Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 24, 8 Iune 1876 — Page 4

ʻaoʻao PDF (1.31 MB)

Na Ekalesia o Kawaiahao a me Kaumakapili.

Halawai kakahiaka, la Sabati .... hora 10½
Halawai po ..... hora 7½
Halawai Apana auina la ..... hora 3½
Kula Sabati ..... hora 9½

NA HAAWINA KULA SABATI.
[HOOPONOPONOIA E REV. L. LAIANA.]
Ka Hapaha Ekolu.
HELU 2—SABATI, IULAI 9, 1876.
Ko Solomona Koho ana.
II Oihana'lii 1: 1—17.

UA paa ia Solomona, ke keiki a Davida kona aupuni, a me ia pu no o Iehova kona Akua a hookiekie nui mai la iaia.
2 Olelo aku la o Solomona i ka Iseraela a pau, i na luna o na tausani a me ko na haneri, a me na lunakanawai, a me kela luna keia luna o ka Iseraela a pau, ka poe koikoi o na makua.
3 A hele aku la o Solomona, a me ia pu ka ahakanaka a pau, i kahi kiekie, aia no ma Gibeona ; no ka mea, malaila no ka halelewa o ke anainakanaka o ke Akua, ka mea a Mose ke kauwa a Iehova i hana ai ma ka waonahele.
4 Aka, o ka pahu o ke Akua, ua lawe mai o Davida mai Kiriataiearima aku, i kahi ana i kukulu ai no ia mea; no ka mea, ua kukulu no ia i halelewa no ia mea ma Ierusalema.
5 A o ke kuahu keleawe ka mea a Bezaleela ke keiki a Uri, ke keiki a Hura, i hana'i, malaila ia imua o ka noho o Iehova. A imi pinepine o Solomona a me ke anaina kanaka ilaila.
6 A mohai aku la o Solomona malaila, maluna o ke kuahu keleawe imua o Iehova, aia ma ka halelewa o ke anainakanaka. A mohai aku la oia maluna olaila i na mohai kuni hookahi tausani.
7 Ia po no ikea mai ke Akua e Solomona, olelo mai la iaia, E noi mai oe i ka mea a'u e haawi aku ai ia oe.
8 I aku la o Solomona i ke Akua, Ua hoike oe i ke aloha nui ia Davida i ko'u makuakane; a hoalii oe ia'u mahope ona.
9 Ano hoi, e Iehova, e ke Akua e, e hooko mai i ka olelo au i olelo mai ai ia Davida, i ko'u makuakane; no ka mea, nau no i hoalii mai ia'u maluna o ka poe kanaka i like ka nui me na huna lepo o ka honua.
10 Ano, e haawi mai ia'u i ka naauao, me ke akamai, i puka aku au iwaho imua o keia lahuikanaka, a komo mai no hoi, no ka mea, ia wai la e hiki ai ke malama i keia poe kanaka nui ou?
11 Olelo mai la ke Akua ia Solomona, No ia mea, aia no ma kou naau keia, aole oe i noi mai i ka waiwai a me ka hanohano, a me ka make ana o kou poe enemi, aole no hoi oe i noi mai i na la he nui loa ; aka, ua noi mai oe i ka naauao a me ke akamai, i hiki ia oe ke hoomalu i ko'u poe kanaka maluna o lakou i hoalii aku ai au ia oe;
12 Nolaila, ua haawiia ia oe ka naauao, a me ke akamai, a e haawi aku no hoi au ia oe i ka waiwai a me ka hanohano: aole pela kekahi o na alii mamua, aole hoi he mea like mamuli aku.
13 Hele mai la o Solomona mai kahi kiekie mai, ma Gibeona, a hiki i Ierusalema, maimua mai o ka halelewa o ke anainakanaka, a nohoalii iho la ia maluna o ka Iseraela.
14 A houluulu o Solomona i na kaa a me na holoholo lio ; aia no iaia na kaa hookahi tausani, a me na haneri eha, a me na holoholo lio he umikumamaha tausani. A waiho oia ia mau mea ma na kulanakauhale no na kaa, a ma kahi o ke alii ma Ierusalema.
15 A hoolilo ae la ka alii i ka dala a me ke gula ma Ierusalema e like me na pohaku, i kona imi ana no hoi nui iho la na laau kedera e like me na laau sukamorea ma ke awawa.
16 A ua kaiia mai na lio no Solomona mai Aigupita mai, a na na huakai kalepa a ke alii i lawe ma ke kumukuai.
17 A kii aku la lakou a kai mai, mai Aigupita mai, i ke kaa hookahi, no na haneri sekela dala eono, a i ka lio no na haneri me kanalima. A pela no lakou i lawe mai ai no na alii a pau o ka Heta, a me na alii o Suria ma ko lakou lima.
Pauku hoopaa, pauku 10.
Mele. Him. 74.—8-7 Leo.
Haleluia ia Iehova, &c. (pauku 1.)
