Ka Lahui Hawaii, Volume III, Number 8, 22 February 1877 — Page 1
KA LAHUI HAWAII.
"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
BUKE III.} HONOLULU, POAHA, FEBERUARI 22, 1877. {HELU 8.
KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.
Paiia ma kela Poaha me keia Poaha.
H. H. PALEKA, Luna Hooponopono.
He pepa i hoopukaia i kela me keia hebedoma no na Ohana a me na Ekalesia o Hawaii; he mea kokua i ka noho pono ana o na ohana, ka maluhia o kanaka, a me na pomaikai kino a uhane o ka Lahui Hawaii. "Aole paonioni; aole haanui; aole hikiwawe ka huhu; aole noonoo ino."
O na Kumumanao a pau, na Nu Hou o kela me keia ano, na Mare, Hanau, Make, e kakau mai i ka Luna Hooponopono, a e paiia no ke kupono.
Aole e aeia ka pilikino, ke kuamuamu, ka hoino, a me ka huhu, a ua makemakeia ka hoohoihoi, hoolana manao, hoonaauao, a me ka hoopono.
He $1.75 ka auhau o keia pepa no ka makahiki, a he $1.00 no ka hapa makahiki.
E hookaa mua ia ka auhau o ka pepa mamua o ka loaa ana i kekahi mea makemake e lawe.
NO NA OLELO HOOLAHA.
E lawe ana keia pepa i na Olelo Hoolaha a na makamaka, e like me ke kupono, a e lawa pono ai hoi me ka hoohaiki ole i ka huina o na kolamu kukulu manao, no ka uku haahaa.
O kela a me keia makamaka e makemake ana e hoolaha, e hele mai ma ke keena a e hui pu me ka Luna Hooponopono.
Aole e paiia kekahi Olelo Hoolaha ke ole e hookaa mua ia ka auhau.
Eia kekahi, ke noiia aku nei na makamaka e hoouna mau mai i na mea hou; mai hooloihi loa i na palapala; e hai pololei mai i na manao me ke kuawili ole, a e kakau mai me na hua moakaka.
H. H. PALEKA,
Luna Hooponopono.
S. B. DOLE.
LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania. 1 1y
E. STREHZ,
[AILUENE]
MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o Alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae. 1 1y
WAi Hui o ka Hau!
E IKE IA ka Hale ma ka inoa o "BONANZA" Ke haawi ia aku nei ka poloai i na makamaka keonimana a me na lede o ke kaona Alii, e kipa ae ma ka hale hookipa inu wai momona o ko oukou makamaka nona ka inoa malalo iho, a e loaa no ka hau i hoomomonaia (ICE CREAM) na wai momona o na ano a pau! hoohuihui ia e ka hau iniki o Nuuanu. O keia hale, he hale i hoomakaukauia no na keonimana a he keena nani i hoomakaukau ia no na lede. E kipa mai, a o ka makepono me ka oluolu ke haawi ia'ku, oiai, he makamaka, a he kamaaina no Hawaii nei o JOHN W. CROWELL.
2-1 y (Keoni Koloela.)
Ma ka Hale "BONANZA" ma alanui Moi, mawaena o ka hale kahi umiumi a me ka halekuai o Dillingham ma.
C. H. DICKEY, (Kale Kika,)
LOIO!
A he Luna Kepa i apono ia e ke
Aupuni no ka Apana o Makawao, Maui Hikina.
E HELE NUI mai ka poe a pau i loohia ia me na pilikia pili Kanawai o ka "Ua-ukiu" nei, a na ko oukou makamaka oiaio no e kokua a e hooikaika e hoopau i na pilikia ma na ano a pau o ke Kanawai. 17-1y.
E. O. HALL & SON
[E. O. HOLO MA.]
NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI
NA LOLE, PENA, AILA,
—A ME—
NA ANO LAKO E AE A PAU.
Kihi o Alanui Papu me Moi. 1-1y
OLELO HOOLAHA.
KE HOIKE AKU NEI KA MEA NONA KA inoa malalo iho i ka lehulehu o Koloa a me na wahi e ae e kokoke ana, ua makaukau oia i keia manawa e hana i na
KII KAHA NO KE KUKULU HALE
ana a me ka houluulu ana i na lilo, no ka poe e manao ana e kukulu hale. A ua makaukau no hoi e hana Olelo Aelike no ke kukulu hale o na ano a pau, a
HANA KAA O KELA ME KEIA ANO.
