Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 26, 22 June 1876 — Page 3
[Koena mai ka Aoao Ekahi mai.]
NA HANA O KA LA.
Komite ka hale no ka noonoo ana i ke kumumanao no ka hoopae limahana. Kahea ia ka Hon. Mr. Kauai ma ka noho.
Mahope o ka hoopaapaa loihi ana, ua waiho ia i ke komi te wae.
Hoopanee ka Hale.
LA HANA 37—Poakolu, Iune 14.
Hoike mai ke komite pai, ua pau i ke pai ia na bila e hoololi ai i ka pauku 287 o ke kanawai kivila, a me ka hooponopono ana no ke kuai aku i ka opiuma.
Hoolaha mai ka Hon. Mr. Kauai, he bila e hoopau loa ai i ka mokuna 10 o na kanawai o 1870. Waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka bila haawina.
Waiho mai ka Hon. Mr. Kauai he olelo hooholo, e hookaawaleia i $500 no ka hale paahao a me ka hale hookolokolo ma Waimea, Kauai. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
Waiho mai ka Hon. Mr. Nakaleka he olelo hooholo, e hookaawaleia i $100 no ke awa o Pelekunu, Molokai. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
Hoolaha mai ka Hon. Mr. Halemanu he mau bila elua, e hoololi ana mai ka pauku 1 a hiki i ka pauku 4 o ka mokuna—o ke kanawai kivila, e hookuu ana i ka auhau o na haumana kula a hiki aku na makahiki i ka 17.
Hoolaha mai ke Kuhina Waiwai i keia mau bila malalo iho: E hoololi ana i ka pauku 25 o na kanawai o 1870; a i ka pauku 517 o ke kanawai kivila; a i na pauku 422, 423 a me 425 o ke kanawai kivila, i aponoia i Mei 23, 1868, a e hoopau loa i ke dute maluna o na waiwai o Amerika Huipuia i komo maloko o ke Kuikahi.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Kanealii he bila e kau ai i auhau, he 10 keneta maluna o ke poo o na bIpi kaulua. Waihoia no ka heluhelu elua ana.
Heluhelu mua mai ka Hon. Mr. Birch he bila e hoololi ai i ka pauku 239 o ke kanawai kivila, i hoololiia ai iloko o na kanawai o 1860. Waihoia no ka heluhelu elua ana.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Preston he mau bila elua; o kekahi, ua waihoia no ka heluhelu elua ana; a hookahi i heluheluia ma ke poo a kauohaia e pai.
Heluhelu hou mai no oia he bila e hoololi ai i ka pauku 18 o ka mokuna 36 o ke kanawai karaima. Waihoia malalo o na rula.
Heluhelu mua mai ke Kuhina waiwai he bila e hooloi ai i ka pauku 673 o ke kanawai kivila. Waihoia malalo o na rula.
Heluhelu mua mai ka Hon. Mr. Bir ch he bila e hoololi ai i ka pauku 798 o ke kanawai kivila. Waihoia malalo o na rula.
Heluhelu mua mai ka Hon. Mr. Mahelona i kana hoololi i manao ai no ka pauku 56 o ke Kumukanawai, e hoihoi i ka uku o na Lunamakaainana ma ka $2.00 o ka la. Waiho ia no ka heluhelu elua ana.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu elua ia na bila malalo iho nei: E hoololi ai i ka pauku 25, a e hoopau loa hoi i ka mokuna 10 o ke kanawai kivila. Waihoia i hana no ka la 21 o keia malama.
E ae ana i na paahana malalo o na aelike, e hookuuia ma na la kulaia. Hooholoia.
E hoololi ana i ke kanawai e hoonoho ana i Papa Hawaii. Heluheluia ma ke poo, a waihoia i ke komite wae.
E hoololi ana i ka pauku 5, a e hoopau loa ana i na pauku 6, 7, 8, 9 a me ka 10 o ke kanawai e pili ana i ka auhau maluna o na holoholona. Heluheluia ka bila ma ke poo, a waihoia a noonoo pu me ka bila ano like me keia, i hoolahaia mai e ke Kuhina. Mahope o ka hoopaapaa ana, ua hoopanee loa ia.
Hapaiia ka noonoo ana no ka bila e hoololi ai i ka pauku 780 o ke kanawai kivila, ma kona heluhelu elua ana. Waihoia ma ka lima o ke Komite Wae, oia ka Loio Kuhina, Pilipo, Walakahauki, Halstead a me Mahoe.
Hapaiia ka noonoo ana no ka bila e hoololi ai i ka pauku 5 o ka mokuna 13 o ke kanawai hoopai karaima, no kona heluhelu elua ia ana. Waihoia ma ka lima o ke Komite Wae, oia ka Loio Kuhina, Lilikalani, Kaina, Birch a me Kauai.
