Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 47, 16 November 1876 — Page 1
KA LAHUI HAWAII.
"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
BUKE II.} HONOLULU, POAHA, NOVEMABA 16, 1876. {HELU 47.
KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.
Paiia ma kela Poaha me keia Poaha.
H. H. PALEKA, Luna Hooponopono.
He pepa i hoopukaia i kela me keia hebedoma no na Ohana a me na Ekalesia o Hawaii; he mea kokua i ka noho pono ana o na ohana, ka maluhia o kanaka, a me na pomaikai kino a uhane o ka Lahui Hawaii. "Aole paonioni; aole haanui; aole hikiwawe ka huhu; aole noonoo ino."
O na Kumumanao a pau, na Nu Hou o kela me keia ano, na Mare, Hanau, Make, e kakau mai i ka Luna Hooponopono, a e paiia no ke kupono.
Aole e aeia ka pilikino, ke kuamuamu, ka hoino, a me ka huhu, a ua makemakeia ka hoohoihoi, hoolana manao, hoonaauao, a me ka hoopono.
He $1.75 ka auhau o keia pepa no ka makahiki, a he $1.00 no ka hapa makahiki.
E hookaa mua ia ka auhau o ka pepa mamua o ka loaa ana i kekahi mea makemake e lawe.
NO NA OLELO HOOLAHA.
E lawe ana keia pepa i na Olelo Hoolaha a na makamaka, e like me ke kupono, a e lawa pono ai hoi me ka hoohaiki ole i ka huina o na kolamu kukulu manao, no ka uku haahaa.
O kela a me keia makamaka e makemake ana e hoolaha, e hele mai ma ke keena a e hui pu me ka Luna Hooponopono.
Aole e paiia kekahi Olelo Hoolaha ke ole e hookaa mua ia ka auhau.
Eia kekahi, ke noiia aku nei na makamaka e hoouna mau mai i na mea hou; mai hooloihi loa i na palapala; e hai pololei mai i na manao me ke kuawili ole, a e kakau mai me na hua moakaka.
H. H. PALEKA,
Luna Hooponopono.
PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)
KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me keia ano.
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I NA HALE.
Na Pani Puka,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe.
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau
Na Kui mai ka nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau,
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela a me keia ano.
A KE HAI IA AKU NEI KA LONO i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau hoa o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana
—NO KA—
UKU HAAHAA LOA!
like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu
1] a me ka maikai.
CECIL BROWN,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai
A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.
Helu 8 Alanui Kaahumanu, Honolulu, H. P. A.
E. STREHZ,
[AILUENE]
MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o Alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae. 1 1y
J. W. CROWELL,
(KEONI KOLOWELA).
AIA ma Alanui Moi, ma nae iho o ka Hale Kahi Umiumi, Malaila e loaa ai ko oukou hoa'loha, me na kiaha Waimomona o na ano a pau, i awiliia me ke anu huihui o ka hau iniki o ka uka iu o Nuuanu. E naue ae a ike maka iaia, he makamaka oiaio. 19-1y
J. PORTER GREEN,
"KEIKI O KAUAUKIUKIU."
HE LOIO! A HE KOKUA OIAIO!
E HELE MAI NA MAKAMAKA A PAU I o'u nei, a na'u no e kokua ia oukou imua o ka Aha Hoomalu a me ka Aha Kiekie me ka uku haahaa makepono loa. Me na oki mare, a me ka hooponopono ana i ka waiwai o ka poe make, he eleu loa ka hana. Aia ko'u keena hana ma Alanui Kalepa kokoke i ke keena o ka Lunakanawai Aeko. E hamama mau ana ka puka, e hele nui mai i pau ka pilikia. 1-1y
G. W. WEST!
HALE HANA KAA HOLO LEALEA ME na kaa hali ukana. E hana ia no ho na kaa nahaha no ka uku oluolu. E kapiliia no kapuai lio, no ka uku kupono. Ma ka hale hana mua o Mr. Benfield, ma ke Alanui Alii 1-1y
S. B. DOLE.
LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania. 1 1y
Olelo Hoolaha
HALE KUAI!