O na ano mea hana kamana a pau e loaa no ma ke kahua kahiko, ma Koloa, oia hoi na
PAPA O NA ANO A PAU, PUKA
MOLINA-PUKA ANIANI, KUI,
PENA, AILA, &c. &c.
E kuaiia no ma ke kumukuai haahaa loa. E hoopaeia no ka papa ma na awa pae a pau mai Koloa a hiki i Waimea me ka uku haahaa loa. Aole uku o ke kaha ana i na Kii Hale ke kuaiia ka Papa mai a'u aku.
W. H. WRIGHT.
Koloa, Kauai, Dek. 4, 1876. [51-6m.]
PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)
KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me keia ano.
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I NA HALE.
Na Pani Puka,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe.
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau
Na Kui mai ka nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau,
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela a me keia ano.
A KE HAI IA AKU NEI KA LONO i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau hoa o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana
—NO KA—
UKU HAAHAA LOA!
like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu
1] a me ka maikai.
KA NANEA EEHIA!
O NA LA
I AU WALE KA MANAWA
A O KA
HIHIO ILIHIA A KA UI
LEON ROSE!
NO NA
KOA KAVALIA OPIO:
NA
SEPANIA EKOLU!
He Nanea Walohia o ka Weli Eehia
MOKUNA IV—HELU 6.
Ke hoike ia mai nei na hiona,
I oi aku mamua o ke kino ola.
A I KO'U puoho ana'e, eia ka ua hoea mai la ka malamalama. Ua hoao ae la wau e ku, aka, no ka nui o ke koko i kahe aku mai ko'u kino, ua ano nawaliwali au; aka, me ka hoomanawanui au i kolo aku ai a kaawale mai ke kino make o ko'u hoa paio. Noho iho la au ma kahi e aku, me ka naenae, me ka manao o ko'u hopena keia. Oiai au e noho nei, me ke kino make weliweli e waiho mai ana imua o'u, aia hoi, ua hoi mai la na hoomanao ana no ka lono make o ko'u makuakane. Me ke kaumaha a luuluu nui au i hoomanao ae ai i ke ano o ka lawe ia ana mai o ia lono ia'u, ka'u mau mea i ike, a me ke ano e o ke kino wailua o ka ahailono, a hooia iho la au, he oiaio no ka lono.
Aohe kanaka kokoke i ka'u wahi e noho nei; a ua nawaliwali loa hoi ko'u leo no ka lohe ia mai i kahi mamao. Alawa ae la au ma o a maanei, aka, aohe mea a ko'u mau maka i ike aku, koe wale no ka uluaoa o na lau a me na lala laau e hihi ana ma o a maanei, me ka ike ole ia'ku o kahi alanui e hemo aku ai. Me keia mau haawina a pau, ua haawi aku la au ia'u iho no ka make, oiai, ma ka'u mau nana ana a me na hoomaopopo ana, ua ano haulehia aku la ko'u kulana iloko o na hiona o ka poino, a aohe wahi pono i koe.
O na ano manao a pau, ua pii mai la iloko o ko'u puuwai. Holo ae la ke anu maeele o ke kaumaha a punia ia iho la ko'u kino holookoa. Kau mai la i ko'u mau maka ka home aloha a'u i haalele aku mahope, hoi mai la na hoomanao walohia ana no ko'u mau hoa'loha, a o na hiohiona o ko'u mau makua aloha, a me ko'u ohana, ua kau mai la maluna o ko'u mau hokua me ka ehaeha nui. Noonoo ae la au e like me ka noonoo ana o ke kanaka hewa i hoike ia mai imua ona na hiona o ka make; a ua manao iho la au, he manawa wale no koe, a like ko'u kino, ko'u no a pau, me ke kino make e waiho mai ana mamua o'u. He manawa wale no koe, a lilo keia kino he lepo, a he ai na na manu o ka lewa a me na holoholona hihiu o ka waoakua.
