna a ano hauliuli omemele na ao kaalewa, ano uuku mai la ka papahele honua, a lehulehu mai la na hoku me ka nani lua ole, me he la he mau onohi la liilii lakou.
          Ike iho la au iloko iho o'u i na hiolani nanea liula no ka nani e waiho mai ana imua o ko'u mau onohimaka, a manao iho la: "He oiaio, aole paha i hiki i kela mea eleele ke ukali mai ia maua a hiki i keia wahi nani!" Poina iho la au i ke kauoha i kau ia mai maluna o'u, a huli ae la ko'u mau maka ihope, a ike aku la au, me ka weli nui i holopuni ae ma o a maanei o ko'u kino, he kino iwikanaka, me ka nanaina lua'hi, me na kaei eleele e kowelo ana i ka makani, a e poai ana a puni ia me he aouli la i loaa i ke kikiao makani o ka lewaluna.
          Ike iho la au ia'u iho e haule iho ana, a lalau aku la au i ke kapa o Virginia a paa i pakele ai au; huki pu aku la au iaia me a'u, a oiai maua e haule ana mailuna mai, ike aku la au i ka huli ana'e o ko Virginia kino a lilo o Almaira ; a huki ino aku la ia i kona aahu mai a'u aku a hemo, a pii aku la iluna o ka lewa a nalo mai a'u aku. Paapaaina mai la na leo nakulu nakolo o ka hekili ma o a maanei o'u—o ka malamalama hulili o ka la ua lilo ae la he eleele ano pouli—a e iho ana au he mau tausani mile iloko o ka opu o ka hohonu o ka honua, a maule aku la au a hoomaopopo iho la ua make au.
          I ko'u puoho ana ae mai keia hihio kupaianaha, he mau hora loihi hoi mahope iho o ko'u hoomaka ana e hoomaha, ua manaoio maoli iho la au he oiaio no keia mau mea a pau. Hoopololei'ku la au i ko'u mau lima imua me ka manao ua make io au; o ko'u kino a puni ua pulu elo ma ka hou anu huihui, a i ko'u kaakaa ana ae o na maka, hoomaopopo iho la au i ka malamalama o ka la a puni au.
          He manawa pokole iki mamua'e o ka hoi pono ana mai o ko'u mau noonoo kanaka; a ia wa, akahi au a hoomaopopo iho ua kakaa ka wau mailuna mai o ke alapii oluna loa, a ua manao iho la au nolaila ka hekili a'u i lohe ai, iai ua haule paha au me ke kamumu, e kakaa ana mai kahi anuu alapii a i kahi.
          Ua nalo loa aku la ka ikaika o ko'u kino a ua hiki ole ia'u ke ku, a manao iho la au ua maule paha au i ko'u wa e hiamoe ana. E hoao ana au e pii hou aku iluna o ke alapii, a lohe aku la au i kekahi nakeke, a i ko'u huli ana ae, aia hoi, ua ike aku la au ia Fenado i ke alapii iluna loa, me kona mau hiona kahaha.
          Lele ino mai la kela ia'u, me ka makau no ko'u ano nawaliwali a me ka helehena ano e, a me na kulu waimaka ma kona mau papalina, ninau mai la i ko'u wahi i eha, a kokua aku la ia'u e pii iluna.
         "E kuu hoa'loha oiaio," wahi a'u; "mai hopohopo no ia mea, aole au i eha, o ka weli wale no a nawaliwali. Ua ike aku nei au i na ano hana weliweli nui wale, a ua moe he hihio nana i hoouluaoa ae i ko'u manao a hoolilo iho la ia'u i kino nawaliwali.—Aka, pehea oe i ukali mai nei ia'u?"
          Ua hele aku au, wahi ana; i kou keena, e noi aku ia oe e hele pu kaua i ka holoholo kakahiaka nui mawaena o na pua o ke kihapai, a ua hookahaha nuiia ko'u manao i ka ike ana'ku i kou wahi moe aole oe; a, i ko'u ike ana'ku i ka hakahaka ma ka paia, ma kahi a ke kii e kau ana, manao ae la au ua ike oe i ka mea nona ka leo hoopuiwa ia kakou me Gonzaleza i kela po aku nei, a ua alualu aku la oe. Ike pu iho la no hoi au aole oe i hoi iki aku e moe ma kou wahi moe ia po, a maopopo iho la ia'u ua loihi ka manawa au i hele aku ai, a hopohopo ae la au no