Hoopaanee ka Hale.
LA HANA 38.—Poaha, Iune 15.
Halawai ka hale ma ka hora 1 P. M., Hon. Mr. Rhodes ma ka noho. Pule ka Rev. M. Kuaea.
Heluheluia ka moolelo o ka la i hala a ma ke noi, ua aponoia.
NA OLELO HOOHOLO A ME NA BILA.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Halemanu no ka manawa mua, he kanawai e hoololi ai i ke kanawai i aponoia ma ka la 23 o o Iune, 1868, e hoala ana i Papa Ola Hawaii ma kela a me keia mokupuni, no ka hoomaopopo ana i ka poe kupono e lapaau ma ke ano kahuna Hawaii; a e kau ana he hoopai maluna o ka poe hoopunipuni a hoomanamana ma ke ano kahuna, e like me ka hapa nui e noho mai nei i keia manawa.
Mahohe iho o ke kukakuka ana no kekahi manawa, ua hooholoia no ka heluhelu elua ana.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Pilipo i keia olelo hooholo:
Hooholoia.—E kohoia e ka Peresibena i komite, he 13 lala, a e kohoia, no Kauai 2, no Oahu 3, no Maui me Molokai 3, no Hawaii 3, a me elua mau alii. E hoouna ia keia komite i Kalaupapa me Kalawao, Molokai, e ike i ke ano o ke ola ana o na mai, a e hoomaopopo hoi i ka oiaio o ke kahi palapala hoopii mai ia lakou mai. A e hoouna pu ia hoi i ekolu mau kauka ma keia huakai. Aole nae e keakea ana keia olelo hooholo i na lala o ka Papa Ola, a me na hoa o ka Ahaolelo; a me na kakau moolelo o na nupepa ke makemake lakou e holo pu. A e kauohaia aku e ke Kuhina Kalaiaina ka agena o ka mokuahi Kilauea e lawe aku i na mea e oleloia nei ma kela olelo hooholo i ka wa maopopo i ka manao o ka agena e holo ai ka moku.
Kokua mai ke 'lii Waila, me ka manao he mea pono no e hoopauia na manao nune mawaena o ka lahui, e like me ka ike maka ana o na hoa o ka Ahaolelo o kela kau i hala. Ua hai nui oia i ke Kuhina Kalaiaina, e makaukau no ke Kilauea ma keia huakai ma ke ahiahi o ka Poalima o kela pule aku, a he elua haneri dala ka huina o na lilo.
Hoololi mai ka Hon. Mr. Birch, e kapae ia ka huina ekolu kauka a e hookomo i hookahi no kauka oiai he kumu hoonui lilo ia, a he kauka aupuni no e uku mau ia nei, ka noho nel iloko o keia kalanakauhale, a oia ke hoouna.
Ma ka manao o ka Hon. Mr. Barenaba, e pono no e kapae i na kauka a pau, a e hoomo i na haumana a Kuwauwau, ke kahuna ano kupua akamai loa o na la pouli o Hawaii nei.
Ma ka manao o na hoa, he hoopau manawa wale iho no kana mau huaolelo. A mahope iho o na kamakamailio ana, ua hooholoia ka olelo hooholo me ka hoololi a ka hoa hanohano Birch.
Hai mai ka Peresidena i neia mau inoa: Na 'lii Waila a me Matina. Na Hons. Kauai, Wana, Kalaukoa, Naukana, Barenaba, Nakaleka, Nahaku, Helekunihi, Kaina, Mahoe, a me Pilipo.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Kalaukoa he olelo hooholo, e hoole ana aole e hoolawaia na hoa Hawaii me na nupepa haole, na na hoa haole wale no, a o na nupepa KA LAHUI HAWAII a me ke Kuokoa wale no ko na hoa Hawaii, no ka mea, he hoonui lilo wale no. Mahope o ke kamailio ana no keia mea, ua kapaeia ka olelo hooholo.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Kanealii he olelo hooholo, e kauohaia ka makai o ka hale e hoolawaia kela a me keia hoa o ka hale me hookahi haneri poo leta.
Ua kue mai ka Hon. Mr. Kahuila, malalo o ke kumu hoonui lilo, a ua noi e hoopanee loa ia. Kokua mai kekahi mau hoa i ka olelo hooholo, no ke kumu he pono ke kukakuka pu me ko lakou mau makaainana ma na leta no na hana a me na kanawai no ko lakou pomaikai. Ma ke koho ana, ua hoopanee loa ia ka olelo hooholo.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Barenaba no ka manawa mua loa, he kanawai e hoopau ana i ka mana o ke Kuhina Kalaiaina e haawi aku i na laikini kuai waiona o na ano a pau. Ua ala mai ke kukakuka loihi ana no keia kanawai, a ma ka ninau ana, ua kapae loa ia.