Penei iho la ko'u mau noonoo ana, a mailoko aku o keia mau ano nune iloko o'u iho, ua kau mai la he ano hihio maluna o ko'u mau maka, aka aole no nae i liuliu, aia hoi, ua hoopuoho ia'e la ko'u hihio ana, i ka pae ana mai i ko'u mau pepeiao, he nakeke mawaena o na lau laau. Kaakaa ae la ko'u mau maka, a alawa aku la ma kahi a ka nakeke i pae mai ai, aia hoi ua ike aku la au i kekahi mea e oni ana, me he kino kanaka 'la. Ua hoao ae la au e kahea, aka, ua hiki ole, oiai, ua nawaliwali loa ko'u leo. Aole no nae i liuliu iho, aia hoi, ua hoea mai la he elua lede opio, e alakai ia ana e kekahi kanaka. Hele mai la lakou a kokoke i ko'u wahi e waiho nei, a i ka ike ana mai i na mea e waiho aku ana imua o ko lakou mau maka, ua puiwa ae la, a me na leo uwe i puoho ae ai, a maule aku la kekahi o lakou, Ua manao lakou e holo aku mai o'u aku, no ka nui o ka makau, aka, mamuli o ka maule ana o kekahi o lakou, ua kali iho la; a hiki ai ia'u ke pane aku.
E na lede, wahi a'u, e haawi mai i kekahi aloha lokomaikai no kekahi malihini i loohia ia i ka popilikia a me ka ehaeha nui. Ina he mea hiki, e hoouna mai i kokua, a ina aole, e make ana au maanei.
Auwe ! wahi a kahi. Heaha keia mea weliweli ? Pehea kou komohia ana iloko o keia pilikia ? a owai hoi kela mea e waiho mai la mamua ou i hele a pulu i ke koko ?
O keia, e na lede, wahi a'u, he powa. Elua o laua i hoao e hoopoino mai ia'u a hookahi o laua, oia keia, a o kekahi, ua holo aku. Na ka'u makakila i hookuu aku i ka ipuka o ke koko o kona kino e kahe, a haawi aku iaia i ka make i pakele ai au.
Eia anei oia ia nei ? wahi a kekahi o laua me ke ano makau no ka powa i pakele aku. E Vaginia, e wiki kaua a hoouna koke mai i kokua no keia mea i loohia ia i ka pilikia, no ka mea, aole i ike ia'ku ka hoea ana mai o keia powa i holo aku. Nohea mai oe e ke Kavalia? wahi a laua i ninau mai ai.
Owau kekahi o na aliikoa, mai Tolosa mai; a he hoa'loha kou ilaila, a ina e loaa ana ia olua ka lokomaikai e hoouna mai iaia ia nei, alaila, he haawina nui ko'u e hoihoi aku no ia mea; wahi a'u.
He umikumamalima mile ke kaawale mai keia wahi aku a hiki i Tolosa, a he mea pono e loaa koke ia oe ke kokua, mamua'e o ia manawa; wahi a laua.
Ke hoomaopopo nei au, aole i oi aku mamua o ka hapalua hora ko'u hele ana mai nei mai laila mai; wahi a'u i pane aku ai.
Aloha ino keia Kavalia, wahi a kahi, ua ano e kona mau noonoo, a e pono kaua e awiwi, no ka mea, ina aole e loaa koke mai ke kokua, e make ana oia.
Haalele iho la laua ia'u, e noonoo ana, pehea la ka hiki ana ia'u ke hele i kela mau mile he umikumamalima iloko o ka manawa pokole, ina aole na kekahi mana i alakai mai ia'u.
He hapa hora paha, aia hoi, ua hoea hou mai la laua me kekahi poe e ae he lehulehu, a me ka malie, me ka piha i ke aloha no'u, ua hapai ia'e la au a moe iho la maluna o kekahi ahamaka. Me ka malie no lakou i lawe aku ai ia'u malalo o na lala kolo o na laau, a hiki aku la i kekahi hale nui nani lua ole; e ku ana me ke kilakila a hanohano mawaena o na lau laau, a me na hiohiona hooioi i na kuahiwi kiekie a hauliuli o Sierra Morena e kiei iho ana mahope mai.
Ua haawiia mai la kekahi lumi nani i keena no'u, a ua hoomakaukau ia me na pono a pau, me kekahi kauwa. Ua hoouna ia'ku la he elele i Tolosa, e hai aku i ka lono i ko'u hoa, a e lawe pu mai i kanaka. Ua ano maha iki mai la ko'u mau ano pilikia, a ua loaa mai la na kokua oluolu ana mai na lede opio mai. I kekahi la, ninau aku la au i ko'u kauwa, nowai la ua hale nei? a owai ka inoa?