———:o:———
Na Ninau Wehewehe, Hoopili.
Pule no na lii, no na makua, kahu, haumana, kumu, i naauao.
Ua hoopaa ia ke aupuni ia wai? Owai ke keiki keakea a imi i huli ke aupuni iaia? Ehia ko Adoniia hoao ana i lilo ke aupuni iaia? Elua. I Na'lii 1:5, 7, 9. 2: 13—18. mok. 1:50—53. 2:22—25. A hoopaaia Solomona ma ka nohoalii. Owai pu me ia? A aha ke Akua iaia?
P. 2—5 Mahea i hoakoakoaia ai na luna, na kanaka, e Solomona? Mahea Gibeona? Ma ka oihana a Beniamina, elima paha mile ma ka akau aku o Ierusalema. Heaha malaila? Ka halelewa me ke kuahu keleawe a wai i hana ai? Puk. 27:1, 2. Mahea ka pahu berita? No ke aha la ke kaawale ana o ka halelewa me ka pahu berita? Nowai ka hewa? Pohihihi ea?
P. 6 Heaha ka hana ma Gibeona? Na na ia I Na'lii 3:4.
P 7 Owai ka ike ia e Solomona ma ia po? Heaha ka ke Akua olelo iaia? Nana hoi ia I Na'lii 8:5,6.
P 8—10 Heaha ka Solomona i olelo ai, a i noi aku ai? Ua aloha nui ke Akua ia
wai? a hoolilo ia wai? E haawi mai ke Akua i ke aha? no ke aha? Ma owai la e hiki ai ke hoomalu ia poe kanaka he nui loa? Pehea Iakobo 1:5?
P 11, 12 Pehea ke Akua i pane mai ai ia Solomona? E hooko ana i kana i noi ai e hooi aku ma ke aha? a no ke aha? Pehea Iesu ma Mat. 7:7:
P 13 Hoi o Solomona mai hea mai a i hea? a noho a aha malaila?
14—15 Heaha ka Solomona e houluulu ai? Ehia kaa kaua? Ehia hooholoio? Mahea i waiho ai? Hoolilo oia i ke dala i ke gula, me ke aha ka nui? Nohea hoi? He mau makana paha no na kanaka mai; a ua auhauia paha kekahi. Na laau aha ana i kanu ai?
P 16, 17 Heaha kai kai ia mai? Mai hea mai? No ke aha? no ka hapa paha o na lio me na kaa kaua ma Kanaana. Heaha ke kumukuai no ke kaa kaua hookahi? a no ka lio hookahi? Pehea Kanawailua 17:26? me I Na'lii 4:26? Hoomahuahua Solomona i na lio me na kaa no ke aha?
Na Keiki. Owai ke kanaka mua? A owai ke kanaka i oi loa aku na makahiki? Owai ke kanaka ikaika loa? Owai ke kanaka naauao loa? ma ke aha i loaa ai? Ma ke aha e loaa ai ka naauao ia oukou? Ma ke noi wale no anei? Ma ka imi paha kekahi. E noi, e imi, e kikeke. Hai mai i ka pauku hoopaa, me Solomona 1: 7. 2: pauku 1—6.
Ke Kula a pau. Hai like mai. Halelu 20:20:7. Pehea e hiki ai i na 'lii, na makua, na kahu, na kumu, ke hooponopono i ka poe malalo o lakou? Nohea ka naauao? O ka naauao o ke ao nei, pehea?
Mele Him. 57. 8-7-4. (p 1 & 2)
Pule i loaa ka naauao io, ka pono io, ka makau io, a pela aku.
Haawina no Iulai 16, 2 Oih'lii 3: 1—19.

Haiolelo a ka Hon. T. N. Birch maloko o ka Hale Ahaolelo Kaukanawai o ke Aupuni, imua o ke Komite o ka Hale, ma ka aoao kokua i ka Bila Kanawai e hoopau ai i ka Pauku I, Mokuna 41 o na Kanawai Hoopai Karaima, i Mei 18, 1876.
[Koena mai kela pule mai.]

          Eia kekahi mea kupanaha loa, ua olelo nuiia mai nei e ka mea hanohano mai Waialua mai, he mea make ka ka rama ke inu nui ia, pela io no paha; aka, e Mr. Lunahoomalu, e ninau aku au ia oe; heaha la ke kumu i lilo ai ka rama i mea make, e like me ka mea i olelo ia mai nei ma kela aoao; me he mea 'la o ka haina maopopo, o ka aua loihi ia ana, a i ka wa e loaa mai ai, ua inu ke kanaka ma ke ano palena ole, a o ka hopena oiaio i kekahi wa he make; pehea la ina e aua loihi ia ana ka wai i ka mea hanohano nana i kamailio mai nei, a i kekahi wa ua loaa ia ia kekahi pakeke wai, alaila, heaha la kana mea e hana'i? Aole anei e inu palena ole ana oia a o ka hopena i kekahi wa, he make; oiai, ua inu oia a oi wale aku mamua o na palena kupono. Ina io hoi ha pela, ke ike ae la kakou, he mea make ka wai.