KE HAAWI ia aku nei ka leo ahailono imua o na makamaka a pau o'u. UA WEhE AE NEI AU, ka mea nona ka inoa malalo, he HALE KUAI HOU, ma KAIOPIHI, KOHALA, HAWAII.
o G. C. AKINA, Pake.
Aia malaila e loaa ai na LOLE NANI HOU LOA, no na kane, na NANI IHIIHI LILO I KA WAI no na Kaikamahine opio me na Wahine, a me na Kamalii, no ka uku make pono loa. He emi loa ka lole o na ano a pau, me ka oluolu o na kumukuai. O ka poe a pau e kipa mai ana a kuai, e loaa nona MANUAHI ia lakou me ka nele ole.
6 m G. C. AKINA—Pake.
A. McWAYNE.
Mea Hoomakaukau a Kuai Laau Lapaau.
MA ke kihi o Alanui Papu me Kalepa. E makaukau mau ana me na Waiala o na ano maikai loa, na Kopa Ala, na Limu Huahuakai, a me na mea he nui. O ke ano Aila Hamo Lauoho oi loa o ka maikai maloko o ke Kulanakauhale nei, no ka hapaha dala wale no, (25k.) no ka omole. E kipa mai e hoao i ike pono.
E haawiia no na kukakuka pili i na lau lapaau i kela me keia manawa o ke ao a me ka po.
29-3m.
Alway s Singing.
Gospel Singer, 131.
1
E na hoa, e pau na hana,
Hui no a mele pu,
Mele oli a hoolana,
Kuu e kuu i na luuluu.
Cho. —Mele, mele, mau ke mele,
Mele a hoomaha pu;
Mele, mele, a paulele
I ka Haku ia Iesu.
2
Mele ae i na kamaiki,
I na pua makamae,
Mele no a lilo like
No Iesu ke kii maikai.
Cho. —Mele, mele, mau ke mele, &c.
3
Mele i ka poe hana,
Hana lima, hana poo,
Mele, mele, a hoolana,
Kuhi i ke ao mao.
Cho. —Mele, mele, mau ke mele, &c.
4
Mele i ka poe poohina,
Ke hele la a kulou;
Mele no a hookikina
E ala ae a apii io.
Cho. —Mele, mele, mau ke mele, &c.
5
Mele pu la a hoonani,
A kahea mai Iesu,
E pii i ka home lani,
A me ia e mele pu.
Cho. —Mele, mele, mau ke mele, &c.
Hawaii.
HE HIMENI NO KA LA KUOKOA.
[He himeni keia e mele ia ana e na kamalii kula no ka la i ae ia mai ai ko kakou Kuokoa, ma ka luakini o Kaumakapili.]
La hauoli keia no kakou a pau,
La Kuokoa—e
Kou Hae nani e Hawaii Ponoi,
E mau aku kou welo ana i na kau a pau loa.
Cho. —Hae nani, Hae nani, o Hawaii nei,
E mau aku kou welo ana.
Ma na la nui, la Kuokoa,
Hu ro no ka Hae Hawaii.
E hoomaikai nui loa ia hoi,
Ieho va Sabaota.
No kona lokomaikai ana mai.
I keia la Kuokoa no kakou a pau loa.
Cho. —Hae nani, hae nani, &c.
Ko kakou nei Moi Kalakaua—e
E ola mau loa.
Ma ke aloha o ke Akua mana loa,
E onipaa kona aupuni me kono Hae Kalaunu,
Cho. —Hae nani, hae nani, &c.
Na'lii hoi me na makaainana pu,
E hauoli—e.
I kou la i Kuokoa mai ai hoi,
Mai na mana nui o Europa mai.
Cho. —Hae nani, hae nani, &c.