Ua kapaia, wahi ana, o ke Kakela o Monatilo, a o ka inoa o ka ona, o ka mea hanohano Dona Levaro Padila.
Kona Padila? wahi a'u? O keia anei ke Kakela o Dona Padila?
Aole anei ou manaoio mai i ka'u? a heaha ka mea kupanaha o ka'u i hai aku la? wahi ana.
Aole' o ko'u manao kahaha wale no i ko'u hele ana a hiki i keia wahi mamao loa. Eia no anei o Dona Padila i ka hale nei? wahi a'u.
Aole' aia oia i Garanada. He hele mau oia i kela a me keia makahiki ilaila. Ina paha oia kekahi ia nei, aole oe e hookipa pumehana loa ia.
(Aole i pau.)
Ko Hana a me ko laila noho kuaaina ana.
E KA LAHUI HAWAII E; Aloha kaua,—
Ma kuu hoonanea pono ana iho a hoolauna pu ana me ka makani lauawa o Hana, "Ua Lanihaahaa" i keia mau la o ka makahiki hou. Nolaila, e pono au e hoikeike i na mea hou o Hana nei, imua o oukou e na ili ulaula e noho ana mai ka milohala o Waiakea a hiki aku i na ohia loloa o Kupakoili.
No Hana.—Aia pono o Hana nei, ma ka hikina o ka mokupuni o Maui, oia hoi ka umi o na moku o loko, a he wahi makemake nui ia e na 'lii, pela i ka wa kahiko ka mea i hoike ia ma ka buke hoike honua.
Ke ano o Hana.—He aina oluolu maikai ko Hana noho ana, aole no hoi anuanu e like me na wahi e ae o Maui nei, me he mea la aia pono malalo o ke kaei olu akau.
Ka waiho ana o ka aina.—Me he alo hale pepepe la ka waiho ana o ka aina, e huli pono aku ana ke alo i kahi e puka mai ana ka la, ua waiho palahalaha molale pono nae kona mau kula ke nana aku, a palapalahinu, a uliuli pono i na lau laau, ma na kakaipali, na owawa, i na puu, a me na wahi e ala neo ana.
Na mea ulu.—E ulu pono no na mea o na mokupuni e ae ke kanu ia ma Hana nei, oia hoi ke kalo, uala, maia, ko, ipu, manako, alani, akaakai, a pela aku.
Na wahi kaulana o Hana. O Kauwiki no ka puu kaulana i ka wa kahiko, oia hoi ka pakaua e lanakila ai na alii a me na makaainana i ka wa kaua, e like paha me ka puu kaua o Magetala ma Abesinia. O na wahi kaulana e pili ana ia Kauwiki, o Kahulili ka piko ponoi o luna o ua puu la, oia no ka inoa o ka hale o Peapea, ua hoopuni ia o Kauwiki e na kakaipali a puni, a me kona mau aoao komohana; oia ke alanui e hiki ai iluna o Kauwiki, ma ia wahi i kukulu ia ai o "Kawalakii" ke kii laau nui kaulana.
Ma kona aoao hema iho, o Kaihalulu, ua olelo ia o "Kaihalulu i ke alo o Kauwiki," ma ka aoao hikina pono ke kumu o Kauwiki, e honi pono ana ia Mokuhano, a ma kona kua aku o Mokumana, a me na niu a Kane, e olelo ia nei, "aole e loaa na niu a Kane ia oe." Aia ma ka huli hikina o luna o Kauwiki, o Kahalaomapuana, a ma ka aoao hikina akau o Kauwiki, kahi i hanau ai o Kaahumanu, ma ka akau pono aku olaila ka lae kaulana o Nanualele, ma ka hema o Nanualele, ka nalu o Keanini, a ma kona mole pono mai o "Hiiwai-koloa-ikailiili."
Ma ka hema ona, o Waikaakihi keawa, a me Punahoa ka wai, ma ka poli o Kauwiki, ke one o Kapueokahi, e kiei iho ana o Honuaula maluna ona (oia ka heiau) aia ma ka pane poo o Haleakala, o Kaihinakala, malaila e ike ia ai ka hoailona o ka malie o Maui. Malie o Maui ke waiho mai la o Kaihuakala.