          He nui loa na mea e make ai ke kanaka, ke holo ana i ka lio i kahi wa a haule make loa; pela ka holo ana ma ka wa a kahuli; a he nui wale aku e pau ole ai ia kakou ke helu papa aku a e pono no anei ia kakou ke kau i kanawai no keia mau mea a pau, a kakou i ike ai he kumu e make ai no ke kanaka? Aole O aha la? O kue kakou i ka pono kivila o ke kanaka no ka mea, o ka iini iloko o ke kanaka, aole palena e ae, o ke ko wale no o ka mea ana i makemake ai, oia ka palena; ina he make ka uku hoopai, aole no e kanalua ana. No ke aha la? No ka mea, he mea paa loa ka iini iloko o ke kanaka; ina ua iini loa ke kanaka no ka rama, e loaa ana no iaia ia mea, oiai, ua ike ae nei no kakou i na palena o ka iini. Nolaila, ua maopopo ia kakou, aole e hiki ke kau i kekahi kanawai e keakea ana i ka iini, koe wale no ka ike ana aku, ua kue kona iini i ke kanawai, alaila, hoopai aku; a ma keia mau kumu, ke olelo nei au me ke kanalua ole, aole ia he kumu pale maikai na kela aoao e lawe mai ai.
          Eia kekahi, ua oleloia mai nei e kekahi kanaka manao kiekie ma keia aoao, oia hoi ke Kuhina o ko na aina e, aole ka oia he misionari, aole no hoi kekahi o kona ohana, a ua manao no oia, aole he kanawai ka inu ana i ka waiona i kekahi wa, a ua hoike mai nei oia, he 50 makahiki o kona inu mau ana i keia mea he waiona, a ke manaolana aku nei no e loaa hou ana no ua mau makahiki hou e inu ai i ka waiona; aka, eia nae ka mea haohao loa, ua olelo ikaika loa mai nei oia, he mea ino loa ka rama, a ua hoakaka mai nei i ka manao o na kauka no ka rama, e hoike ana he mea make.
          Ea! E Mr. Lunahoomalu, kupanaha ka hoomau loa ana o kekahi kanaka naauao i ka inu ana no na makahiki loihi, i kekahi mea ino loa, a he mea make ka hopena, a ke ake aku nei no e loaa hou o ua mau makahiki hou e inu ai i ua mea ino la.
          Ea! He hiki anei ia kakou ke manaoio e hoomau loa ana kekahi kanaka naauao ma kekahi mea ana i ike maopopo ai he ino? Aole loa! Nolaila, aole anei keia he hoike maopopo ana mai he mea maikai loa ka mea ana i hoomau ai i ka inu no na makahiki he nui? Ua hilinai au ia ia he kanaka naauao kiekie, a no kona naauao kiekie i hoomau ai oia i ka inu ana i ua mea maikai nei no na makahiki he nui; o aha no la hoi ke olelo maopopo mai, he mea maikai no makou no na haole, a he minamina makou ia mea ke haawi aku ia oukou e na kanaka Hawaii.
          Ea! Ke ike ae la no oukou e na hoa i hoao ole i keia mea he waiona, he mea maikai loa no ua mea 'la, no ka  mea, ua hoike mai nei ke kanaka naauao loa, i ka maikai o ua mea la ma kona inu loihi ana i ua mea la no na makahiki he nui.
          Nani ka lahilahi loa o keia kumu pale a kela aoao i waiho mai nei; eia kekahi, ua olelo mai nei ke 'lii Kakela, he manaoio kona, aole he kupono ke kauia kekahi kanawai e hiki ole ai ke hooko ponoia, a, oia mau ano kanawai, ua kupono no ke hoopau ia. Aka, ua i mai nei kela, o keia kanawai, ke hooikaika loa nei no na luna aupuni i ka mea i kauohaia maloko o ua kanawai la. He oiaio anei ia? Ke hopu ia nei anei ka poe e haawi ana i ka waiona i na kanaka o na aina e i hookupa ia a me ka poe i hanau ia ma Hawaii nei? Aole loa. Mai kinohi mai o ke kau ana o keia kanawai ma ko kakou mau buke kanawai a hiki i keia la, aole loa i hana kekahi luna hooko kanawai pela.
          Nolaila, ke aa aku nei au e hoike maopopo aku imua o na luna aupuni e noho mai nei, aole loa lakou i hooko i ka makemake o keia kanawai e manao ia nei e hoopau, a ma ke ano o ka lakou hooko ana i keia kanawai, ua hoohaahaa loa lakou i ke kulana o ke kanaka Hawaii maluna o kona one hanau; a nolaila, ke noi aku nei au i ke 'lii Kakela, e kuilima pu mai me a'u ma ka hoopau loa ana i keia kanawai hiki ole i na luna aupuni ke hooko, e like me kana i kamailio mai nei, he mea pono loa ke hoopau i na kanawai hiki ole ke hooko pololei ia, a eia iho ua kanawai la, hoopau ia ae.
