Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 12, 22 March 1877 — Page 3
NA ANOAI.
He nui na leta i hookaulua ia no ka piha loa o kahi waa i keia pule.
E Kahanu (k), ka mea lawe leta o keia mokupuni mamua, e nana ae i ka olelo hoolaha a ka Luna Leta Nui, a e hele mai io makou nei.
O na lole i pakele mai pau i ke ahi o ke Sabati nei, e kuai hoopoho ia ana, i keia Poaono ae, ma ka hale mauka aku o ka hale kauka o Ailuene, Monikahaae. E nana ae i ka hoolaha.
E Helehalawai a me na makamaka o ka oihana koa, ke noi ia aku nei oukou e hoopau i na hoopaapaa ano ole ana. O ko makou manao, aole i hewa kekahi ke komo iwaho no ke kumu kupono nae.
Ua kaumaha makou i ka lohe ana mai no ke kau ana aku o ka ulia omaimai kukonukonu maluna o ka Mea Kiekie ke Keiki Alii Leleiohoku, a ke kalokalo ae nei e palekana, a e hoihoi hou ia mai kona ola maikai.
Ma ka hora 12 a oi ae o ke awakea Poalua iho nei, i haalele mai ai ke kiapa D. C. Murray i keia awa, huli hoi 'ku la no Kaleponi, maluna ona i kau aku ai ko makou makamaka John Namaielua, he Hawaii Ponoi keia e hele ana malalo iho o kona mau lilo ponoi.
Ke kauoha ia aku nei ko makou poe luna lawe pepa a pau o ka LAHUI HAWAII, ina he mau helu 1 ma ko lakou mau lima no ka Buke III o keia makahiki 1877. E pono ia lakou e hooili hou mai ma ke Keena o ka LAHUI HAWAII ma Honolulu. Ma ka inoa o ka Luna Hooponopono.
HANA LAPUWALE.—Mai ka makakila mai a ko makou makamaka D. Kaiewe, o Puepaku, Hilo, ua loaa mai ka lono no ka hoao ana o Kaliula opio (k) e lawe i kona ola, ma ka okomo ana i kona pua-i maloko o kekahi ipuka kaula, a hoopaa aku la ma kekahi pou o ka hale. Ua ona keia kanaka i ka wa ana i hana ai i keia, no ka ukiuki i na huaolelo ao a kana wahine. Ua loaa aku kona kino i ke kokua e lewalewa ana, a i ke oki ia ana o ke kaula a haule iho la oia ilalo, ua hoomaka mai la ke kaheawai ana o ke koko ma ka waha a me ka ihu; aka, ua pakele nae kona ola mai ka make mainoino a kona mau lilma menemene ole i hoomakaukau ai nona iho.
Imua e Kalawao! Eia na inoa o na poe lawe i kou kino lahilahi e ka LAHUI HAWAII ma Kalawao nei; ua hoouna ia mai ma ko'u inoa kekahi ope he 60 pepa iloko, kupono no na inoa he 10, mai ka Helu 1—6; ua apoapo liilii wale ia mai no a pau e! A eia na poe i lawe: Rev. Noah Pali, Abraham Waiwaiole, Josiah Namauu, John Malule, John Kaahaihanu, Ioane Kalohi, Luther Kalawaianui, S. W. Kamalo, W. H. Kamoana, Mrs. Papa Kawaa. E au mai ka poe i koe e makemake ana i kukui aila honua, LAHUI HAWAII no ko lakou home, i kau koke ko oukou mau inoa hanohano. EPHRAIM KANOE.
KE KILAUEA.—Ua aahu iho nei na olali nei he mau pililakeke au moana hou, mawaho iho o kona aahu mau, oia hoi, ua kapili ia he mau apana papa mawaho aku o ka mea kahiko. Malalo o ka lima o na kamana ia e hoomaemae hou ia nei, a me he la, e ane hoi hou mai ana kona mau hiona mua no kekahi mau la lehulehu hou aku. O ka hoa nui nana e wili ka huila, ua ane meheu iki no, aka, aia malalo o ka lima o na eneginia loea o Ulakoheo, a ke hoea mailaila ae, o ka makaukau hou ana ia o ua Kilauea nei ma kana mau huakai. Ua manaoia, a ka la 2 ae nei o Aperila e hoomaka hou ai kona huilu e kue nome, a o kona ihu e eku hele hele aku i na kai hanupanupa, a niau haaheo ia maluna o ka ili malino maokioki o na Kona.
Ua minamina makou i ka lohe ana mai no kekahi ulia weliweli i kau aku maluna o Abbey Bannister, nona na makahiki he 10 a oi, ma Kohala Hawaii. Ua komo aku la kona mau lima maloko o kekahi nau wili mikini, a moku pu aku la na manamana lima waena ekolu o ka lima hema, a me ka manamana lima waena o ka lima akau. Ua kii ia ke kanaka, a ua loaa ka oluolu e like me ke kupono no ka manawa.