Na makani o Hana.—Ekolu no wahi makani e pa mau ai, ma ka moana a ma ka aina, elua inoa o na makani ma ka moana mai, a hookahi mauka aku o ka aina, o ke kohalapehu, oia ka makani ua mai ka moana mai, o ke kohalalele, oia ka makani lai malie mai ka moana mai, aohe ua, he makani ia e kahili ae ana i ke ao a ike pono ia aku na kakaipali o Hawaii.
O ka lauawa, oia ka makani mauka aku o ka aina, e koaheahe pono iho ana maluna o Kaihuakala, a hui aku me ka nalu o Keanini, he makani ia e lawe mai ana i ke ala a me ke onaona o ka hala o Kahalaoaka a me Kapea e hui pu mai me ka wai o Punahoa.
Ka ua o Hana.—He nui no na wahi e ua ai ke hiki i ka wa hooilo, aka, o ka ua kaulana o Hana nei, oia no hoi "Ka Uakea." O ka wa a keia ua e haule iho ai, aia a hiki kupono ka la i ka hora 9 a me ka hora 10, oia no paha ka wa e maloo ai o na kehau o ka po, alaila, e hooma'u mai auanei ia makou i ua wahi ua nei.
Pela mau kela e hana ai ia makou i na la a pau, aole no hoi ia e waiho ia makou e opili, aka, malie koke ae la no, nana aku i na keiki o Hana nei, ua hele a nohenohea lua. Nani ka lokomaikai o ke Akua—ka na wai ole aloha ai no ko Hana nei keiki i ka ua o kona aina hanau; e like me ke aloha o ke keiki o ka aina mauna, i ka ua kipuupuu, a me ko Makawao, i ka ua ukiu, me ka ua ulalena, ko Lahaina, A i ua paupili, a pela wale aku.
Kahi e noho ai na kanaka.—Ma kapa kahakai ke ku paapu ana o na hale, ma kauwahi ua kawalawala, ma ke kiko waena o ka aina, ma ke alo ponoi o Kauwiki, malaila kahi e ku nei o ka wiliko a A. Unna; e kapili ia nei ua kokoke e hoomaka ka wili ana. Ma Mokaenui, ua ku a mahuahua loa na hale i keia wa, aole pela i ka wa mamua, mai ka lihi wai o Kahawaiokapia, a hiki i Kamaluohai o Puuoninau, ua ku akoakoa na hale, elua mau halekuai ma keia wahi, no Mr. Akana & Co. a me Mr. Thomas Wills. A elua no hoi mau hale-kuai ma Wananalua, no Mr. Ahuna, a me Mr. Apa.
Oia na mea hou o ka makani lauawa o Hana nei, a'u i ike iho nei i keia mau la, mai hoopalai maka, i ka hoomana ana'e i ke aloha i ka aina hanau, a hoopaa sila nui i ka heluna o ka ike inika, a me ka noiau o ka peni sila, o Hana nei no ka apana nui o na kanaka o Maui hikina. Owau no o
L. K. N. PAAHAO.
Mokaenui, Hana, Maui, Jan. 22, 1877.
Hoike Kula Sabati o Olaa.
Ua hoike ke Kula Sabati o Olaa i ka la 21 o Ianuari, maloko o ka luakini nani e ku kilakila ana i ka uka iuiu. I ka hiki ana'ku i ka la uniki o keia Kula Sabati, ua hoike mai la na lani i kona mahalo, oia hoi, aohe kau ao i ka lewa.
Ua hoea mai ka la me kona malamalama nui, ke iho anuhea mai la na kehau kakahiaka mai na kuahiwi mai me kona olu. I ke kupono ana'e i ka hora 9, ua ole-lua mai la ka leo o ka pu a ke keiki lalawai o Kula-uka, oia o T. M. Kekuanuu.
Oiai hoi, ua kali aku la ko Olaa i ke Kahu nui o Hilo, oia o Rev. T. Koana, no ka pii mai hoi e hoolaa i ka luakini, aole kela i hiki mai.
Nolaila, ua akoakoa'e la na mea a pau maloko o ka luakini.
Hoomakaia na hana me ka himeni a na pokii a me ka papa himeni, me ka pule a D. Kapahee, ke kahu kula nui o na apana. Mahope iho o ka pau ana o ka pule, ua ku mai ka papa himeni a mele ia "He Akua Hemolele."