          Aole au e lawe mai ana i na mea a pau a ua 'lii la i kamailio mai nei, oiai, he opala wale no ka nui. Eia kekahi, ua oleloia mai nei e ka mea hanohano mai Puna mai, he kanawai kinai lahui ka keia, pela io hoi anei? Ke ulu mahunahuna nei anei ka lahui, oiai, ke kapu nei no ka waiona ia kakou? Ke ku nei au a hoole maopopo aku, aole he ulu o ka lahui. Owai la o kakou ka poe e hanau nui nei i na keiki i mea e hoopulapula ai ia oe e Hawaii? O ka poe anei i papa ia aole e inu i ka rama, a i ole, o ka poe paha i ae ia e inu e like me ka makemake me ke keakea ole ia? Me he mea la, e olelo maopopo mai ana oe e Mr. Lunahoomalu, o ka poe i ae ia e inu rama, o lakou ka poe i hanau nui na keiki, oia hoi na haole. E nana aku i na aupuni nui o ka honua, na wahi i ae like ia na ano kanaka a pau e inu i ka waiona e like me ka hiki, ua holomoku anei ia lahui i ka make? Ua haaheo au ke olelo aku, ke pii mahuahua nei ia mau lahuikanaka; a ina io hoi ha pela, alaila, ke kapa nei au i keia kanawai e ku nei i keia manawa, he kanawai pepehi lahui, a e hoopau ae kakou i ua kanawai nei, a ke noi aku nei au i ka  mea hanohano mai Puna mai, e kokua pu mai me a'u ma ia mea.
          Eia kekahi, ua olelo ikaika ia mai nei e ka mea hanohano mai Waimea Kauai mai, ke kono mai nei keia kanawai ia kakou a pau loa e na kanaka Hawaii e inu rama. Ea! E Mr. Lunahoomalu, he oiaio anei he mau lalani kekahi maloko o keia bila, e kono aku ana i ka mea hanohano o Waimea e inu i ka rama? Ke i aku nei au he lunaikehala ka iloko o kela a me keia kanaka, aole o'u manao ina e hookuu akea ia ana ka rama, e lilo ana ka hoa hanohano mai Waimea mai i kanaka inu rama, ina i manao mua au pela, e pau loa ana na kanaka i ka inu rama, ke holo keia bila kanawai, ina aole au e lawe mai, aka, ua hana mai ko kakou Hoola i na mea a pau o ka honua, a na ke kanaka e koho nona iho, ina e koho no ka inu rama, oia iho la, a pela hoi me na mea e ae. Heaha la ka waiwai o na hui hoole waiona e kukulu ia nei? A ke komo nui nei kekahi poe ma ia mau hui, me ka ike iho no ua papa ke kanawai aole e loaa ka waiona ia lakou. A o kekahi poe hoi o kakou, aole loa i inu iki i ka waiona. Ea! He hana hoohilahila loa keia a kekahi pe e hana nei, me he mea la e hoike aku ana ia ia iho he kanaka inu rama oia, ua kupono ka hoole waiona i ka poe i ike i ka hewa o ia mea, aole i ka poe i hoao ole mamua a koho honua aku no he mea ino, ua like ia me ke kanaka e koho honua ana i kekahi huamoa he hua-elo, aka, i ke kiko ana'e, eia ka he keiki moa maikai ko loko. Nolaila, e hoonoa kakou i ka rama, i akaka ka poe inu rama o kakou, a ike i ka hewa o ia mea, hele aku komo i ka hoole waiona, alaila pololei ka hoole ana, ua ike no i ka hewa. Nolaila, ke manao nei au, o keia kumupale ma kela aoao i kamailio ia mai nei, he moowini loa.
          Eia kekahi, ua oleloia mai nei e ke 'lii Kiaaina o Maui, he mea hoohaahaa ka i ke kulana o ke kanaka ka waiona, a he mea palaualelo loa ka no ke kanaka. He oiaio anei ia e Mr. Lunahoomalu? He poe kulana haahaa anei, a he poe palaualelo anei ka poe i ae ia e inu i ka rama e like me ka hiki? Aole loa; he poe kulana kiekie lakou, a he poe imi waiwai ikaika loa, a ke manao nei au, oia ko lakou mea i ikaika loa ai i ka imi waiwai, no ka loaa mau o kahi apu hooikaika kino. Aole au e kamailio loihi aku ana no kona mau kumu i kue mai nei i ka bila, oiai, aole no he mau mea ano nui loa maloko.