Heluhelu mai ke Kuhina Waiwai, he kanawai e apono ana i ke Kuikahi Panailike mawaena o Amerika a me keia aupuni.
Ma ka noonoo ana i keia kanawai, ua ala mai na kalai manao hahana ma na aoao elua. Ua kokua na 'lii Kaai me na huaolelo o ka noeau ma na hoakaka no ka pono a me na pomaikai o ka lahui. A ua kue mai hoi na Hons. Nawahi, Kanealii a me Kalaukoa, ma na kumu aole lakou i ike i ke Kuikahi, a aole lakou i noonoo a hoomaopopo i kona ano.
Hoolaha mai ka Hon. Mr. Bir ch, e lawe mai ana oia he kanawai no ka malama ana i na ululaau.
NA HANA O KA LA.
Ka heluhelu elua ana o ke kanawai e hoololi ana i ka pauku 1419 o ke kanawai kivila, e pili ana i na haku a me na kauwa. Ma ke noi, ua waihoia i ke komite no ka hooponopono ana i na kanawai.
Ka heluhelu elua ana o ke kanawai e hoopau ana i ke kanawai e hoohaiki ana i ke kuai a me ka haawi ana i ka opiuma. Mahope iho o ka hoopaapaa loihi ana, ua hooholoia no ke kakau poepoe ana.
Ka heluhelu elua ana o ke kanawai e hoololi ana i ke kanawai i kapaia he kanawai e hoololi ai i ka pauku 1423 o ke kanawai kivila i aponoia ma ka la 22 o Iulai, 1872, e pili ana i na haku a me na kauwa. Ma ke noi, ua hooholoia e waihoia i ke komite hookolokolo.
Heluhelu elua ana o ke kanawai e hooponopono ana i na kai lawaia, ma ka hoakaka ana i ka mana o na konohiki maluna o na kai konohiki, a e ae ana i ka poe kuleana maluna o na aina konohiki e lawaia ia no ko lakou ola iho. Ma ke noi e hoopanee loa ia, ua hooleia he 22 ma ka hoole, a he 18 ma ka ae, a ua hooholoia ke noi e kakau poepoeia.
Ka heluhelu elua ana o ka hooholi i manaoia no ka pauku 43 o ke Kumukanawai, e hoole ana i ka mana koho o na Kuhina maloko o ka Ahaolelo. Ua noiia ka ninau ana, a ua hooleia. A kamailio mai ka Hon. Mr. Pilipo, ka mea hoi nana ka hoololi, no ka manawa aneane e hookahi hora, me ka hoakaka noeau ana i kana kahua ma ka aoao e hoole ana i ka mana o na Kuhina e koho ma na ninau a me na hana Kaukanawai maloko o ka Ahaolelo, a e kokua ana hoi i ka hooholo ana i kana kanawai.
Ua kamailio mai ke 'lii Kaai ma ka aoao kue i ka hoololi me ka hahana a me ka ikaika; a oiai i ka hopena o kana mau olelo, ua iho hoopanee ka hale.
LA HANA 39.—Poalima, Iune 16.
Halawai ka hale ma ka hora mau; a ua hoomakaia na hana e like me ka mau.
NA OLELO HOOHOLO A ME NA BILA.
Hoolaha mai ka Hon. Mr. Aholo i kona manao e lawe mai he bila kanawai e hoololi ana i ka mokuna 40 o ke Kanawai Karaima.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Halemanu he kanawai e hoololi ai i ka pauku 1, 2, me 3 o ka mokuna 46 o ke kanawai Kivila e pili ana i ka poe haalele mare.
Hapai mai ka Hon. Mr. Kaai he noi e hapai houia ka noonoo ana i ke kanawai e hoopanopono ana i na kai lawaia, i hooholoia i nehinei no ke kakau poepoe ana. Hooholoia.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Mahelona, no ka manawa mua, he hoololi i manaoia no ka pauku 57 o ke Kumukanawai e hoonui ana i na heluna o na'lii i kohoia e ka Moi i 24, ma ke noi, ua hoole ia.
Heluhelu hou mai ka Hon. Mahelona, no ka manawa mua, he hoololi i manaoia no ka pauku 60 o ke Kumukanawai, e hoomahuahua ana i na heluna o na Lunamakaainana i ke 60, ma ke noi, ua hooleia.
Waiho mai ke'lii Kiaaina Kapena i keia olelo hooholo: E hoike mai ke Kuhina Waiwai i kahi e piha ai ka hakahaka o ke dute o ke awa.