—Ma ia wahi no, ua kau aku la ka ulia maluna o Mr. George Harbottle, ma ka haule ia ana e kekahi mau apana hao, a pa iho la maluna o kona hokua, a waiho aku la ilalo. Ua nui no ka eha, aka, ua loaa koke no nae ke kokua a ke kauka a palekana.
I ka pa ana iho nei o ka makani puahiohio ano kona i kela mau pule aku nei, ua kau aku la kekahi mau poino ulia maluna o ka apana o Kaneohe, Koolau, o keia mokupuni. Ma kekahi hale, ua hoonee ia, a i kekahi wahine e hoao ana e hoopakele iaia iho, aia hoi ua paa iho la kona mau wawae maloko o kekahi kowa, a maihi pu ia mai la ka ili me ka io, a aneane e waiho wale na iwi.
—Ma Kaalaea, ua hookahuli ia kekahi hale a pau i ka nahaha liilii, a o kekahi hale, ua hapai ia a hoolei ia aku la iloko o ka loi kalo.
—Ma Waikane, ua hoonee ia ka halepule Katolika he eono iniha mai ke kahua mua aku.
—He nui loa ka ua iloko o neia mau la iho nei.
I ka Poakahi nei ka holo ana aku o ka manuwa Fantome no Hawaii.
I keia Sabati iho, e hoike ana ke Kula Sabati o Kawaiahao me kona mau apana, i ko lakou huina hapaha mua, ma ka luakini o Kawaiahao.
Ua haalele aku o L. Kaina i kona noho Lunakanawai Hoomalu no Hilo no ke ano omaimai, a ua hookohu ia o R. F. Lyman ma ia wahi.
Aia ma kahi o J. T. Waterhouse e loaa ai na mea a pau, o na ano a pau, no ke kumukuai haahaa loa. e naue ae, a e nana ae hoi i ka olelo hoolaha ma kahi wahi o ka pepa o keia la.
E alawa ae e na makamaka i ka hoolaha a ka makamaka S. Magnin, a e kipa. He oiaio, o ka oi keia o ko makou ike ana i na lole maikai o kona hale, a me ke kumukuai makepono. He kamaaina oia, aole he malihini no na la pokole a hoi koke aku no.
O na hana ma ka hale keaka nika, no na hoohoihoi a me na hoakaka, o ka oi keia i ike ia. He kauna a oi na mea kani i ka manawa hookahi e kani ai mai ke akamai o kekahi kanaka hookahi. O na lele kowali (gymnastics) ua nani no. O ka uku komo he haahaa. E naue ae o hala e ka manawa a ike ole i ke mea hou, i keia po Poaha, a me ka po Poaono ae nei.
EEPA.—Ma Niupaipai, ouka ae nei, i kekahi o keia mau po aku nei, ua ike ia 'ku la e kekahi kanaka opio, maloko o ka hale noho o W. S. Pahukula, he anaina hoomanamana o ke ano o ka wa kahiko, me na lau ape, na apu awa, he kapuahi, a pela wale aku. He mau wahine ekolu, he mau kanaka ekolu, a me ke kahuna ke nonoho ana, a e noke ana no hoi ke kahuna i ka olokaa mai loko mai o kona waha i na huaolelo pule umi he tausani a mano wale, me ka pakika. O ka mea e ku nei ma ka ipuka me ka hoolohe aku, aole i ike ia mai e ko loko poe, no ka mea, he pouli, a ua punia loa ia hoi ko lakou ike a me na noonoo kanaka e ka eehia maneoneo o ka mana launa ole mai o ke kahuna. Me ke ano kahaha ka mea mawaho i hoolohe aku ai, me ke ake nui e lohe pono i ke ano o na olelo, aole he mahui iki mai. No ka manawa loihi, a pau ae la, a huli hoi aku la ia a hiki i kona hale. Ninau mai la ke kupunawahine i kona wahi i hele aku nei; a hai aku la no hoi keia. "Ae," wahi a ka luahine, "ina oe i ike aku la, alaila, o oe no kekahi e make ana, no ka mea he pule umi kela. E kuni ana i make kahi mea e aku, a e make pu ana me oe." He i-a, he awaloko, i ka hailima ka loa, ua kahai a mahae ia, ua lawe aku la ua luahine nei a kau iluna o ka pohaku e waiho la i ke kio wai o Waianihaniha, olaila no; o ke poo, i ka akau, a o ka hiu i ka hema. He mea ia nana e huikala ka make o ka moopuna ana. Ma ka hinu o ka wai ka ike ia ana i keia i-a. E! minamina wale ka i-a ono, a makau wale ka mana o kela kahuna, ke kau mai nei ka lia, nani ka hupo ano pegana.