          E huli pono iho kakou e na hoa a nana i ke kanawai e manao ia nei e hoopau, ua oleloia ma ia kanawai; "O ka mea haawi a kuai aku i ke kanaka Hawaii i kekahi waiona, ua hewa no ia i ke kanawai." Aole palena o ka haawi i olelo ia. Pehea la, ina paha i kekahi wa, ua hiki mai ma ko'u home ka mea hanohano o Makawao e noho nei ma kuu alo, haawi aku la au ia ia i kekahi wahi hapa kiaha waiona, oiai, ua naluwea kona opu, alaila. aole anei au i hewa i keia kanawai? A o ka hoopai no'u, he $200 dala. Nolaila, heaha la ke karaima nui a'u i hana aku ai ia ia. i kau ia mai ai keia hoopai koikoi maluna o'u? Ua eha anei oia? Ua pohole anei kekahi wahi o kona ili? Pehea la, ina e kui ana au i kona maka a pehu, ehia la dala ko'u hoopai, he $6 dala wale no.
          Nolaila, e aana kakou i ke kaulike ole o keia. Eia kekahi, elua aoao i hoopoino ia e keia kanawai, ua hoopoino ia ke kanaka inu rama ma ka loaa ole ana o ka rama ia ia, a o ka mea haawi hoi, ua hoopoino ia ma ka hoopai koikoi. Aole au i manao ua kupono loa i ke aupuni ke noi ana aku i ka poe hale hoohainu rama i na dala no na palapala laikini, a mahope keakea hou aku no ia lakou aole e haawi i ke kanaka Hawaii. Nolaila, ke olelo nei au, he apuka nui keia ma ka aoao o ke aupuni, oiai, ua kaawale ko ke aupuni kuleana o ke dala, no ka palapala laikini, a he mea pono ke hookuu aku i ka mea nana i lawe i ka laikini e kuai aku e like me ke kuai ana i na waiwai kalepa e ae.
          E na hoa, ua loihi ko kakou kamailio ana no keia ninau imua o kakou i keia wa, a ke noi aku nei au ia oukou e na hoa papalua o ka oihana e noho mai nei, e haalele loa aku i ka noonoo ana no kekahi mau oihana a oukou, a e hoomanao iho he Aha Kaukanawai keia,  a i heie mai nei kakou ia nei no ka pono kaulike, a e koho kakou no ua pono la, a e hoomanao ae i kou pono kuokoa e ke kanaka Hawaii maluna o ka lepo ponoi o kou aina hanau, ka aina hoi a kou mau kupuna i eha ai na ili i na ihe laumaki iloko o na kaua o na wa i hala ae.

Ahaolelo Kau Kanawai
O ke Aupuni Hawaii!
Ka Moolelo o na hana o ke Kau o
ka M. H. 1876.

LA HANA 21—POALUA, MEI 23.
Halawai ka hale e like me ka mea mau.
HELUHELUIA NA HOOPII A WAIHOIA.
Na Nahku mai Kaanapali mai keia mau hoopii malalo iho: e hoopau ia ka aie miliona. Waihoia a noonoo pu me ka bila e hoopau ana ia kanawai. Nana no, e hookaawale i $1,000 no ke alanui pali. Waihoia a noonoo pu me ka Bila Haawina.
Na Pilipo mai Kalihi, e hoopau ia ka Papa Ola, a e hookuu ia na mai lepera.
Na Bir ch mai Wailuku, e haawiia ka mana i na Papa Kula Apana e hoike pololei mai i ka Papa Hoonaauao.
Na Helekunihi mai Hana, e hoopau ia ke kanawai metala ilio.
NA OLELO HOOHOLO A ME NA BILA.
Na Hon. Mr. Waterhouse, he olelo hooholo, e kauoha ia ke Kuhina Kalaiaina e waiho mai imua o keia hale i na bila o ka hana hou ana i ka pa alii. Hooholoia.
Heluhelu mua mai o Hon. S. K. Kaai he bila e hoololi ana i ka pauku 1, mokuna 41 o ke Karaima, oia hoi ka papa pu ana i na kanaka maoli a me ka poe i hookupaia aole e inu rama. Waihoia a heluhelu alua.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. Kanealii he bila e hoololi ai i ka pauku 1477 o ke Kivila. Waihoia a heluhelu alua.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. W. T. Martin he bila e kapa ai i na lepera i hoihoiia i Kalawao ua make.
Noi mai o Hon. Mr. Barenaba e noonoo hou i ka bila e hooloi ai i ka mokuna 4 o na kanawai o 1874. Ae ia. A ma ke noi, ua waihoia i kekahi komite wae nona na inoa: W. R. Castle, Preston, Aholo, Barenaba, Wana.
Hoolaha mai His Ex. W. R. Castle he bila e hoololi ai i ka rula 50 o ka hale, a e lawe mai i rula hou e kapaia rula 60.
Noi mai o Hon. Mr. Aholo e koho ia i komite e nana i ka palapala hookohu o Hon. Mr. Kamakau. Waiho ia i ke komite o na Aha Hookolokolo.
Noi mai o Hon. Mr. Kaai e kauohaia kekahi o na lunakanawai kiekie e hele mai e hoohiki ia Hon. Mr. Kamakau. Hiki mai ka lunakanawai Harris e hoohiki iaia.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Kaai he bila e hoololi ana i ka pauku 1, mokuna 34 a me na pauku 17, 18 a me 19 o ka mokuna 41 o ke karaima.