Waiho mai ke Kuhina Waiwai i keia penei:
Mahope o ke kamailio loihi ana, ua kauohaia e paiia.
Hoolaha mai ka Hon. Birch he bila kanawai e hoololi ana i ka pauku 41 o ke kanawai i aponoia i ka la 18 o Iulai, 1870, e hooponopono ana i ke ano o ke kuai ana i ka awa.
NA HANA O KA LA.
Hapaiia ke kanawai hoololi i manaoia a ka Hon. Pilipo. e hoololi ana i ka pauku 43 o ke Kumukanawai, e hoole ana i ka mana koho o na Kuhina maloko o ka ahaolelo.
Mahope o ka hoakaka ana Hon s. Kaai, Kahanu, a me Nahaku, ma ka aoao kue, a o ka Hon. Pilipo ma ka aoao no elua hora a oi, ua ninauia ke noi e hoopanee loa, ua hooholoia, penei ka poe i koho: ma ka ae, na His Ex. Dominis, P. Kanoa, Kapena, Green, Moehonua, Walker, Castle, na Hons. Kuihelani, Wilder, Kahanu, Moanauli, Martin, Cleghorn, Smith, Kaai, Isenberg, Kaiue, Kaina, Nahaku, Halemanu, Barenaba, Naili, Lilikalani, Kamanoha: huina 24, na ae ma ka aoao hoopanee loa i ka bila. A o na Hons. Aholo, Kahuila, Kanealii, Pilipo, Kauai, Halstead, Gay, Helekunihi, Kalaukoa, Aiwohi, Nawahi, Mahoe, Wana, Naukana, Nakaleka, Preston, Mahelona, huina 18, ma ka aoao hoole i ka hoopanee loa.
Hoopaneeia ka Hale.
LA HANA 40—Poaono, Iune 17.
Halawai ka hale i ka hora 10; mahope o ka pule, heluheluia ka moolelo ka halawai i hala a aponoia.
Ma ke noi, ua kapaeia na rula, a ua ae ia ka Hon. Kahuila e heluhelu mai he mau olelo hooholo he lehulehu wale mai kona apana mai. Waihoia ma ke pakaukau.
Waiho mai ka Hon. Naukana, he palapala hoopii mai Waialua mai, e hookaawaleia ia i apana hookolokolo okoa.
Waiho mai ka Hon. Waterhouse he hoopii mai Honolulu mai, e noi ana e hookaawaleia i puu dala kupono no ka hana ana i alanui mawaena o Paua me Manoa.
Waihoia a noonoo pu me ka Bila Haawina.
Waiho mai ka Hon. Naili he hoopii mai Koolaupoko mai e noi ana e ae aku ka Ahaolelo e kukuluia i hale kula ma ia apana.
Hoolaha mai ka Hon. Barenaba i kona manao e lawe mai ana he bila kanawai e hoololi ana i ke kanawai i aponoia i ka la 10 o Ianuari, 1865.
Waiho mai ka Hon. Kahuila e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina e hoolilo aku i na dala i hookaawale ia ma ke kau i hala no ka hooponopono ana a hoomaikai i na alanui o Kau. Mahope o ka hoopaapaa loihi ana, ua unuhi hou ia aku ka olelo hooholo.
Waihoia mai ke'lii Waila he olelo hooholo e hookaawaleia i puu dala kupono no ke kuai ana i ilina kupapau no ka lehulehu. Waihoia e noonoo pu me ka bila haawina.
Waiho mai ka Hon. Barenaba he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina e hoike mai i ka huina o na manu ai laiki i hoomakeia, nona na dala he 1,066.48 i hoolilo ia iloko o na makahiki i hala ae nei. Mahope o ke kamailio loihi ana, ua aponoia.
Waiho mai ka Hon. Naili he olelo hooholo e hookaawaleia i $300 no ke kuai ana i papa no ka hana ana i ke alanui ma Punaluu, Oahu.
Ma ke noi, ua kapaeia na rula, a ua heluhelu mai ka Hon. Mr. Kaai i keia palapala i loaa mai iaia.
E kau mai ana i na olelo hoomakaukau a hooweliweli, me he la ua hana ia i kekahi hana hewa nui loa.
Ma ke noi, ua kauohaia ka Loio Kuhina a me ka Makai nui e imi aku i ka mea a mau mea paha nana i kakau kaia leta.
Waiho mai ka Hon. Mahelona he olelo hoolo e hookaawaleia i $600 no ke alanui mawaena o Moanalua me Puuloa. Waiho ia a noonoo pu me ka bila haawina.