KE AHI!—I ka auina la o ke Sabati i hala iho nei, ua hoohikilele ia ae la ke kulanakauhale nei e ke kani kui lua o na bele pauahi, a i ka hoomaopopo ia ana, eia ka o ka hale pai kii "Cosomopolitana." I ka hora 3, oiai o Mr. T. Spencer e hele ae ana ma kela aoao o ke alanui Papu, ua lohe aku la oia i ka paapaaina, a ua manao iho la, ua ona kekahi mea iloko o ua hale nei; aka, aole no nae i liuliu, ua honi aku la ia i ka hohono ahi, a ike aku la i ke ahi, e lalapa ae ana iluna. Ia manawa, ua holo aku la ia a hookani i ka bele nui. Aole i liuliu, ua akoakoa ae la na kaawai i kahi o ke ahi, me ka pakele ana o kekahi mau kauhale okoa iho. Ua poino holookoa ia hale, aka, o na lole o ke keena malalo, ka halekuai hoi o Grunwald & Schutte, ua pakele no, mamuli o na lima kokua. O ko laua poho he $1,000. O na lako pai kii, ua pau loa i ke poho, he $2,000 ka huina. Ua nui ka mahaloia o na keiki kinaiahi no ko lakou hooikaika nui e hoopio i ke ahi, a me na luina o ka manuwa Beritania Fantome. Ina aole i nui ke aho o keia poe, ina no ua hao ke ahi, a neo ke alanui Beritania. Ua pakele ka aoao makai i ka hale pohaku o C. E. Williams. Ua lohe mai nei makou, e kukulu ia ana i hale pohaku ma ke kihi o alanui Papu a me Beritania, kahi o ka hale i pau iho la i ke ahi, o ka Rev. S. C. Damon, ka mea nona ia waiwai. He pomaikai ia nona, no ka poe e noho aku ana ilaila, a me ke kaona nei. O ke kumu o keia ahi, aole i maopopo.
—He mau ulia kekahi ma ia la. Ua minamina makou i ke kau ana aku o ka ulia maluna o ko makou hoa hana J. U. Kawainui, ma ka pa ana o kona poo i ke kanuku o ka iliwai, a loohia ia e ka eha ano kukonukonu. O kekahi haole, ua haule ia iho la e kekahi pauku laau a pa ma ka ihu, a haule aku la i ka honua. He makai, oiai e hooikaika ana e hoopakele i na mea oloko o ka hale, ua moku ae la kona lima i ke aniani. Me ka hauoli no nae makou e hai aku nei, ua palekana wale no keia mau ulia.
NO KO NA AINA E.
Ua ku aku ka Duke Ale xis a me kona mau ukali ma Nu Ioka i keia mau la aku nei.
Ua haalele aku la ka Duke o Edineboro i kona noho Alii ana no ka manuwa Suletana, a huli hoi aku la i Enelani .
Ma ka po o ka la 19 o Feberuari, ua poino he 30 mau moku me na luina ma na palenakai o Enelani, no ka nui o ka ino.
I ka malama o Ianuari, ua loaa'ku la i ke kuna F. E. McDonald, ke koena o ka moku Beretania Maria, o ke kino wale no o ka moku ke lana ana, ua pau na pono e ae, me elua o na luina e ola ana. O ka laua moolelo, he walohia. Aole i liuliu iho mahope o ka lawe ia ana'ku o laua iluna o ke kuna, ua make iho la kekahi no ka nawaliwali i ke anu a me ka pololi. E holo ana ua moku nei mai Dobay Goegia a i Belfast, a iloko o ka ino, ua hoomaka ka liu, a ua piha ka moku, a hiki ole ke hoopakeleia ka ai a me ka wai inu. O ka ukana papa o ka oneki ka mea nana i hoomau ka lana ana o ka moku. He mau la mahope iho, ua hoomaka ka make ana o na luina no ka pololi, a o ka poe e koe ana, ua hoolilo iho la i ke kino make i ola no lakou. I ka wa e make ai kekahi, o ke koko, ka puuwai a me ka lolo ka mea hiki ke ai ia, a o ke kino, he awaawa. Ua mahelehele like ia keia ola o lakou, a ua mau no ka make liilii ana, a hiki i ke koe ana elua wale no, a loaa 'ku la i ke kuna. Aloha wale.