I ka pau ana o ka himeni, ua ku mai ka Rev. J. N. Kamoku a hoike i ka papa o na makua, me ka ninaninau ana ma Mataio, mokuna 1, 2 a me ke 3. Ua holo ka hana.
Ua waiho mai no oia na na kahu o kela a me keia apana e ninau hou aku ma na haawina ekolu i hoikeia, ua lilo na J. P. Iwa ka ninau hou ana.
Ma ka nana ana i na hana o keia kula, ua eleu no lakou, no ka mea, ekolu wale no pule i ao ia'i, a o ka eha no ia i hoike iho la.
Oiai hoi ka Solomona i olelo mai ai, "o ke kanaka miki ma kana hana, ku oia imua o na'lii," oia hoi keia, o ke Kula Sabati miki ma kana mau hana, hoike mua oia. He hana nu hou no keia iloko o keia makahiki.
Mahope iho o keia, he mau manao paipai mai na hoa mai, e hoolana ana i na manao o na makamaka o keia mau apana.
Ma ke noi a W. R. Naia ia J. P. Iwa, e wehewehe i ka moolelo o ke Kula Sabati a Kakela-opio i kona wa e noho ana i Amerika, ua hookoia ke noi. Ua hoike piha mai o J. P. Iwa imua o ka hale, nui ka mahalo o ke anaina i kana hoike ana.
Ua paipai hou mai ka Rev. J. N. Kamoku i na hoahanau o keia apana, e mahalo ana i ko lakou hooikaika ana a loaa ko lakou luakini maikai. O ka mea hooikaika a hiki i ka hope nae ola ia. Pela oia ko Olaa poe i hooikaika ai a komo i ka hale maikai.
Ua hookuuia ua hana me ka himeni, "Kuu aina hanau e," me ka pule a D. Kapahee. Me ka mahalo.
S. K. POIKAOHU.
Puna, Ian. 22, 1877.
Moolelo o ka Ahahui Hoolanamanao o ka Ekalesia o Puula.
Halawai ka Ahahui ma ka apana o Olaa, i Ianuari 20; hora 8 A. M.
Eia na luna i hiki mai o kela a me keia apana:
No Kula, T. M. Kekuanuu
" Kowae, S. Hulu
" Halepuaa, D. Kapahee
" Makuu, J. P. Iwa
" Keaau, S. K. Poikaohu
" Olaa, J. W. Kipi, S. Hawelu, J. W. Mao, W. R. Naia, Puana a me ke kahu Rev. J. N. Kamoku.
Hoomakaia na hana ma ka pule a J. H. Naeole. Ma ka balota ana, ua koho ia o J. P. Iwa i Lunahoomalu, a o S. K. Poikaohu i Kakauolelo. Ma ke noi a Rev. J. N. Kamoku, ua kohoia o J. K. Naeole a me Kokulana i mau hoa kuka. Ua kohoia o D. Kapahee, J. W. Kipi a me J. N. Kamoku i mau komite imi hana.
Noho ka hale e haipule. Hoike mai ke komite imi hana.
1 Manawa Haipule.
2 Ka hoike o na apana. Hoike mai o Kekuanuu no ka apana o Kula a me Kapoho, he maikai kekahi hapa o ia mau apana, a he nui no hoi na hoahanau i komo aku ma na hoomana e; a he mea kaumaha no hoi no ka poe haipule.
Hoike mai o Hulu no ka apana o Kowae, he maluhia ka apana, ua malama ia ka hebedoma haipule, elima dala a oi ma ka malama o Ianuari.
Hoike mai o Kapahee no Halepuaa
me Kahuwai, he hapa na hoahanau, a he makaala kekahi hapa ma na halawai.
Hoike mai o Iwa no Makuu, he piha mau na halawai Sabati.
Hoike mai o Poikaohu no Keaau, he lai malie na hoahanau.
Hoike mai o Kipi no Olaa, ekolu hoomana iloko o keia apana, ke ku nei ko laila luakini nani, he ikaika na hoahanau ma ka hapai ana ma na hana pono.
3 Ka hoike o na Kula Sabati.
Hoike mai o Kapahee no Puula, he holo ka lakou mau hana imua, he lako hoi i na buke, he 70 haumana paa mau a pii aku iluna.