kou maluhia. Aole no au i ku loihi iho no ka noonoo ana i ka'u mea e hana'i,—o ke kanaka koa, ua ike no oe, aole he pono iaia ka hooloihi i ka hooholo ana i kona manao no kana mea e hana;i, aka, e like me ka hikiwawe o ka oniu ana i ka makakila, pela oia e pono ai no ka ike ana i kana mea e hana'i—pela wau. Lele aku la au me ka mama ma kahi o kau mau pu panapana e kau ana, a me ka puliki paa makaukau ana ma kela a me keia lima, komo mai la ma ke kowa a hehi mai la i ka honua o ke ala olowi e kamoe ana mamua o'u, kou hoa alo pilikia nei.
          Hoomau mai la au i ka helemua ana ma kona mau ala olowi pouli, wahi a ua Fenado nei, "a hiki i kahi a'u i oili aku ai a ku ana mahope o kekahi noho alii kalaunu, a na ka uhi veleveta wai gula i huna aku i ka puka a'u i oili mai ai. Ike iho la au ia'u iho iloko o kekahi keena nui me na mea o na wa kahiko, a o na puka aniani ua pena ia na aniani. Iwaenakonu o ua keena nei e ku ana he mau pakaukau ua hui aku hui mai me na noho o ke ano nani loa—o na pa me na kiaha aniani i kinohinohiia me na wai gula ua hihi ia e ka punawelewele a ua uhi ia e ka lepo—a me he la, he hopena no kekahi ahaaina—a holo ae la he anu puanuanu huihui ma ko'u houpo, a maeele ae la ko'u kino mai luna a lalo, a naka ko'u mau ami, a puka mai la he mau kulu hou ma ko'u umauma a me ko'u lae—i ka hoomanao ana ae i na hiona imua o'u, ua like loa, a me he la oia no paha, a Gonzaleza i hai mai ai ia kaua, o ka papaaina mare a Dona Padila me ka lede Zidana ana i aihue ai, a hoopuiwaia ai a pau na mea a pau i ka naholo e ke kino aka o ke koa Count Ferenadeza, i kona hoike ana aku iaia iho imua o Padila a me ka lede Zidana."
          Hoomanao wale ae la no au i ke ano oia manawa; ua piha na mea a pau i ka hauoli, a o Padila hoi e hoonuu ana kona mau manao ino i ka hauoli no ka manao e ko kona makemake, aka, i ka hoea ana mai o ke kino aka, a ike ia aku la kona mau hiona a me na maka weli e haka pono ana ia Padila, he mea e paha ka emoole o ka hoolilo ia ana ae oia anaina hauoli i uluaoa o ka weliweli nui, a me ka eehia no hoi. Aole no nae au i ku loihi iho malaila, a no ko'u lohe ole i kauwahi mea e hiki ai ia'u ke hoomaopopo iho i kau ala i lawe ai, a no ka lohe kapuai wawae ole ia, ua ku ano pohihihi iho la au.
          Na kekahi wahi puka uuku e hamama mai ana ma kekahi aoao i kona mai ia'u e komo aku, a mahope iho o ka hala ana mai o kekahi mau lumi lehulehu me na noho a me na pakaukau, a me na pono e ae e waiho ana ua hele a puni me ka punawelewele a me ka lepo, hoea mai la au i ka papahele luna loa o keia mau alapii, a ke hauoli nei, no ka oiaio ole ana o ka'u mau mea i makau ai."
          He hapa hora mahope iho a hiki aku la maua i ko'u keena, a no ko'u ano nawaliwali loa, ua hiki ole ia'u ke hoakaka piha aku ia Fenado i ka'u mau mea i ike ai. O ka maua no nae i hooholo ai, oia no o Jaques kela kanaka, ka mea nana i hoeha ia'u iloko o ka ululaau, a make ai ia'u kona hoa powa, ua ike ia i na wahi nuna o ke kakela, a mamuli o kona lohe ana i na olelo a makou me Gonzaleza, ua maopopo iaia he pilikia kona hopena ke pakele au, a ua hooholo iho la konamanao e hooikaika e lawe i ko'u ola e like me ka hiki.
          Ua huna no maua i keia mau mea a pau mai na mea a pau oloko o ke kakela, a ua paa iho la ko maua manao e hoomakaukau ia mau iho, me na pono kaua a me na lako e ae, a e kiai me ka makaala no maua iho i kekahi po mai.