Waiho mai o Hon. Mr. Waterhouse he olelo hooholo, e halawai keia hale i ka hora 9 A. M. o ka la apopo a e hoopanee i ka hora 11 A. M. no ka hoomanao ana i ka la hanau o ka Moiwahine Victoria. Hooloi mai o Hon. Mr. J. M. Smith, e hoopanee no a ka hora 1 P. M. o ka Poaha. Hooholoia ka olelo hooholo me ka hoololi.
Pane mai ke Kuhina o ko  na aina e, no ka ninau o ka olelo hooholo a ka luna haole o Lahaina no ke ku-e ia paha o ka hoololi i ka pauku 4 o ke kuikahi panailike e kekahi luna aupuni o na aupuni e maanei, aole mea kue.
Pane mai ke kuhina waiwai no na lilo i ke Komisina Hooponopono kanawai a ka Ahaolelo o 1874 i hookaawale ai, oia he $1,604.
Waiho mai o Hon. Mr. Kalaukoa he olelo hooholo, aole e paiia na bila a oi aku mamua o ka heluna o na hoa o ka hale. Hooholoia.
Ninau mai o Hon. Mr. Kalaukoa, no keaha la i lawe ole mai ai ka luna paahao i ka hoike no na loaa a na paahao. Haule pu.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. Aholo he bila e hooponopono ai i ka auhau ana o na waiwai i morakiia. Waihoia
no ka heluhelu alua a kauoha pu ia e pai.
Waiho mai o Hon. Mr. Kalaukoa he olelo hooholo, e kauohaia ke Kuhina Kalaiaina e hoike mai i na loaa a na paahao. Ae ia.
Pane mai ka Loio Kuhina he $14,597.55 na loaa a na paahao iloko o elua makahiki i hala.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Waterhouse he rula hou a e kapaia rula 85.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. Mahoe i ka bila e hoopau loa ana i ke kula hoopololei o Keoneula. Waiho ia no ka heluhelu alua.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu alua ia ka bila e hoololi ai i ka pauku 1334 o ke kivila. Waihoia i ke komite o na aha hookolokolo.
Heluhelu alua ia ka bila e hoololi ana i ka pauku 12 mokuna 86 o ke karaima. Waihoia i ke komite wae nona na inoa : Nahaku, W. R. Castle, Kauai, Waterhouse, Halemanu.
Heluhelu alua ia ka bila e hoololi ai i ka pauku 18 o ke kivila. Hoopanee loa ia.
Heluhelu alua ia ka bila e hoololi ai i ka pauku 1478 o ke kivila. Hoopanee loa ia.
Heluhelu alua ia ka bila e hoololi ai i ka pauku 1 mokuna 37 o ke karaima. Hooholoia e kakau poepoe a e heluhelu akolu ia i ka Poakolu.
Hoopanee a ka Poaha, hora 1 P. M.
LA HANA 22—POAHA, MEI 25.
Halawai ka Ahaolelo e like me ka mea mau.
HELUHELUIA NA HOOPII A WAIHOIA.
Na Hon. Mr. Kalaukoa, mai ke komi te 13 mai o Honolulu, e noi ana e hoopau i ke kula o Keoneula. Na ia komite hou mai no, e hoopauia ka haawina no ka Hotele Hawaii a me ke "Kilauea." Na ko Iwilei poe mai, e hoonee ia na hale pepehi bipi ma Kohalaloa.
Na Hon. Mr. Kaiue mai Honolulu mai, e haawiia na palapala sila o na aina i loaa ole, a e ana hou ia.
Na Hon. Mr. Nahaku mai Kaanapali mai, e hoopau ia ke Kauka Kaahele o Maui ; nolaila mai no, e hoemiia ka auhau lio ; nolaila mai no, e hoolimalima ia i ona lawe leta mai Lahaina aku a i Kaanapali a hala loa aku i Waihee.
Na Mr. Aiwohi mai Kohala mai, e hoopau ia ke Kahukula Nui. Waihoia ma ka Papa a noonoo pu me ka bila. No Kohala mai no, o na lawehala i hoopaiia malalo iho o ka eono malama, e hoohanaia ma na wahi i hoopaiia ai ; nolaila mai no, e hoolimalima ia ke koena aina a kuai paha i na kanaka ; e hoopauia na kiaaina, a na na luna makai e lawelawe i ka lakou hana, e kapiliia i ona mokuahi nui a hou i oi ae maluna o Kilauea ; e hoomahuahuaia i elua lunamakaainana no Kohala ; e uku na halekuai kukaa i $100 no ka laikini ; e hoonoa ia na kai lawaia.
HOIKE A NA KOMITE.
Hoike mai ke komite waiwai no na palapala hoopii lehulehu e waiho i kahi ma ka papa, e hoopanee loa i kahi, a o kekahi e hoihoi aku i na luna nana i lawe mai, malia o hanaia mai i mau bila. Aponoia.