W. A. KIHA.
ELINA KE KOA
HE KANAKA OPIO
PUUWAI WAIPAHE
KA PALEKAUA LIONA HOI O KONA MAU LA
KE PUKONAKONA O KONA LAHUI, A O
KA OI WELINA HOPO O KONA
MAU ENEMI.
Mokuna X—Helu 39.
I KA manawa o na 'lii i hoomaopopo mai ai o Emeline no keia kaikamahine, ua ulu mai la ko lakou pihoihoi, a he mea e ka hauoli. Ia manawa, ua hui aloha iho la na 'lii me Elina ma, a ua hooko pololei ia kana mau kauoha, oia hoi, aole i lawe koke ia 'ku ka lono mawaho o ia keena, ua hoi mai o Emeline.
I ke ahiahi o ua la nei, ua hoomakaukau iho la ua Elina nei e hele aku e halawai pu me kona makuahine alii, a i kona makaukau ana, hele aku la ma ka rumi moe. Me na wawae mama oia i hele aku ai a komo aku la ma ka puka, a ike koke mai la no ka Moiwahine. Ua hoao oia e ala mai, aka, ua nawaliwali loa kona kino, a lele koke aku la no hoi o Elina a honi.
"E hoomaikaiia na Lani, aloha oe e ka maua Elina!" wahi a ua Aliiwahine nei.
"Ma o na Lani la, aloha oe e kuu makua maikai," wahi a Elina i pane aku ai.
Hoomaka mai la na kuluwai o ke aloha e kulu makawalu ana ma na papalina o ua Moiwahine nei, me kona kamailio ana mai i na mea e pili ana no Emeline.
"Owau e noho nei i keia manawa, ua pilihua a kaumaha. He ukana luuluu a koikoi ke waiho nei iloko o ko'u puuwai, a i kekahi manawa, aole au i ike i ka'u mea e hana'i, a ua ake maoli no e make."
Aole e hiki ia Elina ke ae aku i keia mea, no ka mea, o ka hooluuluu ana no ia i ka manao o kona makuahine, a hoala hou mai i ka mai, nolaila, ua pane koke aku la ia me ke ano hoolanamanao o kona leo a me kana mau huaolelo.
"Auhea oe e kuu makuahine, ua lohe mai nei au i ke kumu o kou mai a me na mea a pau e pili ana ia mea, a ua kaumaha no, aka, he mea hauoli ia'u ka hai ana 'ku i ka lono ia oe, aole no i kau aku kekahi pilikia maluna o ke kino o ka olua kaikamahine, a o ka'u mea hoi i iini nui ai."
"Auhea ? Auhea ? He oiaio anei e haawi mai ana oe i ka lono hoohauoli, e i mai ana ua pakele kona ola ? E hai mai ano, mai lohi!" wahi a ke Aliiwahine.
"Ke hai aku nei au ia oe me ka oiaio, aole i pilikia kona ola, aole hoi i eha kekahi wahi lihi o kona kino, a ke noho nei oia me ka maalahi malalo o ka malu halealii o Rikeke."
Pohala mai la na hiohiona o ua Aliiwahine nei, holo ae la he ano hauoli ma kona mau papalina, a hoike koke mai la no ke ano maha, a he mea hauoli nui ia i ko Elina manao. He oiaio, o kona mai wale no ka nui o ke kaumaha o ka manao no Emeline, a i kona lohe ana i keia mau olelo, a mahope iho o kona hui aloha pu ana me Emeline, o ka pau ae la no ia o kona mai, a pohala loa palekana.
I ka pau ana o ka Elina mau hoomaalili ana i ka manao o kona makuahine alii, ua hele aku la ia imua o ka Moi.
E noonoo kakou, ua loohia ia ka Moi me ka pilikia mai pupule, a aia maloko o kekahi rumi paa loa o ka Halealii kona wahi i hoopaaia'i. O kona manao kanaka, ua haalele mai iaia, o kona mau hiona kapu o ke kulana Moi ua ano e, a o kana mau olelo a me kana mau hana aole ia i like me ka manawa i hala.