Waiho mai ka Hon. Kahuila he olelo hooholo e hookaawale ia i $3,000 no ka hoomoe ana i ka wai o Waiohinu. Oiai e noonoo ana ka hale i keia, ua hapaiia.
NA HANA O KA LA.
Hapaiia ka noonoo ana i ke kanawai e apono loa ana i ke Kuikahi Panailike ma kona heluhelu alua ana.
Ma ke noi ua noonooia iloko o ke Komite o ka hale, o ka Hon. Waterhouse ma ka noho.
Heluheluia ke kanawai, a mahope iho o ka noonoo ana o na hoa, ua noi ia e hoopau ia ke komite, a e noi aku i ka hale e hooholo i ke kanawai no ke kakau poepoe ana. Ua hooholoia, a mahope o ka apono ana i ka hoike a ke Komite, ua hooholoia ke noi e hapai hou ia ka heluhelu ekolu ana ma ka Poalua. Hoopanee ka hale.
NA MEA HOU O HANA, MAUI.
Ua loaa mai ia makou mai ka makamaka maikai Hon. E. Helekunihi, he leta i kakauia e kekahi o kona mau haku makaainana o kona apana, a penei ke ano nui: Aia ma ia apana ke malama ia nei na hana kupono ole e kekahi poe, o A. P. Waahia, J. K. Hanuna kekahi, a ua hui pu aku la ka Lukanawai, oia hoi o C. Kakani ma ia hana. Ua nui na hana kupono ole a lakou i kau aku ma ke ano hoopilikia i na kanaka, a eia kekahi hana a lakou: Oiai kekahi mau kanaka, o Kapoolani a me Kaumauma e hele ana ma ke alanui i kalewa paiai, ua loaa mai la ia A. P. Waahia, (he loio a he kepa kanaka no A. Nuna) a ua pane aku la ia penei: "E hopu ia ana olua e Akula, no ka haawi waiona a me ka wawahi hale, a aia wale no a kepa olua malalo o A. Una, alaila pakele." Ma keia mau olelo hoomaka'uka'u, a me kekahi mau hana kolohe e ae, ua paa aku la keia mau kanaka malalo o ka palapala kepa, me ka apono pu o ka Lunakanawai. Aole keia o ka hookahi, aka, he lehulehu wale aku na mea i hanaia. He mea na makou i makemake ole ke kamailio ano ahewa i na makamaka, aka, ma keia hana, ua hiki ole ia makou ke pale, a ke kukala leo nui aku nei e pono e nana ia keia hana a e kinai koke ia, oiai he hana ku i ka hewa a me ke kanawai o ka aina a he hoopilikia i na kanaka.
PUNA KA LEO O KEAKA, (JACK.)
O na lono leo nune e pili ana i na pake ka makou e lohe mau nei a puni ke kaona nei iloko o keia mau la, a hui pu ae la hoi me na leo hauwalaau kikoola o ua poe nei o ka aina pua, he keu ka uluaoa o na leo. A ke hoomaka e mai nei no ka oi aku o ka pakui maea o ka hauna o na ea Opiuma, oki pau loa aku a nui mai, lauhue Hawaii. A halia mai la na lalani mele a kahi wahi makamaka haole hoo-make-aka penei:
There wa s a Kanaka nuinui pilikia,
For a young Pake had no Opiuma,
I'll give my waiwai to some other keiki
An d all Hawaii pilikia pau loa.—JACK.
O ka La 4 o Iulai e hiki mai ana, ua lohemai makou e malama laulahaia ana e na puuwai o Amerika, na lealea he nui He mau kaoo ahi kukui lamalama ko ka po me na ahi kao lele, a he kai huakai pahaohao hoi ko ke kakahiaka nui, a he anaina haiolelo ko ke awakea ana'e ma loko o ka luakini makua Kawaiahao a he ahaaina laulaha ma na auina la maloko o ka pa kula o Kahehuna. E nui io ana no paha na mea hoohauoli naau a na kanaka Amerika, no ka mea, o ka piha ana keia o ka haneri makahiki o ko Amerika Kuokoa ana; a pela na kupa o ua Hoahanau Aloha 'la e ku-o ae ai:
Kuu aina hanau e,
Nou au e mele nei,
Aina maikai,
O na makua o'u,
Me na keiki pu,
E o mai o ao;
Kuu mele nei.
He hekili kai nakulu—nakolo—a wawalo—paapaaina—uu-ina—a hoonaueue ae la i na paia o ka lumi kau kanawai o Aliiolani Hale ma ke awakea Poaono iho nei, i hoohikilele ia e na omaka lalapa o ke ahi uwila o ka noonoo no ka manawa pokole a mao koke no nae, "a hoi mai la ka ale ana o ka wai a lana malie."