O ka la 4 o Maraki, ka la i oleloia ma ke kumu kanawai o Amerika, no ka hoonoho ana i ka Peresidena i koho hou ia ma kona noho; aka no ka hoea ana mai oia la ma ka Sabati i keia makahiki, ua hoopanee ia a ka Poakahi, la 5 iho nei, ka la no ka malama ia ana o na hauoli e pili ana ia mea. Ua kauoha ia na puali koa e puka'e ma ia la, e kipu ia na pu aloha, a e kau ia na hae. Ua haawi aku ka Peresidena hou i kona mau hoomaikai ana i ka Peresidena Garani, a ua hoihoi ia mai ia mau hoomaikai ana me ke aloha. Ua hui pu ae na hoa o ka aoa Demokarata a me Repubalika, a haawi aku la i na hoomaikai pu ana. E hoike mai ana, ua maluhia ka aina, a e holomua ana na mea a pau, me ka hoeueu ole ia.
He Ui! He Pahaohao keia.
"O Lalo Uaia ua poele—a—
O Lalo Nuu ua poele—a—
O Halawai kua ka po
O Halawai alo ka po
O Hoihoi aku hoi aku
Ua kapu aenei ka po.
Ae!
He po kapu, ua ki ke kai
Holo ka mano
Alai ka po, he po kapu!"
E ka LAHUI HAWAII; Aloha oe. Ua puana ae au i keia hakina mele i hoike ia ae nei, i kuu ike ana, i na mele inoa e hoopuka ia nei ma ke Kuokoa, helu 6, 7, 8, a me 9, o ka la 3 o Maraki, 1877, ka pepa hope loa i hoopuka ia i hala ae nei, "He mele inoa hanau no ke Kama Alii Wohi, Victoria, Kaiulani Kawekiu o Lunalilo," a o ua mele nei, na W. L. M. (Moehonua paha) ke kupuna" i haku a hooili aku.
He mea maikai no paha ke mele i ka haku iho a hooili aku, aka, o na mele i haku mua ia e ka poe kahiko a lawe ae i na hua mele mai loko ae olaila, ua like ia me ka pakahawale.
I mea e ike ai ka lehulehu, aole keia he hehi i na alii, aka, he hoopololei ana i na mea e hana ia ana no lakou, a me ke keeo ana mahope o lakou, a mai huhu iho ka lehulehu no keia mea. E olelo au i ka pololei a me ka oiaio, alaila, aole au e hewa.
O ka mua, oia no ke kapa ana i ka inoa o ke kaikamahine a Ake ma laua o Likelike he alii wohi. Eia ka ninau. Wohi la ma owai la? I ka wa o ka noho alii ana o keia Moi, o ke Keiki Alii Leleiohoku Kalahoolewa wale no ka hooilina oia Kapu, aole i hoolaha ia ae na kaikuahine o ka Moi o Liliu a me Likelike kekahi i loaa na haawina o ke kapu wohi. He oiaio, he kuleana no ko laua ma ka hanau ana o na kupuna, aka, ua lilo keia mau hoalii ana a me keia mau loina alii o ka wa kahiko i ka wa i noho alii ae ai ko lakou hanau mua, a o ko lakou kaikuaana hoi ma ka hanauna, a he haku hoi no lakou.
I ka wa kahiko, he akaka ka hooilina o keia inoa Alii he Wohi, ma na oihana hoalii e hana ia ai, a o ke Keiki Alii wale no ka mea i hoike ia ae imua o ka lehulehu, aka, o na kaikuahine, aole lakou i hoike ia, nolaila, he mea makehewa wale no, ua hookiekie ano hooioi, me ka hooili ole ia, oiai, aolo i loaa aku ka hooiaio ia no ia inoa Wohi, a keia W. L. M., e lawe wale nei a haawi no ke kaikamahine a Ake ma laua o Likelike.
O ka lua. O keia inoa "Kawekiu o Lunalilo." Ina ua lawe ia mai keia inoa mai ka Lunalilo I, alaila, aole i kupono. Eia no ka pololei. O "Kawekiu" kaikuaana o Likelike a Keohokalole, oia ka pololei, a he naaupo loa ka poe nana e kapa lalau nei i keia inoa, a olelo ae o ka "Wekiu o Lunalilo." Nolaila, ua ike ia he huikau ke kapa ia ana o ka inoa o ke kaikamahine, a he huikau ka ohi wale mai no i ka inoa o hai me ka pololei ole. Ina e kapa ia ka inoa penei: "Victoria Kaiulani Kawekiu Lunalilo" me ke komo ole o ka o, alaila, e aho la hoi ia; aka, i ka hookomo ia ana o ka huaolelo o no ka hoopili hai ano, alaila, lilo iho la ka inoa o ke kaikamahine i mea ano ole. A no wai keia hewa? Eia. No ka poe e ake ana e hapai i keia kaikamahine ma ua inoa 'la, me he mea la, aole i alii keia kaikamahine ma kona ano alii iho, a aia iho la ma ka inoa e kiekie. Nolaila, e pono ke hoopili ia ke mele kahiko no keia mea Haku mele e i ana:
"Naaupo i ka welu hala
"I ka welu hinano o Lumia
"Poi ke ki o Koolau
"O ka pono hele wale iho no
"O ke kino kai maloeloe
"Poho aku la loko pala aku la
"I ka ili a ke kanaka nui
"Nana e apo iho uuku
"Palauaiki wale no ka moku
"Hookahi no i koe
"Iloko o ka hai i lohea
"O ka hai ae e leo ole, leo ole
"O ka hai ae e hanu ole, e hanu ole."