Hoike mai ke komite o na Aha Hookolokolo i waiho ia aku ai ka hoopii a ko Waialua e noi ana e hoonoa i ke kohoia ana o ka luna malaila mai, ua huli loihi lakou i keia hoopii a ua hooholo e hoonoa.
Noi mai o Hon. Mr. S. K. Kaai e lawe mai ka hale i ka hoike a ke komite a noonooia. Kokuaia.
Noi mai o Hon. Mr. Kahuila e apono i ka hoike a ke komite. Kokuaia.
Noi mai o Hon. Mr. Birch e hoopanee loa i ka hoike a ke komite. Kokua mai o Hon. Mr. Lilikalani me ka noho no o ka mea nana i kokua mai iluna o ka noho. Hoohalahala mai o Hon. Mr. Nawahi i ke kamailio ana a Hon. Mr. Birch, no ka mea, aole i lilo kana noi i mea i mua o ka hale, oiai, aole i ku ka mea nana i kokua iluna, noho no i lalao. Rula mai ka noho, ua pono no. Hoopii o Hon. Mr. Nawahi i ka rula ana, aka, ua aponoia ka rula ana.
Ninauia ke noi e hoopanee loa a haule.
Ninauia ka hoapono a hooleia.
Nonoi mai o Hon. Mr. Birch e waiho i keia hoike a noho ke komite o ka hale i ka la apopo. Aponoia.
Hoihoi mai ke komite wae i waiho ia aku ai e noonoo i ka bila e hoololi ana i ka Aha Kaapuni o Oahu me kekahi mau hoololi me ke noi mai e kakau poepoeia. Ae ia.
Ma ke noi, ua waihoia ka heluhelu akolu ana a ka Poaono.
Hoihoi mai ke komite wae i  waiho ia aku ai ka bila e hoololi ana i ka pauku 1 mokuna 34 o ke karaima, me kekahi mau hoololi. Lawe ia ka hoike a ke komite.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. S. K. Kaai i ka bila e laikini ana i $250 no ka Ahahui pani hakahaka a poho. Waihoia no ka heluhelu alua.
Hoolaha mai o Hon. M. Pilipo he bila e kohoia na luna alanui ma ke koho balota o  na apana nona iho na luna alanui.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Kanelaii he bila e hoopau ai i ke kanawai e hoemi ana i na mai i loaa ma ka hookamakama
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. S. K. Kaai he bila e hoouku ai i na Banako i $1,000 laikini. Waihoia no ka heluhelu alua.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Helekunihi i keia mau bila malalo iho; e kukulu ia i mau halemai ma na apana Kiaaina; e hookomoia ka hana lima ike ma Lahainaluna; e kukulu ia i kula kauka no na keiki Hawaii, a e paiia ona buke rula no ka malama ola no na ohana Hawaii.
Waiho mai ka Hon. Mr. Kalaukoa he olelo hooholo, e halawai ka hale ma na hora 10 A. M. a ma ka Poaono e hoopanee ma ka hora 12 M.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Lilikalani he bila ma ke ano he olelo hooholo, e lawe mai ana i olelo hooholo ma ke ano bila i ka Poaono la 27 o Mei no ke koho ana i mau elele nana Kumukanawai a no ka hoihoi mai paha i ke Kumukanawai o Kamehameha III.
Waiho mai ke kuhina kalaiaina i ka nui o na aina aupuni i pau ole i ke ana ia elike me ka olelo hooholo a ka luna o Koloa.
Waiho hou mai ke kuhina kalaiaina i na bila o ka ahaaina ma Aliiolani Hale.
Waiho mai o Hon. Mr. Halstead he olelo hooholo e kauoha ana i ka Loio Kuhina e waiho mai i na lilo o ka oihana makai. Ae ia.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Kauai he bila e hoololi ai i ka pauku 18 mokuna 36 o  ke karaima; he bila hou no, e pakui ana i pauku hou i ka mokuna 56 o ke karaima, a e kapa ia Pauku 5a; he bila hou no, e hoololi ana i ka pauku 2 mokuna 10 o ke karaima.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. Waterhouse i kana rula hou, a e kapaia rula 85, eia ke ano, ekahea ia na inoa ma na hua piapa.
Hoopaanee ka Hale.
LA HANA 23.—Poalima, Mei 26.
Halawi ka Hale ma ka hora mau.
HELUHELU IA NA HOOPII A WAIHOIA.
Na Mr. Helekunihi no Waialua mai, e hoopiiia ka Papa Nana o Waialua, waiho ia ma ka papa. Na Mr. Kalaukoa mai no Honolulu, e hoemiia ka uku o ka Moi i $25,000, a no na Kuhina, pa $5,000 pakahi, a na lakou no e uku i ka lakou mau Kakauolelo. Na Mr. Nawahi, mai a Kaopua a me kana wahine, e hoihoiia aku ko laua aina.
OLELO HOOHOLO & BILA.