MOKUNA VII.

          ———O! Ano, no ka manawa pau ole,
          E aloha auanei e ka manaolana mahie,
          Aloha! e ka puuwai maha!"
          I ka haule ana aku o na kukuna la mahope aku o na puu hauliuli kaulana o ia uka wehi paoa i ke ala, a haule aku lana lau me na pua iloko o ka ukana a ka po he hiamoe, ia wa i ahe mai ai ke kololio huihui nawe malie o ka makani aheahe, a maluna o kona mau welelau iniki olu huihui i makana mai ai i ke ala onaona e haiamu mau ana maloko o na mala pua a na lima palupalu o na ui Alamira a me Virginia. Pii malie ae la ka onohi konane o ke aliiwahine o ka po me kona hiona ihikapulani; a ia manawa e moe hiolani hooluolu ana au ma luna o ko'u wahi moe. Ia manawa, ua nalo aku la na noonoo ana a pau no na hiona a puni au, a me he la, na ka nani molale malie o ka manawai i ahai aku la i na nune ana a ko'u noonoo a ka maluhale o ke kino oiwi, e launa walohia ana me ka mea a'u i aloha nui ai he makuahne, ka mea hoi nana au i haawi makana mai no keia ola ana, a i luhi ai me ke aloha makua oiaio i ko'u mau la iluna ke alo, a i kiai hala ole ai me na maka makahehi i ka wa a ko'u mau kapuai liilii e holoholo ana ma ka ilihonua, a i mau ai hoi ke aloha a hiki mai ia po anoano eehia. Ike aku la au ma na hoomanao ana'e i kona mau hiohiona hapauea, e u ana no ko'u makua, kona hoapili hoi he kane, ka mea i pauaho mai la ia maua, a hoi aku la i ka leo kahea a kona Haku. Ike aku la au i ka malumalu hale o'u i hanu mua loa'i i ke ea o keia ao, a me he la, e kahea mai ana ia'u e huli hoi aku, e hauoli hou i kana hoopunana pumehana ana ia'u, a me ke aloha o ka makuahine i hoonawaliwali ia e ka aoo o na makahiki a me ka ulia kanikau i uhi aku maluna o kona kino nawaliwali. Aloha! Ae! Aole paha kanaka puuwai koa nona ke kulana Kavalia e nele ana i ke aloha no keia mau hiona, a ae iho me ka hilahila ole e hoopulu ia kona mau papalina e na kulu waimaka. Aloha kuu makua i hoonoho hookahi ia, e u ana no ke kane, a e au ana na maka no ke keiki. Aka, me keia mau mea a pau, i ka hoi hou ana'e o ka manao a i na hiona kupaianaha a'u i ike ai ma ke kakela, ua nalo ae la na hoomanao home a makua ana, e like me he ao naulu la i puhiia'ku e ke kikiao makani, a hookahi no mea i koe iho. "E imi no au i keia noa huna, a lanakila ka'u makakila!" A me keia mau manao koa hoouluku, haule aku la au a uhi iho la ke koloka o ka hiamoe, a pauhia aku la malalo o kona malu hoonanea.  (Aole i pau.)

NA HIONA HOONANEA O KE AHE MAA-A.

          Ia Kauhenelaipilikoolua, ka nupepa "KA LAHUI HAWAII," me oe ka welina hooilina mau loa, e olu a e maliu mai, eia ka olu he wai, he mau hoonanea o ka manawa i ike ia, no ka Malu Ulu o Lele.
          Ke keiki lalawai o Lahaina. I na la i hala aku nei, ua hoopiha ia na puuwai e ka mahalo no kahi mau hana a ua keiki lalawai la o ke ahe maa-a. E like me ia i lono akea ia no kona (Campbell) haawi makana ana i ke ola o ke kahu o Lahaina i hookahi haneri dala, ($100) a ua hooo ia ia mea iloko o na la mua iho nei o Mei. Ia ke 'lii Kiaaina o ka hikina a ka la (S. Kipi) i hiki mai ai i ka Malu Ulu o Lele, ua oluolu hou no i ua keiki lalawai nei o ka lai o Lele e makana hou i kekahi mea i ua lii kiaaina la, i kui lima pu ia mai me na manao waipahe a ka milimili o Maui, pulakaumaka a ko Lahaina (W. L. Moehonua) ma ka poloai ana i ka leo noi, a ua puuwai olu wale ia mai la no ia e ua pukonakona (Campbell) la o Lahaina, ua hiki ia, "he nui okoa no hoi ia na Panaewa." He pulapula ko welau o ke ko helu 1 me ka uku ole i ke eke. Aole pela mai kinohi—i ka poe aku mamua, he pulapula helu 3 a he helu 4 ke loaa mai, me ka uku pu, he 25 keneta no ke eke, a i keia hoi, neo ia mau mea. Heaha keia? "a heaha ka ia?" a he mea haohao ia na ka poe i kamaaina iaia. Ae—he Kuikahi Panailike—pela io no. Eia hoi kekahi, ua mahalo pu ia ua mau alii kiaaina la, he akahai, he heahea, he lawelawe pu me ko laua mau lede a me na ohua ma ia mau hana, aole i manao ma ke kiekie o ke kulana, a hookapukapu, aka, ua waipahe, me he wai mapuna la.
          He mau hookipa maikai. I ka la hoike hope o na keiki o Lahainaluna ma Wainee (May 10) ua oluolu i ka Mea Mahaloia D. M. Kahauonesi, a me ke Lii Kiaaina W. L. Moehonua e hookipa ia lakou ma ko laua mau home—paina kakahiaka ma kahi o D. M. K., paina awakea ma kahi o W. L. M. I ke ku ana mai hoi o ka manuwa "Fantome," ua eleu ke keiki lalawai a Nahaolelua (Kia Nahaolelua) e hookipa i na maka hanohano o na manu aukai la ma kona home ponoi. Mahalo piha. Ke pii ae nei oia ma ke kulana hanohano.
          Ahu wale ka no'a. O ka no'a ua nalo, nakeke ana na iwi. Heaha ia no'a? O ka ai awaawa lua ole a ka Luna Makai Nui o Maui e haawi nei i na paahao, ua ike ia iho nei e ke Lii Kiaaina o na Hono, a ua kaiehu ia na ka moa, no ke kupono ole na ke kanaka ke ai, ua kulumua, a ua haeleele iho la. Aloha no paha kakou. Ua ao ia ua Luna Makai Nui nei, "Aole oe e nalo he ike na kilo he awili na ke kuhikuhi puuone."
          Ka wi. Ke holapu hopo ole mai nei ka wi ia Lahaina nei, ke pinana loa aku nei na wahi pai ai liilii o Kauwe mai, i ke 3/4 a i hookahi dala.
          Hele i ka pule. I ka manuwa Fantome i hiki mai ai, ua hoopae ia mai kekahi mau koa i ka pule Bihopa a me Katorika, malalo o ka malama ana a kekahi o ko lakou mau alii.
          Lokahi ka manao. Lahui like ia ka Lunakanawai Hoomalu o Lahaina me ke Lii Kiaaina, e hui pu ma ka hooikaika i ka pono o ka Haku, ke uleu nei, lana ka manao.
          Ke hooki nei au maanei me ka adieu i na hoa hanohano o ka Papa Pai.
A. L. KAMAUU.
Hulikanahele, Lahaina, Mei 21, 1877.