O ke kolu. O ke lawe ana i ke mele inoa o ka Aimoku oia o Kalakaua, e hoopili aku i mele okoa a lawe hua okoa ae no a hoopili aku. Oia hoi keia.
"Ua hemo kahili kuhao i ka pohu
Me he lala no ka hale loha maikai la
Ka paia ku a ka makani
I hoahoia i haoia ka lai o Hauola
Oki ka-kahi Lahaina i ka malino
Honi i na hono o ka makani paalaa
He hanu ia no ke kakaalani—e—
E aloh—e. &c."
O keia mau hua ua lawe okoa ia mai ka inoa aimoku a hahao okoa ia no ke mele inoa e hahau ia nei no ke kaikamahine. Aole keia he mea pono. He mele keia no ka mea e noho ana i ka noho alii, aole pono ke lawe ia a hoopili ia 'ku no kona mau ohana.
He nui wale na wahi o ke mele o "Hanau o Hua" i lawe ia e W. L. M. i kupono ole, a he ano ku i ka hehi i ka Moi e noho nei ma ka noho alii ma keia lawe ana.
E hoopau au ma ka ninau ana, mahea i lilo ai o W. L. M. i kupuna no Kaiulani? He kanaka ia a he kahu a he kauwa nona ka olelo ia ana no Kaiulani, aole he kupuna. * * *
HE MAU KAHUNA HOOPUNIPUNI MA S. KONA.
E KA LAHUI HAWAII ; Aloha oe :—
E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o kou kino, i keia wahi mea hou, i ike mai ai ka lehulehu a pau i ka hana a keia mau kahuna hoopunipuni, oia hoi o John Kaia o Honaunau, S. Kona, a me Kaneahakini w., o Napoopoo, S. Kona.
A penei au i ike ai i ka hoopunipuni. I ka iho ana iho nei o Pele ka wahine aimoku ma Keei, S. Kona. Ua lawe keia mau kahuna i mau mohai e haawi aku na Pele, me ka olelo iho i ka lehulehu e pau ana keia mau mohai i ka ai ia e Pele.
Eia iho na mea i lawe ia e haawi: 1 puaa, 2 moa, 5 pu-a awa, 1 kaau paka, 1 hainaka ulaula. Eia nae, i ke kiola ia ana o keia mau mea iloko o ke kai, au ae ka puaa i uka a kii hou ia a hoopaa ia ka pohaku ma ka wawae i piho ilalo, i manao ia aku e ka lehulehu, ua pau ia Pele i ka amu ia.
O ka moa hoi, lana wale mai no i ka ili o ke kai a me na mea i hoike ia ae mamua. A me ka wanana iho iloko o na la 5, e iho hou mai ana ka Pele, aole nae ma Keei, ma kau wahi e aku. Eia nae, ua hala iho nei na la 5 elike me ka wanana, aole nae i lohe hou ia mai ua iho hou ma kahi e.
Auhea la na lima mana o ke kanawai e nana wale mai nei no i ka hana hoopunipuni a kela mau kahuna. Ua puni ka lehulehu i ka wahahee a laua nei. O ke kane mare a Kaneahakiui, he makai no ia no ke aupuni e noho nei, oia o Kualau. Welina.
MAKA-IKE-PONO.
Napoopoo, S. Kona, Mar. 6, 1877.
Hooponopono aku.
Ma kau pepa o Maraki 15, 1877, helu 11, aoao elua, ua ike iho au i na mea a W. Y. Kailiahi i hoolaha aku nei no na mea e pili ana i ke Kula Sabati o Wainee.
O ka haina 1 o ka ninau 2 o Feb. 25, aole na'u ia haina. Eia ka ninau 2. "Heaha la ka berita mau loa, nalowale ole i ka poina?" Eia ka'u haina. "O ka berita o ka pono io." O kela haina i hoopuka ia aku nei e W. Y. Kailiahi ma kuu inoa, nana aku la no ia haina.
E ka makamaka, a i hoouna hou oe i ka nupepa, e pono e kope pololei i ka haina a kela a me keia i hai ai, o kuhihewa ia mai auanei kau lalau he oiaio.