Waiho mai o Hon. Mr. Rhodes, he olelo hooholo e hoahewa ana i na Kuhina.
Hoololi mai ke alii Kapena e hoapono aku keia Ahaolelo i ka hana a ka Moi a me ke aupuni no ke Kuikahi Panailike.
Lilo ka hale i ka hoopaapaa, a kokua o Messrs. Rhodes, Pilipo a me Nawahi i ka olelo hooholo, a kue mai hoi na 'lii Kapena a me Smith.
A i ka makaukau ana o ka hale e koho, olelo mai ka luna haole o Lahaina, aole loa e hiki ke hooholoia ka hoololi, no ka mea, ua kue i ke Kumukanawai. Hoihoi ke alii Kapena i ka hoololi.
Ninauia ka hoopanee loa, ae ia. He 14 kue, a he 25 ae.
Hoopanee ka Hale.
LA HANA 24—Poaono, Mei 27.
Halawai ka hale ma ka hora 10 A. M., ka Peresidena Rhodes ma ka noho ; pule ke kahunapule, heluheluia ka moolelo o ka la i hala.
Mamua o ka apono ana i ka moolelo, ua hapaiia ka noonoo hou ana i ka olelo hooholo a ke alii Kapena Roke.
Heluheluia na hoopii a waihoia.
Na Mr. Kalaukoa mai Honolulu, aole e ho oi ia na haawina mamua o na hana. Ua hoopanee loa ia. Nana no, aole e hookaawaleia i puu dala no ka Hoopae Lima Hana. Waihoia ma ka papa.
Na Hon. Mr. Pilipo mai Honolulu, i kakauia e 595 inoa, e hoopania ka Papa Ola, a e hoihoiia na mai lepera ma na apana koho.
Na Hon. Mr. Kalaukoa, e hoemiia ka uku o ka lunakanawai kiekie i $5000, a nana no e hoolimalima i kana kakauolelo. Waiho ia ma ka papa a hiki i ka wa a ka hoa e lawe mai ai i hoololi Kumukanawai.
Na Hon. Mr. Lilikalani, i $200 no kahi alanui ololi ma Kaumakapili a hiki i Makaho.
Na Hon. Mr. Nahaku no Kaanapali mai, na na kiaaina e lawelawe i ka oihana kiaaina, a e hookaawaleia i luna alanui okoa no Kaanapali. Waihoia a noonoo pu me ka bila a ka Luna o Kona Akau.
Na Hon. Mr. Kauai no Koolaupoko, e uku na kanaka i ka uku kula o ka lio i 75 keneta, elike me ka auhau aupuni.
Na Hon. Mr. Barenaba no Koolaupoko, e uku ia na kumu kula i $1.00 no ka la, a e noa na aina konohiki, a e ao aku keia Ahaolelo i na makai o ia apana, e hopu i na keiki auwana. Ua waihoia.
Na Hon. Mr. Kalaukoa mai Honolulu e weheia i alanui mai Waikiki-kai a hiki i uka o Kamoiliili, a e manawalea aku ke aupuni i na makuahine hanau nui. Na Hon. Mr. Helekunihi no Koolaupoko mai, e uku na mahi ko i $500 no ka laikini.
NA BILA & OLELO HOOHOLO.
Waiho mai o Hon. Mr. Bir ch he olelo hooholo, e kauoha ia ke kuhina kalaiaina, e hoolaha akea aku ma na nupepa e malama ia ka la 3 o Iune 1876, i la lealea, ahaaina a hoalohaloha, no ka holo ana o ke kuikahi panailike. Hoihoi hou ia.
Noi mai ka Loio Kuhina, e pakui mai i ka rula 62, oia hoi, i komite hooponopono bila kanawai. Aeia.
Noi mai ka Loio Kuhina e pakui hou i ka rula 62, a e kapaia rula 62, a oia ka hana a ia komite.
Oiai e hoopaapaa ana, ua hoopaneeia.
LA HANA 25—Poakahi, Mei 29.
Halawai ka Hale i ka ho ra 1 p. m.
Na Palapala Hoopii i heluheluia a waihoia i ke Komite Kumau.
Heluhelu mai o Mr. Mahoe, he palapala hoopii mai Kona Hema mai, e noi ana e hoonoaia ke kohoia ana o Hon. Kamauoha i Lunamakaainana no ia apana.
Heluhelu mai o Mr. Barenaba he palapala hoopii mai Koolaupoko mai e nonoi ana, e ae ia ka lehulehu e kuai i na laau maluna o na aina konohiki; o ke kanawai e hooloihi ana i ka manawa e hookolokolo ia ai na hihia karaima, e hoopauia; e auhauia na bipi i hapalua dala ; e aeia na kane a me na wahine i mare ia me kekahi mea i loohia i ka mai lepera e mare hou : e ae ia ka lawaia laulaha ana i na ia o ke kai, koe na ia o na kai konohiki
[Nana ma ka Aoao Ekolu.]