O ka Aha Kiure o Maui, ua noho mai nei ma Wailuku, a ua lohe mai makou ua hookuu ia na mea nona ka waiona i haawi ia Davida Habala, a i manaoia hoi na laua i pepehia a make ia kanaka opio. Pehea la ke ana o ke kau ana o ka make maluna o keia kanaka, he mea pohihihi ia; he mea maopopo o ka waiona kekahi kumu, a ua hooiaioia na keia mau mea i haawi iaia i ka waiona.
"POI" me "PIHI."—He keu no hoi ko makou akaaka i ke kii a kahi kolohe kaha kii o ko kakou kaona nei. O na puali koa kaua lio, ua kapaia "Poi," a o na koa hele wawae hoi, o "Fish," (Ia.) o kana hana kolohe hope loa ana iho nei, a ke nana aku, he mamae maoli ka iwi aoao i ka aka i na koa wiwo ole o Hawaii. Ua kau ia na helehelena wiwo ole a ano koa maluna o kela me keia koa e hele aku imua, a e paio hopo ole no na inoa hanohano o ko lakou mau puali, oia hoi o Poi me Pihi.
I ka Poalua iho nei, mawaena o na hora 5 me 6 o ke ano ahiahi, ua huli hoi mai la ka huakai alii Koolau hooluolu a ka Moiwahine i hoala'i i kela pule. I ko lakou haalele ana iho i ke kaona nei, ua hehi aku la na lio i ke poho o Kahuailanawai, a ke hiolo iho la na kulu wai lilihune o ka Ua-kama'kahala ma na papalina o ka huakai alii, a kipa aku la i ka paina kakahiaka ma kahi o James Holt, ua lawa kona aloha alii ma kana hoike ana. Ua hooluana ke'lii Moiwahine, e nanea ana i ka haa mai a ka ua i ke kai—a puana ae la:
"Aikena i ka ua o Koolau,
Ke ua maila la i Maelieli,
Ke hoowaawaa ae la la i Heeia,
Haahula lea ka ua i ke kai,
Lea ka wa a ka ua i Ahuimanu,
Ka ua poai-hale o Kahaluu e—luuluu,"
A mahope aku hoi oiai Kela e walea ana, ua ukali aku la o Welenaikekihiokaonohi, laua me Aiaikaalakekinoakealoha a ua hui aku la na maka i Koolau; a ane walea no na'lii hope aku i ka ua nihi pali:
Ke nihi ae la ka ua Kalepa,
Ka ua okioki koa o Heeia,
Ke hehi maila i ka maka o ke koa,
A luhi-e—Luhi i ka ua ke koa,
O Heeia kea—e,
Aole hoi i upu iho ko lakou la walea ana i na hiaai o Koolau; ua hoohauoli loa ia kela huakai e ka hiki kino ana aku o ka Moi, a nana ka hoohuli hoi ana mai i ka huakai a hoea ana i ke kaona nei. O ka hoolanalana ke kumu o keia huakai, a ua hauoli makou i ka hai ana'ku; ua loaa i na'lii Moi he ola maikai, a i na pua alii Liliu me ka Hooilina Moi he mau kino oluolu a maikai; a i ka holookoa he maalahi.
E WILLIAM AUA.—Ua loaa ma kau palapala, a owai la oe? Ke hai aku nei makou ia oe, o kau mea i huhu mai nei, oia kekahi hana a kekahi haole naauao a piha ike o ke aupuni Amerika, a ua piha ke ao nei i kona kaulana. Aia ma ia hana kona hooikaika ana a loaa ia ia ka waiwai nui, a oia kekahi o na ona miliona e noho nei. E lili ana anei oe ina e akamai a hoomaamaa kekahi o ko kakou mau oiwi ponoi ma keia hana? Ke manao nei makou, o ka haawi aku i na manaolana ka pono. Aia o kau hana o ka hele wale iho no ka pono ole, a e pono e lili aku makou ia mea. Ina ua manao oe he hoohala manawa, alaila, heaha la kou mea i hele ai malaila e hoohala wale ai i kou manawa? E pono oe e hele aku e imi hana, oia ka makou e ao aku nei, a mai hele e palaualelo wale ma ia wahi.
Hoike a ke Komite Kula o Koolaupoko, Oahu.
ME KA MAHALO:
O Makou ke Komite Hoike o na Kula o ka Apana o Koolaupoko, mokupuni o Oahu, ke waiho aku nei i ka makou Hoike imua o ka Papa Hoonaauao no na mea e pili ana i ka hoike o ua mau Kula la ma ka la 6 o Iune 1876.
Ma ka hora 10½, ua weheia na hana o ka la me ka pualu ana i ka pule a ka Haku mai ke Kula mai o Kaneohe.