Hoea 'ku la o Elina i ka ipuka a wehe ia mai la ke pani hao. E moe ana ua Moi nei, aka, i kona lohe ana i ka nakeke o ka laka, a puoho ae la, me ke ala ana'e. Alawa mai la kona mau maka uwila ia Elina, a ku ae la iluna. Ua hoopaa ia kona mau wawae me ka hao a pela no hoi me kona mau lima. Pane mai la oia me ka leo halulu ano hiena, i ka i ana mai:
"Imua o ka la e pouli ka mahina a me na hoku, a pehea oe e keia uhane po e ku mai nei imua o'u ? E ike na manu o ka lewa a me na holoholona o ka honua a e kaniuhu ia oe ! E hele a e hookaawale mai o'u aku!"
Me ka mino aka a me ka leo nahenahe o Elina i pane hoomalielie aku ai : "O ka malamalama o ka la, e pouli no ia i ke aloha o ka huaolelo lamaku o ka lani, a malalo o na kauoha a ia mana i hele mai ai au a ku imua ou, me ka puolo a ke aloha. Ua halawai aku au me kau keiki Elina, a ua ike i na hiona o Emeline. He ola maikai ko laua, a i aloha mai ia oe a nui."
"O Elina a me Emeline ! owai laua ? Ae, o ka'u mau keiki aloha ia ; aka, ua haalele mai laua ia'u, ko laua makua aloha, a nolaila, ua ulu mai ko'u inaina, a ina oe e kii koke ole aku ia laua a lawe mai imua o'u nei, ano oe e make ai," wahi a ua Moi nei.
"O ka mea au e kamailio mai nei, oia no o Elina, a ua hele mai e haawi aku i ke aloha imua ou, me ka hai pu aku, ua huli hoi mai o Emeline, a eia oia ke noho nei maloko o ka Hale alii nei," wahi hou a Elina.
Ano hoi iki mai la ka noonoo kanaka o ua Moi nei, paa ae la kona mau lima ma kona poo, a haule aku la i ka papahele me ka maule. Lele aku la o Elina a wehe ae la i na kaulahao e paa ana ma kona mau wawae a me na lima, me ke kahea leo nui ae i na kiai. Holo mai la lakou a hoouna koke ia 'ku la kekahi e kii aku i ke kahuna lapaau. Ua hiki mai, a ua hoao ia na ano a pau e hoihoi hou mai i ka noonoo o ua Moi nei, aole nae he hiki. O ka hanu ae no, aole nae he ike. Ekolu la a ekolu po o ka waiho ana o ka Moi iloko o keia pilikia me ka hai ole ia 'ku imua o na makaainana, a i ka ha o ka la, ua puoho ae la ia mailoko o keia ano hihio, me ka nawaliwali loa, aka, ua hoi hou mai nae kona noonoo.
Ua oluolu loa'e la ka mai o ka Moiwahine; aka, i ka loaa ana o keia pilikia i kana Moikane, ua ano pilihua kona mau noonoo ana. E kuku ana lakou a puni ka moe alii, kahi hoi a ka Moi e moe ana, i ka wa i puoho ae ai mailoko o ka hihio maule.
Kaakaa malie ae la kona mau maka, a alawa ae la ma o a maanei, a pane malie ae la, "aloha oukou a pau loa!" Lele Mai la ka Moiwahine me ka pihoihoi a pela no hoi o Emeline, a honi iho la iaia, o Elina hoi, paa mai la kona lima i ka lima o kona makua.
"Nani ka'u moeuhane, a he keu o ka lo-hi o ko'u waiho ana iluna o kahi moe," wahi a ka Moi me ka leo nawaliwali.
"Aole kau he moeuhane, a aole hoi he hiamoe ana, aka, iloko oe o kekahi mai kupouli nui, e kuu makua, wahi a Elina.