Me ka mahalo. D. MAMAKI.
K. Kula Sabati.
Ma r. 18, 1877.
Mar. 14 ma Maunalua Oahu make o Manu wahine mare a Keoniaila. Aloha.
Ua lohe wale ia ua lilo ka wiliko o Hinds, i Kohala ia Messrs. Wood, Vida a me Hollnes, no $68,000; aole nae i hooiaio ia.
OLELO HOOLAHA.
E halawai ana ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina ma ka Luakini o Haili, Hilo, Hawaii, ma ka Poalua, la 10 o Aperila. MA KE KAUOHA. 3t.
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau o kela a me keia ano, ke papa a ke hookapu loa ia aku nei lakou, aole e hele wale a komohewa maluna o kuu Aina o Maunawili, ma Kailua, Koolaupoko, Oahu. Koe wale no nae i ka poe e loaa aku ana ke kuleana mai kuu Luna aku. O na poe a pau e hoolohe ole ana i keia Olelo Hoolaha, ke loaa aku i kuu Luna maluna o ua Aina nei, e hoouku aku no ia Elua Dala no ka mea hookahi, a ina aole e uku mai, e hoopiiia no ma ke Kanawai. E lilo keia i Kanawai no ua Aina nei mai keia la 20 aku o Maraki, 1877.
12 4t. MARIA A. BOYD.
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau o kela a me keia ano, ke papa ia aku nei lakou a pau loa, aole e hookuu wale i ko lakou mau holoholona maloko o kuu Pa Aina ma Kaohao, Kailua, Koolaupoko, Oahu. A ina e loaa aku i kuu Luna kekahi holoholona a kekahi poe maloko o ua Pa Aina nei, e hoouku ia aku no $2 no ke poo hookahi, a ina aole e uku mai, e hoopaa ia ma ka Pa Aupuni. MARIA A. BOYD.
Ma raki 20, 1877. 12 4t.
OLELO HOOLAHA.
Ua makemakeia e hoolimalima i Aina me ka Hale, a me na mea kupono no ka noho ana, mai ka Ekolu Eka a hiki i Elima Eka ka nui o ka Aina, a mai ka Elima mile hoi a hiki i Umi mile ke kaawale mai Honolulu aku. E ninau ma ke Keena o ka Nupepa "Ka Lahui Hawaii." 12 2t*
MAKEMAKE IA.
Ua makemake ka mea nona ka inoa malalo iho nei, i kanaka kupono, malama maikai me ka maluhia i na Eke Leta, ma ka Oihana Lawe Leta no ka mokupuni o Oahu nei. E hele koke mai.
A. P. BRICKWOOD.
Honolulu, Mar. 21, 1877. 12 tf
OLELO HOOLAHA.
EIA MA KALUAPALENA, KALIHI, OAHU elua mau Puaa kane eleele i po-a ia, he mau wawae keokeo liilii mahope o kekahi, a he pepeiao puka ko kekahi. E pono ka poe mea nana ia holoholona e kii koke mai, me ka uku mai i na poho a pau, a ina e hala na la he 15, alaila, lilo ia'u ua mau mea la. E loaa no au ma ka Halekuai o Walakahauki ma ka Uapo, a ma Kalihi hoi.
LEMONA.
Kalihi, Oahu, Mar. 13, 1877. 11 2t.
OLELO HOOLAHA
OWAU O MRS. KINOIKI W., KA MEA I kuai mai i na aina o Kaapali k. e noho mai la ma Kalawao, Molokai, oia hoi na Apana Kuleana Aina e waiho ia ma Kealia, Hawaii, ke papa, ke hookapu, a ke hoomalu loa aku nei au i na kanaka a pau, na holoholona a pau, aole e hele wale maluna o keia mau aina, a hoopoino wale i na laau, na mea kanu a pela aku. O ka poe kue i keia, e hopu ia no, a hoopii ia no e like me ke Kanawai. A ke hookohu a ke hoonoho aku nei au ia Mrs. Kahookiekie i Luna no'u ma keia mau aina. Owau no.
M RS. KINOIKI w.
Alanui Ema, Honolulu, Mar. 12, 1877. 11 3t.
OLELO HOOLAHA.
EIA ma kuu lima kekahi mea haule i loaa ia'u ma ke ahiahi Poakahi nei ma Ainahou. He pakeke waiho lole me elua Buke Baibala hou, ma ka olelo Hawaii. O ka poe nona keia waiwai e kii mai me ka uku pu mai i na poho o ka malama ana a me ka hoolaha ana. E loaa no au ma ka Halekuke hou. PAULO.
Honolulu, Mar. 1, 1877. 10 2t
CECIL BROWN,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai
A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.