Na Kumu a me na Haumana i hiki mai ma kela la hoike ma Kaneohe nei: Aikue, kumukula o Hakipuu; aole ana haumana. J. M. Awa, no Kahaluu; 11 mau haumana. G. K. Paulino, no Heeia; 16 ana haumana. Keikihookama no Kaneohe; 36 haumana. J. M. Kea, no Kailua; 18 haumana. D. Waiwaiole, no Waimanalo; aohe haumana.
NA BUKE KULA.
Kumu-mua. Kula o Kahaluu, 3 kaikamahine, 1 keikikane; kula o Heeia, 4 kaikamahine, 5 keikikane; kula o Kanohe, 8 kaikamahine, 8 keikikane; kula o Kailua, 3 kaikamahine, 9 keikikane.
Helukamalii. Kahaluu, 3 kaikamahine, 1 keikikane; Heeia, 4 kaikamahine, 5 keikikane; Kaneohe, 2 kaikamahine, 1 keikikane; Kailua, 1 kaikamahine, 3 keikikane.
Himeni. Na na Kula o Kaneohe a me Heeia.
Ao-Heluhelu. Kahaluu, Haawina 3; he 5 keikikane, 1 kaikamahine. Heeia, Haawina 85; 5 keikikane, 3 kaikamahine. Kaneohe, Haawina 92; he 12 keikikane, he 5 kaikamahine. Kailua, Haawina 22; 1 keikikane, 3 kaikamahine.
Himeni. Na na Kula o Kaneohe a me Kailua. Hoomaha ma ka hora 12.
Hora 12 P. M. Himeni, kula o Kaneohe.
Ao Kiko me Kakaulima. Na Kula a pau.
Helunaau. Mokuna 1—9, na papa 1 me na papa 2 o na Kula a pau—Himeni haole na ke kula o Kaneohe.
He haiolelo, me na olelo kike, na ke kula o Kahaluu.
Helu la o ka wa kahiko o Hawaii nei, na ke kula o Heeia. Himeni—Kauliluaikeanuwaialeale, na ke kula o Kaneohe. He haiolelo, himeni, na ke kula o Kailua; a ua hookuuia na hana o ka la, koe ka Arimatika, a me ka Palapala Aina, no ka pau e o ka manawa.
Ma ka nana ana o ke Komite i ko lakou mea i hoike ai, ma na mea i haiia ae la maluna, o kela a me keia kula, ua nee malie loa ke kulana o na kula i keia wa, a i ke kaulike ana me na makahiki i hala, aole no i oi ae ko keia wa i ko ia wa mua. Ma kekahi nana ana he mau mea ku i ka mahalo ia kekahi mau alakai ana o na Kula, a ma kekahi hoi, he mea e kalua ai ka manao o ke Komite. A ua manao ke Komite, he mau alalai ana ia i ka holomua o na Kula.
Ua mahalo ke Komite ma ke ao pualu ia ana ma na kula a pau; mai ka poe hookuikui, heluhelu a me na mea helu a pau, a he pono no i na kula ke hoomau aku pela ma nei mua aku.
Ua kaumaka ke Komi te no ka hiki ole ana mai o kekahi mau haumana o na kula ma na kihi o ka apana; a kanalua ke Komite no ka malama ole ia paha o ia mau kula.
Ua kaumaha ke Komite no ka hoolako pono ole o kekahi o na makua i na buke kula kupono i ka lakou mau keiki ke ao ia ma na kula; a no ia hemahema i loaa i na makua, he ume ia e hoemi ai i na keiki ilalo. Nolaila, o ka manao o ke komite, o ka makaala o na makua e hoolako i na keiki me na buke kula, a e hoouna mau i na keiki i na la kula a pau. Me ka mahalo.
S. K. POKEA,
J. K. KAAIA, Komite.
J. P. KAMAI,
IA HON. J. MOTT SMITH.
OLELO KAHEA.
I Ku like ai me ke kauoha a ka Luna nui o ka poe Hui Kuai Aina o Waikane Koolaupoko, Oahu. Ke kauohaia aku nei na Lala a pau oia Hui e akoakoa mai ma kahi i maa i ka huiia, ma ka la 3 o Iulai, M. H. 1876. A e lawe pu mai hoi i ko oukou makaukau, oia hoi, $7.50; me ka malama pu i na olelo o ke Kumukanawai o oukou. E makaala mai e pono ai, oloolo aku no ku i ke au.
L. PUUWEUWEU—Luna Aina,
S. E. K. PAPAAI —Kakauolelo.
Waikane, Iune 20, 1876. [25-0ts]
OLELO HOOLAHA.