Mahope iho o ka hai pono ia ana aku o kona mai, a me na hui aloha pu ana me kana mau keiki, ua hoomaka mai la ka oluolu o ka Moi, a pule paha mahope iho ua pohala loa ae la kona mai.
E noonoo kakou e ka poe heluhelu, ua haawi mua aku o Elina i ka ae ana i na makaainana, e haiolelo aku imua o lakou, i ka la mahope iho o kona pae ana mai i ka aina, e hoomanao pu ae no hoi kakou, i ka hoea ana mai o ka lua o ka la, e waiho a make ana ka Moi mahope iho o kona maule ana imua o Elina. Nolaila, i ka wa a na makaainana i akoakoa mai ai mawaho o na ipuka pa o ka hale alii, ua puka aku la o Elina a pane aku la o imua o lakou penei:
"E na makaainana aloha o ko kakou Moi—Ano, ua hiki mai ka manawa a'u i ae aku ai e haiolelo aku imua o oukou no ka'u huakai au moana, a he manao hauoli no hoi ko'u e hui aloha pu ana la hoi kakou i keia la, aka, me ke kaumaha luuluu au e hai aku nei i ka lono walohia imua o oukou, ua ili mai la kekahi ulia pilikia o kekahi ano mai ikaika maluna o ke kino o ka kakou Alii ka Moi aloha i ka po nei, a ke waiho nei oia me ka mai maluna o kona moe. Nolaila, i kumu no kakou e hoike aku ai i ko kakou aloha makaainana, ke noi aku nei au ia oukou pakahi, a ia kakou no a pau loa, e hoi maluhia aku a ma ko kakou mau home, a e noi aku i ka mana lokomaikai o na lani, e hoopomaikai mai ia kakou a me ke aupuni holookoa ma ka haawi ana mai i ke ola maalahi i ko kakou Moi aloha, a i ka manawa e loaa pono ai iaia ka oluolu kupono, e haawi ia 'ku no ka lono imua o oukou, a e makaukau no hoi au e hai piha 'ku i ko'u moolelo me ka hala ole."
Ua piha koke ae la na makaainana i ke aloha kaniuhu no ka Moi a lakou i makahehi nui ai, a me ka nune malie lakou i hoi aku ai. Ia la, he mau leo noi i ke aloha o na mana lani, i hiki aku ka heluna i na tausani makaainana, e kahea ana i ka mana o na mana, e haawi mai i ke ola maalahi ana o ko lakou Moi mai ka pilikia ulia i haiia 'ku ia lakou. (Aole i pau.)
Owai la ka lahuikanaka ma ka Honua
nei i like na hana me na mamo o ka Iseraela?
[Hakuia e S. B. KANAKAOLE.]
Ke hoomaopopo nei anei ka poe heluhelu i ke ano maoli a me ke kuleana oiaio o ka lahui Hawaii, e noho nei ma na wahi a pau o ka honua? i like aku na hana me ko na mamo a ka Iseraela, a me ko lakou mau ano maoli. Ke hai aku nei ka mea haku manao me ka pololei; e like me na mea i oleloia ma ka Baibala a me na kuhikuhi ana a ka Puke nui i na ano a me na hana o na mamo a ka Iseraela, a me ko lakou kukulu ana i na heiau, a me ko lakou haalele ana ia Iehova.
A hana lakou i mau akua laau, a me ka pohaku, a me na kii laau nui, a me na kii i hooheeheeia. A owai o na lahuikanaka ilikeokeo a puni ke ao nei, ma na wahi a pau o ka honua e loaa ai na hana a na mamo a Iseraela, e like me na mea i hoike ia ae la maluna? Ke huli aku kakou a kukulu mai i ke kumu hoohalike oiaio mawaena o na lahui e a pau o ke ao nei, aole no ia e loaa ana mawaena o na lahui ili keokeo a puni ka honua. Aka, ke halalo aku kakou e ike maka i na kumu hoike oiaio o keia ano, alaila, e loaa no mawaena o na lahui ili ulaula a pau ma keia moana ; a me kau wahi o Aferika i ano like pu na ili, me na lahui o ka moana Pakifika nei.