Helu 8 Alanui Kaahumanu, Honolulu, H. P. A.
763 1y
HALE KEAKA HAWAII ROIALA!
CHAS. DERBY —ONA NUI A LUNAHOOPONOPONO.
HOEMI IA KA UKU KOMO!
Ka hoike akolu ana ma Honolulu nei o ka Hui Kaulana a
LUP ROIL A ME CAUSLAND.
I keia ahiahi Poaha Mar. 22.
E lohe ia no ka leo o na ano mea kani he lehulehu wale i hoohaihai ia e ka leo Ukeke mai ka waha mai o Hary Causland.
E lele ana o Mlle. Madaline i ka lele eehia o ka Wailele o Niagara.
O na ano hoopohihihi akamai loa ma ka oihana Wili Kaula e hookuu nui ia mai ana; a e hoike ia no na mea kupaianaha i manao ia aole e hiki i ke kanaka ke hana, a i ike mua ole ia ma Hawaii nei.
O keia po a me ka po Poaono na po hope loa a hiki i ka wa e hoolaha hou ia'ku ai.
UKU KOMO:
O luna, $1.00—na noho aoao mahope, $8.00;—no lalo, omua .75 keneta, o hope .50 keneta.
Weheia na ipuka i ka hora 7½, hoomaka na hana i ka hora 8. 12 1t.
KUMUKUAI HAAHAA LOA!
KE AU O KA MANAWA KUPONO!
Ke hai aku nei o Messrs. Grrunwald a me Schutte i ka lono imua o ka lehulehu.
E waiho akea ia'ku ana no ke kuai, na Pono Waiwai Aahu o na ano a pau a laua, i pakele mai ke ahi o ke Sabati iho nei.
E hoomaka ana mai, a mahope aku o
KEIA POAONO AE, MARAKI 24.
Ma ka hale i noho ia iho nei e Mr. McCorriston, Alanui Papu, elua puka mauka o ka hale kauka o Ailuene Strehz. O ka hapanui oia mau no ka maikai, aka, e kuai ia'ku ana ma ke ano waiwai poino.
NO KE KUMUKUAI I HOEMI LOA IA.
A e haawi ana hoi he manawa maikai no ka loaa ana.
O NA MEA MAKEPONO LOA!
12 4t
NU HOU! ANOAI HOU!
LOHE HOU!
WEHE HAMAMA HOOHIALAAI ANA.
HE MAU LOLE AAHU HOU AKAHI NO A WEHEIA!
O ka'u mau pono aahu, akahi no a hiki mai, mai Europa a me na mokuaina o ka Hema.
E hele mai hookahi, e hele mai a pau, a e ike a Kuai no ke Kumukuai Hookahi, e like me ko'u kuai ana'ku mai ka mea hana mai no ke dala kuike.
Na Lole Hou o na ano a pau, no na Iwa o ka aoao Palupalu.
Na Lole no na Lede, na Lole no na Kaikamahine, na Lole no na Kamalii.
Na Lole Kalakoa, a me na Ula Palani Hou Loa.
Na aahu no na Keonimana, na aahu no na Kanaka Ui Opio, na Kamaa Buti a me na Kamaa Haahaa na Papale a me na Papale Kapu.
E hele mai hookahi, e hele mai no a pau loa, ma kahi o
S. MAGNIN, ALANUI NUUANU.
E MALAMA A HOOMAU NO AU I KA'U RULA O EKOLU MAHINA.
Mai puni i ka pelo a ka poe malihini mawaena o kakou nei.
E hele mai a pau loa a e ike mamua o ke kuai ana'ku ma kahi e.
S. MAGNIN, ALANUI NUUANU.
Kokoke i Alanui Moi, ma Waikiki o ka Hale pohaku kuai pa o na Borabora. 12 tf.
NUHOU MAIKAI!
UA LOAA MAI
ENELANI, FARANI A ME AMERIKA MAI!
He nui wale na mea nani e hoohihi ai ka manao.
E LAA NA
Noho Berekane, Noho Mareka, Noho Italia, a me na lako a pau e pili ana i na Noho Paniolo.
NA TINI AILA MAHU!
Na Aila Pena a me na Pena o na ano a pau.
Ma wahi waiho mea ai, e like me na Pa, Pola, Pakeke Poi, Pola Poi, a me na laau o na ano a pau.
Na mea Mahiai,
Na Oo, na Koi, na Kui o na ano a pau.
NA KAULA HE NUI WALE KE ANO.
NA HAO O KELA A ME KEIA ANO HE NUI WALE.
Kuaina, Kuaina Upena, Na Upena, a me na ano Kuaina he makena wale.
Na Makau Lawaia o kela a me keia ano.