Hoike mai o Iwa no Makuu, he mau no ka lakou mau hana.
Hoike mai o Poikaohu no Keaau, he mau no na hana.
Hoike mai o Kipi no Olaa, o ka 4 no ia o ko lakou Sabati o ka hoomaka ana, ke holo nei nae imua na hana.
Ma ke noi a Kipi, ua hoopanee ia na hana a hui hou i ka hora 2½ P. M.
Ua weheia ka papaaina maloko o ka luakini nani, i hele hoi a luluu Hanalei i ka ua nui, i na mea i hoolako ia e na keiki lalawai o ia waokele.
Ua mele mai la o Kipi me na haumana, "Komo Iesu i kou mala," a i ka pau ana'e o ka lakou uhene ana, ua pule o Kapahee. Ua paina na malihini me na kamaaina a lawa pono. Mahope iho, ua lulu kenikeni mai la na mea a pau, ua loaa mai no dala he 19. Kani no ka mea a ka pelehu, a o ka pahu hopu, he mau manao paipai na J. P. Iwa me D. Kapahee, kani ka aka keke na niho ia laua nei.
Halawai hou ka aha ma ka hora 2½ P. M.
4 No na kokua mahinahou. Ke nee nei na hana imua iloko o ka Ekalesia.
5 Komite imi kumumanoo.
Kohoia ka Rev. J. N. Kamou i komite. Eia na kumumanao: 1 E ulu hou ana anei keia Lahui Hawaii? J. P. Iwa. 2 Heaha ka hookuina mawaena o ke Akua me ke kanaka? S. K. Poikaohu. 3 O ka hoomana Pope, he lala anei oia no ka Ekalesia o Kristo? Rev. J. N. Kamoku.
6 No na luakini. Elua no luakini ma keia apana, ma Puula me Olaa. He mau hiona nani ko laua ke nana'ku. A ke hapai nei ko Keaau mau wahi hoahanau i hale halawai no lakou.
7 Na luna o na apana. Ua hoomaopopo ia ko lakou mau kulana a me na hana.
8 Ka hoolaha ana i na buke. Ua lako ka hapa nui o na hoahanau o ka ekalesia, a he hapa hoi ka poe i koe.
9 Kokua ana i na hoahanau pilikia o ka ekalesia. Ua apono keia aha e kokua'ku i na hoahanau pilikia io iloko o na apana, e like me ka ka Haku i ao mai ai ia kakou.
10 Koho ana i mau Kahu Kula Sabati. Kahu Kula Sabati nui, D. Kapahee, J. Keahi kona hope, no Puula. J. P. Iwa no Makuu. S. K. Poikaohu no Keaau. J. W. Kipi, W. R. Naia kona hope, no Olaa.
11 Kahi e hui ai keia aha. E halawai hou keia aha i ka la 11 o Maraki e hiki mai ana.
Ke haawi aku nei keia aha i ka mahalo i na hoahanau o ka apana o Olaa, i ko lakou malama ana mai i na mea ai o ke kino.
Hookuuia na hana me ka pule a ka Rev. J. N. Kamoku.
S. K. POIKAOHU. Kakauolelo.
Keauhou, Puna, Ian. 23, 1877.
NA MEA HOU O KONA.
E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
Ma ka la 20 o Dek. 1876 i kunewa aku la ma Olelomoana, Kona Kapalilua, ua make o Ikeole, (k) he kanaka malihini no ka aina mauna o Waimea. Ke kumu i make ai, i hele e lawaia ma kapa kahakai, ua poi ia e ka nalu; o ka mokoi kai loaa aku me kahi palaka, aole no hoi e hiki ke huli aku, no ka mea, he wa kaikoo, a he nunui ka nalu.
Ma keia la no, ua hiki ae o "Kilauea" ma Hoopuloa, a no ke kaikoo, aole i hoolele ia mai na ohua i uka, pela na ukana, o ka heo no ia.
O ka la ma Kona nei, ua like me ke ahi. Ua hoomaka keia la kaehaeha, mai ka malama o Iune, a akahi makou a ike i ka uwe no ka wela. A ma ka po o ka la 9 o Ianuari iho nei, akahi no a hookulu ia ilio na wahi poola o Kona nei e kahi ao naulu. Me ka mahalo.