Oiai, ma ka nana ana i ka moolelo kahiko o ka wa ia Mose, a mahope mai o ka wa ia Davida, a me Solomona a me na'lii ma ia hope mai. I ka wa i maheleia'i he elua aupuni, ka Iseraela a me ka Iuda, ua ikeia ma ia manawa ; ua kahuli ka noho like ana o na ohana he umi kumamalua o ka Iseraela, a ua akaka maloko o na Moolelo nui o ka wa kahiko i kakau ia ma kekahi Puke Hebera, aoao 42, 43, o ka Rifa, a me kekahi Puke kaulana ma ka olelo Helene i kakauia e Dinetora, i ka M. H. 18 haneri mamua aku o Kristo.
Nolaila, aole loa he lahui ma ka honua nei, ma na aina a pau e hiki ai e kue mai i keia, a e kamailio mai i kona kulana, a me kona ano iho i pili aku i na mamo he umi kumamalua o ka Iseraela, a me na hana a pau a ia lahui nui i oleloia. Ua like me ke one o na kahakai a me na hoku o ka lani ko lakou nui, aia wale no ka loaa o keia mau ano, a me na hana like a pau, mawaena o na lahui ili ulaula a pau o keia moana.
A he mea nui no hoi ia mawaena o na lahui e, ke kii aku kakou a kukulu mai i ke kahoaka oiaio o ko lakou hanauia ana. A owai o kekahi lahui keokeo e hooia mai ana i ka hanau ana o na keikikane a lakou? a heaha hoi ka lakou hana i ka wa opiopio o ka lakou mau kamalii, mahope iho o ka hanau ana mai ka opu mai o ko lakou mau makuahine? Aole, aole loa no! Aka e nana aku i ka moolelo o ka Iseraela i ko lakou wa o ka hanau ana mai, a mahope iho, ua okipoepoe ia lakou, ( oia hoi na omaka i oleloia ma ka Baibala.)
Oia ka mana nui o ke oki poepoe ana, he mea haumia i ka Iseraela ka mea i oki poepoe ole ia, a he mea pono ole ia imua o ke Akua. E ku a nana mai i ke ano o keia lahui kanaka ili ulaula, a me na lahui like o ia ano ma ka moana Pakifika nei, a e loaa no ko keia lahui kanaka ke oki poepoe ana, he kanawai paa ia no keia lahui kanaka i ka wa kahiko, a me na 'lii o lakou, a ke mau nei no ia a hiki i keia manawa.
Nolaila, ua maopopo o keia lahui kanaka oia no ke koena o ko ka hale o ka Iseraela, a o kona poe kanaka ponoi no ia mai ka wa kahiko loa mai. Aole au i kakau i keia manao me ke alakai kuhihewa ia o ko'u mau noonoo ana, a mo ka halo ana aku hoi i ka olelo a ke Akua Ola, i hoikeia ma ke Kauoha Kahiko, a me ka wanana o na kaula, no ka mea, ua ikea ka oiaio a me ka pololei i pili aku i ke koena o ka Iakobo mau mamo, a me ko lakou koena a puni ka honua ma o a maanei o ke ao holookoa.
Aole no hoi e loaa na mea i haiia maluna ae nei, ke halo aku kakou i na lahui e, a puni ke ao nei, a hoohalike aku me ka Iseraela, a me ka lakou mau hana. Aka, e loaa no ia mana mawaena o keia lahui, aole no i paniia ka puka i ka poe manaoio, malia paha e hoahewa mai ana oukou i keia hoike ana, oiai, e hiki mai ana no ka manawa e hookoia ai ka wanana o na kaula, a me ke ano o kona poe kanaka i koe a puni ka honua nei, a e ike no ko kakou mau maka me ka weliweli ke hiki mai ka hopena o keia ao. (Aole i pau.)
Ua loaa ka Haina o kuu Nane.