          O ka leo uwalo o na makika o keia mau po, oia ka mea nana e hoinea nei i ko makou wahi Pinaau, a ua hele ia mahunehune.

          HE IMI LOAA MA KA HOOMALIMALI.—I ka Lunahooponopono; Aloha oe:—E oluolu oe e hookomo a e hoike ae i ka poe a pau e lawe ana i ka nupepa i ka hana kupanaha a ka luna hooponopono Kuokoa. Ua kahea oia me ka leo nui maloko o kana nupepa o ka poe a pau e hookaa mua mai ana i ke dala o ka nupepa no ka makahiki, e loaa ia lakou ke kii makana o M. Kekuanaoa. Ma ka malama o Mr. 1 1877, ua waiho aku au i ko'u dala no ia nupepa $2.00 ma ia la no ua loaa mai ka Bila no ka oiaio mai a J. U. Kawainui. O ka nupepa ua loaa pono mai, o ke kii aole i loaa iki mai ia'u, ua palapala no wau ia J. U. Kawainui, aole oia i kamailio mai, nolaila o ka hoailona poo o keia manao ua hoike mai oia i ka mea oiaio. Ua pau me ke aloha i ka Lunahooponopono. Ke hoi nei ke keiki o ka pali kapu o Hililina.  S. K. HAPAI.
Keauhou, Kau, Hawaii, May 7, 1877.

          PAPAIA ME MILIKANA.—Ma ke kakahiaka Poaha i ku mai ai ka mokuahi Zealandia mai Kapalakiko mai, i hoopaapaa ikaika loa'i kekahi mau kaikamahine ma ka uwapo mokuahi i ka lohe ana'ku i na mea hou o ke kaua ma Europa. Olelo o Papaia, "Ua pio, a auhee na Rukini i na Tureke ma Batoum 4,000 koa i make a i hoehaia." Olelo hoi o Milikana, "Aohe! Wahahee!! Punipuni oe!!!—O na Tureke kai pio i na kaua ma Kars, a lilo ko lakou kahua i na Rukini, a poho ko lakou manuwa iloko o ke kai, pau ko lakou mau koa i ka make, hao ia he umi manuwa." Nunui ae la na leo, uao aku la o He-i, E! Uoki ko olua hoopaapaa, ke hai aku nei au ia olua, aohe i pio o Tureke, aohe no hoi i pio o Rusia, ua like no a like, ku aki iho la o Papaia, iii iho la o Milikana, kupi naea ae la na leo, puka ka makai, halalo aku la, "Uoki," hiki hoi ke k aiko , kiei aku la, "Nokea," hoea hoi ka Police, kenakena aku la me ke kunokunou o ke poo, kuhikuhi na lima, lewa na auwae umiumi, leha na maka, puka aku la ka leo, "Ua puali ka Hau nui i ka Hau iki." Haina ka puana o ka hie, o "ekolu laau, ekolu kaka" o P no a me P.—Lakou no a elua.