NA PU KAUPOOHIWI NANI A MAIKAI, Ka Pauda, Lu, Kukaepele-pu.
NA AHI-KOE o na ano LEHULEHU
Na Lole o na ano a pau,
EMI KE KUIKE.
Ahina Belekane o na ano a pau, na Kalakoa Lilina, na lole e ae he nui, na Alapia, Pahoehoe, a me na mea Silika o na ano he nui, pau ole ke helu aku, na Palule, Kuka, Puliki, Lolewawae, na Kamaa kane, wahine a me keiki, Na Wai hoope kino e moani ai, na Waiala kela loa o ke ala huihui he nui wale ke ano. Na Bakeke laau a hao, Na Kapu o na ano he nui. Na Paakai hoohu maikai, a me na mea he nui e hiki ai ke kaana maikai ia. E kipa mai a luana ma kahi o Walakahauki ma ka Uapo.
J. T. WATERHOUSE.
Honolulu, Mar. 20, 1877. [12 3ms.]
WILLIAM R. CASTLE.
(Kakela Opio.)
LOIO!
MA NA ANO HANA PILI KANAWAI A pau, e lawelawe koke ia me ka hikiwawe. Na Palapala Sila a me na Palapala pili aina o na ano a pau, e hoomakaukau ia no.
Keena hana, ma ke kihi o Alanui Kaahumanu a me Kalepa, Honolulu. (786 1y) [51]
NO KE KUAI!
KE KUNA KEONIANA.
I makaukau me na mea a pau.
No ka hoomaopopo pono ana, e ninau ia CHAS. LONG.
[8 3ms.] (Kale Lona.)
E IKE IA KAKOU HOOKANAKA!
E LULU LIMA ALOHA!!
ME KO OUKOU MAKAMAKA!!
L. ASEU.
UA HOI MAI NEI AU MAI KO'U KIEI ana aku nei i kuu Aina Kulaiwi. Ano, ke ku aku nei au me ka makaukau mau e lawelawe a e kuai makepono loa me oukou e na makamaka o ka Ua Kukalahale, i na Lole Nu Hou loa o kela a me keia ano, mai ko na Lede, Keonimana a me ko na Kamalei. I pau ai kuhihewa, e naue mai ma ko'u Halekuai, ma ke kihi ma Ewa o na Alanui Moi a me Nuuanu. [8 6m.]
WIL DER & Co.,
(WAILA MA.)
AIA MA KE KIHI O
ALANUI PAPU me MOIWAHINE.
Ua hoolako mau ia me ke kuai ana aku i na
Papa me na Lako Kukulu Hale
O NA A PAU.
NA PANI PUKA!
PUKA ANIANI.
OLEPELEPE,
LAKA,
AMI LIILII,
AMI LOLOA.
PENA o na ano a pau,
AILA PENA,
VANIKI, &c.
Ma Balaki Pena me Puna,
Na Pepa Hale me na Lipine Pepa.
Aniani, Paakai, &c.
O na mea a pau maluna'e, e kuai makepono loa ia'ku no ke Dala Kuike. [3—1y.]
HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!
Poakahi, Mar 19, hora 5 pm . . . . . No Hilo
Poakahi, Mar 26, hora 5 pm . . . . . No Kona
Ma na holo ana a pau a Kilauea i Koaa, e hiki loa ana oia i Honomalino, ma Kapalilua.
Aole kaapuni hou aia a hai hou ia'ku
Ma na huakai no Maui a me Hawaii, e haalele ai ke Kilauea i ka hora 5. A ma na huakai o Kauai, i ka hora 4 P M. Ma ka hoi ana mai, e haalele ai ke Kilauea ia Kawaihae hora 10 A M., Makena e like me ka mea i hoolaha waha ia, Maalaea a hiki i ka hora 7 a. m. E hoolahaia aku ina e hooliloia ka manawa holo.
Uku Eemoku mai Honolulu aku.
A hiki i Kaunakakai pela maluna mai . . . . . $5.00
" Lahaina, " " . . . . . 6.00
" Maalaea, " " . . . . . 7.00
" Makena, " " . . . . . 8.00
" Mahukona, " " . . . . . 10.00
" Kawaihae, " " . . . . . 10.00
" Kailua, " " . . . . . 10.00
" Kaawaloa, " " . . . . . 10.00
" Hilo, " " . . . . . 12.50
" Kau, " " . . . . . 15.50
Uku kaapuni ia Hawaii . . . . . 22.00
A hiki i na awa o Kauai . . . . . 8.00
Uku kaapuni ia Kauai, . . . . . 12.00
Uku ohua Hawaii oneki, . . . . . 2.00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaa'ia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
SAMUEL G. WILDER (Waila,)
A gena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine. 788 3m 799