E ke Kilohana iwaena o na ili ulaula, ka LAHUI HAWAII: Aloha oe a me kou mau alii hookele.
Ma ka Helu hope iho nei i ike ai au i ka haina o kuu Nane, mai ka mea mai nona ka inoa "KAONOHIULA," o Lahaina; aole a'u wahi hoohalahala no ka haina, koe wale no ko'u malihini i keia inoa, i hoouna aku ai au i ka makana, he hookahi pahu ko paa. Nolaila, o ka haina, ua kulike ia me ka makemake o ka makuakane o ua keiki uhauha la, ua hoakaka oia pela maloko o kana palapala hooilina, a ua hoike aku imua o na luna hooponopono, i hoike e maopopo ai ia lakou ke ano o ka hele ana mai, a me ka manawa a ua keiki la e kii mai ai, a e like me ka haina, pela i hookoia ai ka makemake o ka makuakane.
Nolaila, e o'u mau hoa'loha maikai, mai ka la hiki i Kumukahi, a ka welo ana a ka la i ka ilikai o Lehua, no ka haiki mai o ka la 16 o Novemaba nei, nolaila, ke nonoi aku nei au i ko oukou lokomaikai, e ahonui ka manao ano kue i ka haina, a me ka manao hooponopono paha i ka nane, a ka la 28 o Novemaba, a ia manawa e aeia ai no oukou e hoike mai i ko oukou kue imua o'u, he waha no he waha, a he niho no he niho, e wali ai na mana ai a oukou e onou mai, a ma ia la e ike ai oukou i ka like ole o na haina o ka nane. A ma Lahaina nei au e loaa ai, ma ka malu o ka Halewiliko, (Pioneer Mill.) Nolaila, e makaala a e hoomakaukau ia oukou iho no ka la hoouka kaua, ma ke kahua i hoikeia ma ka Helu 36, Augate 17, 1876, oiai, ua makaukau mau au i na hora a pau o ka malamalama ana o ka la, no ka alo ana i na poka e lele makawalu mai ana imua o'u.
E oki au maanei, oiai ke poahi niniu nei ka huila o ka ipuhao hoomoa, a ke auku nei ka ihu o na hao i ka makani he Ma-a-a.
S. K. KALAIKINI.
Lahaina, Nov. 10, 1876.
NINAU HELU A KE KUOKOA.
E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
Ke kaupale aku nei au i ka mea nana i hoopuka lalau i kuu inoa J. R. Kaloha'i malalo o ka haina lalau e waiho mai la ma ka helu 45 o ka LAHUI HAWAII; a ua loaa iho nei ke kalohe.
Ano, ua hoonioniia mai ko'u pulima e hoouna koke aku i ka haina oiaio o ka ninau helu a ka ili keokeo ma ka helu 40 o ke Kuokoa, a eia mai:
Haina:—He 973.79 + sq. ft. ka area o ka Elliptical grass (Poai loihi weuweu) a ua lio nei i ai ai; ke hoopololei pono ia ka ninau.
Aole hoi e like me ka lalau o ka Hookele o ke Kuokoa i hoole mai nei, aole ka he poepoe loihi (Ellipse) kahi i heleia e ua lio nei; he poepoe maoli (circle) no ka! Ina i like pu ka manao o ko haku ninau me kou, papa-pau pu olua iloko o ke kuhihewa a me ka hawawa. Ke hai aku nei au i ka oiaio i kokua ia e ka poe naauao, he Ellipse kahi e pau ana i ka lio i ka ai ia. A ma ka maiau ana i ke ano o ka ninau, he elima mau hemahema e ku nei keia ninau, a e like ole nei na haina a ka lehulehu.
A i hoole mai olua i ka haina maluna, ke puana ae nei au, ua a-a wau e hakoko pu me olua, ma ka wa kupono i hooholo like ia e kakou ma kahi kaawale o ke Capital, ke huli iho olua a hai mai i ka haina e pau ai ke au awaawa o keia wahi hua nioi malalo nei.