O Maua o na mea nona na inoa malalo iho, ua haawi aku ia Lemona ka mana piha maluna o ko maua apana aina e waiho la ma KALIHI WAENA, Apana o Honolulu, Kona, Oahu.
LUUKIA, a me G. E. SHERMAN,
Honolulu, Iune 10, 1876. 25-3t.
J. W. CROWELL,
(KEONI KOLOWELA).
AIA ma Alanui Moi, ma nae iho o ka Hale Kahi Umiumi. Malaila e loaa ai ko oukou hoa'loha, me na kiaha Waimomona o na ano a pau, i awiliia me ke anu huihui o ka hau iniki o ka uka iu o Nuuanu. E naue ae a ike maka iaia, he makamaka oiaio. 19-1y
OLELO HOOLAHA.
I KA POE a pau e makemake ana i na Pila a me na Ogana no na Halepule a no na hale e ae. Hookahi wale no ano Ogana maikai loa, oia na Pila i hanaia e BUEDETT. He kaulana loa kana mau Pila no ka maikai o ka leo a no ka ikaika no hoi, a no ka loaa ana no hoi o na ano leo a pau.
Kumukuai.
Mai ke $50 a i ke $1,000, e like me ke ano o ka Pila i makemake ia. E ninau ia D. D. BALWIN ma Lahainaluna. Oia ka Agena no ka Paeaina Hawaii. [23 3m.]
Aila Hamo Lauoho Nu hou!
AIA MAHEA E LOAA AI?
AIA MA ka Hale Kuai Lole o AKE ma, ma ke Alanui Nuuanu. E loaa no keia AILA HAMO LAUOHO NU HOU i hanaia noloko mai o ka Niu maoli; a he pomaikai hoi no ka poe i loaa i na mai ma ke poo, e like me ka puupuu, a kepia paha: Alaila e holoi mua ke poo me ka wai; a mahope koke iho o ka holoi ana, e hamo koke aku me keia aila, a iloko o ekolu a eha hamo ana i ka pule, e pau no na mai ino ma ko poo i ka helelei, a e kupu maikai mai ka lauoho me ka uliuli lipolipo. Nolaila, e naue mai e na makamka, a e loaa malaila he leo nanahe a wawali nana e hookipa aku me ka oluolu. Aohe wahi e ae e loaa ai ma Honolulu nei, malaila wale no. [28-tf]
PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)
KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me keia ano.
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I NA HALE.
Na Pani Puka,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe.
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau
Na Kui mai ka nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau,
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela a me keia ano.
A KE HAI IA AKU NEI KA LONO i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau hoa o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana
—NO KA—
UKU HAAHAA LOA!
like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu 1 T a me ka maikai.
E LOAA NO I KA POE E MAKEMAKE I NA
INIKA KAKAU,
PENI, PEPA,
WAHI-LE TA,
BUKE,
MA KAHI O
TARAMU.
Manae iho o Kini Hana Wa ti.
KAHI HOI E LOAA AI IA OUKOU
NA BUKE!
Oia hoi na nupepa i humuia, a e kuniia ka inoa mawaho o ka buke, a ka mea makemake ana, eia no ma kahi o
TARAMU.
KAHI E LOAA AI KO OUKOU MAU
Papa Kuni Inoa!
No ke kuni ana i na Lole,
Na INIKA a me na BALATI,
—NO KA—
$1.50 NO KE KUNI KELEAWE,
2.00 NO KE KUNI DALA.
EIA MALALO IHO NA OLELO KUHIKUHI.
NO KA LAWELAWE ANA I KA
Inika kohu mau a Thos. G. Thrum,
HE INIKA KEIA E HOAILONA AI NA LOLE KEOKEO.
[E kawili mua ia ka inika, alaila e hookulu iho hookahi kulu maluna o kahi apana aniani, e hooma-u pono ia ka peni hulu; hoomoe iho ka papa inoa maluna o ka lole i hoomaemae maikai ia; pena iho me ka wikiwiki a ike ia ke kohu ma kahi aoao; alaila iho ma ia aoao me ka alana lole i wela kupono, a i ole ia e hoopili aku i ke aniani uwahi o ke kukui mahu; alaila kaulai aku i ka la i mau hora. Ina e hooko pono ia keia mau rula, o ke kohu mau no ia o ka inika. O ka holoi mua ana o ka lole mahope o ke kau ana o ka Inika me ka wai wela me ke kopa, aole me ka wai koekoe. E holoi maikai ia ka papa inoa me ka peni hulu, a waiho aku.
Malaila no e uku ia ai na uku kiekie e like me ka nui oh na makahiki o na poo leta Hawaii o na ano a pau, mai kahiko mai a i keia manawa, o na poo i pau ko lakou waiwai ma na leta. ( 1y) TARAMU.