Hua-nioi :—Makemake iho la wau e hoouna aku ia Lonomuku e lele e nakinaki i ka mahina me ka lopi punawelewele, ae mai la ia, a lele aku la a nakinaki ae la ma ke anapuni o ka mahina i hookahi puni, a kiola mai la i ke koena o ka pokaa punawelewele i ka honua nei, a haule pololei mai la i ka poho o kuu lima, pau iho la ka loa o ke aho ; me ka ole o ka mea keakea ma ka lewa, ua malo pono ua aho punawelewele la; eia ka ninau, Ehia paona ke kaumaha o ua aho la? Wehe ae la ua o Lonomuku i ka piko i paa ai i ka mahina, a kukaa poepoe mai la ma ke ano popo (ball) a pau pono ka loa o ua aho la, eia ka ninau hou, Heaha ke anawaena o ua papo punawelewele la?
He mau ia, o lohe olelo wale auanei i ka wela o ka nioi o Pakaalana. Me oukou e na hoa uhaiaholo o ka naauao ko'u welina, a me na Hookele o ka LAHUI HAWAII ko'u Adieu. J. R. KALOHA'I.
Ehukai o lalo, Nov. 10, 1876.
Haina o na Ninau Baibala a G. W. Kealalio.
E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
Aia ma ka Helu 44 o O ct. 26, i ike iho au i na Ninau Baibala maakaka a G. W. Kealalio e waiho nei na ka lehulehu e hoike aku.
E like no me kau olelo ana mai, owai la ka mea i hele mai ma ke ala o na mea huna, a me na mea pohihihi o ka wa i hala. Nolaila, ua makaukau ke keiki o ka ua Paupili, e hoike koke aku i na haina, e like me ka uila i houluuluia maloko o kekahi kiaha Galavani.
Ninau 1. Heaha ka puka pilikia a me ke ala ololi?
He hemahema iki keia ninau, no ka mea, aole e hiki ke kuhikuhi pono ia ka mea i ninauia. Ina i ninauia penei; Owai la ka puka pilikia a me ke ala ololi ?
Haina. O Iesu no ka puka a me ke ala.
Nainau 2. E hoike aku i ka heluna, a me na inoa o ka poe i komo ma ka puka pilikia.
Ma keia ninau, ua hemahema hou no; no ka mea, aole e hiki ia kakou ke koho pono aku i ka heluna, a me ko lakou mau inoa pakahi ; ka poe hoi i komo ma ka puka pilikia, a e hele ana hoi ma ke ala ololi. No ka mea, ua pili laula ka ninau ana.
Ninau 3. Owai ka holoholona, a me ke kanaka i hiki aku ka heluna pakahi o kona mau inoa i ka 666 ?
Haina. O ka Pope no ua holoholona la; a oia no ka inoa o ua kanaka la, penei e akaka ai ; o ka Pope, oia no o LATEINOS ma ka olelo Latina. Penei ka helu ana, L 30, A 1, T 300, E 5, I 10, N 50, O 70; S 200. A i houluulu iho oe i keia mau hua helu, e loaa auanei ka heluna pakahi o kona mau inoa 666.
Ninau 4. Heaha ka hewa make ole?
Haina. O ka hoino i ke keiki a ke kanaka; oia ka hewa make ole. E kilohi iho oe ma Mataio 12:32. e ike no oe i ka pili e like me ko ninau. Aka, ina he helu nui a ninau, alaila o na hewa no a pau ka haina pololei; koe aku ka hoino ana i ka Uhane Hemolele. Pela i hoikeia ma ka pauku 31 o keia mokuna i hoikeia ae nei maluna.
Me ka lana no o kuu manao, e hooia mai ana no oe i keia mau haina o ko mau ninau.
Me na Luna Hooponopono a me na keiki ulele hua metala ko'u welina.
G. P. KAPUAIAINAHAU.
We st Maui, Nov. 3, 1876.